Güneş - Ankara Üniversitesi
advertisement
ANKARA ÜNİVERSİTESİ RASATHANESİ GÜNEŞ G ü n e ş • Güneş, Dünya’mıza en yakın olan yıldızdır. • Gezegenimizdeki hayatın varolmasını sağlar. Bizim ısı ve ışık kaynağımızdır. • Gece gökyüzünde gördüğümüz yıldızlar da tıpkı Güneş’imiz gibidir. Ancak çok uzakta olduklarından onları küçük noktalar olarak görürüz. • Güneş’in Dünya’mıza olan uzaklığı 150 milyon km’dir. • 300.000 kere Ankara’dan İstanbul’a gittiğimizde ancak bu mesafeyi katedebilirsiniz. • Güneş, Güneş sistemimizin kralıdır. Öyle ki sistemimizde bulunan tüm gezegenleri ve kayaları birleştirsek bile Güneş’in sadece %2 sini elde ederiz. Güneş sistemimizin yaklaşık %98’ini Güneş kaplar (kütlesel olarak). • Eğer Güneş’in içi boş olsaydı, içine 1 milyon tane Dünya sığabilirdi. • Güneş, ona yaklaşılmasına izin vermeyecek kadar sıcaktır. 5500 derece sıcaklığındadır. • Demir 1500 derecede erir, 2600 derecede ise kaynar. Güneş’in sıcaklığı o kadar yüksektir ki demir kaynar ve gaz haline geçer. *Dereceler santigrad birimindedir ve yaklaşıktır. • Güneş bu kadar sıcak olduğu halde Dünya’da yaşayabiliriz. Çünkü ondan yeterince uzağız. • Güneş’e Dünya’dan daha yakın olan gezegenler bu nedenle çok sıcak olacaklardır. Ve bu gezegenlerde yaşam yoktur. • Örneğin, Merkür gezegeni Güneş’e en yakın gezegendir ve yüzeyi çok ısınmış kuru kayalardan oluşur. Bu ısı nedeniyle atmosferi neredeyse yoktur. • Gündüzleri sıcaklık 400 dereceye ulaşırken geceleri ise - 200 derecedir. *Dereceler santigrad cinsinden ve yaklaşıktır. • Güneşin çapı yaklaşık 1.400.000 bin km’dir. • Bu değer, Dünya’nın çapının yaklaşık 100 katıdır. • Güneş bir gaz topudur ve çok sıcaktır. Dolayısıyla ona yaklaşmak veya üzerinde durmak imkansızdır. Ancak böyle bir şansımız olsaydı, onun üzerinde bir tam tur atmak, Dünya’nın etrafında 10.000 tur atmakla eşdeğer olurdu. Gü ne ş • Güneş’in kütlesi çok büyük olduğundan tüm gezegenleri kendine çeker ve gezegenler onun etrafında eliptik (neredeyse dairesel) yörüngelerde sürekli dolanırlar. • Bu çekim kuvvetleri dışında tüm gök cisimleri aslında birer mıknatıs gibidirler. • Tıpkı bir mıknatısı demir tozlarının arasına koyduğumuzda oluşan görüntü gibi Dünya da benzer manyetik etkiye sahiptir. • Bu manyetik alan sayesinde Güneş’den gelen zararlı parçacıklar Bizlerden uzaklaştırılırlar. • Güneş de büyük bir mıknatıstır. Ancak şekilde görüldüğü gibi Dünya’ya benzer basit şekilli bir manyetik yapısı yoktur. • Bunun nedeni Güneş’in Dünya gibi katı olmaması, gaz ve plazma olmasıdır. Bunun sonucu olarak Güneş üzerindeki bazı bölgelerde çok kuvvetli manyetik alanlar oluşur. Bu kuvvet nedeniyle bu bölgeler karanlık gözükür. Bu karanlık bölgelere “GÜNEŞ LEKESİ” denir. • Büyük Güneş Lekeleri küçük teleskoplarla bile rahatlıkla görülebilir. Ancak mutlaka özel filtreler kullanılmalıdır. Güneş’e teleskop ile bakmak göze zarar verir hatta kör edebilir! • Lekeler Güneş üzerinde belli aralıklarla çoğalır, azalır ve Güneş’in dönmesiyle birlikte hareket ederler.
