Diyabet

ARZU ARSLAN
DİYABET EĞİTİM HEMŞİRESİ
21.7.2017
Hastalıkla baş etmek
için öncelikle
hastalığı iyi tanımak
gerekir.
21.7.2017
21.7.2017
DİYABET NEDİR?
 Diyabetes Mellitus
 Vücudumuzda midenin arka yüzeyinde yerleşik bir
organ olan pankreas, "insülin" adı verilen bir
hormon üretir.
 Pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin
hormonu üretmemesi
 Ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde
kullanılamaması durumun da gelişen ve ömür boyu
süren bir hastalıktır.
21.7.2017
DİYABET
Diyabeti olan kişi,insülin eksikliği ya da etkisizliği
sebebiyle yediği besinlerden kana geçen şekeri yani
glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir
 Diyabeti olmayan bir birey kan şekeri düzeyi;
 açlık halinde
100 mg/dl,
 tokluk halinde (yemeğe başladıktan iki saat sonra) 140
mg/dl’nin üstüne çıkmaz.
 Açlıkta veya toklukta ölçülen kan şekeri düzeyinin bu
değerlerin üstünde olması diyabetin varlığını gösterir.
21.7.2017
Kaç çeşit Diyabet vardır?
1- Tip 1 Diyabet
2- Tip 2 Diyabet
3- Özel Tipler
4- Gestasyonel Diyabet (gebelik diyabeti)
21.7.2017
Tip 1 Diyabet
 Pankreasda insülin salgılayan beta hücre harabiyeti ile
seyreder ve İnsülin hormon eksikliği sonucu ortaya
çıkar
 Daha çok çocukluk yaşlarda ve gençlerde ortaya çıkar
 Hastalar, ömür boyu insülin hormonunu dışardan
(enjeksiyon yoluyla) almak zorundandırlar.
 Tedavisinde sadece İNSÜLİN kullanılır
 Bu nedenle Tip 1 diyabet, İnsüline Bağımlı Diyabet
olarak da isimlendirilmektedir.
21.7.2017
Tip 1 diyabet neden olur?
 Sağlıklı bireylerde vücudu dışarıdan gelen yabancı
etkenlere karşı korumakta görevli bir bağışıklık sistemi
bulunur.
 Bu sistemin herhangi bir nedenle normalden sapması
sonucu kendi hücrelerini yabancı olarak algılaması
 Onlara saldırması ve tahrip etmesiyle meydana gelen
hastalıklara “otoimmün hastalıklar” denir.
21.7.2017
Tip 1 diyabet neden olur?
 Tip 1 diyabet de otoimmün hastalıklar grubuna
dahildir.
 Bilinmeyen bir nedenle harekete geçen bağışıklık
sistemi, insülin yapımını üstlenen pankreas beta
hücrelerini tahrip etmektedir.
 Bu tahribat %80’in üzerine ulaştığında hastalık
belirtileri ortaya çıkar.
21.7.2017
Tip 2 diyabet
 En çok karşılaştığımız diyabet türü
 Daha çok erişkinlerin hastalığı
 Diyabet hastalarının %80-90’ı Tip 2 Diyabettir
 Şu an ülkemizdede fast-foot beslenmenin artması,
egzersizlerin giderek azalması ile obez çocuk sayısı
giderek artış göstermiş ve çocukluk yaşlarında Tip 2
Diyabet görülmeye başlamıştır.
21.7.2017
Tip 2 Diyabet sıklığı
 Ülkemizde 2004 yılında yapılan TURDEP-1
çalışmasında Diyabet sıklığı %7.2 idi.
 Ancak 2011’de yayınlanan TURDEP-2 çalışmasında
diyabet sıklığının
21.7.2017
%13.7 olduğu ortaya çıktı.
Tip 2 Diyabet sıklığı
 Yani Her 7 erişkin kişiden biri Tip 2 Diyabet
hastası!!
 Oranın 6 yılda 2 kat artış olması endişe verici...
21.7.2017
TURDEP-II
 ‘Türkiye Diyabet, Hipertansiyon, Obezite ve
Endokrinolojik Hastalıklar Prevalans Çalışması-II
(TURDEP-II Çalışması)
 TURDEP-I‘den itibaren geçen 12 yıllık süreçte
 Kadınlarda kilo 6 kg ,Bel çevresi 6 cm, kalça
çevresi 7 cm;
 Erkeklerde ise kilo 8 kg, bel çevresi 7 cm, kalça
çevresi 2 cm artmıştır.
21.7.2017
Tip 2 Diyabet niçin arttı?
 Beslenme düzensizlikleri
 Fast-foot beslenmenin artması
 Masa başı işlerde çalışanların artması
 Egzersiz, sporun zaman kaybı görülmesi
 En yakın mesafeye yürümek yerine arabayla gidilmesi
 Yürüyen merdivenlerin, asansörlerin tercih edilmesi
 Tabii ki hepsinin sonucunda ortaya çıkan kilo
fazlalığı!!!
 Yani OBEZİTE..
21.7.2017
Tip 2 Diyabetin sebepleri nelerdir?
 Ancak kilo artışı ile ortaya çıkan insülin
direnci
 Genetik faktörler (ailede diyabet öyküsü)
21.7.2017
Diyabetin Sebepleri
 Sedanter Yaşam
21.7.2017
Diyabetin Sebepleri
 Yanlış beslenme alışkanlıkları
21.7.2017
Diyabetin nedenleri
 Ve sonuç olarak obezite (şişmanlık)
21.7.2017
Obezite nedir?
 Beden kütle indeksi, kilogram olarak vücut ağırlığının
metrekare olarak boya bölünmesi ile hesaplanır
 Beden Kütle İndeksi (BKİ)= Vücut ağırlığı (kg)/ boy (m)2
 18.5-24.9 arasındaki bir BKİ, normal olarak kabul
edilir.
21.7.2017
Obezite nedir?
SINIFLAMA
ZAYIF
NORMAL KİLO
BEDEN KüTLE İNDEKSİ (kg/m2)
<18.5
18.5-24.9
TOPLU
25-29.9
OBEZİTE- Evre 1
30-34.9
OBEZİTE- Evre 2
35-39.9
Morbid Obezite
>40
21.7.2017
Beden kütle indeksi (kg/m2)
 Boy: 150 cm (1.5 m)
 Kilo: 90 kg
 Beden Kütle İndeksi =90/ 1.5 x 1.5
 Beden Kütle İndeksi = 40 kg/m2
 Hasta Morbid Obezite
21.7.2017
Tip 2 Diyabet Riski Kimlerde Daha
Fazladır?
 Herkeste, her yerde, her yaşta diyabet teşhis edilebilir.
 Ailesinde diyabetli olanlar,
 Şişman kişiler,
 4 kg’dan daha ağır bebek doğuran kadınlar,
 Stres altında yaşayan kişilerde diyabetin görülme riski
daha yüksektir.
21.7.2017
Diyabetin belirtileri nelerdir?
 Çok su içme
 Çok idrara çıkma
 Gece uykudan uyandıran idrar yapma isteği
 İstemsiz kilo kaybı
 Ağız kuruluğu
 Halsizlik
 El ve ayaklarda uyuşmalar
 Bulanık görme
21.7.2017
Diyabet tanısı nasıl konulur?
 Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri
(AKŞ) ölçümü,Oral Glikoz Tolerans Testi (OGTT) ve
HbA1c ölçümü ile yapılarak saptanır.
 AKŞ ölçüm sonucunun 2 kez 126 mg/dl veya daha fazla
olması diyabetin varlığını gösterir
 OGTT’de 75 g glikoz içildikten 2 saat sonraki kan
şekeri değeri 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet
tanısı konulur.
 Hba1c değeri 6.5 ve üstü değerler
21.7.2017
Hba1c nedir?
 3 aylık kan şeker ortalamasını göstermektedir
 Normal değeri <
5.7 dir
 Hba1c > 6.5 ise diyabet hastasıdır
21.7.2017
Diyabet tanısı nasıl konulur?
 AKŞ ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-
diyabet) sinyalidir.
 Şeker yükleme testinde (OGTT) 75 g glikoz içildikten
2 saat sonraki kan şekeri değeri 140-199 mg/dl ise gizli
şeker
21.7.2017
Gizli şeker nedir?
 Eğer bir kişinin kan şekeri düzeyi normalden yüksek
olmasına karşın diyabet tanısı koymaya yeterli
yükseklikte değilse bu durumda kişi pre-diabetik (gizli
şeker hastası) olarak tanımlanır.
 Bazı çalışmalar pre-diyabetik çoğu kişide 10 yıl içinde
Tip 2 diyabet geliştiğini saptamıştır.
 Pre-diyabetli bireyler yaşam tarzı değişiklikleri
sayesinde diyabetli olmayı önleyebilir ve geçiktirebilir.
21.7.2017
Kimlerin Pre-diabet Tanısı için Test Yaptırması
Gereklidir?
 Şişman ve 40yaşın üstünde iseniz pre-diabetli olup
olmadığınızı öğrenmek için test yaptırmanız
gereklidir.
 Eğer vücut ağırlığınız normal ise ve 40 yaş civarında
iseniz testi yaptırmanın sizin için uygunluğunu
doktorunuza danışınız.
21.7.2017
Kimlerin Pre-diabet Tanısı için Test
Yaptırması Gereklidir?
 40 yaşından genç erişkinlerde ve şişman bireylerde
diyabet ve pre-diyabet yönünden risk faktörlerinin
varlığı araştırılır.
 Bu risk faktörleri: yüksek tansiyon, düşük HDLkolesterol düzeyi, yüksek trigliserid düzeyi, ailede
diyabet varlığı, gestasyonel diyabet, 4,5 kg üzerinde
bebek doğumu öyküsü olmasıdır.
21.7.2017
Glukometri ile Diyabet tanısı
konulur mu?
 Parmak ucu kan şekeri kapiller glukoz düzeyini
gösterir
 Açlıkta kapiller plazma glukoz düzeyi,
plazmadakinden yaklaşık olarak %10 daha düşük kabul
edilmektedir
 Tanı için mutlaka damardan kan alınarak glukoz
ölçümü bakılması önerilmektedir.
 Glukometri ile tanı koyulmamalıdır
 Glukometri kan şekeri izleminde kullanılmalıdır
21.7.2017
Tip 2 diyabet neden önemlidir?
 Diyabet tanılı hastalarda kan şekerinin yüksek
seyretmesi ile akut(kısa süreli) ve kronik (uzun süreli)
komplikasyonlar gelişebilir.
 Kontrolsüz diyabet ölümcül ve bakım gerektiren bir
hastalıktır
 Komplikasyonların gelişmemesi için kan şekerlerinin
düzenli olması gereklidir.
 Düzenli ve sık kan şekeri takibi diyabet komplikasyonları
üzerinde etkili olduğu gösterilmiştir.
21.7.2017
Akut komplikasyonlar nelerdir?
 Diyabetik ketoasidoz (şeker koması)
 Hiperosmolar hiperglisemik durum (şeker koması)
 Bu 2 tablo kan şekerinin çok yüksek olması
 Hastanın yaşlı olup yeterli sıvı alamaması nedeniyle olur
 Bilinç bulanıklığı, koma, nefes darlığı, böbrek yetmezliği
eşlik edebilir
 Hastanede tedavi gerektirir
 Tedavi edilmezse ölümcül seyreder
21.7.2017
Kronik komplikasyonlar nelerdir?
 Diyabetik retinopati (Göz)
 Diyabetik nefropati (Böbrek yetmezliği)
 Diyabetik Nöropati (Sinir sistemi)
 Ateroskleroz (Koroner arter hastalığı)
 Periferik arter hastalığı
 Diyabetik ayak (ayakta yaralar, enfeksiyon)
21.7.2017
Diyabetik retinopati
 Gözün ve göz damarlarının etkilenmesi
 İleri yaşlarda önlenebilir körlüğün en önemli nedeni
kontrolsüz Diyabet’tir.
 10 yıllık diyabeti olan hastaların %50’sinde
 15 yıllık diyabetli hastaların %80’inde görülür
 Tip 2 Diyabet tanısı konunca Göz doktoru tarafından
göz dibi incelemesi yapılmalı
 Etkilenme yoksa yılda 1
 Etkilenme varsa 3-6 ayda bir göz muayenesi yapılmalı
21.7.2017
Diyabetik nefropati
 Böbrek damarlarının etkilenmesidir
 Eğer diyabet kontrolsüz seyreder ve kan şekerleri hep
yüksekse sonuç olarak böbrek yetmezliği gelişir
 Erişkinlerde diyalize giren hastaların en sık sebebi
kontrolsüz diyabet hastalarıdır
21.7.2017
Diyabetik nöropati
 Tip 2 diyabetli hastaların %50’sinde görülür
 El ve ayaklarda uyuşmalar, yanmalar
 Nöropatik ağrı
 Kas güçsüzlüğü
 Baş dönmesi
 Bulantı-kusma
 Kabızlık
 Erektil disfonksiyon
 İdrar kaçırma
21.7.2017
21.7.2017
Diyabetik nöropati
 Duysal nöropati gelişen hastada ayaklarında hissizlik
oluşabilir
 Dar ayakkabılar, ayağı sıkabilir. Hasta hissetmez.
 Yalınayak kumsalda dolaşır. Ayağına çivi batar.
Hissetmez..
 Kışın soğukta üşüyüp eve gelir. Isınmak için ayağını
sobaya yaslar. Ayağında yanık oluşur. Hissetmez..
 Sonuç; ayakta yara gelişimi, enfeksiyon, ülser ve ayağın
kesilmesine kadar giden süreç..
21.7.2017
Koroner Arter Hastalığı
 Tip 2 diyabette başlıca ölüm nedenidir
 Sessiz, yani göğüs ağrısı olmadan kalp krizleri (MI)
görülebilir
 Diyabetli hastalarda Hipertansiyon, Hiperlipidemi
sıklıkla eşlik eder
 Bu nedenle kan basıncı(tansiyon) ve kolesterol
değerlerinin takibi önemlidir.
 Sigara mutlaka bırakılmalıdır
21.7.2017
Sigara ve Diyabet
 En önemli değiştirilebilir risk faktörüdür
 Diyabetli hastada sigara, kardiyovasküler hastalık ve
erken ölüm riskini genel topluma göre çok belirgin
artırır
 Diyabetik retinopati, nefropati, diyabetik ayak riskini
artırır
 Diyabet eğitiminin tüm üyeleri ( hekim, hemşire,
diyetisyen, psikolog, eczacı, eczane teknisyenleri)
diyabetli hastalara sigarayı bırakmalarını her fırsatta ve
ısrarla tavsiye etmelidir..
21.7.2017
Diyabetik ayak
 Tip 2 diyabetli hastaların yaşamları boyunca %12-15
oranında görülür
 Hayat kalitesinin bozulmasına
 Yüksek tedavi maliyetlerine
 Daha uzun süreli hastanede yatma
 Yüksek oranda alt ekstremite (bacak, ayak)
amputasyonlarına (kesilmelerine) neden olur
 Travma olmaksızın ayak amputasyonlarının %40-60’ı
kontrolsüz diyabete bağlıdır
21.7.2017
Diyabetik ayak ÖNLENEBİLİR..
 Hasta ayağını sıkmayan, uygun ayakkabı giymeli
 Yalın ayak gezmemeli
 Günde 1 kez yakınları tarafından yada ayna yardımı ile






ayaklarının altında yara, çatlak, nasır var mı kontrol edilmeli
En küçük kuşku da doktora başvurmalı
Ayakkabı içi kontrol
Kuruyan, çatlayan bölgelere nemlendirici
Ateşe, yanıcı aletlere dikkat
Banyo sonrası iyi kurulama
Tırnaklar enine kesilmeli
21.7.2017
Öyleyse;
 Kontrolsüz giden bir Diyabet;
 Haftada 3 kez diyalize giren
 Gözleri görmeyen
 El ve ayaklarını hissetmeyen
 Sürekli zonklayıcı, yanıcı ağrılardan uyuyamayan
 Bir ayağında yara, diğeri diz altından kesilmiş
 Bir bakım hastası yada
 Erken yaşta ani bir kalp krizi sonrası ardında gözü yaşlı
sevdiklerini bırakan bir diyabet hastası doğurur..
21.7.2017
Diyabet hastası ne yapmalı?
 Mutlaka diyabet hastalığının takibi için doktor





kontrolünde olmalı
Doktora sadece ilaç raporlarını yeniletmek için
gitmemesi gerektiğini bilmeli
İlaçlarını düzenli kullanmalı, yeterli gelmediğinde
değiştirileceğini,
Diyabetin geçici bir hastalık olmadığını, ölünceye
kadar devam edeceğini bilmeli
Diyet ve egzersizini düzenli uygulamalı
Düzenli olarak evde kan şekeri takibi yapılmalı
21.7.2017
Her diyabet hastasının glukometrisi
(şeker ölçme aleti) olmalı mı?
 Evet, kesinlikle olmalı
 Kan şeker izlemi ile ilaç tedavileri düzenlenecektir.
 Düzenli ve sık kan şekeri takibi özellikle insülin kullanan
hastalarda, habersiz ani kan şekeri düşüklüğü ve yüksek
kan şekerini önlemede önemlidir.
 Diyabetli hastada en önemli sorunlardan birisi;
HİPOGLİSEMİ’nin ( kan şekeri düşüklüğü) saptanması için
çok önemli..
21.7.2017
Her glukometre doğru ölçer mi?
 Kesinlikle HAYIR!!
 Uluslar arası otoriteler tarafından onaylanmış ve
plazma glukoz düzeylerine göre kalibre edilmiş glukoz
ölçüm cihazları kullanılmalıdır.
 Cihazın doğru ölçüm yaptığından emin olmak için en
azından yılda bir kez ve ayrıca kuşkulu durumlarda
açlık venöz plazma glukozu ile eş zamanlı ölçüm
yapılmalıdır
 Bu nedenle her glukometrenin kan şekerini ölçmede
aynı olmadığı için cihazın güvenli olması çok
önemlidir
21.7.2017
Hipoglisemi nedir?
 Ölçülen kan glukozunun < 70mg/dl bulunmasıdır.
 Diyabet tedavisinde, kan şekerlerinin istenen
hedeflerde olmasındaki en önemli engel, hipoglisemi..
 İnsülin kullanan hastalarda yılda birkaç kez ciddi
hipoglisemi yaşanması kaçınılmazdır.
 Her diyabet hastasına, özellikle insülin kullanan her
hastaya ve ailesine hipogliseminin belirtileri, korunma
yolları ve ne yapılması gerektiği MUTLAKA
anlatılmalıdır..
21.7.2017
Hipoglisemi bulguları nelerdir?
 Ölçülen kan glukozunun < 50mg/dl olunca hastalarda;
 Soğuk, soğuk terleme
 Titreme
 Çarpıntı
 Bulantı
 Sersemlik hissi
 Baş ağrısı
 Konsantre olamama
 Halsizlik
 Konuşmada güçlük
 Bilinç bulanıklığı görülebilir..
21.7.2017
Hipoglisemi semptomları varsa ne
yapmalı?
 Eğer bu semptomlardan birisi varsa, bakılabiliyorsa
hemen parmak ucu glukoz ölçümü yapılmalı
 Eğer kan şekeri düşük saptanırsa, olası semptomlar
hipoglisemi ilişkilidir
 Hemen tedavi yapılmalıdır
 Eğer glukometri yok ise; hastanın semptomlarının
hipoglisemiye bağlı olduğu kabul edilerek hemen
müdahale edilmelidir.
21.7.2017
Hipoglisemi tedavisi nasıl olmalı?
 Hastanın bilnci açık ve hasta yutabiliyorsa;
 15-20 g glukoz (tercihen 3-4 glukoz tablet veya 4-5 kesme
şeker veya 150-200 ml meyve suyu, limonata) ağızdan
verilmeli
 Çikolata, gofret gibi yağ içerikli, ürünler kullanılmamalı
 Hastanın öğün planında 1 saat içinde yemek proğramı
yoksa ek olarak 15-20 g kompleks karbonhidrat içeren
gıda verilmeli
21.7.2017
Hipoglisemi tedavisi nasıl olmalı?
 Çiğneme-yutma fonksiyonları bozulmuş, bilinç, şuuru
kapalı bir hasta ise;
 Asla, ağızdan bir şeyler verilmeye çalışılmamalı
 Eğer hastane ortamında değilse, özellikle Tip 1 Diyabetli
hastalarda ağır hipoglisemi durumunda hasta yakınları
tarafından bile uygulanabilen 1 mg glukagon (Glucagen
hypokit) subcutan uygulama hayat kurtarıcı olacaktır
 Sık hipoglisemisi olan hastaların evlerinde Glucagen Hypokit
bulundurmaları tavsiye edilmeli.
 Hastane koşullarında damar yolu açılıp, hastaya İV 150-200 ml
%10 dekstroz verilmeli
 Eğer bu durumlar sağlanamıyorsa hemen
21.7.2017
112 aranmalı..
21.7.2017
Tip 2 Diyabet Tedavisi
 Yaşam tarzı değişikliği
 Beslenme tedavisi
 Egzersiz Tedavisi
 Oral anitdiyabetik ilaçlar
 Enjeksiyonla uygulanan diyabet ilaçları
 İnsülinler
21.7.2017
21.7.2017
İnsülin pompası
 Sürekli cilt altı insülin infüzyon pompaları kullanılır
 Genellikle Tip 1 Diyabetlilerde, çok değişken şeker




ölçümleri olanlarda tercih edilir.
İçerisine regüler (kristalize) insülin (Humulin R, actrapid) ,
kısa etkili insülin (novorapid, humalog, apidra) konulur.
24 saat insülin cilt altına verilir.
İstediğiniz saate istediğiniz miktarda insülin dozu
ayarlayabilirsiniz
Hasta yemek önceleri günde 3 kez, cihazdan söylenen
dozlarda insülin yapar
21.7.2017
21.7.2017
Fiziksel Aktivite
 Haftada 150 dakikalık yürüyüş
 Gün aşırı 50 dak yürüyüş..
 Eğer spor için vakit ayrılamıyorsa, mümkünse
pedometri (adım ölçer) ile günlük;
 Bayanlar için 6.000 adım,
 Erkekler için 10.000 adım önerilmektedir.
 Çok aç karna ve yemekten hemen sonra yapılmamalı
21.7.2017
Diyabet ve yapay tatlandırıcılar
 Enerji içermeyen tatlandırıcıların FDA tarafından
günlük önerilen dozları;
 Aspartam: 19 tb/gün
 Sakkarin: 8 tb/gün
 Diyabeti olmayan obez ve kilolu kişilerde kilo kaybı
sağlamak veya diyabeti önlemek için
önerilmemektedir.
21.7.2017
Bütün Şeker Hastaları Cerrahi Olarak Tedavi
Edilebilir mi?
 Hayır, edilemez.
 Tip 1 şeker hastalığının tedavisinde bu yöntemler
kullanılmaz.
 Tedavi edilebilen gurup Tip 2 Diyabetli hastalardır
 Tip 2 diyabet ile başlayarak yıllar içinde insulin
kullanmaya başlayan hastalarda da bu tür yöntemlerle
başarı sağlanmaktadır.
21.7.2017
Cerrahi yöntemler şeker hastalığını nasıl
düzeltmektedir?
 Bunun iki cevabı vardır:
 Birincisi, kilo kaybının sağlanması;
 Kısıtlayıcı tipte bariyatrik cerrahiler (mide kelepçesi ve
tüp mide ameliyatı) birinci yöntem yani kilo kaybı ile
şeker hastalığını düzeltmektedir.
 İkincisi ise sindirim sisteminden salgılanan hormonların
etkisidir.
 Gastrik bypass, duodenal switch, biliopankreatik
diversiyon ve transpozisyon ameliyatları gibi ameliyatlar
ise ikinci yöntem yani hormonal etkileri ile şeker
hastalığını düzeltirler.
21.7.2017

Diyabet için ameliyat olayım mı?
 Vücut kitle indeksi >35 kg/m2 olan tip 2 diyabetli
bireylerde cerrahi müdahale düşünülebilir.
 Diyabetli bireylerde bariyatrik cerrahi riski ve uzun
dönemli faydaları üzerinde çalışmalar devam
etmektedir.
 Zayıf diyabetli hastalarda şu an önerilmemektedir
21.7.2017
Diyabet için ameliyat olayım mı?
 Metabolik cerrahi deneyimli hekimin bulunduğu,
donanımlı merkezlerde yapılmaldır.
 Bu kişilerin cerrahi öncesinde; daha önceki diyet
girişimleri, obeziteye yol açan diğer nedenler ve
obezite ile ilişkili riskler yönünden ayrıntılı bir
incelemeden geçirilmesi
 Ameliyat öncesi dönemden başlayarak metabolik ve
özel beslenme gereksinimleri açısından ömür boyu
takipleri gereklidir
21.7.2017
Diyabet nasıl önlenebilir?
 Tip 2 diyabet yönünden yüksek riskli bireylerde, %7
ağırlık kaybı sağlamak
 Haftada 150 dk düzenli fiziksel aktivite ile birlikte yağ
ve enerji alımını azaltacak şekilde yaşam tarzı ile
diyabet gelişme riski azaltılabilir
21.7.2017
TEŞEKKÜRLER
21.7.2017