1- MUHASEBE : Mali nitelikteki ve olayları para ile ifade edilmiş

1- MUHASEBE : Mali nitelikteki ve olayları para ile ifade edilmiş şekilde kaydeden
sınıflandıran özetleyerek rapor eden ve sonuçları yorumlayan bilim.
2- MUHASEBENİN FONKSİYONLARI (İŞLEVLERİ):
a- Borç ve Alacak ilişkilerini düzenler.
b- İşletme yönetimine yardımcı olur.
c- İşletme lehine delil olur.
d- İşletmenin istatistiğini çıkarmasına yardımcı olur.
3- MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI :
a- Sosyal sorumluluk kavramı
b- Kişilik kavramı
c- İşletmenin sürekliliği kavramı
d- Dönemsellik Kavramı
e- Para ile ölçme kavramı
fMaliyet esası kavramı
g- Tarafsızlık ve belgelendirme kavramı
h- Tutarlılık kavramı
iTam Açıklama kavramı
jİhtiyatlılık kavramı
k- Önemlilik Kavramı
lÖzün önceliği kavramı
3-a Sosyal Sorumluluk Kavramı : Bu kavram muhasebenin işlevinin yerine getirme
hususundaki sorumluluğunu belirtmekte ve muhasebenin kapsamını anlamını yerini
ve amacını göstermektedir. Sosyal sorumluluk kavramı muhasebenin
organizasyonunda muhasebe uygulamalarının yürütülmesinde ve mali tabloların
düzenlenmesi ve sunulmasında belli kişi veya grupların değil tüm toplumun
çıkarların gözetilmesi ve dolayısıyla bilgi üretimde gerçeğe uygun tarafsız ve dürüst
davranılmasını ifade eder.
3-b Kişilik Kavramı : Bu kavram işletmenin sahip veya sahiplerinden
yöneticilerinden personelinden ve diğer ilgililerden ayrı bir kişiliğe sahip olduğu ve
o işletmenin muhasebe işlemlerinin yürütülmesi gerektiğini öngörür .
3-c İşletmenin Sürekliliği kavramı : Bu kavram işletmenin Faaliyetlerini bir süreye
bağlı olmaksızın süreceğini ifade eder. Bu nedenle işletme sahiplerinin veya
hissedarlarının yaşam süreleriyle bağlı değildir.. Maliyet esasının temelini oluşturur.
Bu kavram işletmeler açısından geçerliliğinin bulunmadığı veya ortadan kalktığı
durumlarda ise bu husus mali tabloların dipnotlarında açıklanır.
3-d Dönemsellik Kavramı : İşletmenin sürekliği kavramı uyarınca sınırsız kabul
edilen ömrünün belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer
dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve Giderlerin tahakkuk esasına
göre muhasebeleştirilmesi hasılat ve gelir ve karların aynı döneme ait maliyet gider
ve zararla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir. Bu kavramın işletmeler açısından
geçerliliğinin bulunmadığı veya ortadan kalktığı durumlarda ise bu husus mali
tabloların dipnotlarında açıklanır.
3-e Parayla ölçme kavramı : Parayla ölçülebilen iktisadi olay ve işlemlerin
muhasebeye ortak bir ölçü olarak para birimiyle yansıtılmasını ifade eder. Muhasebe
işlemleri ulusal para birimlerine göre yapılır.
3-f Maliyet esası kavramı: Para mevcudu alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi
mümkün veya uygun olmayan diğer kavramlar hariç işletme tarafından edinilen
varlık ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde bunların elde edilme maliyetlerinin
esas alınması gereğini ifade eder.
3-g Tarafsızlık ve belgelendirme kavramı : Muhasebe kayıtlarının gerçek durumunu
yansıtan ve usule uygun olarak düzenlenmiş objektif belgelere dayandırılması ve
muhasebe kayıtlarına esas alınacak yöntemlerin seçilmesinde tarafsız ve ön yargısız
davranılması gereğini ifade eder.
3-h Tutarlılık kavramı : Muhasebe uygulamaları için seçilen muhasebe politikalarının
birbirini izleyen dönemlerde değiştirilmeden uygulanması gereğini ifade eder.
İşletmelerin mali durumunun faaliyet sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların
karşılaştırılabilir olması bu kavramın amacını oluşturur. Tutarlılık kavramı benzer
olay ve işletmelerde kayıt düzenleri ile değerleme ölçülerinin değişmezliğini ve mali
tablolarda biçim ve içerik yönünden tekdüzeni öngörür. Geçerli nedenlerin
bulunmadığı durumlarda işletmeler uyguladıkları muhasebe politikalarını
değiştirebilirler. Ancak bu değişikliklerin ve bunların parasal etkilerinin mali
tabloların dipnotlarda açıklanması zorunludur.
3-i Tam açıklama kavramı : Mali tabloların bu tablolardan yararlanacak kişi ve
kuruluşların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli açık ve anlaşılır
olmasını ifade eder. Mali tablolarda finanssal bilgilerin tam olarak açıklanması
yanında mali tablo kalemleri kapsamında yer almayan ancak alınacak kararları
etkileyebilecek gerçekleşmesi muhtemel olaylara da yer verilmesi bu kavramın
gereğidir.
3-j İhtiyatlılık kavramı : Muhasebe olaylarında temkinli davranılması ve işletmenin
karşılaşabileceği risklerin göz önüne alınması gereğini ifade eder. Bu kavramın
sonucu olarak işletmeler muhtemel gideri ve zararı için ayırtırlar muhtemel gelir ve
karları için ise gerçekleşme dönemlerine kadar herhangi bir muhasebe işlemi
yapmazlar Ancak bu kavram gizli yedekler veya gereğinden fazla karşılımlar
ayrılmasına gerekçe olmaz.
3-k Önemlilik kavramı : Bir hesap kalemi veya mali bir olayın nispî ağırlık ve
değerinin mali tablolara dayanılarak değerlemeleri veya alınacak kararları
etkileyebilecek düzeyde olmasını ifade eder. Önemli hesap kalemleri finanssal
olaylar ve diğer hususların mali tablolarda yer alması zorunludur.
3-l Özün önceliği kavramı : İşlemlerin muhasebeye yansıtılmasında ve onlara ilişkin
değerlendirmelerin yapılmasında biçimlerinden çok özlerinin esas alınması gereğini
ifade eder. Genel olarak işlemlerin biçimleri ile özleri paralel olmakla birlikte bazı
durumlarda farklılıklar ortaya çıkabilir. Bu taktirde özgün biçime önceliği esastır.
MUHASEBE KULLANILAN BELGELER
1-
Vergi usul kanunundan kaynaklanan belgeler
a- Fatura
b- Sevk irsaliyesi
c- İrsaliyeli fatura
d- Perakende satış vesikaları
e- Gider pusulası
fMüstahsil makbuzu
g- Serbest meslek makbuzu
h- Ücret Bordrosu
iTaşıma irsaliyesi
jYolcu listesi
k- Günlük müşteri listesi
2-
Türk ticaret kanunundan kaynaklanan belgeler
a- Kambiyo senetleri
b- Çek
c- Bono ( Emre Muharrer Senet )
d- Poliçe
3-
İşletme içi işlemleri kanıtlayıcı belgeler
1. Muhasebe Fişleri
2. Kasa Tahsil fişi
3. Kasa Tediye fişi
4. Mahsup fişi
1-
Vergi usul kanundan kaynaklanan belgeler
aFatura : Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı
meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye
verilen ticari vesikadır.
Faturada bulunması zorunlu olan bilgiler:
1- Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası
2Müşterinin adı varsa ticaret unvanı iş adresi vergi dairesi ve hesap
numarası
3- Malın veya işin nev’i miktarı ve tutarı.
4- İrsaliye Tarih ve numarası.
Faturanın nizamı
1Fatura birbirini takip eden sıra numaraları halindedir, Şube veya
kısımları için ayrı fatura bastırılır.
2Faturalar en az bir asıl bir suret olarak düzenlenir. Birden fazla örnek için
kaçıncı örnek olduğu işaretlenir.
3Fatura en geç sevk tarihinden itibaren 10 gün içinde tanzim edilir. Aksi
halde hiç düzenlenmemiş sayılır.
4- Faturayı düzenleyen müşterinin kimliğinden sorumludur.
5Faturanın üst kısmına basılan kaşe ve imza açık faturayı, alt kısmına
vurulan kaşe ise kapalı faturayı ifade eder.
Sevk İrsaliyesi : Mal hareketini kontrol etmek amacıyla getirilen malın sevki anında
mal ile birlikte bulunan bir belgedir.
Sevk irsaliyesi fiyat ve bedel hariç olmak üzere faturada yazılı olan bilgileri
taşır. Üç nüsha halinde tanzim edilip İki nüshası mal ile birlikte bulunur bir nüshası
işletmede kalır.
İrsaliyeli Fatura : Malı satan mükellefler bu belgeyi en az üç örnek olarak
düzenleyeceklerdir. En az üç nüsha düzenlenmeyen belge hiç düzenlenmemiş
sayılır.
Perakende Satış Fişi : 76.000.000.- TL. lik haddi aşmayan satışlarda düzenlenen
belgedir. Ayrıca bu belge yerine ödeme kaydedici cihaz fişi de verilebilir.
Gider Pusulası : Fatura düzenlemek, vermek ve istemek zorunda olanların bu
yükümlülükleri bulunmayanlarla yaptıkları iş ilişkilerini belgelendirmeleri amacıyla
kullanılan bir belgedir. Vergiden Muaf esnafa yaptıkları işler veya onlardan satın
aldıkları mallar için gider pusulası düzenleyerek bu malı satana veya işi yapana imza
ettirirler. Bu belge malı satan veya işi yapan tarafından verilmiş fatura yerine geçer.
En az iki nüsha düzenlenir.
Hizmetler için %10 Gelir Vergisi %10 fon payı kesilir, Mallar için %5 Gelir
Vergisi %10 Fon Payı kesilir.
Müstahsil Makbuzu : Küçük çiftçi ve vergiden muaf olan çiftçilerden satın alınan
zirai ürünler için düzenlenen ve fatura yerine geçen belgedir. En az İki nüsha
düzenlerin.
Serbest Meslek Makbuzu : Serbest Meslek Erbabının mesleki faaliyetlerine ilişkin her
türlü tahsilat için düzenlediği bir bilgedir.
Ücret Bordrosu : İşverenin işçilerine her ay Yasal kesintilerini ve ödedikleri ücretleri
gösterir bordrodur.
Taşıma İrsaliyesi : Ücret Karşılığında taşıma yapanların düzenlediği belgedir. Malın
cinsi, miktarı, alınan nakliye ücret tutarına ilişkin sütunlar ile malı gönderen ile
alıcının kimlik bilgileri ve malın nereye ve kime gönderildiği, sürücünün adı soyadı
ve kimlik bilgileri yer alır.
Yolcu listeleri : Şehirler arası yolcu taşımalarında yolcu bileti kesmeye mecbur olan
mükelleflerin düzenlediği bir belgedir. Taşıtın Plaka numarası, sefer tarihi ve hareket
saati ile bilet numaraları işaretlenmek suretiyle yolcu sayısı ve toplam hasılat
tutarları yer alır.
Günlük Müşteri Listesi : Otel, Motel ve Pansiyon gibi konaklama yerlerinin odalar,
bölmeler ve yatak planlarına uygun olarak düzenledikleri belgelerdir.
Belge düzenine uyulmamasının Cezaları : Verilmesi ve alınması icap eden Fatura,
Gider Pusulası ve Müstahsil Makbuzu ile Serbest Meslek Makbuzunu vermeyen ve
almayanlardan her birine her fatura, Gider Pusulası, Müstahsil Makbuzu ve Serbest
Makbuzu için 30.000.000.- TL den az olmamak üzere bu vesikalara yazılması gereken
tutarın %10 nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilir. Bir takvim yılı içinde bir belge
nevine ilişkin olarak tespit olunan özel usulsüzlük cezasının toplamı 15.000.000.000.TL yi geçemez.
Perakende satış vesikaları ile Sevk İrsaliyesi, Taşıma İrsaliyesi, Yolcu listesi ve
müşteri listesi kullanmak mecburiyetinde olanların bu belgeleri kullanmadıklarının,
İrsaliye ve Yolcu listesini ayrıca taşıtta bulundurmadıklarının tespiti halinde
kullanmadıkları, bulundurmadıkları aslı ile örneklerinde farklı tutarlara yer
verdikleri veya gerçek bedelin altında düzenledikleri her bir belge için 30.000.000.TL lık özel usulsüzlük cezası kesilir. Ancak, bir takvim yılı her bir nevine ilişkin
olarak kesilecek usulsüzlük cezasının toplamı 15.000.000.000.- TL. nı geçemez.
TÜRK TİCARET KANUNUNDAN KAYNAKLANAN BELGELER
A- Kambiyo Senetleri :
1Çek : Bir Bankaya hitaben yazılan ve üzerinde belirtiler paranın ödenmesini
gerektiren bir kambiyo senedidir.
Çek Emre yazılı bir senettir. Çek Hamile yazılı olarak ta düzenlenebilir.
Çeklerde vade yoktur. Fakat uygulamada vadeli çekler kullanılmaktadır. Budun için
keşide tarihi yerine ödenecek tarih yazılır. Emre yazılı çekin devri Ciro ve Teslim ile
gerçekleşir. Ciro Çekin arka yüzüne yapılır.
Ciro (Devir) iki şekilde olur.
1- Tam Ciro : Lehine ciro yapılan kişinin belirttiği ciro şeklidir.
2- Beyaz Ciro : Çekin Hamiline yazılı çek gibi dolaşmasını sağlar.
Çekte ibraz aynı yerde 10 Gün, Başka yerde 1 Ay, Bir Kıtadan başka bir kıtada
ödenecekse 3 Ay içinde çek bankaya ibraz edilmelidir ve banka tarafından
ödenmelidir.
Çekte Şekil Şartları :
1- Çek Kelimesi
2- Kayıtsız şartsız belli bir meblağın ödeme emri.
3- Ödeyecek kimsenin adı soyadı.
4- Ödeme yeri
5- Keşide tarihi ve yeri .
6- Keşidecinin imzası
Çekte Üç Taraf Vardır.
1- Muhatap ( Borçlu) = Banka
2- Lehdar = Alacaklı
3- Keşideci = Çeki düzenleyen kişi
(Her Ne kadar borçlu banka olsada banka alacaklıya parayı keşidecinin hesabından
ödeyecektir.)
3Bono (Emre Muharrer Senet) : Bono, Muhatap (Borçlu) tarafından düzenlenip
lehdara (Alacaklıya) verilen belli bir miktardaki bir paranın belli bir süre sonunda,
kayıtsız ve şartsız ödeneceğini gösteren bir kambiyo senedidir. Bonada ciro çeklerde
olduğu gibi yapılır. Bonolar %07.5 Damga Vergisine tabidir.
Bono’da Şekil Şartları :
1234567-
Bono veya Emre muharrer senet kelimesi.
Kayıtsız ve şartsız ödeme vaadi.
Vade
Ödeme yeri
Kime ve Kimin emrine ödenecek ise onun ad ve soyadı.
Senedin düzenlendiği gün ve yer.
Bonoyu düzenleyenin imzası.
4Poliçe : Poliçe alacaklı tarafından borçlu üzerine düzenlenen belli bir paranın
ödenmesini emreden bir kambiyo senet’idir. Poliçede ciro bonoda olduğu gibidir.
%07.5 Damga Vergisine tabidir. Poliçede Üç taraf vardır. 1- Muhatap (Borçlu) 2Lehdar (Alacaklı) 3- Keşideci ( Senedi Düzenleyen Kişi)
Poliçede Şekil Şartları:
12345678-
Poliçe Kelimesi.
Belirli bir meblağın kayıtsız şartsız ödeme emri.
Ödeyecek olan kimsinin adı ve soyadı.
Vade
Ödeme yeri
Lehdar
Keşide yeri ve tarihi
Keşidecinin imzası.
4İŞLETME İÇİ İŞLEMLERİ KANITLAYICI BELGELER : İşletmenin Özelliğine
göre zorunlu olmayıp isteğe bağlı olarak düzenlenen belgelerdir.
Muhasebe Fişleri :
1Kasa Tahsil Fişi : Kasaya giren paralar bu fişe kaydedilir. Amaç paranın
nereden geldiğini izlemektir.
2Kasa Tediye (Ödeme) Fişi : Kasadan çıkan paralar bu fişe kaydedilir.
Amaç paranın ne amaçla çıktığını izlemektir.
3Mahsup Fişi : Kasa ile ilgili olmayan işlemler bu fişe kaydedilir. Amaç
Kasa ile ilgili olmayan işlemlerin giriş ve çıkışlarını izlemektir.
BİRİNCİ VE İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR
1.
BİRİNCİ SINIF TÜCCARLAR : Aşağıdaki tüccarlar birici sınıfa dahildirler.
(V.U.K. 177. Md.)
aYıllık alımlarının tutarı 22.000.000.000. TL. yi veya satışları tutarı
27.000.000.000 TL yi aşanlar .
b- Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp ta bir yıl içinde elle
ettikleri gayrisafi iş hasılatı 11.000.000.000 TL ’yi aşanlar. (Otel, Otobüs işl.
Berber vs..)
c1 ve 2 numaralı bentlerdeki yazılı işlerin birlikte yazılması halinde 2
numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı
22.000.000.000 TL yi aşanlar.
d- Her türlü Ticaret şirketleri ( Kollektif, Komandit, Limitet, Anonim)
e- Kurumlar Vergisine tabii olan diğer Tüzel Kişiler.(Kooperatifler,)
fİsteğe Bağlı olarak Bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler.
2.
İKİNCİ SINIF TÜCCARLAR : Aşağıdaki tüccarlar ikinci sınıfa tabilerdir.
a- V.U.K.’nun 177 Maddesinde yazılı olanların dışında kalanlar.
b- Yeniden işe başlayan tüccarlar yıllık iş hacimlerine göre sınıflandırılıncaya
kadar ikinci sınıf tüccarlar gibi hareket edebilir.
TEMEL MALİ TABLOLAR
Mali Tabloların Amacı : Yatırımcılar Kredi verenler ve diğer ilgililer için , Gelecekteki
nakit akışlarını değerlendirmede , varlıklar kaynaklar ve bunlardaki değişiklikler ve
işletme faaliyet sonuçlarını vererek karar almada yararlı bilgiler sağlamak.
1Bilânço: Bir işletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ile bu varlıkların
sağladığı kaynakları gösteren mali tablodur.
2Gelir Tablosu ( Kar/Zarar Tablosu ): Brüt satışların, gelirlerin, satışların
maliyetinin, giderlerinin, kar zarara ait hesaplarının ve belli dönemlerde ait işletme
faaliyetini sonuçlarının sınıflandırılmış ve gerçeğe uygun olarak gösterildiği
tablodur.
3Satışların Maliyeti Tablosu: Gelir tablosundaki satışların maliyeti kısmı
işletmenin dönem içindeki stok hareketleriyle satılan mamul ilk madde ve malzeme
ile ticari mal gibi maddelerin ve satılan hizmetlerin maliyetini göstermek üzere ayrı
bir tablo halinde düzenlenir, bu tablo gelir tablosunun ekini oluşturur gelir
tablosunu tamamlar.
4Fon Akım Tablosu: Bir bölüm belirli bir dönemde bir işletmenin faaliyetlerini
finanse etmek için sağladığı kaynakları ve bu kaynakların kullanıldığı yerlerini
özetleyen finanssal durumdaki değişmeleri açıklayan fon akım tablosunun
düzenlenmesinde ve sunulma esasını teşkil eder.
5Nakit Akım Tablosu: Bu tabloda hesap kalemleri değerlendirilirken, karşılıklar,
reeskontlar vazgeçilen alacaklar,önceki dönem gelir kar gider ve zararları gibi nakit
giriş veya çıkışını gerektirmeyen tutarların dikkate alınması gerekir.
6Kar Dağıtım Tablosu: işletmenin dönem karının dağıtım biçimini gösteren
tablodur. Ödenecek vergilerin ayrılacak yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kar
paylarının açıkça gösterilmesi ve şirketlerin hisse başına temettü tutarlarının
hesaplandığını gösterir.
7Öz Kaynakların Değişim Tablosu: İlgili dönemde öz kaynak kalemlerinde
meydana gelen artış veya azalışları bir bütün olarak gösteren tablodur.
AMORTİSMAN
Amortisman: Maddi duran varlıkların eskime, yıpranma ve demode olma
sonucundaki değer azalışlarını ifade eder.
İtfa Payı: Maddi olmayan duran varlıklar fiziksel bir nitelikte olmamakla beraber
işletmeye bir takım yarar sağlayan varlıklardır. Bu varlıkların elde edilmesi için bir
bedel ödenmiş ise bunlar maliyet değeri üzerinde aktifleştirilir. Maddi olmayan
duran varlıklara ilişkin maliyetlerin gider haline getirilmesine itfa payı denir.
Tükenme Payı: işletmelerin sahip oldukları madenler, petrol yatakları ve taş ocakları
gibi doğal kaynakların değerlerindeki düşüşü ve duran varlıkları ilişkin maliyetlerin
gider haline getirilmesine tükenme payı denir.
BEYANNAMELER
1MUHTASAR BEYANNAME : Muhtasar Beyanname Gelir Vergisi kanunun 94.
Maddesi gereğince yapılan vergi tevkifatlarının ilgili vergi dairelerine Her ayın 20.
Günü mesai saati sonuna kadar verilen Beyannameye Muhtasar Beyanname denir.
2KATMA DEĞER VERGİSİ BEYANNAMESİ : Bu Beyanname Mal ve hizmet
ifası hallerinde yurt içerindeki teslim ve teslim sayılan hallerde faaliyet gösteren
mükelleflerin her ayın 25. Günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine tahakkuk
ettirilen beyannamedir. (Kamu Menfaatine faydalı vakıf ve dernekler hariç.)
3GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ :Ticari kazanç sahipleri(Basit Usulde
vergilendirilenler hariç) ile serbest meslek erbabı cari vergilendirme döneminin gelir
vergisine mahsup edilmek üzere, bu kanunun ticari veya mesleki kazancın tespitine
ilişkin hükümlerine göre bilerlenen ilgili hesap döneminin Üç aylık kazançlarının
bildirildiği beyannamedir. 1. Dönem 15 Mayıs, 2. Dönem 15 Ağustos, 3. Dönem 15
Kasım, 4. Dönem 15 Şubat’ta vermekle yükümlüdürler.
4GELİR VERGİSİ BEYANNAMESİ : Bir Gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde
ettiği, tasarruf veya harcamasına kaynak teşkil eden her türlü kazanç ve iratların safi
tutarının vergilendirildiği beyannamedir. Her yılın Mart ayının sonuna kadar ilgili
vergi dairesine verilir. Üç eşit taksitte (Mart,Haziran,Eylül) aylarında ödenir.
5KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİ: Kurumlar Vergisi Sermaye şirketleri,
Kooperatifler, iktisadi kamu müesseseleri, Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler,
iş ortaklıklarından elde edilen kazançların ilgili vergi dairesine verilip tahakkuk
ettirilen beyannamedir. Her yılın Nisan ayına kadar bağlı bulunulduğu vergi
dairesine verilir(Özel hesap dönemi alanlar Hariç). Üç eşit taksitte ödenir.
(Nisan,Temmuz,Ekim).
100-KASA
Bu hesap, işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL karşılığının
izlenmesi için kullanılır.
İşleyişi:
Tahsil olunan para tutarları borç, ödemeler ve bankaya yatırılan para tutarları
alacak kaydedilir. Hesap daima borç bakiyesi verir veya sıfır olur. Hiçbir şekilde
alacak bakiyesi vermez.
500- SERMAYE
İşletmeye tahsis edilen veya işletmenin ana sözleşmelerinde yer alan ve Ticaret Siciline
tescil edilmiş bulunan sermaye tutarı bu hesapta yer alır. Kayıtlı sermaye sistemlerine alınan
ortaklıklarda çıkarılmış sermaye gösterilir. Kayıtlı sermaye tavanı ayrıca dipnotlarda belirtilir.
İşleyişi:
Taahhüt edilen sermaye tutarı bu hesaba alacak, ödenmemiş sermaye hesabına
borç kaydedilir.
102- BANKALAR
Bu hesap, işletmece yurtiçi ve yurtdışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve
çekilen paraların izlenmesini kapsar.
İşleyişi:
Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç, çekilen tutarlar ile
üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve ödeme emirleri alacak kaydedilir.
120- ALICILAR
Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından
kaynaklanan senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
İşleyişi:
Senetsiz alacağın doğması ile bu hesaba borç tahsil edilmesi halinde
(ödemeler, aktarmalar ve hesaben mahsuplar dahil) alacak kaydedilir.
320 – SATICILAR
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan
senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Ortaklar, ana kuruluş, iştirakler ve bağlı ortaklıklara olan
senetsiz ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
İşleyişi:
Senetsiz borcun doğması ile bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç
kaydedilir.
TİCARİ MALLARLA İLGİLİ HESAPLAR
153- TİCARİ MALLAR
Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile işletmeye alınan
ticari mallar (emtia) ve benzeri kalemler bu hesapta yer alır.
İşleyişi:
Satın alınan ticari mallar (emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması
veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak
kaydedilir.
600- YURTİÇİ SATIŞLAR
Yurtiçindeki gerçek ve tüzel kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da
tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır. İhtiyaca göre bölümlere ayrılabilir.
İşleyişi:
Satış gerçekleştiğinde hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.
601- YURTDIŞI SATIŞLAR
Yurtdışında satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da alınacak olan toplam
değerlerin izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Yurtiçi satışlarda olduğu gibidir.
602- DİĞER GELİRLER
İşletmenin korunması, ihracatı teşvik ya da hükümet politikalarına uymak zorunluluğu
karşısında oluşan işletmenin faaliyet hasılatındaki düşüklüğü veya faaliyet zararını gidermek
için, sermaye katkısı niteliğinde olmayan, mali yardımlar (sübvansiyonlar), devletin bazı
malları vergi, resim, harç ve benzeri yükümlülüklerinden istisna etmesi yoluyla yardımlar
(vergi iadeleri) ve satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili fiyat istikrar destekleme primi
vb. hasılat kalemleri bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Dönem içindeki faaliyetlerden doğan sübvansiyon, vergi iadesi, vade farkları
(vb.) tutarları saptanarak ilgili hesaba borç, bu hesaba ise alacak kaydedilir.
610- SATIŞTAN İADELER (-)
Satılan malların iade edilen bölümünün fatura tutarlarını kapsar.
İşleyişi:
Daha önce yapılan satışlar ile ilgili olarak ilgili hesaplara borç, brüt satışlardan
ilgili hesaplara alacak kaydedilmiş bulunan malın fatura tutarı, malın kısmen ya da
tamamen iade edilmesi durumuna göre, “610-Satıştan İadeler Hesabı”nın borcuna,
buna karşılık ilgili hesaba alacak kaydedilir.
611- SATIŞ İSKONTOLARI (-)
Satışla ilgili faturanın düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü
kasa ve miktar iskontoları bu hesapta yer alır.
Kasa iskontosu, kredili satışlarda alıcının mal bedelini vadesinden önce
ödemesi dolayısıyla, bu peşin ödeme karşılığında alıcıya belirli oranlarda indirim
yapılmasıdır.
Miktar iskontosu ise alıcının belli tutarlar üzerinde alışlarda bulunarak
satıcının mal sürümüne katkıda bulunmasından dolayı kendisine belli oran ya da
tutarlarda yapılan indirimdir.
İşleyişi:
Uygulanan iskonto ilgili “Alacaklar” hesabına alacak kaydedilirken, “611Satış İskontoları Hesabı”na borç kaydedilir.
612- DİĞER İNDİRİMLER (-)
Satıcı tarafından, alıcı, hesabına, malın sevki sırasında ödenen giderler ifade eden ve
satılan mallara ait olan sevk giderleri, satılan malların hatalı ve noksan olması ya da taşıma
sırasında hasara uğramış olması nedeniyle, yapılması zorunlu indirimler ile satış vergileri,
fonlar (KDV hariç) ve benzerleri bu kalemde gösterilir.
Bu hesap ihtiyaca göre bölümlere ayrılabilir.
İşleyişi:
Satılan mal ya da hizmet bedelinden yapılan indirim, hasılatla
ilişkilendirilmeden “612- Diğer İndirimler Hesabı”na borç, ilgili hesaplara ise alacak
kaydedilir.
621- SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ (-)
Herhangi bir değişikliğe tabi olmadan satılmak amacıyla alınan ticari mallar (emtia) ve
benzeri kalemlerin maliyetini kapsar.
HESAPLARIN İNCELENMESİ
101- ALINAN ÇEKLER
Bu hesap, gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için
bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.
İşleyişi:
Alınan çeklerin yazılı değerleri ile borç, bankadan tahsil veya ciro edildiğinde
alacak kaydedilir.
103- VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ (-)
İşletmenin 3. kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile yapacağı ödemeler bu
hesapta izlenir.
İşleyişi:
Kişilere çek ve ödeme emri verildiğinde hesaba alacak; çek ve ödeme
emirlerinin bankadan tahsil edildiği anlaşıldığında bu hesaba borç, bankalar
hesabına alacak kaydedilir.
121- ALACAK SENETLERİ
Bu hesap, işletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından
kaynaklanan senede bağlanmış alacaklarını kapsar.
İşleyişi:
Alınan senet tutarı bu hesaba borç, tahsilinde ise alacak kaydedilir.
321- BORÇ SENETLERİ
İşletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan
senede bağlanmış ticari borçlarının izlendiği hesaptır. Ortaklar ana kuruluş, iştirakler ve bağlı
ortaklıklara olan senetli ticari borçların bilanço dipnotlarında gösterilmesi gerekir.
İşleyişi:
Borç senetleri tutarlı bu hesaba alacak, ödenmesi halinde borç kaydedilir.
MADDİ DURAN VARLIKLAR
250- ARAZİ VE ARSALAR
İşletmeye ait her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır.
252- BİNALAR
Bu hesap işletmenin her türlü binaları ve bunların ayrılmaz parçalarının izlendiği
hesaptır.
253- TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
Üretimde kullanılan her türlü makine, tesis ve cihazlar ile bunların eklentileri ve bu
amaçla kullanılan taşıma gereçlerinin (Konveyör, Forklift vb.) izlendiği hesaptır. Bu hesap
kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenebilir.
254- TAŞITLAR
İşletme faaliyetlerinde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma
sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt araçları da bu hesapta izlenir.
Ancak, ulaştırma sektöründe ana üretimde kullanılan taşıt araçlarının toplam tutarı bilanço
dipnotlarında gösterilir.
255- DEMİRBAŞLAR
İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile
döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi varlıkların izlendiği hesaptır.
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260- HAKLAR
261- ŞEREFİYE
262- KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
İşletmenin kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi
için yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderlerin aktifleştirilmesi
durumunda izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Maliyet değerleri ile bu hesaba borç kaydedilir. Yok edilmeleri amortisman
yolu ile olur. Genelde beş yılda eşit taksitlerle itfa olunarak yok edilir.
263- ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
264- ÖZEL MALİYETLER
Kiralanan gayri menkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak
arttırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç)
bu gayrimenkulun kullanılması için yapılıp kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak
olan, varlıkların bedellerini kapsar.
110- HİSSE SENETLERİ
Geçici olarak, elde tutulan hisse senetleri bu hesapta izlenir.
112- KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI
Kamu tarafından çıkartılmış bulunan tahvil, senet ve bonolar bu hesapta izlenir.
128- ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR
Ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi birkaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş,
yazı ile birden fazla istenmiş ya da icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacakları
kapsar.
İşleyişi:
Tahsili şüpheli hale gelmiş olan alacaklar ilgili hesapların alacağı karşılığında
bu hesaba borç yazılarak bu durumdaki alacaklar normal alacaklardan çıkarılır.
Alacağın tahsili veya tahsil edilmeyeceğinin kesinleşmesi durumunda bu hesaba
alacak kaydedilir.
129- ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)
“128- Şüpheli Ticari Alacaklar” için ayrılacak karşılıklarla, perakende satış yöntemi
kullanılarak bilanço gününden önceki iki hesap döneminde vadesinde tahsil edilemeyen
alacakların ilgili dönemlerindeki toplam vadeli satışlara oranlarının ortalamasının değerleme
dönemindeki vadeli satışlara uygulanması suretiyle bulunacak şüpheli alacaklar için ayrılan
karşılıkları kapsar. Teminatlı alacaklarda karşılık, teminatı aşan kısmı için ayrılır.
İşleyişi:
Hesaplanan karşılık tutarı bu hesaba alacak, “654- Karşılık Giderleri” hesabına
borç kaydedilir. Şüpheli alacağın tahsiline bağlı olarak, tahmin olunan zararın
kısmen ya da tamamen gerçekleşmemesi halinde, gerçekleşmeyen kısım “644Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı” alacağına devredilerek bu hesaba borç
kaydedilir. Şüpheli alacağın tahsili imkansız olduğu kesinleştiği takdirde bu hesaba
borç, ilgili hesaba da alacak kaydedilir. Gerçekleşen zararın ayrılan karşılıklardan
fazla olması halinde ayrılan karşılık kadar bu hesaba borç, zarar fazlası ise “681Önceki Dönem Gider ve Zararları” hesabına borç, tahsil edilmeyen tutar, ilgili alacak
hesabına alacak kaydolunur.
Perakende satış yönteminin uygulanması sonucunda bulunan, dönemin
karşılık tutarının o tarihteki şüpheli alacaklar karşılığı tutarından az olması
durumunda, aradaki fark “644- Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı”na aktarılmak
üzere bu hesaba borç yazılır.
Daha önce alacaklardan düşülen ve bu hesaba borç kaydedilen alacakların
tahsili söz konusu olduğu takdirde de, oluşlarına göre “671-Önceki Dönem Gelir ve
Karlar” hesabına alınır.
131- ORTAKLARDAN ALACAKLAR
İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısı ile (ödünç verme ve benzer
nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Alacağın doğması halinde hesaba borç, tahsili halinde ise alacak kaydedilir.
331- ORTAKLARA BORÇLAR
İşletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklara (ferdi
işletmelerde işletme sahibine) borçlu bulunduğu tutarların izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Borcun doğması halinde hesaba alacak, ödenmesi halinde ise borç kaydedilir.
193- PEŞİN ÖDENEN VERGİLER VE FONLAR
Mevzuat gereğince peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir,
kurumlar ve diğer vergiler ile fonların kayıt ve takip edildiği hesaptır.
İşleyişi:
Peşin ödenen ve bir yıl içinde indirim konusu yapılabilecek gelir, kurumlar ve diğer
vergiler ile fonlar, bu hesaba borç yazılır. Dönem sonunda tahakkuk edecek gelir veya
kurumlar vergisi ile fon karşılıklarından yapılacak olan indirimi teminen “37-BORÇ VE
GİDER KARŞILIKLARI” grubunda bulunan “371-DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN
VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLERİ” hesabının borcuna aktarılır. Ancak aktarılacak
“370-DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI” hesabının
tutarından fazla olamaz. Aktarılmayan tutar, dönem sonunda bu hesabın bakiyesi olarak kalır.
280- GELECEK YILLARA AİT GİDERLER
Bu hesap, peşin ödenen ve cari dönem içinde ilgili gider hesaplarına kaydedilmesi
gereken, gelecek yıllara ait giderleri izlemek için kullanılır.
İşleyişi:
Gelecek yıllarla ilgili gider ve maliyet hesaplarına borç kaydedilecek olan peşin
ödenen giderler bu hesabın borcuna kaydedilir. İlgili hesap dönemlerinde bu hesabın alacağı
karşılığında dönen varlıklardaki “Gelecek Aylara Ait Giderler” hesabına gerekli aktarmalar
yapılır.
226- VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
İşletmede, üçüncü kişiler karşı bir işin yapılmasını üstlenmesi ve bir akidin karşılığı
olarak, geri alınmak üzere verilen, bir yıldan uzun süreli depozito ve teminat niteliğindeki
değerlerin izlendiği hesaptır.
300- BANKA KREDİLERİ
Banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilen izlendiği hesaptır.
MALİ DURAN VARLIKLAR
240- BAĞLI MENKUL KIYMETLER
İştiraklerdeki sermaye payları hesabında aranan asgari yüzdeleri taşımadığı için
iştirakler hesabında izlenemeyen, ancak uzun vadede elde tutulması amaçlanan hisse senetleri
ile hisse senetleri dışında kalan ve uzun vadeli amaçlarla veya yasal zorunluluklarla veya
paraya dönüşme niteliği kaybolduğu için elde tutulan menkul kıymetler bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Bu menkul kıymetler elde edildiğinde veya bu gruba devredilmesi gerektiğinde “240BAĞLI MENKUL KIYMETLER HESABIna borç; elden çıkarıldığında bu hesaba alacak
kaydedilir.
242- İŞTİRAKLER
İşletmenin, doğrudan veya dolaylı olarak diğer şirketlerin yönetimine ve ortaklık
politikalarının belirlenmesine katılmak üzere edinildiği hisse senetleri veya ortaklık paylarının
izlendiği hesaptır. İştirakler hesabı, bir ortaklıktaki en fazla % 50 oranında olan sermaye
payları veya oy haklarının izlenmesinde kullanılır.
İştirak edilen ortaklıklarda iştirak ilişkisinden bahsedebilmek için sermaye payı
dikkate alınmaksızın sahip olunan oy hakkı veya yönetime katılma hakkının en az % 10
oranında bulunması gerekir.
İşleyişi:
İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi edinildiğinde
hesaba borç, elden çıkarılmalarında alacak kaydedilir.
245- BAĞLI ORTAKLIKLAR
İşletmenin doğrudan veya dolaylı olarak yüzde 50 oranından fazla sermaye ya da oy
hakkına veya en az bu oranda yönetim çoğunluğunun seçme hakkına sahip olduğu iştiraklerin
sermaye paylarının izlendiği hesaptır. Bağlı ortaklığın sahipliğinin belirlenmesinde yukarıdaki
kıstaslardan , yönetim çoğunluğunu seçme hakkı, esas alınır.
İşleyişi:
Bağlı ortaklık için sermaye taahhüdünde bulunulduğunda veya hisse senedi
edinildiğinde hesaba borç, ortaklık paylarının elden çıkarılmasıyla alacak kaydedilir.
549- ÖZEL FONLAR
İşletmede bırakılması ve tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile diğer maksatlarla ayrılan
fonlar bu hesapta izlenir.
İşleyişi:
Kârdan ayrılan tutarlar bu hesaba alacak, mahsubundan borç kaydedilir.
522- M.D.V. YENİDEN DEĞERLEME ARTIŞLARI
İşletmenin aktifine kayıtlı maddi duran varlık kalemlerinin yeniden değerlemesinden
oluşan değer artışlarının izlendiği hesaptır.
İşleyişi:
Yeniden değerleme net değer artış ilgili hesaplara karşılığında bu hesaba alacak
kaydedilir. Bu tutarların sermayeye ilavesi veya başka bir amaçla kullanılması durumunda bu
hesaba borç kaydedilir.
MALİYET HESAPLARI
760- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ
Mamulün stoklara verildiği ve hizmetin tamamlandığı andan itibaren bu mal ve
hizmetlerin alıcılara teslimine kadar yapılan giderler bu hesaba borç kaydedilir. Dönem
sonunda 761 kodlu hesapla karşılaştırılarak kapatılır.
761- PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ YANSITMA HESABI
Önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden
saptanmış pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ile, fiili maliyet yönteminin uygulandığı
durumlarda 760 kodlu hesabın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığı “631PAZARLAMA SATIŞ VE DAĞITIM GİDERLERİ” hesabına devredilir. Dönem sonlarında
760 kodlu hesap ile karşılaştırılarak kapatılır.
770- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
Bir işletmenin yönetim fonksiyonları, işletme politikasının tayini, organizasyon ve
kadro kuruluşu, büro hizmetleri, kamu ilişkileri, güvenlik, hukuk işleri, personel işleri, kredi
tahsilatını da kapsayan muhasebe ve mali işler servislerin giderleri bu hesaba borç kaydedilir.
Dönem sonlarında bu hesap, 771 kodlu hesap ile karşılaştırılarak kapatılır.
771- GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA HESAPLARI
Önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden
belirlenmiş genel yönetim giderleri. Fiili maliyet döneminin uygulandığı durumlarda 770
kodlu hesaba borç kaydedilen giderleri, hesabın alacağı karşılığı “632- GENEL YÖNETİM
GİDERLERİ HESABI” na borç kaydedilir. Bu hesap dönem sonlarında 770 kodlu hesap ile
karşılaştırılarak kapatılır.
780- FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI
İşletme faaliyetlerinin aksatmadan yürütülebilmesi amacıyla borçlanılan tutarlarla
ilgili faiz, kur farkları, komisyon ve benzeri giderler bu hesaba borç kaydedilir.
781- FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA HESABI
Önceden belirlenmiş maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda, önceden
belirlenmiş finansman giderleri ile fiili maliyet yöntemlerinin uygulandığı durumlarda 780
kodlu hesabın borcuna kaydedilen giderler bu hesabın alacağı karşılığında sonuç,
hesaplarındaki “66-FİNANSMAN GİDERLERİ” grubunun ilgili hesabına borç kaydedilir.
791- İŞÇİ ÜCRET VE GİDERLERİ
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim ve hizmetleri gerçekleştirmek amacıyla
çalıştırılan işçiler için tahakkuk ettirilen (esas işçilik, fazla mesai, üretim primleri,
ikramiyeler, yıllık izin ücretleri, S.sigorta işveren primi, gece primi, hafta tatili ve genel tatil
ücretleri, her türlü sosyal yardımlar ve işçilere ait diğer giderler gibi) her türlü tutarları kapsar.
793- DIŞARIDAN SAĞLANAN FAYDA VE HİZMETLER
İşletme faaliyetlerini yürütmek, üretim, pazarlama ve diğer hizmetleri gerçekleştirmek
amacıyla dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler (elektrik, su, gaz, bakım ve onarım,
haberleşme, nakliye ile diğer fayda hizmetler) için yapılan giderleri kapsar.
794- ÇEŞİTLİ GİDERLER
Yukarıda belirtilen giderler dışında, işletme faaliyetlerini sürdürmek için yapılması
gerekli olan giderleri kapsar. Sigorta giderleri, kira giderleri, yolluk giderleri, dava, icra ve
noter giderleri, iştirak payı ve aidat giderleri bu grupta yer alır.
795- VERGİ RESİM VE HARÇLAR
Mevzuat gereğince tahakkuk ettirilen gider niteliğindeki vergi, resim ve harçları
kapsar.
796- AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYLARI
Maddi ve maddi olmayan varlıklar ile, özel tükenmeye tabi varlıklar için ayrılan
amortisman giderleri ile tükenme paylarını kapsar.
797- FİNANSMAN GİDERLERİ
İşletmenin gerek yatırım gerekse işletme sermayesi ihtiyacını karşılamak üzere yaptığı
kısa veya uzu vadeli borçlanmaların faiz, komisyon ve kur farklarını kapsar.
İŞÇİ ÜCRET BORDROSU (VUK Md.238)
İşverenler her ödedikleri ücretler için (ücret bordrosu) tutmaya mecburdurlar.
Ücret bordrosunda bulunması gereken bilgiler şunlardır.
a. Hizmet erbabının adı soyadı, ücretin alındığına dair imzası veya mührü,
b. Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası,
c. Birim ücreti (Aylık, haftalık gibi)
d. Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre,
e. Ücret üzerinden hesaplanan vergilerin tutarı.
Bordronun hangi aya ait olduğu baş tarafında gösterilir. İşverenler ücret
bordrolarını yukarıdaki esaslara uymak şartıyla diledikleri şekilde tanzim edebilirler.
Genel Bilgiler
Asgari ücret
: 139.950.000 (İşçi prim hesabında kullanılır)
SSK primine esas taban ücret
: 150.000.000 (İşveren prim hasabında kullanılır)
SSK işçi primi oranı
: % 14
SSK İşveren prim oranı
: % 19,5
(taban ücretten asgari ücreti çıkararak, kalan ücreti % 14 ile çarpılarak, işveren primine
eklenecektir.)
Gelir vergisi oranı
: % 15
İşçi İşsizlik Sigortası
:%2
İşveren İşsizlik Sigortası
:%3
(taban ücretten asgari ücreti çıkararak, kalan ücreti % 2 ile çarpılarak, işveren primine
eklenecektir.)
Gelir Vergisi Matrahı
: Brüt Ücret – (SSK işçi primi+Özel ind.+İşçi
işsiz.Sig.)
Gelir Vergisi
: Gelir Vergisi Matrahı x % 15
Damga vergisi oranı
: % 0,6
Özel indirim Aylık
: 21.900.000
Özel indirim Günlük
: 730.000
Net Ücret
: Brüt Ücret – (SSK İşçi Primi+Gelir
Vergisi+Damga Vergisi+İşçi İşsiz. Sig.
SSK işçi primi (19.593.000)
SSK işveren primi (30.657.000)
İşçi işsizlik sigortası (2.799.000)
İşveren işsizlik sigortası (4.701.000)
Gelir Vergisi Matrahı (95.658.000)
Gelir Vergisi (14.348.700)
MUHTASAR BEYANNAME
Muhtasar (kısa) beyanname, iş verenler veya vergi tevkifatı (stopaj) yapan diğer
kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte, toplu olarak vergi dairesine
bildirilmesine mahsustur.
Vergi Tevkif atı (Kesintisi) Yapacak Olanlar
Vergi tevkif atı yapacak gerçek ve tüzel kişiler aşağıdadır. (VUK Md. 94)
1.
2.
3.
4.
5.
Kamu idare ve müesseseleri
İktisadi kamu müesseseleri
Benzeri kurumlar
Ticaret şirketleri
Dernekler, vakıflar, kooperatifler
Vergi Tevkif atı (Kesintisi) Yapacak Gerçek Kişiler
1.
Gerçek gelirini beyan etmek zorunda olan ticaret erbabı,
2.
Gerçek gelirini beyan etmek zorunda olan serbest meslek erbabı,
3.
Zirai kazançların, bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden
çiftçiler.
Verilme Zamanı
Vergi kesintisi yapmaya mecbur olanlar, bir ay içinde yaptıkları ödemeler veya
tahakkuk ettirdikleri karlar ile bunlardan kesilen vergiler ertesi ayın 20nci günü akşamına
kadar ödemenin yapıldığı vergi dairesine bildirmeye mecburdurlar.
Çalıştırdıkları işçi sayısı 10’a kadar olan işletmeler beyannamelerini bağlı oldukları
vergi dairesine bildirmek şartıyla her ay yerine üç ayda bir verebilirler.
Hiç işçi çalıştırmamaları halinde de üç ayda bir muhtasar beyanname vermeleri
mümkündür. Bu aylar Şubat, Mayıs, Ağustos ve Kasım’dır.
Bazı tevkif at (kesinti) oranları aşağıda belirtilmiştir.
Ücret ödemeleri 2.000.000.000 TL’ye kadar % 15 Gelir Vergisi
Serbest meslek ödemeleri (GVK. Md. 94/2a) % 20 Gelir Vergisi % 10 Fon
Kira ödemeleri % 20 Gelir Vergisi, % 10 Fon
Zirai mahsuller ödemeleri (GVK. Md.94/11b-i) % 2 Gelir Vergisi % 10 Fon
Zirai mahsuller ödemeleri (GVK. Md.94/11b-1) % 1 Gelir Vergisi % 10 Fon
3 nüsha doldurulur, iki nüshası vergi dairesine verilir, bir nüshası işletmenin dosyasına
konulur.