metastatik beyin tümörleri

METASTATİK BEYİN
TÜMÖRLERİ
Dr.Gönül Aydın
Prof.Dr.Aşkın Görgülü
Beyin metastazları klinik olarak en sık görülen
beyin tümörleridirler. Bu oran %50 nin
üzerindedir. Kanserden ölen hastaların %15-20
sinde otopside beyin metastazı tespit edilmiştir.
Beyin metastazı olan hastaların % 10 unda ise
primer odak belirlenememiştir. Saptanabilen tek
yayılım yeri beyin olan metastaz olguları ise %
9 oranındadır.
Serebral metastazların insidansı çeşitli
faktörlere bağlı olarak artmaktadır.
1-Kanser hastalarında surveyin artması
2-BT veya MR’a gibi ileri tetkiklerle beyin
metastazlarının saptanmasının daha kolay
hale gelmesi
3-Bazı Kemoterapötik ajanların kan-beyin
bariyerini zayıflatarak tümör hücrelerinin
SSS’ne ekilmesine yol açması
Primer SSS tümörlerinin metastazları;
1- Yüksek gradeli gliomlar (%10-25)
2- PNET (Özellikle medulloblastom)
3- Epandimom (%11)
4- Pineal bölge tümörleri
A-Germ hücreli tümörler
B-Pineositom, pineoblastom
5-Nadir görülen diğer tümörler ise;
A-Oligodendrogliomlar (%1)
B-Hemanjioblastomlar
C-Primer SSS melanomu
Ekstranöral yayılım eğilimi olan tm.ler
1-PNET
2-Menenjiom
3-Malign astrositomlar.
4-Epandimom
5-Pineoblastomlar
6-Meningeal sarkomlar
7-Koroid pleksus tümörleri
8-BOS yolu ile yayılan tümörler
SEREBRAL METASTAZLI HASTALARDA PRİMER
KANSERLER
 Akciğer ve meme kanserleri birlikte beyin
metastazlarının
%
50
sinden
fazlasını
oluştururlar.
 Akciğerin küçük hücreli (SCCL) kanseri,
akciğerin primer kanserlerinin % 20 sini
oluşturur ve diğer bronkojenik hücre tiplerinden
daha yüksek olasılıkla serebral metastazlara
neden olurlar. (Yapılan çalışmalarda küçük
hücreli akciğer kanserli hastaların % 50 sinde
otopside beyin metastazı tespit edilmiştir). Küçük
hücreli akciğer kanseri, akciğer kanserlerinin
diğer tiplerine göre daha radyosensitiftir.
Erişkinlerde beyin metastazlarının
kaynakları:
1-Akciğer kanserleri
2-Meme kanserleri
3- Renal hücreli ca
4-GİS kanserleri
5-Melanom
6- Saptanamayan

 



 
%44
%10
%7
%6
%3
%10
Pediatrik hastalarda beyin
metastazlarının kaynakları:
1-Nöroblastom
2-Rabdomiyosarkaoa
3-Wilms tm.
SEREBRAL METASTAZLARIN
YERLEŞİMİ
İntrakranial metastazlar parenkimal olabilirler
( %75). Soliter metastazların % 80 i serebral
hemisferlerde yer alır.
 Parenkimal metastazların en yüksek insidansı;
temporal, paryetal ve oksipital lobların
birleşimine yakın sylvian fissürün posterior
parçasındadır. Bu da muhtemelen terminal MCA
dallarına olan embolik yayılıma bağlı olabilir.
Çoğu gri-beyaz madde bileşiminden çıkar.

 Serebellum, intrakranial metastazların yaygın
olduğu bir yerdir. Soliter beyin metastazı
olgularının % 16 sı burada yer alır. Erişkinlerde
en yaygın p-fossa tümörüdür. Bu nedenle erişkin
posterior fossasında soliter bir lezyon, aksi
kanıtlanana kadar metastaz olarak düşünülmelidir.
Posterior fossaya yayılım, spinal epidural venöz
pleksus (Batson pleksusu) ve vertebral venler
yoluyla olabilir.
SERABRAL METASTAZLARIN
SPESİFİK TİPLERİ
 Melanom
 Akciğer ca
 Renal cell ca
Melanom;
Melanomun serebral metastazı saptandığında
ortalama survey 3 aydır. Bu metastazlar KT ye
cevap vermezler ve RT ye de zayıf cevap
verirler. Metastatik melanom klasik olarak pialaraknoidal tutuluma neden olurlar. Kontrastsız
Beyin BT de beyne göre daha hiperdens
görünümde olabilirler. Kontrast tutulumu diğer
metastazlardan (Örn:Akciğerin bronkojenik
kanser metastazları) daha az düzenlidir.
Olguların %14 üne varan oranında primer yer
saptanamaz .
Akciğer CA:
Küçük hücreli akciğer kanseri ve non skuamöz,
küçük hücreli olmayan akciğer kanseri bulunan
hastaların % 50 ye ulaşan kısmında serebral
metastazlar görülür.
Küçük hücreli ca, primer akciğer tümörlerinin %
20 sini oluşturur. Serebral metastazlar; küçük
hücreli akciğer kanseri tanısı alan hastalarda
tanıdan sonra 2 yıl yaşayan hastaların % 80 inde
ortaya çıkar. Diğer primer akciğer kanserlerinden
daha radyosensitiftir. Bilinen küçük hücreli
akciğer kanserinin multible lezyonu saptanırsa,
tedavi RT ve KT dir.
 Küçük hücreli akciğer kanserlerinin kranial
metastazlarında,
akciğer
kanserinin
rezeksiyonundan
sonra
proflaktik
kranial
irradyasyon beyindeki relapsları azaltır, fakat
surveyi etkilemez. Akciğerden komplet olarak
rezeke edilmiş küçük hücreli olmayan akciğer
kanserli hastaların retrospektif analizinde beyinde
% 6.8 lik bir rekürrens oranı bulunmuştur.
Multibl büyük hücreli akciğer kanseri metastazları
için tek başına RT uygulanır.
Renal hücreli CA:
SSS’ni
tutmadan
önce
genellikle
akciğerlere, lenf nodlarına, kemik iliğine,
karaciğere, adrenallere ve karşı böbreğe
yayılım ile birliktedir. Bu nedenle bu tümör
nadiren izole serebral metastazlarla
gelirler.
*** Bilinmeyan primer kanserlerde
serebral metastazların otopsi insidansı:
  % 20
 2-Meme
  %9
 3-Melanom   % 40
 4-Lenfoma (Hodgkin-non-hodgkin)   % 1
 5-GİS (Kolon-mide-pankreas)
  %3
 6-GÜS (Böbrek-prostat-testis-over)   % 11
 7-Osteosarkom   % 10
 9-Baş-boyun   % 6
 1-Akciğer
KLİNİK BELİRTİ VE BULGULAR:
1-Kitle etkisi veya artmış intrakranial basınç
bulguları
-Baş ağrısı (en yaygın belirtidir)
-Bulantı ve/veya kusma
-Papil ödemi
2- Fokal belirtiler
3 -Nöbetler
4-Mental durum değişiklikleri (letarji, apati,
konfüzyon, depresyon vb.)
TANI
Beyin BT
MRG
***Metastazdan şüphelenilen
olgularda primer odak araştırılmalıdır.
 -Direk toraks grafisi; akciğerin primerini yada
akciğeree başka metastazları elimine etmek için
 -Toraks BT; Direk grafi negatif ise veya
şüphelenilen herhangi bir lezyon varsa ileri tetkik
için
 -Abdomen BT ve Batın USG; Gastrointestinal
sistemde pelviste veya böbreklerdeki primeri
elimine etmek için
 -Gaytada gizli kan, idrarda bence-jones proteini
 -İVP
 -Kadınlarda mammografi vb.
Tedavi;
1-Tibbi tedavi
Antikonvülzanlar
Kortikosteroidler
H2 reseptör antagonistleri
Analjezikler ve antiemetikler
2-RT
3-Cerrahi tedavi
Soliter lezyonlar için şu durumlarda
eksizyonel biopsi endikedir:
 Aktif olmayan primer hastalık
 Ulaşılabilir lezyon
 Semptomatik
etkileyen lezyon
 Bilinmeyen tanı
veya
yaşam
kalitesini
Cerrahinin endike olduğu durumlar:
Belirli ve ulaşılabilir bir lezyon, açık bir
şekilde semptomatik ve yaşamı tehdit
ediyorsa
Tek bir ekspozisyon ile ulaşılabilen multibl
lezyon
Tanı olmaması (saptanamayan primer)
stereotaktik biopsi düşünülür.
Sonuç;
Soliter metastazı olan ve aktif sistemik
tümöre ait hiçbir kanıt göstermeyen
hastalar en iyi prognoza sahiptir. İlerleyici
sistemik hastalığı veya önemli nörolojik
defisiti
olan
hastalarda
cerrahi
rezeksiyonun
gereksiz
olduğu
düşünülmektedir.