19. YUZYIL SIYASI OLAYLAR TABLOSU TARIH

19. YUZYIL SIYASI OLAYLAR TABLOSU
TARIH
PADIŞAH
OLAY
KIMINLE
1804
III Selim
Sırp İsyanı
Sırp Azınlık
1812
II Mahmut
Bükreş
Rusya
Antlaşması
(İngiltere+Fransa)
Rum İsyanı
Rum azınlık
Navarın
Ing-Fra- Rusya
Osmanlı'ya karşı
SEBEP
Fransız ihtilali, Rus kışkırtması Osmanlı’nın bölgede adaletsiz
SONUÇ
Bastırıldı
ÖNEMİ
İç idarelerinde bazı haklar verildi. İlk isyan eden azınlık Sırplardır
davranması
182
II Mahmut
0–
182
1827
II Mahmut
1
1829
Baskını
II Mahmut
1833
M.A.P
II Mahmut
Kütahya
Antlaşması
Osmanlı ilk kez bir azınlığa (Sırplara) AYRICALIK tanıdı Bu da
milliyetçi isyanları artırdı
Fransız ihtilali, Rusya, Etnik-i Eterya önce Eflak daha sonra
Mora'da çıktı
Rusya ile
olmasını istemeleri Güçlü bir M. Ali Paşa yerine güçsüz
Yunanistan’ı istiyorlar. Osmanlı reddediyor
bilmesi(Yenicen ocağı kalkmış ve donanma Navarin'de imha
edilmişti)
M.A.Paşa Sorunu Mora valiliğini alamayınca Suriye Akka, Ada
valiliklerini ister reddedilmesiyle savaş başlar Osmanlı yenilir
Mısır ile
Sorunu
Yardımla
Osmanlı Rusya’dan yardım ister Rus donanması İstanbul’a
gelince İngiltere ve Fransa telaşlanması ve M A P yi Osmanlı
ile barışa zorlaması barışa zorlaması
Mora valisi olmak şartıyla Mehmet Alı Paşa isyanı bastırdı
bastırıldı
Uç devletin Osmanlı içişlerine karışarak Yunanistan'ın özerk
Osmanlı'nın savaşacak gücünün olmaması ve Rusya'nın bunu
Edirne
Antlaşması
Not: Rusya’nın emelleri Fransa başta Osmanlı'nın yanında yer
aldı Sonra saf değiştirdi
Osmanlı ve Mısır donanması imha edildi Rusya Osmanlı'ya
Mağlup
Mağlup
İng. ve
Fransa
savaş açtı
Sırbistan OZERK olacak - Yunanistan BAĞIMSIZ olacak (ilk defa
bir azınlık bağımsız oldu) Rus ticaret gemileri boğazlardan
geçebilecek
Mısır Meselesi ortaya çıktı. Kütahya antlaşması her iki tarafı da
memnun etmedi.
M.A.P.'yı
barışa
zorlaması
Hünkar İskelesi
1833
II Mahmut
1840
l Abdülmecit
Rusya ile
Antlaşması
Londra
Antlaşması
İngiltere, Rusya
Avusturya,
Prusya.
II Mahmut'un İngiltere ve Fransa ya güvenmeyerek Rusya ile
Her iki taraftan birine saldırı olursa diğeri ona yardım edecek
anlaşması Not:1838 Balta Limanı anlaşması ile İngiltere’ye bazı
Osmanlı boğazları kapatacak Anlaşma 8 yıl yürürlükte kalacaktı -
ticari imtiyazlar verilir
Osmanlı Boğazlar üstünde egemenlik haklarını son kez kullandı "Boğazlar Sorunu" ortaya çıktı
Osmanlı 1839 Nizip Savaşında M. Ali Paşa'ya yenilince Rusya
Mısır Osmanlı'ya bağlı yarı özerk bir eyalet oldu. Osmanlının bir
ya müdahale hakkı doğması Bunun İngiltere’nin işine
valisine bile söz geçiremediği anlaşıldı. İngiltere kârlı çıktı
gelmemesi
Osmanlı (Fransa
1841
1853–
1856
l Abdülmecit
l Abdülmecit
Londra
yok)Fransa
İngiltere,
Boğazlar
Rusya, Avusturya
Sözleşmesi
Prusya, Osmanlı
Kırım Savaşı
Rusya
Boğazlar Osmanlı egemenliğinde kalacak, ancak savaş gemisi
Hünkar İskelesi Anlaşması'nın suresinin dolması (8 yıl)
geçemeyecek Yorum Osmanlı'nın boğazlar üzerindeki mutlak
egemenliği sona erdi Yorum Rusya geri adım attı Boğazlar
uluslararası statü kazandı
Rusya'nın emelleri, Kutsal yerler sorunu Prens Mençıkof,
Galip
Yardımla
İngiltere’den ilk dış borç alındı
Sinop Baskını (1853)
Paris
Antlaşması
Osmanlı, Rusya
Konferansın başında, Osmanlı aleyhine karar çıkmaması için Islahat
Kırım Savaşı'nda Rusya'nın yenilmesi
Fermanı'nı ilân etti Osmanlı bir Avrupa devleti sayıldı Sınırları
İngiltere, Fransa
Avrupa devletlerin garantisi altına alındı. Güçsüzlüğü anlaşıldı.
Avusturya, Prusya,
1856
l. Abdülmecit
Osmanlı galip gelmesine rağmen Karadeniz'in tarafsızlığı
meselesinden dolayı yenik sayıldı. Rusya Osmanlı üstündeki bütün
Piyomente
ayrıcalıkları kaybetti Boğazlar, 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi
konumuna döndü. Islahat Fermanı dolayısıyla Avrupalılar
içişlerimize karışma imkânı buldu.
1876
II.
Abdülhamit
İstanbul
Rusya, İng.
Konferansı
Fransa,Avustur.
Osmanlı Avrupa devletlerinin azınlıkları bahane ederek içişlerimize
karışması engellemek için Meşrutiyeti ilan etti. Osmanlı konferansta
Balkan bunalımına çare bulmak (Hersek, Sırp, Bulgar
isyanları) (Avusturya, özellikle Rus kışkırtması ile çıkıyor).
alınan kararları kabul etmedi. Daha sonra Londra'da alınan kararları
Alm. İtalya,
da kabul etmedi.
Osmanlı
Osmanlı İstanbul Konferansı kararlarına uymaması Rusya'nın
1877
1878
II.
Abdülhamit
Osmanlı-Rus
Rusya
Savaşı
yayılmacı Panistlavist politikası Osmanlı'nın Balkan isyanları'nı
sert bastırması. Avrupa'nın aleyhimize dönmesi
Osmanlı
Rusya İstanbul yakınlarına gelince Osmanlı barış istedi. Meclisin
yenildikapanmasına sebep oldu.
Plevne
Müd Gazi
(93 Harbi)
3 Mart
1878
II.
Abdülhamit
13 Temmuz 1878
II.
Abdülhamit
Ayastefanos
Rusya
Rusya Osmanlıyı istediği gibi parçaladı (Rusya Panislavizm de
93 Harbi'nden Rusya'nın galip çıkması
başarılı oldu). İlk defa ERMENİ sorunu ortaya çıktı. İngiltere,
(Yeşilköy )
Antlaşması
Berlin
Antlaşması
Avusturya ve Almanya bu anlaşmayı kabul etmedi. Bu anlaşma
İngiltere, Fransa
kâğıt üzerinde kaldı. Sevr gibi ölü doğdu, uygulanamadı.
Büyük Bulgar Krallığı kurdurulmadı. Rusya'nın Bulgarları kullanarak
Ege'ye inme girişimi sonuçsuz kaldı. Not: Anlaşma öncesi Kıbrıs
Büyük devletlerin Rusya'nın yayılmasını çekememesi
Rusya, İtalya,
İngilizlere yardım etmesi karşı-lığı verildi (Geçici olarak)
Almanya Osmanlı
1881
II. Abdülhamit
1882
II. Abdülhamit
1897
II. Abdülhamit
Tunus'un işgali
Fransa
Mısır'ın işgali
İngiltere
Girit Sorunu
Yunanistan
Tunus elden çıktı.
Mısır elden çıktı.
Süveyş Kanalı'nın açılması ile Mısır'ın öneminin artması
(Süveyş Osmanlı - Fransa işbirliği ile açıldı).
Osmanlı-Yunan
Savaşı
Yunanistan'ın Girit-'i istemesi
Dömeke
Meydan
Muhareb
esiGalibiz
1866 isyanı'nı Osmanlı zor bastırdı. HALEPA FERMANI ile buradaki
Rumlara yeni haklar yerildi. 1894 isyanı (Etnik-i Eterya), Dömeke
Meydan Muharebesi ile Yunanlıları yendik. Büyük devletler araya
girdi. 1897 İstanbul Anlaşması imzalandı. Girit özerk olacak Yunan
prensi Girit'i yönetecek (Girit fiilen kaybedildi). Ek bilgi: II.
Meşrutiyetin ilanından sonra Yunanistan Girit'i işgal etti (1908).
Osmanlı II. Balkan Savaşı'ndan sonra 1913 Atina Anlaşması ile
Girit'i Yunanistan'a verdi.
1808
II.
Abdülhamit
1909
II. Abdülhamit
Bulgaristan II. Meşrutiyetin ilanı sırasında bağımsız oldu.
Bulgaristan'ın
bağımsızlığı
Bosna-Hersek
Olayı
Avusturya
II. Meşrutiyetin ilanı sırasında Avusturya Bosna-Hersek topraklarına
kattı.