T.C. İZMİR 4. İDARE MAHKEMESİ ESAS NO: 2012/1713 KARAR

 T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
DAVACI: İZSU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
VEKİLİ: AV. NURAY KURU
İZSU Genel Müdürlüğü Hukuk Müşavirliği Cumhuriyet Bulv. No:16 Konak/İZMİR
DAVALI: ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI ANKARA
HUKUK MÜŞAVİRİ: BAYRAM KESKİN-Aynı Yerde MÜDAHİL(DAVALI): TÜPRAG METALMADENCİLİK SANAYİ VE TİCARET A.Ş. (Davalı)
VEKİLLERİ: AV. ŞEYDA ATAMAN
İran Caddesi Turan Emeksiz Sokak No:1 - Gaziosmanpaşa Çankaya/ANKARA
AV. NİLGÜN MELİK
Utku Mah. Çimentepe Cad. No:14/5 Kevser Hanım Apt. MANİSA
DAVANIN ÖZETİ: İzmir İli, Menderes İlçesi, Efemçukuru Köyü sınırlarında faaliyet gösteren
Tüprag Metal Madencilik San. Tic. A.Ş.'ye 12.07.2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere davalı
idare tarafından verilen Çevre İzin ve Lisans Belgesinin; Tüprag Metal Madencilik San. Tic.
A.Ş.'nin Çamlı Baraj Havzası uzun mesafeli koruma alanında yer aldığı, Çamlık Baraj yapımı İzmir
BüyükşehirBelediyesi stratejik planında yer almasına rağmen Çevre ve Orman Bakanlığı
19/12/2007 tarihli yazısında DSİ Genel Müdürlüğünün "Gördes ve Çağlayan Barajlarının İzmir
kentine verilmesi nedeniyle Çamlı Barajının İzmir için içme suyu sistemi içinde önceliği ve
aciliyetibulunmadığı, yapımına bu aşamada gerek olmadığı" görüşünü gerekçe göstererek yapımı
planlanan Çamlı Barajı ve Malzeme Ocakları projesinin uygun olmadığını belirterek dosyayı iade
ettiği, bu işlemin iptali için İzmir 2. İdare Mahkemesinde 2008/269 esas ile dava açıldığı ve
2011/405 sayılı ilamı ile ÇED olumsuz kararının iptal edildiği, altın madenine ilişkin ÇED olumlu
kararının iptali istemiyle açılan davanın reddedildiği, 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı'na karşı
açılan davada ise Danıştay Altıncı Dairesinin 2009/14035 sayılı kararı ile yürütmenin
durdurulmasına karar verildiği, deneme izninin iptali istemiyle İzmir 1. İdare Mahkemesinin
2011/1673 esasına kayden açılan davanın derdest olduğu, İzmir halkının içme suyunu korumak için
zorlu bir mücadeleye girildiği, Çamlı Barajı Su Havzasında yapılacak olan madencilik faaliyetleri
konusunda görüş alınması gereken kurumun idareleri olduğu, madencilik faaliyeti ile doğal bitki
örtüsünün ve yer altı sularının etkileneceği iddialarıyla iptali istenilmektedir.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞININ
SAVUNMASININ ÖZETİ: Davanın süresinde açılmadığı, davacı idarenin dava açmada
menfaatinin bulunmadığı, Tüprag Metal Madencilik San. Tic. A.Ş.'ye 08/9/2005 tarihinde ÇED
/
T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
olumlu kararı verildiği, Çevre İzni ve Lisans Belgesi'nin koruma statüsü mevzuatla belirlenmiş
alanlar, işletmede ilgili mevzuatta yer alan esas ve hükümlerin sağlanıp sağlanmadığı ve ÇED
Yönetmeliği kapsamında alınmış izinler dikkate alınarak gerekli incelemeler yapılarak verildiği,
madenin yer altı suyu tablasının altında bulunduğu, cevher alındıktan sonra yapılacak dolgunun da
yer altı suyu tablasının altında kalacağı, bu nedenle yer altı suyu ve yer üstü sularının kirlenme
tehlikesi olmadığının söz konusu çalışmalarda belirlendiği, baraj yapılacak su kaynağı ile ilgili
olarak, su kaynaklarının planlanması yetkisine sahip DSİ Genel Müdürlüğünden görüş ve onay
alınması gerektiği, Çamlı Barajı'nın DSİ Genel Müdürlüğünce yatırım programından çıkarıldığı,
davanın reddi gerektiği savunulmuştur.
MÜDAHİL SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı tarafından dile getirilen Efemçukuru Altın
Madeni İşletmesi'nin kanunların ve diğer yasal düzenlemelerin çerçevesinde çevreyi kirletme riski
taşımadığı, çevre ve insan sağlığına duyarlı bir işletme olduğu gerekçesiyle kabul görmediği ve
açılan davaların reddedildiği, izin işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı, davanın reddi gerektiği
savunulmuştur.
TÜRKMİLLETİADINA
Karar veren İzmir 4. İdare Mahkemesince gereği görüşüldü:
Davalı idarenin usule yönelik itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.
Dava; İzmir İli, Menderes İlçesi, Efemçukuru Köyü sınırlarında faaliyet gösteren Tüprag
Metal Madencilik San. Tic. A.Ş.'ye 12.07.2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere davalı idare
tarafından verilen Çevre İzin ve Lisans Belgesinin iptali istemiyle açılmıştır.
Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik'in
3.maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinde, çevre izin ve lisans belgesi, bu Yönetmelik kapsamında
verilecek çevre izin ve çevre lisanslarını kapsayan tek bir belgeyi ifade eder şeklinde tanımlanmış,
8. maddesinde; "(1) EK-1 ve EK-2 listelerinde yer alan işletmelerin, geçici faaliyet belgesinin
alınmasından itibaren en geç altı ay içerisinde çevre izin veya çevre izin ve lisansının e-başvuru
sürecini tamamlamaları zorunludur. Başvuru sürecinin tamamlanması aşamasında, EK-3C’de
belirtilen bilgi, belge ve raporlar sunulur. Bu süre içinde başvuru tamamlanmaz ise geçici faaliyet
belgesi iptal edilir.
(2) e-başvuru sürecinin tamamlanmasından sonra, başvuru yetkili merci tarafından seksen
gün içerisinde incelenir. Söz konusu e-başvuru dosyasında herhangi bir bilgi, belge ve raporun eksik
olmaması ve başvurunun uygun bulunması halinde yetkili merci tarafından, çevre izin veya çevre
izin ve lisans belgesi düzenlenerek işletmeciye verilir.
(3) Söz konusu e-başvuru dosyasında herhangi bir bilgi, belge ve raporun eksik olması
halinde, yetkili merci eksiklikleri işletmeciye ve hizmet satın alımı yoluyla işlemlerin
gerçekleştirilmesi durumunda yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmasına bildirir. Bildirim
/
T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
tarihinden itibaren eksikliklerin seksen gün içinde tamamlanarak yetkili mercie gönderilmesi
zorunludur. Eksikliklerin giderilmesi durumunda yetkili merci tarafından çevre izin veya çevre izin
ve lisans belgesi düzenlenerek işletmeciye verilir.
(4) (Değişik:RG-14/9/2012-28411) Geçici faaliyet belgesi iptal edilen veya geçici faaliyet
belgesinin süresi içerisinde çevre izni veya çevre izin ve lisansını alamayan işletmeler; bir defaya
mahsus olmak üzere, başvuruda bulunulan her bir çevre izin ve/veya lisans konusu için 16 ncı
madde uyarınca belirlenen belge bedeli kadar ödeme yaparak tekrar müracaatta bulunur. Bu
işletmeler için izin süreci yeniden başlatılır ve işletme kendi adına yeni geçici faaliyet belgesi
düzenlenene kadar faaliyette bulunamaz. Bu süre sonunda da çevre izni veya çevre izin ve lisansını
alamayan işletmeler üç ay süresince tekrar müracaatta bulunamaz. Geçici faaliyet belgesi veya
çevre izin veya çevre izin ve lisansı belgesi olmaksızın faaliyette bulunan işletmeler hakkında 2872
sayılı Çevre Kanununun ilgili maddeleri uyarınca idari yaptırımlar uygulanır.
(5) Geçici faaliyet belgesinin süresi dolan, geçici faaliyet belgesi iptal edilen ve/veya
faaliyeti durdurulan işletmeler; EK-1 listesinde yer alıyor ise Bakanlık tarafından işletmenin
bulunduğu yerdeki İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne, EK-2 listesinde yer alıyor ise İl Çevre ve
Orman Müdürlüğü tarafından Bakanlığa bildirilir.
(6) Geçici faaliyet belgesi verilmesi, çevre izin ve/veya çevre izin ve lisans başvurusunun
değerlendirilmesi ve belge düzenlenmesi aşamalarında yetkili merci tarafından işletmenin kurumsal
elektronik posta adresine yapılan bildirimler işletmeye tebliğ edilmiş kabul edilir. Bildirimler
işletmenin çevre yönetim birimi, istihdam edilen çevre görevlisi ya da hizmet satın alınması
durumunda Bakanlıkça yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmalarına da gönderilir." hükmüne yer
verilmiştir.
İZSU Genel Müdürlüğü tarafından Çevre ve Orman Bakanlığınca Tüprag Metal Madencilik
Sanayi ve Ticaret A.Ş.'ye verilen 8.9.2005 tarihli ÇED olumlu kararının iptaliistemiyle İzmir 4.
İdare Mahkemesinin 2007/674 esas kaydına kayden açılan davada yaptırılan bilirkişi incelemesi
sonucunda hazırlanan bilirkişi raporu içeriğinde,ÇED raporunun, ÇED Yönetmeliğinde belirtilen
formata göre hazırlandığı, ÇED raporunun gerçekleştirilmesi düşünülen bir faaliyet için uygulama
kararı verilmeden önce çevre faktörleri ile mevcut kullanımlara, projenin inşaat ve uygulama
aşamalarında oluşabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin, bölge halkı, ilgili kurum ve kuruluşların
da katkıları ile araştırılması, saptanması değerlendirilmesi ve olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi
için uygulayıcılara çevreyi koruma ve doğal kaynakların kullanımı amaçları doğrultusunda doğru ve
uygun karar verebilmeleri için ışık tutan bir araç olduğu, söz konusu ÇED raporunda Efemçukuru
Altın Madeni işletmesi faaliyeti ile ilgili yapılacak çevresel etki değerlendirilmesi çalışmalarının
sonuçlarının açıklandığı, maden faaliyetinin, maden hazırlık çalışmaları, cevherin çıkarılması, ön
işletme çalışmaları, maden ekipman ve hizmetlerin satın alınması, cevher zenginleştirme tesislerinin
kurulması, diğer binaların inşaası ve ekipman teminini, ekonomik olmayan kaya ve diğer atıkların
bertaraf edilmesi, kuru atık depolama tesisi, enerji ve su temini sahanın hazırlanması, genel ve idari
binaların kurulmasını kapsadığı, Efemçukuru Altın Madeni projesinde, yeraltı madeni, kırma,
öğütme, konsantrayyen, yüzdürme/flatasyon ve yoğunlaşma üniteleri atık susuzlaştırma tesisi ve
/
T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
kuru atık depo alanı, ekonomik olmayan kaya alanı idari ve teknik tesislerin bulunduğu,
zenginleştirme çalışmalarında yıllık 218.750ton kuru atık üretileceği, projenin 10 yıllık işletme
sürecinde yaklaşık 2.2 milyon ton kuru atık oluşacağı ve bunun yarısının macun dolgu tesislerinde
yeniden işlenerek yeraltı dolgusu olarak kullanılacağı, geriye kalan bölümünün ise yerüstünde kuru
olarak depolanacağı, bu uygulama ile flotasyon atıklarının işlenip geri döndürülerek dışarıdan dolgu
malzemesi getirtilmesi yerine yeraltı dolgusu olarak kullanılacağı, çıkan atıkların yeniden
kullanılarak bertaraf edileceği, böylece daha az atık bırakıldığından çevreye zararın en aza
indirilmiş olacağı, kalan atıkların konvansiyonel olarak sulu atık barajı yerine kuru olarak
depolanması ve daha sonra da doğaya geri kazandırılacak olmasının hem sızıntı riskini ortadan
kaldırdığı, hem de doğada daha az bir alanda kullanılmasını gerektirdiğinden çevresel açıdan
olumlu olduğu, böylece maden işletilmesinin her aşamasında ve işletme faaliyeti tamamlandıktan
sonra çevreye, özellikle suya ve toprağa olabilecek etkilerin bertaraf edildiği, sahada siyanür liçi
uygulaması yapılmayacağı, ÇED raporunda öngörülen tedbirler ile gerek su, gerekse toprağın
kirlenmesi önleneceği gibi tesisin görsel olarak da bir düzensizlik yaratmasının engelleneceği,
projede su ihtiyacının çoğunlukla madenden toplanan sular ile ekonomik olmayan kaya ve kuru atık
depoları gibi faaliyet alanlarından oluşan yüzey akışından kaynaklanacağının belirtildiği, inşaat
aşamasında septik tanklarda toplanan evsel atıksuların daha sonra belediye tarafından alınacağının
belirtildiği, projede su, sıvı atık ve katı atık yönteminin yeterli şekilde incelendiği ve
düzenlendiğinin belirtildiği, proje alanında sürekli kullanılabilir su kaynaklarının bulunmaması ve
düşük akış hızları, yüzey sularının sulama ve evsel su kaynağı olarak kullanılma olasılığını
sınırladığı, faaliyet alanında, orman, mera, fundalık bağ ve bahçe şeklinde arazi kullanımlarının
olduğu, ÇED raporunda fauna ve floranın korunmasının, uzman kişilerce hazırlanan raporla dikkate
alındığı, inşaat ve işletme sırasındaki olası toz ve gaz emisyonlarının hesaplandığı, bunların
Endüstriyel Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde verilen limit değerlerinin altında
olduğu, proje boyunca ortalama iklim koşullarında protez suyu ihtiyacının karşılanması için ek su
kaynaklarına ihtiyaç olmayacağı, kuşaklama kanalları yardımıyla çalışma alanı ile temas
ettirilmeyen temiz suların Kokavpınarı Deresine yönlendirileceği, böylece kuşaklama kanallarının
yapımı sayesinde, madenin işletme faaliyetinin her aşamasında ve sonrasında çevreye (sulara,
toprağa, bitkilere, insanlara) herhangi bir zarar vermeyeceği, sahada yeraltı ocağı ile maden üretimi
yapılacağından doğaya geri kazandırma işlemlerinin nisbeten daha kolay olacağı, Efemçukuru Altın
Madeninde ülkemizde henüz uygulanmayan ya da çok az yerde uygulandığı bilinen en son
madencilik ve çevre teknolojilerinin uygulanacağı, kuru atık depolama teknolojisi ile flotasyon
atıklarının ve macun dolgu teknolojisi ile atıklarının herhangi bir akma riski olmadan saklanmasına
ve yeniden kullanımına, tabanı kil enjeksiyon ve sentetik astarlarla yalıtılmış kaya hafriyat depo
alanıyla yeraltı sularının dökümü yapılan kayalarla irtibatının kesilmesinin sağlandığı, projenin
floristic kısmını gerçekleştiren bilim adamlarının belirttiği gibi 15 endemik türden 13'ünü barındıran
REF-FLO 1 alanının etrafının çevrilmek suretiyle koruma altına alınmasının şart olduğu, projede
çalışacak personel içerisinde endemic bitkileri tanıyan ve tohum toplamada ehil kişilerin şimdiden
belirtilmesi ve bu işlemin başlamasının gerekli görüldüğü, kuru atık depo alanı, kaya döküm sahası
/
T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
ve diğer kullanılan alanların tamamının doğaya geri kazandırma planlarının oldukça yeterli olduğu,
Efemçukuru Altın Madeni için hazırlanan ÇED raporunun yeterli olduğu, inşaat, işletme ve
kapanma aşamalarında oluşabilecek etkileri irdelediği ve bu etkileri bertaraf için gerekli tedbirleri
önerdiği, idari işlemin yapıldığı tarihteki ilgili mevzuat kapsamında öngörülen tedbirlerin tamamını
aldığı, ÇED raporunda AKD ve AMD konusunda tüm tedbirlerin alındığı, fayda maliyet analizi
sonuçlarından elde edilen verilere göre projenin yerel ve ülke bazında kamu yararı oluşturduğu,
dava konusu ÇED raporu ile madenin işletilmesinin her aşaması ve işletme faaliyetinin sona
ermesinden sonra da çevreye (canlılara, havaya, suya ve toprağa) zarar vermeden gerçekleşmesi
veya zararın en aza indirilmesi konusunda en son teknolojilerin ve ulusal ve uluslararası
standartların gerektirdiği tüm tedbirlerin alındığının belirtildiği, 02/4/2008 gün ve K:2008/459 sayılı
karar ile ÇED olumlu kararında yasa ve yönetmelik hükümlerine aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle
davanın reddine karar verildiği, anılan kararın Danıştay Altıncı Dairesinin 26/01/2009 gün ve
E:2008/7844, K:2009/649 sayılı kararı ile onandığı, karar düzeltme isteminin de Danıştay
Ondördüncü Dairesinin 16/4/2012 gün ve E:2011/260, K:2012/2919 sayılı kararı ile reddedildiği,
anlaşılmaktadır.
Aynı istemle, farklı gerçek ve tüzel kişiler tarafından açılan davalarda ise İzmir 4. İdare
Mahkemesinin02/4/2008 gün ve E:2006/1005, K:2008/457 kararı, 02/4/2008 gün ve E:2006/1005,
K:2008/458 sayılı kararı ile davaların reddine karar verilmiştir.
Müdahil Şirket'e 10 yıl süreli altın ve gümüş madeni işletme ruhsatı verilmesine ilişkin
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 20.4.1999 günlü ve 51792 sayılı işleminin iptali istemiyle
açılan dava sonucunda İzmir 4. İdare Mahkemesinin 02/6/2011 gün ve E:2009/737, K:2011/794
sayılı kararı ile yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda, "...karar vermeye esas
alınabilecek nitelikte bulunan bilirkişi raporundaki tespit ve değerlendirmeler ile dosyadaki bilgi ve
belgelerin birlikte değerlendirilmesinden, İzmir İli, Menderes İlçesi, Efemçukuru Köyü sınırları
içerisinde Tüprag Metal Madencilik Ltd.Şti'ne altın ve gümüş madeni işletme ruhsatı verilmesine
ilişkin dava konusu işlemde çevre ve tarımsal açıdan, yer altı ve yer üstü sularının kirlenmesi
yönünden ve madencilik yönünden herhangi bir sakınca bulunmadığı sonucuna varılmış olup, bu
durum karşısında, dava konusu işlemde mevzuata aykırılık..." görülmediği gerekçesiyle davanın
reddine karar verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; Tüprag Metal Madencilik San. Tic. A.Ş.'ye 08.9.2005
tarihli ÇED olumlu kararı ve 20.4.1999 günlü ve 51792 sayılı 10 yıl süreli altın ve gümüş madeni
işletme ruhsatı verilmesinden sonra, yukarıda belirtilen yargısal süreç sonunda dava konusu edilen
geçerlilik süresi 12/7/2012-12/7/2017 tarihleri olan 12/7/2012 gün ve 219 sayılı Çevre İzin ve
Lisans Belgesi'nin verildiği anlaşılmıştır.
Davacı idare tarafından, İzmir İli, Güzelbahçe İlçesi, Çamlı Köyü civarında, İZSU Genel
Müdürlüğü tarafından yapımı planlanan Çamlı Barajı ve Malzeme Ocakları Projesinin uygun
görülmediğine ilişkin Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel
Müdürlüğünün 19/12/2007 tarih ve 13685 sayılıişleminin iptali istemiyle açılan davada, İzmir 2.
İdare Mahkemesinin 30/03/2011 gün ve E:2008/269, K:2011/405 sayılı kararı ile iptal edildiği
/
T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
belirtilmiş ise de Çamlı Barajı'nın DSİ Genel Müdürlüğü'nün uzun vadeli programında yer
almadığı, DSİ Genel Müdürlüğü 2. Bölge Müdürlüğünün 25/3/2009 gün ve 24995 sayılı yazısında
dile getirilmiştir.
Belirtilen bu durum itibarıyla, Tüprag Metal Madencilik San. Tic. A.Ş.'ye verilen ÇED
olumlu kararına ve maden işletme iznine karşı açılan davaların reddedildiği dikkate alındığında,
İzmir İli, Menderes İlçesi, Efemçukuru Köyü civarında faaliyet gösteren altın ve gümüş madeninin
işletilmesinde çevre ve tarımsal açıdan, yer altı ve yer üstü sularının kirlenmesi yönünden ve
madencilik yönünden herhangi bir sakınca bulunmadığı, çevreye, özellikle suya ve toprağa
olabilecek etkilerin bertaraf edildiği anlaşılmakta olup dosya kapsamı bir bütün olarak
değerlendirildiğinde, Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik
düzenlemelerine uygun olarak verildiği sonuç ve kanaatine varılan 12/7/2012 gün ve 219 sayılı
Çevre İzin ve Lisans Belgesi'nde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, aşağıda dökümü yapılan 256,10.TL yargılama
giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, 659 sayılı KHK ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi
uyarınca 750,00.TLvekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı Çevre ve Şehircilik Bakanlığına
verilmesine, müdahil tarafından yapılan 21,15.TL başvurma harcı, 9,90.TL vekalet harcı ve
40,00.TL posta giderinden oluşan toplam 71,05.TL'nin davacıdan alınarak müdahile verilmesine,
artan posta ücretinin kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine, kararın tebliğini izleyen
günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere 16/07/2014
tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
BAŞKAN
Üye
Üye
MÜRTEZA GÜLER
ZAFER SERKAN KOÇ
ABDULLAH ECER
32688
37825
119362
YARGILAMA GİDERİ
Başvurma Harcı: 21,15.TL
Karar Harcı: 21,15.TL
YD Harcı: 34,80.TL
Vekalet Harcı: 3,30.TL
/
T.C.
İZMİR
4. İDARE MAHKEMESİ
ESAS NO: 2012/1713
KARAR NO: 2014/981
YD İtiraz Harcı: 66,10.TL
Posta Gideri: 109,60.TL
TOPLAM 256,10.TL
ZSK
/