Dirençler Kataloğu

Nötr Topraklama Dirençleri
Yol verme ve Frenleme Dirençleri
Harmonik Filtre Dirençleri
Yük Setleri
a n A k ti f G r o u p C o m p a n y
Orta gerilim Hücreleri, Anahtarlama elemanları ve Köşklerde standartlardan
fazlası için yüksek kaliteli ve çevreye duyarlı Aktif markasıdır.
Kompanzasyon, Harmonik Filtre, Direnç, İzole güç, Senkronizasyon ve
Otomasyon panoları için yüksek kaliteli ve çevreye duyarlı Aktif markasıdır.
Ölçme, Koruma, Faturalama ve Enerji yönetimi yazılımları için
kullanılan kayıtlı Aktif markasıdır
Ölçme, Koruma, Kontrol ve Kompanzasyon ürünleri için kullanılan yüksek
kaliteli, uzun ömürlü ve çevreye duyarlı Aktif markasıdır.
Yüksek kalitesi ile benzerlerinden bir adım önde olan ürünlerde kullanılmıştır
Enerji sürekliliği ve ölçülebilir enerji tasarruf ürünlerini simgeler
Akıllı kontrol mantığına sahip ürünlere uygulanmıştır
Zor işlerin basitleştirildiği kolay kullanılan ürünleri ifade eder
Çevreye ve geleceğimize saygılı yeşil ürünleri ifade eder
2
TEKNİK BİLGİLER
A 1 Elektriksel özellikler
A 2 Termodinamik özellikler
5
6
TİPLER VE UYGULAMALAR
B 1 Nötr topraklama dirençleri
B 2 Yol verme, Frenleme ve Deşarj dirençleri
B 3 Harmonik Filtre Dirençleri
B 4 Yük Setleri
9
10
11
12
3
Teknik
Bilgiler
4
A
Dirençler Teknik Bilgiler
A 1 Elektriksel Özellikler
Elektriksel enerji
Termik enerji
Dirençler R kadar rezistansın bileşiminden oluşacak şekilde
dizayn edilmiş olup, aşağıdaki denklemde görüldüğü gibi akım
ve gerilim ile ilişkilidir
V=R.I
I
R
Eğer direncin sabit olduğu düşünülürse gerilim düştüğünde
akım da düşeceği anlamına gelir. Diğer yandan, devreye gerilim
uygulanırsa direnç akım akşını sınırlar. Aynı zamanda direnç
elektrik devresinden sabit bir enerji çeker.
2
P=V.I=R.I
v
Ve sıcaklığa dönüştürür. Sıcaklığın yayılımı direncin rezistansı ile
doğru orantılıdır.
Rezistans, aktif elemanların fiziksel yapısıyla aşağıdaki
denklemdeki şekilde ilişkilidir
R=p·l/S
p materyalin fiziksel direnç özelliği
l direncin boyu
S direncin kesiti
Direnç bu parametrelerden oluşmaktadır.
Unutulmaması gerekir ki, rezistans direnç ile eşanlamlı değildir.
Reosta dirençten oluşmaktadır ve böylece rezistans akımın
kesilmesine gerek kalmadan rezistans değerinin değiştirilmesine
yarar.
5
an Aktif Group Company
Dirençler Teknik Bilgiler
A 2 Termo Dinamik Özellikler
Direnç Sıcaklığı
400
350
300
o
Sıcaklık [ C]
250
qp-qa
200
150
Elektrik enerjisi, direnç tarafından absorbe edildikten sonar
sıcaklığa dönüştürülür. Bu sıcaklık, direnç tarafından çevreye
yayılmakta ve tutulurken ısınmaya sebep olmaktadır. Termal
değişikliği aşağıdaki denklemle yaklaşık olarak tanımlayabiliriz
100
50
0
0
100
200
300
400
500
600
700
800
Zaman [s]
Direncin sabit güç ile artış eğrisi
900
1000
P = Cth · dq / dt + q·1 / Rth
P direncin absorbe ettiği elektrik enerjisi
q direnç yüzeyi ve yakın çevre arasındaki sıcaklık farkı.
Cth aktif materyalin termal kapasitesi. Diğer bir deyişle,
materyalin ısıyı tutma kapasitesi diyebiliriz. Bu kapasite kütle ile
formülde de görüldüğü üzere orantılıdır. M kütle ve cp ise
spesifik sıcaklıktır.
Rth
direncin termal rezistansıdır. Bu değer direncin
sıcaklığı çevreye yayma kapasitesine göre değişir.
Bu değer, aktif yüzey alanı ile formülde görüldüğü
gibi ters orantılıdır: Rth=1/(a·S). Burada a termal
değişim katsayısı ve S yayılım yüzeyidir.
Termal değişim denklemi ile aşağıdaki sonuca ulaşılır:
qp-qa = P.Rth .(1 - e-t/(C·Rth))
Burada qp aktif elemanının sıcaklığı ve qa çevre sıcaklığı ve bu
denklemin grafiği de yandaki şekildedir.
Primer izolasyon seviyesi “JF”elemanı
Direncin termal değişimi kütlesi (Cth) ve dış yüzeyi (Rth) ile
doğrudan bağlantılıdır. Direnç dizayn edilirken bu iki parametre
çalışma döngüsü de düşünülerek dikkatli bir şekilde göz önünde
bulundurulmalıdır. Dirence sabit güç uygulandığında, yayılım
özelliği üstün tutulmalıdır ki, böylece sıcaklık nominal değere
ulaştığında ve sonrasında sabitlendiğinde, buna karşın direncin
yüzeyinin büyük ancak ağır olmaması gerekmektedir. Diğer
yandan, eğer direnç yük pikleri ve yüksüz periyotlara sahip bir
çalışma döngüsünde çalıştırılacaksa, sıcaklık tutuculuğu göz
önünde bulundurulmalıdır. Bu durumda direnç daha ağır
olmalıdır.
Ayrıca, hava sıcaklığı direncin yüzeyi ile çevre sıcaklığının
değişiminde çok etkilidir. Diğer bir deyişle, asıl sıcaklık düşümü
çevre ve aktif eleman arasında olur. Daha fazla sıcaklık ise
dirençten çevreye yayılır. Bu sebeple, soğutma sistemi direnç
dizaynının anahtar noktasıdır.
“RL” elemanlarından yapılmış bir direnç bölümü
6
an Aktif Group Company
A
B 1 Nötr topraklama dirençleri
B 2 Yol verme, Frenleme ve Deşarj dirençleri
B 3 Harmonik Filtre Dirençleri
B 4 Yük Setleri
9
10
11
12
7
Tipler ve
Uygulamalar
8
B
Dirençler Tipler ve Uygulamalar
B 1 Nötr Topraklama Dirençleri
Faz ve toprak arasındaki kısa devreler, şebeke ve ekipmanlarda
geri dönülmez zararlara sebep olabilir; bu sebeple etkilerini
kontrol edebilmek ve azaltabilmek son derece önemlidir:
Topraklama dirençleri, faz-nötr kısa devrelerinden dolayı oluşan
arıza akımını sınırlandırır. Direnç aracılığıyla topraklama,
alternatif yöntemlere (yalıtımlı topraklama, doğrudan
topraklama veya reaktans aracılığıyla topraklama gibi) göre
çeşitli avantajlar sağlar.
Başlıca avantajları şunlardır
Hata yerinin daha kolay tespit edilmesi
Arıza akımının sınırlandırılması
Geçici gerilim oluşmaması
Nötr Topraklama Dirençleri tasarımında kullanılan parametreler
büyük değişkenlik gösterebilir: Microelettrica en sık kullanılan
tipteki dirençleri için standart bir ürün serisi geliştirmiştir. Bunun
yanında, istenen özelliklere göre geliştirilmiş ve uyarlanmış özel
projelerin de tasarımını yapmıştır. Ürünlerimiz Alçak gerilim
sistemlerinden (<1kV) yüksek gerilim sistemlerine (132kV yalıtım
sınıfı) değişkenlik gösterir, bunun yanında çok düşük arıza akımı
değerleri (<10kA) ile çok yüksek arıza akımı değerleri (>10kA)
arasındaki değerler desteklenir.
Topraklama Direnci tasarımı yapmak için gerekli olan bilgiler
şunlardır: Anma gerilimi, arıza akımı, arıza süresi (alışılagelmiş
süre 10 saniyedir)
Diğer parametreler şunlardır
Mahfazanın koruma derecesi; IP00 dan -yani mahfaza yokIP55 e kadar, standart çözüm IP23 tür.
Mahfaza materyali ve boya; standardımız orta dereceli
galvanizdir fakat farklı tip (AISI304 ve AISI316 gibi)
paslanmaz çeliklerde kullanılabilir. İstenen RAL renginde
boya işlemi de ayrı bir opsiyondur.
Sürekli akım anma değeri; özellikle yüksek IP dereceleri
gerekliyse direncin performansını önemli ölçüde etkileyebilir.
Çevre ve deniz seviyesinden yükseklik; dirençleri en ağır
sanayi ve çevre şartlarına uygun olacak biçimde tasarlanır.
Yardımcı bileşenler; uzun yıllardan beri devam eden
faaliyetlerimiz sırasında, Akım Transformatörleri, Devre
Anahtarları, Ayırıcılar vb. gibi yardımcı bileşenlerin birçok
tedarikçisi arasında belirli sayıda güvenilir firmayı tercih
edilmiştir.
9
an Aktif Group Company
Dirençler Tipler ve Uygulamalar
B 2 Yol verme, Frenleme ve Deşarj Dirençleri
Yol verme ve Frenleme dirençleri genellikle, çalıştırma ve/veya
durdurma esnasında motoru kontrol etmek için kullanılır.
Yol verme Dirençleri, sargılı rotor endüksiyon motoru ve DC sargılı
motoru (bu motor çok daha az yaygındır) için kullanılır: her bir
rotorik faza, seri bir direnç ilave etmek akımı azaltır ve çalıştırma
torkunu arttırır. Yol verme Dirençleri ayrıca, sincap kafesli
endüksiyon motorları için kullanılabilir. Bu amaçla seri dirençler
statöre ilave edilirler ve başlangıç akımını anma değerinin üç katıyla
sınırlandırırlar. Sincap kafesli motorlar için kullanılan Çalıştırma
Dirençleri, Balast Dirençler olarak da bilinirler.
Bir Yol verme Direncinin tasarımını yapmak için gerekli olan
bilgiler şunlardır
Tork gücü
Rotor/Stator Gerilimi
Rotor/Stator Akımı
RPM
Uygulama; farklı uygulamalar farklı çözümler gerektirir.
Frenleme dirençlerinin yaygın bir kullanım alanı vinç
kontrolüdür: Yük indirilirken özellikle de ağırsa motorun
kaldırma yapıyormuşçasına güç üretmesine sebep olabilir.
Dirençler bu sebeple, istenmeyen kontrolsüz hızlanmayı
önlemek için kullanılırlar.
Büyük motorlarda kullanılan Frenleme Dirençleri, her türlü
gereksinime en iyi biçimde uyacak şekilde isteğe uyarlanır:
önemli araştırma enstitüleri (örneğin Max Planck Enstitüsü) ve
3400MJ ü aşan enerjiler için özel Frenleme Dirençleri
Microelettrica tarafından üretilmektedir.
Büyük kapasitörlerin ve endüktörlerin tersine uyarılması ile
dikkatli bir biçimde yapılarak kalıcı hasar verebilecek olan ani
akımlar önlenmelidir. Frenleme Dirençleri tepe akımını
sınırlandırır ve kapasitif/endüktif cihazı korur.
Bir Frenleme Direncinin tasarımını yapmak için gerekli olan
bilgiler şunlardır
Anma Gerilimi
Deşarj Akımı
Deşarj Süresi
Frenleme Dirençleri genellikle araştırma enstitülerinde kullanılır
ve geniş çaplı bir isteğe uyarlanma gereksinimleri bulunur, bu da
bazen direnç elemanlarıyla ilgili yeni teknolojilerin geliştirilmesine
sebep olur. Microelettrica, dünyanın her yerinden üniversitelerle
ve en prestijli araştırma merkezleriyle (örneğin Cenevre'deki CERN)
birlikte çalışmaktadır.
10
an Aktif Group Company
B
B
Dirençler Tipler ve Uygulamalar
Temel frekans f
İlk harmonik 2f
İkinci harmonik 3f
B 3 Harmonik Filtre Dirençleri
Yüksek hat kayıpları, parazitler ve rezonanslara yol açan, güç
sistemlerindeki harmonikleri besleyebilen cihaz sayısı artmış
olduğundan, gücün kalitesi tedarikçiler ve son kullanıcılar için her
zamankinden daha önemli hale gelmiştir.
Harmonik Dirençleri - kapasitörler, indüktörler ve dirençlerden
oluşan - kaçınılmaz olarak oluşan harmonikleri temizlemeye
yardımcı olur. LC devre filtreleri tüm yapay frekansları temizler
ve yalnızca temel frekansın geçmesine izin verir, bu sırada
Harmonik Filtre Dirençleri (Sönüm Dirençleri olarak da
adlandırılır) harmonik akımları ısıya çevirerek yok eder.
Harmonik Filtre Dirençlerinin tipik uygulama alanları HV DC
şebekeleri ve elektrikli indüksiyon fırınlarıdır.
Tecrübeli mühendislerden oluşan ekibimiz, gerekli olan farklı
özellikler ve en ters çevre şartları için en uygun çözümü
geliştirirler. Bir kaç kW gücünden onlarca MW’ a kadar ve bunun
yanında yalıtım seviyesi olarak 600 kV’ a kadar Harmonik Filtre
Dirençlerinin isteğe özel tasarımlar geliştirilir. Harmonik Filtre
Dirençlerinin, omik değer kaymasını en aza indirmek ve böylece
aşırı güç artışını önlemek için manyetik olmayan düşük sıcaklık
katsayılı bileşenler kullanır. Bu bileşenler ayrıca parazit olarak
düşük endüktans değerleri gösterirler, bu da sönüm
bileşenlerinin etkin tasarımı bakımından anahtar bir özelliktir.
Bir Harmonik Filtre Direnci tasarımı yapmak için gerekli olan
bilgiler şunlardır
Anma Gerilimi
Akım veya Güç
Omik Değer (% cinsinden toleransla birlikte)
Diğer parametreler şunlardır
Yalıtım seviyesi
Gerekli Yalıtım Seviyesi; toprağa bağlanan Yüksek gerilim
terminali, toprağa bağlanan Düşük gerilim terminali,
terminaller arasında
Açıklık ve Yayılma
Mahfaza malzemesi ; standardımız orta dereceli galvanizdir
fakat farklı tip (AISI304 ve AISI316 gibi) paslanmaz çeliklerde
kullanılabilir. İstenen RAL renginde boya işlemi de ayrı bir
opsiyondur.
Çevre; dirençler en ağır sanayi ve çevre şartlarına uygun
olacak biçimde tasarlarız.
Maksimum endüktans
Giriş/Çıkış Planı; yukarıdan veya kenardan monteli olması
Montaj; üç fazlı istifli, yan yana, diğerleri
11
an Aktif Group Company
Dirençler Tipler ve Uygulamalar
B 4 Yük Setleri
Yük Setleri, acil durum tertibatlarının (jeneratörler, Kesintsiz Güç
Kaynakları...) verimliliğini etkin bir biçimde kontrol etme olanağı
sağlar ve dizel motorlardaki ıslak istiflemeyi önleyen suni yükler
olarak kullanılabilirler. Son derece pahalı ve önemli ekipmanların
ömrünü uzatmak için güvenilir ve ekonomik bir yol sunarlar.
Yük Setlerinin tasarımı isteğe özel bir biçimde yaparak,
Microelettrica ile birlikte geliştirilen ve imal edilen güç şebekesi
tiplerinin geniş çeşitliliği sayesinde hem dağıtılacak güç bakımından
(onlarca kW dan onlarca MW a kadar) hem yalıtım seviyesi
bakımından (yüzlerce volttan 36 kV yalıtım sınıfına kadar) hem de
çeşitli güç kademelerinin entegrasyonu bakımından tüm
gereksinimleri karşılar.
Hem sanayi hem de demiryolu alanındaki uzun yıllara dayalı
tecrübesi sayesinde, Microelettrica güvenilir havalandırma
teknolojileri geliştirmiştir. Böylece daha yüksek eleman başına güç
ve dolayısıyla daha küçük boyutlu cebri havalandırmalı Yük Setleri
sunabilmektedir. Microelettrica Yük Setleri dahili ve harici
kullanıma uygundur ve koruma derecesi IP23’ e kadar olan
mahfazalar içerisinde yerleştirilmişlerdir. Havalandırma yatay
veya dikey ayrım olmaksızın yapılabilmektedir.
Bir Yük Setlerinin tasarımını yapmak için gerekli olan bilgiler
şunlardır
Nominal Gerilim
Güç
Güç kademelerinin sayısı ve tipi (varsa)
Havalandırma tipi (doğal veya cebri)
Diğer parametreler şunlardır
Maksimum Omik değer kayması; direnç değerinin termal
kaymasını dahil etmek gerekliyse, son derece düşük sıcaklık
katsayılı alaşımlar kullanılabilir.
Mahfazanın koruma derecesi; IP23 e kadar, standart çözüm
IP20 (dikey havalandırma) veya IP21 dir (yatay havalandırma
yalnızca cebri hava soğutmalı Yük Setleri için).
Mahfaza mataryali; standardımız orta dereceli galvanizedir
fakat farklı paslanmaz çelikler (AISI304 ve AISI316 gibi) de
kullanılabilir. İstenen RAL renginde boya işlemi de ayrı bir
opsiyondur.
Çevre ve deniz seviyesinden yükseklik; dirençler en ağır sanayi
ve çevre şartlarına uygun olacak biçimde tasarlanmaktadır.
Yardımcı ekipmanlar; Kademeli yük setlerinde her bir direncin
anahtarlanması için kontaktörler ve varsa otomasyonu.
12
an Aktif Group Company
B
Orta Gerilim Hücreler
Anahtarlama Ürünleri
Köşk Tipi Trafo Merkezleri
Mobil Trafo Merkezleri
Dağıtım Trafoları
Dirençler
Enerji Kalitesi Çözümleri
Tıbbi Güç Dağıtım Sistemleri
Kondasatör ve Reaktörler
Sayaç Otomasyonu ve Faturalama
Ölçme ve Yönetim Sistemleri
Kaçak Akım Röleler
Yüksek Güç Dönüştürücüleri ve Redresörler
Güneş Enerjisi Çözümleri
Cer Gücü Dağıtım Merkezi
Depo Alanı Çözümleri
Araçüstü Ekipmanlar
Eubiq Esnek Fiş - Priz Sistemleri
Merkez
Bayraktar Blv. Şehit sk. No: 5 Aktif Plaza
34775 Ümraniye İstanbul - Türkiye
Tel
: +90 (216) 314 93 20
Fax : +90 (216) 314 93 60
www.aktif.net
[email protected]
Fabrika
Akşemsettin Mh. Çatalca sk. No:113
06930 Sincan Ankara - Türkiye
Tel
: +90 (312) 269 46 02
Fax : +90 (312) 269 45 01
www.aktif.net
[email protected]
Doc. Nr. AMDT-RS 0217/C.Tr Teknolojik gelişmeler doğrultusunda yaptığımız değişiklikler sonucu teslim ettiğimiz ürünlerle bu katalogda yer alan ürünler arasında farklılıklar bulunabilir. Aktif Elektroteknik A.Ş. tarafından bastırılmıştır. Haber verilmeden değişiklik yapılabilir.
Tasarım: Aktif Group / Resimler: Aktif Group – Stock.xchng & Shutterstock
Enerji ve Endüstri