Gök Olayları Yıllığı - tübitak ulusal gözlemevi

2012
Gök Olayları Yıllığı
T UG
TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ
Bilim
ve
Teknik
2012 Takvimi ve Ay’ın Evreleri
İlkdördün
Ocak
Dolunay
Şubat
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
Pz
Mart
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
1
2
3
9
16
7
8
2
3
4
5
9
10
11
12
5
14
15
16
17
18
19
12
13
21
22 23
24
25 26
19
20
26
27
10
11
12
13
14
15
13
17
18
19
20
21
22
20
25 26
27
28 29
27
28 29
6
7
Mayıs
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
Pz
1
2
3
4
8
9
10
11
14
15
16
17
18
21
22 23
24
25
28 29 30
31
7
1
2
3
4
5
Pz
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
6
1
Pz
2
3
2
3
4
5
6
7
8
7
8
9
10
11
12
13
4
5
6
7
8
9
10
9
10
11
12
13
14
15
14
15
16
17
18
19
20
11
12
13
14
15
16
17
16
17
18
19
20
21
22
21
22 23 24
25 26
27
18
19
20
21
22 23
24
23/30
24
25 26
27
28 29
25 26
27
28 29 30
Temmuz
28 29 30 31
Ağustos
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
Pz
2
3
9
16
4
5
10
11
12
13
14
15
13
17
18
19
20
21
22
20
25 26
27
28 29
27
23/30 24/31
6
7
8
Ekim
2
Eylül
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
1
Kapak Fotoğrafı: TÜBİTAK 9. Ulusal Gökyüü Gözlem Şenliği (Tuncay Özışık)
6
Pz
Haziran
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
1
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
8
5
Nisan
Pz
1
4
23/30 24/31
6
Yeniay
Sondördün
6
Pz
Pz
1
7
2
3
8
9
15
16
6
Pz
1
2
8
9
16
1
2
3
4
5
8
9
10
11
12
3
14
15
16
17
18
19
21
22 23
24
25 26
28 29 30
31
7
Kasım
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
4
5
6
7
10
11
12
13
14
15
17
18
19
20
21
22 23
24
25 26
27
28 29 30
Aralık
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
4
5
1
10
11
12
13
14
5
6
7
17
18
19
20
21
12
13
14
22 23
24
25 26
27
28
19
20
21
29 30
31
26
27
28 29 30
Pz
Pa Sa Ça Pe Cu Ct
Pz
4
1
2
2
3
8
9
10
11
3
4
5
6
7
8
9
15
16
17
18
10
11
12
13
14
15
16
22 23
24
25
18
19
20
21
22 23
25 26
27
28 29 30
17
24/31
2012’nin Önemli Gök Olayları
Başlangıç
01:10
KUZEY
Geçiş Ortası
04:30
Bitiş
07:50
ve Venüs ufkun altında kalacak. Venüs
geçisi gözlemine başlayabilmek için
Güneş’in doğuşunu beklemek gerekecek. Venüs Geçişi 07:50’de sona erecek.
Dikkat! Gerekli önlemleri almadan Güneş’e
kesinlikle bakmayın. Güvenli Güneş gözlemleri teknikleri ile ilgili ayrıntılı bilgiyi şu adreste bulabilirsiniz: http://www.tug.tubitak.gov.tr/
tutulma/turkish/guvenli_gunes_gozlemi/guvenli_gunes_gozlemi.html
6 Haziran 2012 Venüs Geçişi
28 Kasım 2012 Parçalı Ay Tutulması
Bundan önce 8 Haziran 2004 tarihinde
izlediğimiz Venüs geçişi bu sefer 6 Haziran 2012’de gerçekleşecek. Bundan sonraki ilk Venüs geçişi içinse yaklaşık bir
yüzyıl beklemek gerekecek. Bu nedenle
Venüs geçişinin yüzyılın en önemli gök
olaylarından biri olduğu söylenebilir.
Geçiş Türkiye saati ile 01:10’da başlayacağından geçişin büyük kısmında Güneş
Türkiye saati ile 14:15 - 18:51 saatleri arasında gerçekleşecek bu parçalı tutulmanın tamamı Asya ve uzakdoğu ülkelerinden gözlenebilecek, fakat ülkemizde Ay
doğduğunda tutulma önceden başlamış
olacak. Ay’ın gökyüzünde Dünya’nın
yarıgölgesinden geçmesi dolayısıyla
yüzeyi tam Ay tutulmasındaki gibi kızarmayacak.
Göktaşı Yağmurları
Göktaşı Yağmuru Quadrantid (Dörtlük)
Lyrid (Lir)
Eta Aquarid (Eta Kova)
Delta Aquarid (Delta Kova)
Perseid (Perse)
Orionid (Avcı)
Leonid (Aslan)
Geminid (İkizler)
Etkin Olduğu
Zaman Aralığı
1-5 Ocak
16-25 Nisan
19 Nisan-28 Mayıs
12 Temmuz-19 Ağustos
17 Temmuz-24 Ağustos
2 Ekim-7 Kasım
10-23 Kasım
17-26 Aralık
En Etkin
En Yüksek
Olduğu Tarih
sayı/saat
3-4 Ocak 120
22-23 Nisan 20
4-5 Mayıs 60
27-28 Temmuz 20
12-13 Ağustos 90
20-21 Ekim 20
17-18 Kasım 15
13-14 Aralık 120
3
Ocak 2012
Gezegenler
Merkür: Ay boyunca sabahları Güneş
Jüpiter: Günbatımında meridyen ci-
doğmadan önce doğu ufkunda, giderek kısalan sürelerle gözlenebilecek. Gezegenin
varında olan ve gündoğumundan birkaç
saat önce de batacak olan gezegenin par-
ufuktan yüksekliği de en fazla 10 derece kadar olacak. 1 Ocak, bu sırada en büyük uza-
laklığı ay boyunca hafifçe azalacak. Jüpiter
bu ayın gözlem için en uygun konumdaki
nımda olan Merkür’ü gözlemek için uygun
bir zaman. Ay boyunca gezegenin parlaklı-
gezegeni. 3 ve 30 Ocak gecelerinde Ay’a
ğı yaklaşık -0,5 kadir olacak.
Venüs: Akşamları günbatımından sonra batı ufkundaki en parlak (-4,0 kadir) gökcismi. Ay boyunca giderek artan sürelerle
gözlenebilecek olan Venüs, 26 Ocak’ta batı
ufkunda hilâl halindeki Ay ile yakın görünümde olacak.
Mars: Ay başında geceyarısından 2
saat kadar önce doğan kızıl gezegen, Aslan
Takımyıldızı’nda. Parlaklığı 0 kadir civarındaki gezegen giderek artan sürelerle sabaha kadar gökyüzünde.
Ocak ayı boyunca akşamları
güneydoğu ufku
yaklaşacak.
Satürn: Yaklaşık 0,5 kadir parlaklığındaki gezegen ay başında geceyarısından yaklaşık 2 saat sonra doğacak. Satürn sonraki
günlerde giderek daha erken doğacak ve
ayın sonuna doğru geceyarısından gündoğumuna kadar Başak Takımyıldızı’nda yer
alacak. Teleskoplu gözlemciler için gezegenin halkaları gözlem için uygun bir eğimde
olacak.
26 Ocak akşamı batı-güneybatı ufku
Betelgöz
ORİON
Venüs
Prokyon
Sirius
4
Ay
İlkdördün
1 Ocak
Dolunay
9 Ocak
Sondördün
16 Ocak
Yeniay
23 Ocak
İlkdördün
31 Ocak
Gök Olayları
3 Ocak Jüpiter ile Ay yakın görünümde
5 Ocak Yer Güneş’e en yakın konumda (147 Milyon km)
16 Ocak Satürn ile Ay yakın görünümde
26 Ocak Venüs ile Ay yakın görünümde
30 Ocak Jüpiter ile Ay yakın görünümde
KUZEY
Ejderha
Kuğu
Deneb
Büyük Ayı
Küçük Ayı
Kral
Kutupyıldızı
Kraliçe
Zürafa
DOĞU
Yengeç
Suyılanı
Kapella
Arabacı
Regulus
Küçük
Köpek
Kanatlı At
Andromeda
Vaşak
Üçgen
BATI
Aslan
Perseus
İkizler
Balıklar
Koç
Aldebaran
Procyon
Jüpiter
Boğa
Balina
Avcı
Tekboynuz
Büyük
Köpek
Irmak
Akyıldız
(Sirius)
Tavşan
Irmak
GÜNEY
1 Ocak 22:00
15 Ocak 21:00
31 Ocak 20:00
5
Şubat 2012
Gezegenler
Merkür: Ay boyunca giderek Güneş’e
yaklaşacak. Bu süre içinde ufuktan yüksekliği çok az olacağından Şubat ayında gözle-
lece Mars gecenin en parlak gökcisimleri arasında yer alacak. 10 Şubat’ta Ay ile
yakın konumda olacak gezegen Aslan
nemeyecek.
Venüs: Gökyüzünde giderek Güneş’ten
Takımyıldızı’nda bulunacak.
Jüpiter: Gezegen geceyarısına var-
uzaklaşmaya devam eden gezegen günbatımında batı ufkundaki en parlak gökcismi.
madan batıyor. Yavaş yavaş gözlem süresi
azalsa da -2 kadir parlaklığıyla hâlâ gecenin
10 Şubat’ta yaklaşık 6 kadir parlaklığındaki
Uranüs ile çok yakın bir konumda olacağın-
en parlak gökcismi. 27 Şubat gecesi Ay ile
yakın konumda olacak.
dan, dürbün veya küçük bir teleskopla iki
Satürn: Parlaklığı ay boyunca pek de-
gezegen bir arada görülebilir. 25 Şubat’ta
Venüs ile Ay batı ufkunda yakın konumda
olacak.
Mars: Ay boyunca tüm gece gökyüzünde olan gezegenin parlaklığı yavaşça
artarak ay sonunda -1,0 kadir olacak, böy-
ğişmeyecek olan gezegen geceyarısına
doğru doğuyor ve gündoğumuna kadar
Başak Takımyıldızı’nın parlak üyesi Spika ile
birlikte. 13 Şubat’ta bu ikiliye Ay da katılacak.
13 Şubat geceyarısı güneydoğu ufku
25 Şubat akşamı batı-güneybatı ufku
Jüpiter
Spika
Satürn
Venüs
Ay
6
Ay
Dolunay
7 Şubat
Yeniay
21 Şubat
Sondördün
14 Şubat
Gök Olayları
9 Şubat
10 Şubat
13 Şubat
25 Şubat
Mars ile Ay yakın görünümde
Venüs ile Uranüs çok yakın görünümde
Satürn ile Ay yakın görünümde
Venüs ile Ay yakın görünümde
KUZEY
Ejderha
Kral
Küçük Ayı
Çoban
Kraliçe
Kutupyıldızı
Büyük Ayı
Andromeda
Zürafa
Vaşak
Başak
Aslan
Regulus
Perseus
Üçgen
İkizler
Arabacı
Jüpiter
Aldebaran
Yengeç
Boğa
Küçük
Köpek
Balina
Avcı
Procyon
Kupa
Irmak
Tekboynuz
Suyılanı
Balıklar
Koç
BATI
DOĞU
Mars
Kapella
Büyük
Köpek
Akyıldız
(Sirius)
Tavşan
Irmak
Yelken
GÜNEY
1 Şubat 22:00
15 Şubat 21:00
29 Şubat 20:00
7
Mart 2012
Gezegenler
Merkür: Geçtiğimiz ay gökyüzünde
Mars: Yaklaşık -1 kadir parlaklığı ve
Güneş’in doğusuna geçen gezegen bu ay
Güneş’ten yeterince uzaklaşmamış durum-
kırmızımsı rengiyle Mars ay boyunca tüm
gece gökyüzünde. 5 Mart akşamı Dünya’ya
en yakın konuma gelerek teleskoplu göz-
da. Gezegen, iyi hava koşullarında ayın ilk
haftası günbatımında kısa sürelerle batı
lemciler için güzel bir hedef olacak. 8 Mart
ufkunda gözlenebilir. Gezegen bu sırada
Uranüs’le yakın konumda olsa da, hava tam
akşamı dolunayın üzerinde gözlenebilir.
Jüpiter: Gözlenebileceği süre iyice aza-
kararmamış olacağından 6 kadir parlaklığındaki Uranüs’ü fark etmek mümkün olmaya-
lan gezegen artık günbatımında batı ufku
üzerinde. Geceyarısına varmadan batıyor.
cak.
Ay boyunca Venüs’e eşlik edecek olan Jüpiter 26 Mart’ta Ay’ın ve Venüs’ün hemen
Venüs: Ay boyunca günbatımında
batı ufkundaki en parlak cisim olan Venüs
Güneş’e en uzak görünür konuma ulaşmış
durumda. Bu nedenle gözlenebileceği süre
de uzun olacak. Gökyüzünün en parlak iki
gezegeni olan Venüs ve Jüpiter 12 Mart’ta
birbirlerine çok yakın olacak. Venüs 26
Mart’ta hilâl evresindeki Ay’ın hemen üzerinde parlayacak.
10 Mart akşamı güneydoğu ufku
altında görülebilir.
Satürn: Gözlem süresi giderek uzayan
gezegenin parlaklığı 0 kadir civarında olacak ve ayın başlarında günbatımından yaklaşık 3 saat sonra yükselecek. 10 Mart’ta Ay
ve Spika ile yakın konumda gözlenebilir.
26 Mart akşamı batı-güneybatı ufku
Aldebaran
Ülker
Spika
Satürn
Ay
Venüs
Ay
Jüpiter
8
İlkdördün
1 Mart
Dolunay
8 Mart
Sondördün
15 Mart
Yeniay
22 Mart
İlkdördün
30 Mart
Gök Olayları
5 Mart Merkür en büyük doğu uzanımında (18°)
5 Mart Mars Dünya’ya en yakın konumda (100.7 Milyon km)
8 Mart Ay ve Mars yakın görünümde
10 Mart Satürn, Ay ve Spika yakın görünümde
12 Mart Jüpiter ile Venüs yakın görünümde
20 Mart İlkbahar gündönümü (gece-gündüz eşitliği)
26 Mart Jüpiter, Ay ve Venüs yakın görünümde
KUZEY
Kral
Kraliçe
Ejderha
Andromeda
Küçük Ayı
Kuzeytacı
Üçgen
Kutupyıldızı
Zürafa
Çoban
Perseus
Büyük Ayı
Koç
Kapella
DOĞU
Berenices’in
Saçı
Başak
Aslan
Küçük
Köpek
Avcı
Procyon
Spika
Boğa
Aldebaran
İkizler
Yengeç
Regulus
Satürn
Balina
Arabacı
Mars
Karga
Jüpiter
Vaşak
BATI
Arkturus
Venüs
Irmak
Tekboynuz
Kupa
Suyılanı
Büyük
Köpek
Yelken
GÜNEY
Akyıldız
(Sirius)
Tavşan
1 Mart 22:00
15 Mart 21:00
31 Mart 20:00
9
Nisan 2012
Gezegenler
Merkür: Güneş’in batısına geçen ve
Mars: Ay boyunca gecenin neredeyse
ayın son haftasında uzanımı (Güneş’ten görünür uzaklığı) 27 dereceye kadar artacak
tamamında gökyüzünde. Kızıl gezegen Aslan Takımyıldızı’nın parlak yıldızı Regulus ile
olan Merkür sabahları gündoğumunda görülebilecek. 0,5 kadir parlaklıktaki Merkür
yakın konumda. 4 Nisan akşamı Ay’ın yaklaşık 10 derece yakınında bulunacak.
ufuktan 10 derece kadar yükselebileceği
için ancak uygun hava koşullarında gözlenebilir. Merkür, 19 Nisan sabahı şafak sökerken Ay ile birlikte görülebilir.
Venüs: Bu ay en parlak konumuna ulaşacak olan Venüs -4,7 kadir parlaklığıyla
günbatımında batı bölgesinin hâkimi. Ayın
ilk haftası M45 açık yıldız kümesi civarında
bulunacak olan Venüs, 3 ve 4 Nisan akşamları kümenin önünde görünecek. Gökyüzü
fotoğrafçılığı meraklıları için iyi bir fırsat.
Venüs, 25 Nisan’da Ay ile yakın konumda
gözlenebilir.
6 Nisan akşamı güneydoğu ufku
Jüpiter: Gezegen ayın ilk yarısı günbatımından sonra kısa sürelerle batı ufku üzerinde gözlenebilecek. 22 Nisan akşamı hilâl
evresindeki Ay ile yan yana, batı ufkuna yakın görülebilir.
Satürn: Parlaklığı fazla olmasa da tüm
gece gökyüzünde kalacak olan Satürn
Başak Takımyıldızı’nın en parlak yıldızı
Spika’yla yan yana görünecek. 6 Nisan akşamı Spika ve Ay ile yakın görünümde olacak
ve bu şekilde doğudan yükselecek.
25 Nisan akşamı batı-güneybatı ufku
Kapella
Ay
Betelgöz
Satürn
Ay
Venüs
Spika
Aldebaran
Ülker
10
Dolunay
6 Nisan
Yeniay
21 Nisan
Sondördün
13 Nisan
İlkdördün
29 Nisan
Gök Olayları
4 Nisan Mars ile Ay yakın görünümde
6 Nisan Satürn, Ay ve Spika yakın görünümde
18 Nisan Merkür en büyük batı uzanımında (27°)
19 Nisan Merkür ile Ay yakın görünümde
25 Nisan Venüs ile Ay yakın görünümde
KUZEY
Kraliçe
Kral
Lir
Vega
Perseus
Küçük Ayı
Ejderha
Zürafa
Kutupyıldızı
Kapella
Venüs
Arabacı
Herkül
Kuzeytacı
Büyük Ayı
Boğa
Vaşak
Aldebaran
Arkturus
Yılan
BATI
DOĞU
İkizler
Çoban
Yengeç
Berenices’in
Saçı
Başak
Aslan
Mars
Regulus
Küçük
Köpek
Avcı
Procyon
Tekboynuz
Satürn
Spika
Kupa
Terazi
Suyılanı
Karga
Büyük
Köpek
Akyıldız
(Sirius)
Yelken
Pompa
GÜNEY
1 Nisan 23:00
15 Nisan 22:00
30 Nisan 21:00
11
Mayıs 2012
Gezegenler
Merkür: Giderek Güneş’e yaklaşan ge-
Mars: Gündoğumundan yaklaşık iki
zegen ayın ilk günleri Güneş doğmadan
hemen önce görülebilir. Gezegen ufuktan
saat öncesine kadar gökyüzünde olacak
gezegenin parlaklığı 0 kadir civarında. Ayın
en fazla 10 derece yükseleceğinden uygun
hava koşullarında yüksek bir yerden göz-
ilk günü Regulus ve Ay ile birlikte güney yönünde gözlenebilir.
lem yapmak gerekiyor.
Venüs: Geçtiğimiz aylarda batı ufkun-
Jüpiter: Gezegen gökyüzünde Güneş’e
daki en göz alıcı cisim olan gezegen yavaş
yavaş sahneden çıkıyor. Yine de ayın son
iyice yaklaşmış durumda. Bu nedenle bu ay
Jüpiter’i görmek mümkün olmayacak.
Satürn: Günbatımında ufuktan yaklaşık
haftasına kadar -4,7 kadirlik parlaklığı ile
20 derece kadar yükselmiş olan gezegen
gökyüzünde fark edilecek. Son hafta gözlem süresi iyice kısalacak olan Venüs önümüzdeki ay Güneş’in Batı tarafına geçerek
sabahları parlamaya başlayacak.
ay boyunca tüm gece gözlenebilir. Başak
Takımyıldızı’nda bulunan Satürn 4 Mayıs’ta
dolunay evresindeki Ay ile hayli yakın olacak, aralarında da Spika görülecek.
4 Mayıs akşamı doğu-güneydoğu ufku
Satürn
25 Mayıs akşamı batı ufku
Polluks
Kastor
Spika
Ay
Ay
Prokyon
12
Dolunay
6 Mayıs
Yeniay
21 Mayıs
Sondördün
13 Mayıs
İlkdördün
28 Mayıs
Gök Olayları
4 Mayıs Satürn ve Spika ile Ay yakın görünümde
29 Mayıs Mars ile Ay yakın görünümde
KUZEY
Kraliçe
Perseus
Kral
Zürafa
Deneb
Kapella
Kutupyıldızı
Arabacı
Küçük Ayı
Lir
Vega
Vaşak
Ejderha
İkizler
Büyük Ayı
DOĞU
Herkül
Yengeç
Kuzeytacı
Yılancı
Yılan
Çoban
Arkturus
Berenices’in
Saçı
Satürn
Antares
Procyon
Regulus
Tekboynuz
Kupa
Spika
Akrep
Küçük
Köpek
Aslan
Mars
Başak
Venüs
BATI
Kuğu
Karga
Suyılanı
Terazi
Pompa
Erboğa
GÜNEY
1 Mayıs 23:00
15 Mayıs 22:00
31 Mayıs 21:00
13
Haziran 2012
Gezegenler
Merkür: Ay boyunca gökyüzünde.
olacak. Mars, 26 Haziran’da ilk dördün evre-
Güneş’e yakın konumu dolayısıyla ufuktan
fazla yükselemeyeceğinden gözlem için uy-
sindeki Ay ile yan yana görülebilir.
Jüpiter: Mayıs ortalarında Güneş’in ba-
gun durumda olmayacak.
Venüs: Güneş’ten görünür uzaklığı
tısına geçen Jüpiter artık sabah gökyüzünde. Venüs’le birlikte gün doğmadan önce
giderek artan gezegen, ayın son haftasına
doğru gözlem için uygun bir yüksekliğe
doğu yönünde -2 kadir parlaklığında göz-
erişecek. Parlaklığı -4,5 kadir olan bu parlak gezegeni gündoğumundan önce doğu
ufkunda, Boğa Takımyıldızı’nın parlak üyesi Aldebaran’la ve Jüpiter’le birlikte gözlemek mümkün. 6 Haziran sabahı ilginç ve
ender görülen bir gök olayı gerçekleşecek
ve Venüs Güneş’in önünden geçecek (bkz.
sayfa 3).
Mars: Günbatımında meridyeni geçmiş
olan Mars geceyarısına kadar Başak ve Aslan takımyıldızları arasındaki bölgede. Parlaklığı ay sonunda 1 kadire kadar düşmüş
6 Haziran sabahı gündoğumu (bkz. sayfa 3)
lenebilir. Jüpiter ilerleyen günlerde giderek
daha da yükselmiş olacak ve daha uzun
süreyle gözlenebilecek. 17 Haziran sabahı
gün doğmadan önce Venüs ve yeniay evresine yaklaşan Ay ile yakın konumda olacak.
Satürn: Gözlenebileceği süre giderek
kısalan Satürn ayın başlarında günbatımından sonra yaklaşık 5 saat gökyüzünde
kalıyor. Başak Takımyıldızı’nda, Spika’nın
hemen üzerinde ve 0,5 kadir parlaklığında.
Ayın başında ve 28’inde Ay ile yakın görünümde olacak.
17 Haziran sabahı doğu ufku
Venüs
Güneş
Ay
Jüpiter
Venüs
14
Dolunay
4 Haziran
Yeniay
19 Haziran
Sondördün
11 Haziran
İlkdördün
27 Haziran
Gök Olayları
1 Haziran Satürn ile Ay yakın görünümde
6 Haziran Venüs Güneş’in önünden geçiyor (Bkz. sayfa 3)
17 Haziran Ay, Venüs ve Jüpiter yakın görünümde
21 Haziran Yaz gündönümü (en uzun gündüz)
28 Haziran Satürn, Spika ve Ay yakın görünümde
KUZEY
Kraliçe
Zürafa
Kral
Kutupyıldızı
Vaşak
İkizler
Küçük Ayı
Deneb
Kuğu
Büyük Ayı
Lir
Ejderha
Vega
DOĞU
Çoban
Berenices’in
Saçı
Altair
Herkül
Kuzeytacı
Yılan
Suyılanı
Mars
Başak
Yılancı
Kupa
Satürn
Spika
Yay
Regulus
Arkturus
Kartal
Kalkan
Aslan
BATI
Yunus
Karga
Antares
Akrep
Terazi
Erboğa
GÜNEY
1 Haziran 23:00
15 Haziran 22:00
30 Haziran 21:00
15
8
29
22
15
Ur
.
m
rd
.
12
5
m
31
M
1
rd
.
e
19
ba erkü
19
Çizelgenin
t ıy r
or
Kullanımı:
26
Bu çizelge 2012
4
yılı için çeşitli
11
gök cisimlerinin
doğma, meridyen18
den (gökyüzünde
25
en yüksek noktasın1
dan) geçme ve
batma zamanlarını,
8
alacakaranlığın
15
sonuyla başlangıcını
22
ve Ay’ın evrelerini
veriyor. Dikey eksen
29
günleri, yatay eksen
6
gece boyunca zamanı
gösteriyor. Gece içinde
13
yarımşar saatlik aralıklar ve
20
yıl içinde pazar akşamlarını
27
pazartesi sabahlarına
bağlayan geceler noktalı
3
çizgilerle belirtiliyor. Düşey
10
olarak iki nokta arası bir
17
güne, yatay olarak iki nokta
arası beş dakikaya karşılık
24
geliyor. Bu çizelge Ankara
1
için hazırlanmıştır. Ancak
M
m J
er üpi
id t e
ye r
nd
e
ep
tü
n
ba
t
M
ar
m
45
M
N
ıy
20
AKŞAM
or
uy
oğ
d
s
or
er
id
ye
nd
e
42
m
21
M
M 42
45 ba
ba t ıyo
t ıy r
or
erk
ü
yo r
r
18
22
23
geceyarısı
tü
Sa
rn
02
e
nd
ye
id
r
e
m
01
M
s
ar
e
nd
ye
ir d
e
m
03
04
SABAH
M erkür
doğuyor
17
Ur
S
er
id
ye
nd
e
m Po
e
r
id lluk
ye s
nd
e
J
üp
it e
rb
a
t ıy
or
ıyo
r
ba
t
an
üs
V en
üs batıyor
at
ür
n
do
ğu
yo
r
An
ta
re
s
m
er
id
ye
nd
e
ar
M
Haziran
M
31
M
ıyo
r
ba
t
m
er
id
ye
nd
e
M
ur
us
kt
Ar
N
Mayıs
sb
at
ıyo
r
05
06
Nisa
n
5
13
27
20
2
23
16
9
30
6
07
Örnek:
Bir örnek
olarak 13 Mart
12
gecesinin olaylarına bakılırsa:
19
Öncelikle, sol
26
tarafta 11 Mart’a
2
karşılık gelen
noktanın altında
9
yaklaşık olarak 13
16
Mart’a karşılık gelen
23
noktayı bulmak gerekiyor. Buradan sağa doğru
30
ilerlediğimizde 18:00’e
7
bir kaç dakika kala Orion
14
Bulutsusu’nun ve hemen
ardından 18:15 civarında
21
Betelgöz’ün meridyen28
den geçeceği görülebilir.
4
Ardından, 18:40 civarında
önce Uranüs, daha sonra
11
19:00 civarında da Merkür
18
batıyor. Bu bilgilerden Güneş
25
battığı zaman bu cisimlerin
ufkun üzerinde olduğunu da
2
anlıyoruz. Sağa doğru ilerleMayıs
r
Nisan
ep
tü
n
Mart
do
ğu
yo
r
t
Şuba
M ar
31
r
rk ü r
M e ğuyo
do
do
ğu
yo
r
Ocak
Şuba
t
U
do ran
ğu üs
yo
r
Ocak
t
Haziran
T
T
30
23
16
9
2
25
18
16
23
2
22
Büyüyen Ay
21
(Ay’ın batış zamanları)
20
ba
t
Küçülen Ay
19
m
en
eb
D
(Ay’ın doğuş zamanları)
18
Ur
üs
an
e
nd
ye
id
r
e
m
i
er
rm
ti e
p
Jü
de
en
dy
01
İlk Dördün
Son Dördün
geceyarısı
Yeni Ay
Dolunay
23
M
9
M erkür
batıyor
N
42
er
id
ye
nd
e
ıyo
r
S
J
ep
tü
n
er
id
ye
nd
e
m
M
ı
ba
t
at
ür
n
M
45
do
ğu
yo
r
üp
it e
r
do
ğu
yo
r
m
er
id
ye
nd
e
do
ğu
yo
r
31
30
7
17
14
21
28
4
11
Not: Yaz saati
uygulamasının
geçerli olduğu
zamanlarda
çizelgede
okunan
saatlere bir
saat eklemek
gerekiyor.
ba
nü
s
Ur
a
8
ülkemizin tamamında
kullanılabilir. Yalnız gözlem
15
yerinin Ankara’dan uzaklığına
22
bağlı olarak zamanlarda
29
küçük farklar olacaktır.
Ankara’nın doğusundaki
5
noktalarda çizelgede
12
verilen olaylar daha
19
erken, batısındaki
noktalarda daha geç
26
olacaktır.
m
45
M
e
r
id
ye
nd
e
m
42
M
t ıy
or
e
r
id
ye
nd
e
m
er
id
ye
nd
e
02
Po
llu
ks
ba
t
ep
tü
n
N
tü
rn
do
ğu
yo
r
04
16
05
M 31: Andromeda Gökadası
M 42: Orion Bulutsusu
M 45: Ülker (Yedi Kızkardeşler)
¸
03
9
dikçe, belli saatlerde pekçok
gökcisminin doğduğunu,
meridyenden geçtiğini ve
23
battığını görüyoruz.
r 30
Geceyarısını 7-8 dakika
rkü or
e
M ğuy
geçe gördüğümüz Ay
6
do
sembolü, Ay’ın doğuş
13
zamanını gösteriyor ve
20
bir sonraki gece Ay’ın
daha küçük olacağını
27
belirtiyor. Son olarak
3
19:25 ve 4:30 civarında
10
gördüğümüz kesikli
çizgiler sırasıyla
17
alacakaranlığın
24
bitişini ve başlangı1
cını belirtiyor. Bu
noktalar Güneş’in
8
ufkun 18° altında
15
kaldığı anlara
22
karşılık geliyor.
An
ta
re
s
m
rd
.
M
ıyo
r
ba
t
Kasım
31
Ekim
42
Eylü
l
M
Ağu
stos
06
07
31
24
17
10
3
26
19
12
or
t ıy
5
29
a
rb
te
pi
Jü
r
rk ü
M e uyor
doğ
ba
ıt
ba yor
t ıy
or
yor
oğu
üs d
V en
45
Temmuz
os
Ağust
Sa
z
Temmu
Ekim
Aralık
M
Eylül
Kasım
Aralık
Hazırlayan: Atakan Gürkan
Temmuz 2012
Gezegenler
Merkür: Ayın ilk haftası günbatımında
ufuktan yüksekliği 10 derece kadar olan
gezegenin parlaklığı 0,5 kadir civarında.
parlaklığı 1 kadir civarında. 24 Temmuz akşamı Ay, Satürn ve Spika ile yakın olacak.
Jüpiter:
Bu
aylarda
gökyüzünün
Merkür’ü görebilmek için batı ufku açık bir
yerden, alacakaranlıkta gözlem yapmak
Venüs’ten sonraki en parlak gezegeni olan
Jüpiter’in parlaklığı daha da artıyor ve ay
gerekiyor. Gezegen ilerleyen günlerde ufka
daha da yakınlaşacağından gözlem için uy-
sonunda -2 kadire ulaşıyor. Geceyarısından yaklaşık 3 saat sonra doğan Jüpiter 15
gun durumda olmayacak.
Venüs: Giderek Güneş’ten uzaklaşan
Temmuz’da Ay tarafından örtülecek. Gökyüzü fotoğrafçılığı meraklıları için ilginç ola-
Venüs ay boyunca sabahları doğu ufkunda
cak bu örtülme Türkiye saati ile 04.10’dan
Jüpiter’le birlikte görülecek. Gezegen ay
sonuna doğru 3 saate kadar gözlenebilecek ve 4,7 kadir ile parlaklığının zirvesinde
olacak.
Mars: Gözlem süresi azalmaya devam
eden ve günbatımından sonra yaklaşık 2
saat kadar gözlenebilecek olan gezegenin
itibaren izlenebilir.
Satürn: Günbatımından geceyarısına
kadar gökyüzünde bulunan Satürn’ün parlaklığı 1 kadir civarında. Gezegen 25 Temmuz gecesi Ay’la yakın konumda olacak.
9 Temmuz sabahı doğu ufku
15 Temmuz sabahı doğu ufku
Ülker
Ülker
Ay
Jüpiter
Venüs
Aldebaran
Aldebaran
18
Jüpiter
(Ay’ın arkasında)
Venüs
Dolunay
3 Temmuz
Yeniay
19 Temmuz
Sondördün
11 Temmuz
İlkdördün
26 Temmuz
Gök Olayları
5 Temmuz Yer Güneş’e en uzak noktada (151,2 km)
9 Temmuz Venüs ile Aldebaran çok yakın görünümde
15 Temmuz Ay Jüpiter’i örtecek (04:10 - 05:15)
24 Temmuz Mars, Satürn, Ay ve Spika yakın görünümde
25 Temmuz Satürn ve Ay yakın görünümde
KUZEY
Zürafa
Vaşak
Kraliçe
Andromeda
Kutupyıldızı
Küçük Ayı
Kral
Aslan
Büyük Ayı
Deneb
DOĞU
Kanatlı At
Lir
Yunus
Vega
Çoban
Kuzeytacı
Herkül
Altair
Yılan
Berenices’in
Saçı
Arkturus
Başak
Mars
Satürn
Kartal
Oğlak
BATI
Ejderha
Kuğu
Yılancı
Spika
Kalkan
Karga
Terazi
Yay
Akrep
Antares
Erboğa
GÜNEY
1 Temmuz 23:00
15 Temmuz 22:00
31 Temmuz 21:00
19
Ağustos 2012
Gezegenler
Merkür: Sabahları ay boyunca gökyü-
Jüpiter: Boğa Takımyıldızı’nda bulunan
zünde Güneş’e yakın görünümde olacağından ufuktan yeterince yükselmeyecek ve
ve ayın başlarında geceyarısından yaklaşık
1 saat sonra doğudan yükselmeye başla-
gözlenmesi mümkün olmayacak.
Venüs: Parlaklığında geçtiğimiz aya
yan Jüpiter, yaklaşık -2,5 kadir parlaklığı ile
gecenin ikinci yarısının hâkimi. 13 Ağustos
göre biraz azalma olsa da Ağustos ayında
sabahları doğu ufkunda Jüpiter’le yakın
gecesi Ay ve Aldebaran ile yakın görünüm-
konumda olacak ve gündoğumuna kadar
gözlenebilecek.
de olacak.
Satürn: Bu ay Mars ile yan yana, günbatımından sonra yaklaşık 1,5 saat süreyle
Mars: Gözlem süresi iyice azalan Mars
batıda gözlenebilecek olan Satürn yavaş
günbatımından sonra birkaç saat gökyüzünde. 13 Ağustos akşamı Satürn ve Spika
ile yakın görünecek. Ay boyunca Satürn ile
yakın konumda olacak.
yavaş gökyüzünü terk ediyor. Gezegenin
yeniden görülebilecek kadar yükselmesi
için Aralık ayını beklemek gerekiyor.
13 Ağustos sabahı güneydoğu ufku
Jüpiter
21 Ağustos akşamı batı-güneybatı ufku
Aldebaran
Ay
Satürn
Venüs
Mars
Betelgöz
Spika
Ay
20
Dolunay
2 Ağustos
Sondördün
9 Ağustos
Yeniay
17 Ağustos
İlkdördün
24 Ağustos
Dolunay
31 Ağustos
Gök Olayları
3 Ağustos Jüpiter, Aldebaran ve Venüs yakın görünümde
13 Ağustos Mars, Satürn ve Spika yakın görünümde
13 Ağustos Venüs, Jüpiter ve Ay yakın görünümde
21 Ağustos Ay, Mars, Satürn ve Spika yakın görünümde
KUZEY
Zürafa
Perseus
Kraliçe
Kutupyıldızı
Büyük Ayı
Üçgen
Küçük Ayı
Kral
Andromeda
Balıklar
Berenices’in
Saçı
Ejderha
DOĞU
Vega
Kuğu
Arkturus
Kuzeytacı
Lir
Satürn
Yılan
Altair
Kova
Mars
Yılancı
Kartal
Kalkan
Güneybalığı
Başak
Herkül
Yunus
Kanatlı At
BATI
Deneb
Terazi
Oğlak
Antares
Yay
GÜNEY
Akrep
1 Ağustos 23:00
15 Ağustos 22:00
31 Ağustos 21:00
21
Eylül 2012
Gezegenler
Merkür: Ayın ortalarına doğru gökyüzünde Güneş’in batısına geçen gezegen
ay boyunca Güneş’e çok yakın görünümde
kadire ulaşmış durumda. Parlaklığı sayesinde özellikle teleskoplu gözlemciler için iyi
bir hedef oluşturuyor. Boğa Takımyıldızı’nda
olacağından gözlenemeyecek.
Venüs: Sabahları gündoğumundan
bulunan gezegen 8 Eylül’de Ay’la birlikte
yükselecek.
önce doğuda bulunuyor. Yaklaşık -4 kadirlik
parlaklığıyla bu ay da sabah alacakaranlığı-
Satürn: Günbatımında hâlâ gökyüzünde bulunan ancak ufuktan yüksekliği düşük
nın en parlak gökcismi. Venüs 12 Eylül sabahı Ay’la yakın konumda olacak.
olan gezegenin alacakaranlıkta fark edilmesi zor. Tekrar gözlenebilecek kadar yüksel-
Mars: Mars akşam gökyüzünü terk et-
mesi için Aralık ayını beklemek gerekiyor.
meye hazırlanıyor. Gezegen günbatımından sonra en fazla 1 saat kadar gözlenebilecek. 19 Eylül akşamı batıda Ay’la yakın
konumda olacak.
Jüpiter: Geceyarısında doğudan yükselmeye başlayan gezegenin parlaklığı -2,5
8 Eylül geceyarısı doğu ufku
19 Eylül akşamı güneybatı ufku
Ülker
Ay
Jüpiter
22
Mars
Aldebaran
Zubenelgenubi
Ay
Yeniay
16 Eylül
Sondördün
8 Eylül
İlkdördün
22 Eylül
Dolunay
30 Eylül
Gök Olayları
8 Eylül Ay ile Jüpiter yakın görünümde
12 Eylül Ay ile Venüs yakın görünümde
19 Eylül Mars ile Ay yakın görünümde
22 Eylül Sonbahar gündönümü (gece-gündüz eşitliği)
KUZEY
Vaşak
Arabacı
Büyük Ayı
Kapella
Zürafa
Perseus
Üçgen
Koç
Kutupyıldızı
Kraliçe
Çoban
Küçük Ayı
Arkturus
Ejderha
Kral
Andromeda
Kuzeytacı
DOĞU
Lir
Balıklar
Kuğu
Kanatlı At
Balina
Vega
Yılan
Herkül
BATI
Deneb
Yunus
Yılancı
Altair
Kartal
Kova
Kalkan
Oğlak
Yay
Fomalhaut
Güneybalığı
GÜNEY
1 Eylül 23:00
15 Eylül 22:00
30 Eylül 21:00
23
Ekim 2012
Gezegenler
Merkür: Akşam gökyüzünde olmasına
değil. 18 Ekim’de günbatımında Ay’la yakın
karşın ufka çok yakın konumda olduğundan görülemeyecek.
konumda olacak.
Jüpiter: Jüpiter geceyarısından önce
Venüs: Başak Takımyıldızı’nda bulunan
gezegen sabahları doğu ufku üzerinde,
yükselmeye başlıyor ve parlaklığı da -3
kadire doğru ilerliyor. Gecenin tek hâkim
gündoğumundan önce iki saat kadar gözlenebilir. -4 kadir parlaklığıyla sabah gök-
gezegeni olan Jüpiter 5 Ekim’de Ay’la çok
yüzünün Ay’dan sonraki en parlak cismi.
Venüs, 12 Ekim’de Ay ile yakın bir konumda
yakın bir konumda olacak.
Satürn: Gökyüzünde Güneş’e yakın konuma gelen gezegen bu ay gözlenemeye-
gözlenebilir.
cek. Satürn’ü görmek için Aralık ayını bek-
Mars: Akşam gökyüzünde olmasına
karşın ufka yakınlığı ve sönüklüğü nedeniyle gözlemciler için pek uygun bir konumda
lemek gerekiyor.
12 Ekim sabahı doğu ufku
18 Ekim akşamı güneybatı ufku
Regulus
Ay
Venüs
Ay
Antares
Mars
AKREP
24
Yeniay
15 Ekim
Sondördün
8 Ekim
İlkdördün
22 Ekim
Dolunay
29 Ekim
Gök Olayları
5 Ekim Jüpiter ve Ay yakın görünümde
12 Ekim Ay ve Venüs yakın görünümde
18 Ekim Mars ve Ay yakın görünümde
KUZEY
Vaşak
Büyük Ayı
Çoban
Arabacı
Zürafa
Küçük Ayı
Kutupyıldızı
Kapella
Ejderha
Herkül
Kraliçe
Perseus
Kral
Jüpiter
Aldebaran
Vega
Andromeda
Lir
DOĞU
BATI
Üçgen
Boğa
Deneb
Kuğu
Koç
Yılancı
Yunus
Kanatlı At
Altair
Balıklar
Kartal
Kalkan
Balina
Kova
Oğlak
Yay
Fomalhaut
Güneybalığı
GÜNEY
1 Ekim 23:00
15 Ekim 22:00
31 Ekim 21:00
25
Kasım 2012
Gezegenler
Merkür: Ayın büyük bölümünde gök-
Jüpiter:
Neredeyse
tüm
gece
yüzünde Güneş’e yakınlığı dolayısıyla gözleme uygun konumda olmayacak. Ancak
gözlenebilecek tek gezegen. Boğa
Takımyıldızı’nda bulunan ve onun en par-
ayın son günleri ufuktan yeterince yükselmiş olacak ve sabah gökyüzünde Güneş
lak yıldızı Aldebaran’ın hemen solunda
duran Jüpiter’in parlaklığı yaklaşık -3 kadir.
doğmadan önce kısa süre görülebilecek.
Venüs: Artık gözlem süresi yavaş ya-
Dünya’ya yakınlığı sayesinde teleskoplu
vaş kısalmaya başlayan Venüs, parlaklığı
sayeside sabah gökyüzünün en göz alıcı
gözlemciler için çok iyi bir hedef haline gelmiş durumda. Gezegen 2 ve 29 Kasım tarihlerinde Ay’la yakın konumda görünecek.
gökcismi. 11 Kasım sabaha karşı Ay’la ya-
Satürn: Gökyüzünde Güneş’e yakın ko-
kın konumda olacak. Ay sonuna doğruysa
Satürn’le yakın konumda görülebilir.
Mars: Geçtiğimiz ay olduğu gibi bu ay
da ufka yakınlığı ve sönüklüğü nedeniyle
gözlem için uygun durumda olmayacak.
numda bulunan gezegen önümüzdeki ay
görülebilecek kadar yükselecek.
11 Kasım sabahı doğu ufku
27 Kasım sabahı doğu ufku
Spika
Ay
Satürn
Venüs
Venüs
Spika
Merkür
26
Yeniay
13 Kasım
Sondördün
7 Kasım
İlkdördün
20 Kasım
Dolunay
28 Kasım
Gök Olayları
2 Kasım Jüpiter ile Ay yakın görünümde
27 Kasım Venüs ile Satürn çok yakın görünümde (sabah)
29 Kasım Jüpiter ve Ay çok yakın görünümde
KUZEY
Büyük Ayı
Ejderha
Vaşak
Herkül
Küçük Ayı
İkizler
Kutupyıldızı
Vega
Zürafa
Lir
Kraliçe
Kapella
Kral
Deneb
Kuğu
Perseus
DOĞU
Jüpiter
Aldebaran
Boğa
Avcı
Irmak
Üçgen
Andromeda
Koç
Yunus
Altair
Kanatlı At
Balıklar
BATI
Arabacı
Kartal
Kova
Tavşan
Oğlak
Balina
Irmak
Fomalhaut
Güneybalığı
GÜNEY
1 Kasım 22:00
15 Kasım 21:00
30 Kasım 20:00
27
Aralık 2012
Gezegenler
Merkür: Güneş’in
oldu-
yüksekliği iyice azalacak ve gözlenmesi
ğundan
sabahları
gündoğumundan
önce gözlenebilecek. Ayın ilk haftası Ve-
imkânsız hale gelecek. 15 Aralık’ta hilâl evresindeki Ay ile yakın konumda olacak.
nüs ve Satürn’le yakın konumda olacak.
Parlaklığı -0,5 kadir olan Merkür, Terazi
Jüpiter: Aralık ayının tek hâkim gezegeni Jüpiter tüm gece -3 kadir parlaklığıyla
Takımyıldızı’nda.
Venüs: Sabahları gündoğumundan
Boğa Takımyıldızı’nda parlıyor. 26 Aralık ge-
batısında
önce kısa sürelerle gözlenebilecek. Ay boyunca Satürn’le yakın konumda bulunacak.
cesi Ay’la çok yakın konumda olacak.
Satürn: Halkalı gezegen yavaş yavaş
kendini gözlemcilere gösteriyor. Sabaha
11 Aralık’ta şafak sökerken Venüs, Merkür
karşı Terazi ile Başak takımyıldızları ara-
ve Ay bir üçlü oluşturacak.
Mars: Ayın ilk yarısında, günbatımında
kısa sürelerle batı ufkuna yakın gözlenebilir,
ama temiz bir ufuk ve uygun hava koşulları gerekiyor. Ayın ikinci yarısından itibaren
sındaki bölgeden yükselecek olan Satürn,
gündoğumuna kadar yaklaşık 3 saat süreyle gözlenebilir. Gezegenin parlaklığı 0,5 kadir civarında olacak. Satürn, 10 Aralık’ta Ay
ile yakın görünümde gözlenebilir.
11 Aralık sabahı güneydoğu ufku
25 Aralık akşamı doğu ufku
Ay
Jüpiter
Aldebaran
Ay
Venüs
Merkür
Betelgöz
28
Yeniay
13 Aralık
Sondördün
6 Aralık
İlkdördün
20 Aralık
Dolunay
28 Aralık
Gök Olayları
1 Aralık Merkür, Venüs ve Satürn yakın görünümde
10 Aralık Satürn ile Ay yakın görünümde
11 Aralık Merkür, Venüs ve Ay yakın görünümde
15 Aralık Ay ve Mars yakın görünümde
21 Aralık Kış gündönümü (en uzun gece)
26 Aralık Jüpiter ve Ay çok yakın görünümde (gece)
KUZEY
Büyük Ayı
Ejderha
Vega
Lir
Küçük Ayı
Kutupyıldızı
Yengeç
İkizler
Arabacı
Kral
Zürafa
DOĞU
Procyon
Boğa
Yunus
Kapella
Andromeda
Kanatlı At
Üçgen
Jüpiter
Koç
Aldebaran
Tekboynuz
Kuğu
Kraliçe
Perseus
Küçük
Köpek
Deneb
BATI
Vaşak
Balıklar
Avcı
Kova
Akyıldız
(Sirius)
Büyük
Köpek
Irmak
Balina
Tavşan
Irmak
GÜNEY
1 Aralık 22:00
15 Aralık 21:00
31 Aralık 20:00
29
Raşid Tuğral
TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi
Antalya’nın güneybatısında yer alan
RTT150: 1,5 m ayna çaplı bu teleskop
Saklıkent’te, Toroslar’ın uzantısı olan Beydağları dizisinde, 2500 metre yükseklikteki
Bakırlıtepe’de kurulu TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi (TUG), Türkiye’nin en büyük ayna çaplı
teleskobuna ve gelişmiş bilimsel gözlem
donanımlarına sahip.
TUG, üniversitelerimize ve araştırma
kurumlarımıza gözlemsel astronomi ve
astrofizik araştırmaları için teleskop hizmeti
sunuyor ve çalışma ortamı sağlıyor. Halka
yönelik düzenlenen gökbilim etkinlikleri
ve bilimsel toplantılara verilen desteklerle
ülkemiz gökbiliminin gelişimi yönündeki
öncülük görevini başarıyla sürdürülüyor.
Teleskoplar
Bakırlıtepe Yerleşkesi’nde farklı ayna
çaplarında ve gözlemsel özelliklerde dört,
Antalya Yerleşkesi’nde ise bir teleskop bulunuyor. Bu yıl Bakırlıtepe’de çalışacak 40 cm
çaplı yeni bir robotik teleskobun hazırlıkları
tamamlanmak üzere.
TÜBİTAK ile Kazan Devlet Üniversitesi ve
Moskova Uzay Araştırmaları Enstitüsü (RUSYA) arasında 1995’te imzalanan ve gözlem
zamanı paylaşımı esasına dayanan bir anlaşmayla kurulmuştur. İlk bilimsel gözlemlerine 2001 sonbaharında başlayan RTT150
teleskobu ile yüksek uzaysal ve zamansal
ayırma gücünde görüntülemenin yanı sıra,
“TFOSC” ve “Coude” tayfçekerleriyle gözlemsel astrofizik alanında önemli bir yere
sahip tayf verileri alınabiliyor.
T60: 2010 yılı ortalarında bilimsel gözlem projelerine açılan 60 cm ayna çaplı bir
teleskoptur. Tüm zamanının Türk araştırıcılarına ait olması ve robotik çalışabilme
özelliği nedeniyle TUG’un verimli teleskoplarından biridir. Bu teleskopta 2048
x 2048 piksel formatında CCD ve değişik
dalgaboyu bölgelerindeki filtreler kullanılarak değişen yıldızların ışıkölçümü projeleri yürütülüyor.
30
Kurulum
aşamasındaki
40 cm çaplı
robotik
teleskobun binası
RTT150 Teleskobu
lemleri ve yıldızların ışıkölçüm çalışmaları
konularında projeler yürütülüyor.
ROTSEIIId: Michigan Üniversitesi (ABD)
ile TÜBİTAK arasında imzalanan bir sözleşme çerçevesinde, gama ışını patlamalarının
optik bölgede gözlenmesi amacıyla 2003
yılında TUG’a kurulan 45 cm ayna çaplı
robotik bir teleskoptur. Dört kıtada kurulu (Amerika, Türkiye, Afrika ve Avustralya)
ROTSE teleskoplarından biri olan ve son derece verimli çalışan bu teleskobun gözlem
zamanının % 70’i TUG’un da dâhil olduğu
uluslararası bir ortaklığa, kalan % 30’u da
Türk araştırmacılara ait.
BİTOM: Akdeniz Üniversitesi Yerleşkesi
içindeki TUG Yönetim Binası bahçesinde
2009 yılında açılan Bilim ve Toplum Merkezi
(BİTOM), 35 cm ayna çaplı otomatik teleskobu (T35) ve görsel sunum olanakları ile perşembe akşamları her yaştan gökyüzü meraklılarına açık olacaktır. Ayrıntılı bilgi için:
http://www.tug.tubitak.gov.tr/bitom.php
TUG’dan Atbaşı Bulutsusu
Raşid Tuğral
T100: Gözlem zamanı Türk araştırıcılara
ait, 1 m ayna çaplı tam otomatik ve uzaktan
idare edilebilen T100 teleskobu 2010 yılı
içerisinde bilimsel gözlem projelerine açılmıştır. Büyük formatlı (4096 x 4096 piksel)
bir CCD kamerası ve çeşitli tayf bölgelerinde filtreleri olan bu teleskobun görüş alanı
geniş olduğu için (21’x 21’) öncelikli olarak
Güneş Sistemi’ndeki küçük gezegenlerin
(asteroid) konum ölçümü (astrometri) göz-
31
TÜBİTAK ULUSAL GÖZLEMEVİ
http://www.tug.tubitak.gov.tr
Tel: (242) 227 84 01 Faks: (242) 227 84 00
Hazırlayanlar
Alp AKOĞLU (TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi)
Dr. Tuncay ÖZIŞIK (TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi)
Baskı: Promat
32