Marina elektriği dert olmasın

PÜF NOKTASI
Marina elektriği dert olmasın
MARİNADA BAĞLI OLAN TEKNEMİZİ, HEM AKÜLERİN ŞARJLI KALMASI HEM DE SÜREKLİ
ELEKTRİK TÜKETEN CİHAZLARI BESLEMEK İÇİN GENELLİKLE ELEKTRİK KABLOSUNA BAĞLI
TUTMAYI TERCİH EDERİZ. HEPİMİZ ASLINDA BUNUN RİSKLİ BİR KONU OLDUĞUNU DUYMUŞ
AMA KISA VADEDE GÖZLE GÖRÜLEN BİR ETKİ HİSSETMEDİĞİMİZ İÇİN İHMAL ETMİŞİZDİR.
YAZI: MURAT YAHYAOĞLU FOTOĞRAFLAR: TUĞÇE YENER
Teknenizi marinada olsun, restoran
iskelelerinde olsun her AC 220V
elektriğe bağladığınızda üç adet
kablo (mavi, kahverengi ve yeşil) ile
teknenizin şarj sistemini çalıştırmaya
başlamış olursunuz. Olması gereken
renk fonksiyonları şöyledir: Kahverengi:
220V canlı uç. Mavi: Nötr. Yeşil: Toprak.
İşte bu yeşil olan toprak bağlantısı
bizim güvenlik açısından gerekli (bağlı
olmaması durumunda elektrik yangını ya
da elektrik çarpmasından zarar görme
riski doğuyor) ama sualtı ekipmanımızın
korozyona uğraması açısından bir o
Korozif metal sıralaması
Altın
Az aktif
Paslanmaz çelik
Bronz
Bakır
Harici bağlantı
Pirinç
Çelik
Demir
Korozyon
Anot
Alüminyum
Çinko
Magnezyum
Yük akışı
Deniz suyu
Çok aktif
Daha aktif metaller anot görevi üstlenir ve
önce bunlar erimeye başlar
Katot
AC yeşil kablo
Toprak
Alüminyum
kuyruk
072 naviga
Yük akışı
Bronz ve
paslanmaz
çelik
donanım
kadar da zararlıdır. Galvanik korozyon iki
farklı metal arasında oluşur. Metallerin
doğası gereği üzerlerinde bulunan
potansiyel bir elektrik yükü vardır. İletken
bir sıvı içerisindeki iki metal arasında
bir kablo bağlantısı oluşturulduğunda
yapı bir pil gibi çalışır ve otomatik olarak
akım oluşur. Saf su haricindeki tüm sular
iletkendirler. Mineral barındıran içecek
suları, tuzlu su, kirliliği olan su gibi... Ve
bu iletkenlik su sıcaklığının yükselmesiyle
daha da artar. Metallerin biri anot diğeri
de katot görevi görür, anot görevi gören
metal sürekli olarak aşınır.
Oluşabilecek hasarlar
Eğer teknenizin sualtında kalan aksamı
alüminyum ise ve yanınızdaki elektriğe
bağlı diğer teknelerin dümen palaları
bulunuyorsa ve flap’ları çelik, pirinç ya
da benzeri alüminyuma göre daha az
aktif metalden yapılmışlarsa ciddi bir
tehlike sizi bekliyor demektir. Alüminyum
kuyruklu teknelerinizin pervane ve dişli
sistemini barındıran üniteler genellikle
alüminyumdur. Eğer kontrol etmez,
bir korunma yöntemi geliştirmez ve
tutyalarınızı ihmal ederseniz bir süre
sonra içlerinden yağ kaçıracak kadar
hasar görecek, pervanelerinizin eridiğine,
üzerinde oluşan kılcal çatlaklar sebebiyle
belki de kanatlarının kırılıp kaybolduğuna
şahit olacaksınız.
Ahşap teknelerde ise katot olarak
çalışan metaller alkalin yapı oluşturur
ve bu da ahşabın ham maddesi olan
selülozun bozulmasına yol açar. Sizin
tekneniz çelik değilse ve komşu olarak bir
çelik tekne varsa bu korozyon en yüksek
seviyelere ulaşır. Bu yüzden tekneniz
fiber, alüminyum ya da ahşapsa çelik
teknelere komşu olmamaya dikkat edin.
PÜF NOKTASI
Tüm komşularınız sürekli olarak elektriğe
bağlı kalıyorlarsa, siz sadece ihtiyacınız
olduğu kadar bağlı kalın
Aksi takdirde tutyalarınız çok hızlı erir
ardından da su altındaki metal aksamınız
hızla korozyona uğrar. Dolayısıyla
marinada sizinle sualtı ekipmanı olarak
eş olan teknelerle komşuluk yapmanızda
fayda var.
Yanınızdaki teknelerin tutyaları yeterli
sayıda ve bakımlı ise yine korkmanıza
gerek olmaz, zira komşularınızın
tutyaları da sizi korur. Tutyaları eriyip
görevini yapamaz hale geldiğinde ise
sırasıyla alüminyum ve diğer metal
aksam erimeye başlar. Dolayısıyla
tutyalarınızın durumunu da sürekli olarak
kontrol etmeli, hacimlerinin %50’sini
kaybetmişse acilen yenilemelisiniz. Öyle
ki boyaları dökülmüş çelik teknelerin
yanındaki fiber yapılı teknelerde şaft
üzeri tutyaların bir haftada bile tamamen
eridiği gözlemlenebiliyor.
Çok önemli bir not daha... Su üzerinden
tamamlanan devrede akımlar birleşip
yükseldiğinden bu durum, teknenizin
yanında suya giren insanlar için de ciddi
bir elektrik şoku riski doğurur.
Elektrik kaçaklarıyla oluşan korozyon
Yanınızda bağlı teknede elektrik kaçağı
varsa, bu kaçak elektrik akımı, toprağa
ulaşmak için en yakın yol olarak sizin
teknenizi kullanıp onun üzerinden başka
074 naviga
bir yere ulaşmak ister ve korozyona
sebep olur. Sintinedeki ıslak zeminden
geçen kabloların kötü yalıtımından
oluşacak bir kaçak da yine akımın tuzlu
su üzerinden teknenizi terk etmesine,
dolayısıyla yine korozyona yol açar.
Kara bağlantınızı yaptığınız kablonuzun
ezilip direncinin artması, iki ucundaki
fişlere bağlantısının ve fiş uçlarının
oksitlenmesi, bağlantı yaptığınız kara
elektrik fişindeki oksitlenme, nötr ya da
toprak bağlantısının kötü iletim yapması,
sistemin devreyi deniz üzerinden
tamamlaması da korozyonu artıran
sebepler olabilir. Bunu engellemek için
tüm elektrik bağlantılarınızın temiz
olmasına dikkat edin, fırça ve kontak
temizleyici yardımıyla uçlarını sık
sık temizleyin. Tüm bu sorunlara en
basit önlem olarak teknenizi ihtiyaç
hali dışında sürekli olarak fişe takılı
bırakmayın.
Pil etkisi ve elektrik kaçaklarıyla
oluşacak galvanik korozyon için teknik
çözüm ise galvanik izolatör kullanmaktır.
Galvanik izolatör teknenin elektrik
girişine konulur ve içerisindeki diyotlar,
küçük akımların geçişini (1 volta kadar)
engelleyerek pil etkisinin oluşumunu
engeller. En etkili izolatörler kapasitör de
içererek sadece DC akışı kesip AC akımın
geçişini tamamen serbest bırakanlardır.
Polarite farkı sorunları
Marinalardaki elektrik hatlarının
kalitesi ve standartlarındaki farklardan
dolayı elektrik bağlantılarında fişten
fişe polarite farkları oluşabilir. O yüzden
modern teknelerin çoğunda polarite
uyarı ışığı bulunur. Pekiyi nedir polarite?
220V AC (evlerimizde de kullandığımız
alternatif akım) günlük hayatımızda
kullandığımız cihazlarımızın elektrik
bağlantılarını pratik olarak yapabilmemiz
ve hattaki kayıpları azaltmak için
kullanılan bir sistemdir. Bu standart,
cihazlarımızın fişini ters ya da düz
taksak da çalışmalarını sağlar. Ancak
bu bağlantının ardındaki iki kablonun
biri canlı diğeri de nötrdür. Yani akım
kabloların sadece birinde vardır.
Teknemizin elektrik girişindeki sigorta
(devre kesici) genellikle sadece canlı
olan hattın üzerine konumlandırılmıştır.
Eğer fiş kombinasyonumuz ters olarak
bağlanmışsa ya da marinadaki elektrik
fişiyle bizim kablomuzun kombinasyonu
ters ise bu durum tekneye bağladığımız
canlı ucun hiçbir sigortaya uğramaksızın
tekneye girmesine sebep olur. Böylece
teknemizi ve bizi aşırı akım, kaçak akım
ve aşırı ısınmalardan koruyacak sigortayı
devre dışı bırakmış oluruz. Çözümü ise
çok basit, marinada elektrik aldığınız
fişi değiştirip deneyin, polarite yine
düzelmiyorsa fişinizi sökerek canlı uç ve
nötr ucun yerini değiştirin.
www.kayrayelken.com
Ters polarite ışığı
Bazı teknelerde canlı ve nötr uç, ikisi de
sigorta ile tekneye girer, bu tip teknelerde
polarite sorunu olmaz