Din, samimiyettir.

Hac, uzlet ibadeti değildir
 Hac, renkleri, dilleri, ırkları, coğrafyaları farklı
milyonlarca insanla beraber eda edilen bir ibadettir.
 Hacda kişi, büyük çaplı bir iletişim eğitimi alacaktır.
Bu eğitimde İslam dininin sağlıklı bir iletişim için
öngördüğü samimiyet, güven, doğruluk, dürüstlük,
fedakarlık, isar, ülfet, hüsnü zan, sabır, tahammül,
hoşgörü, yardımlaşma, dayanışma,.. Gibi temel ahlaki
ilkeler uygulama alanına konmaktadır
Teâruf/ Tanışma kaynaşma
 Hac en kapsamlı tearuf alanı
İnsani ilişkiler, haccın hem zorunlu
bir sonucu hem de amacı
İlişkilerini güncel değerlendirme
ölçütlerinin baskısından kurtarabilme
 İnsan ya Allah’a kul olur ya da başkasına veya şehvet,
mal, makam, mevki gibi bir takım tutkulara.
Başkalarının ve bir takım tutkuların kulluğundan
kurtulmanın yolu, Allah’a kul olmaktan geçer.
Başkasına kul olmayacak olana ve kendi kendine
yeterli bulunana kul olmak, esas özgürlüktür.
 İlişkilerini başkalarının değerlendirme baskılarından
bağımsız bir şekilde yalnızca doğru olan İslami ölçüler
çerçevesine koyabilme özgürlüğü
‫‪Hacdaki ilişkilerin temelini‬‬
‫‪oluşturan ölçüler‬‬
‫اْلَ َّج‬
‫ض فِي ِه َّن ح‬
‫{ ح‬
‫وم ٌ‬
‫ات فَ َم حن فَ َر َ‬
‫اْلَ ُّج أَ حش ُهٌر َم حعلُ َ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫اْلَج }‬
‫ف‬
‫ال‬
‫د‬
‫ج‬
‫ح‬
‫وق َوال َ َ‬
‫ث َوال فُ ُس َ‬
‫فَال َرفَ َ‬
‫‪ ،‬وقال ‪ -‬صلى هللا عليه وسلم ‪ ( :‬من حج هذا البيت فلم‬
‫يرفث ومل يفسق رجع كيوم ولدته أمه ) متفق عليه‬
‫( البقرة‪) 197‬‬
‫والرفث هو اجلماع وما دونه من فاحش القول وبذيئه ‪ ،‬وأما الفسوق فقد روي عن ابن عباس ‪-‬رضي هللا عنهما‪ -‬وغري واحد‬
‫من السلف أنه املعاصي جبميع أنواعها‪ ،‬واجلدال هو املِراء بغري حق‬
İlkeler
Mutlaka…
o Asla!…
 Sevgi saygı nezaket
o Zulüm
o Haksızlık
o İncitme
o Başkalarının aleyhine göz
açıklığı
o Gösteriş
o İsraf
o Ayrıcalık arama
o vs
 Güler yüz tatlı dil
 Hoşgörü, anlayış, bağışlama
 Paylaşma bilinci
 İkram
 Samimiyet
 Hüsnü zan
 İyi yol arkadaşlığı
 Tevazu
 Temizlik tertip düzen
 vs
Hacı, güzel ahlak
sahibidir
Kıyamet günü
Müminin
terazisinde güzel
ahlaktan daha ağır
gelecek hiçbir şey
yoktur.
Eşitlenme
bilincine dayalı
bir insani ilişki
Haccın temel hedeflerinden biri,kişiyi
tahakküm anlayışından kurtarmaktır
Başkalarına tahakküm etmeye çalışma
eğiliminin temelinde de kendini üstün görme
ve bunun yol açtığı tahakküm anlayışı vardır.
Tahakküm düşüncesi ise, İslam’ın bütün
unsurlarıyla ortadan kaldırmayı hedeflediği
zulmün temelidir. Bir bakıma İslâmî hayat
nizamını diğer sistemlerden ayıran temel
kriterlerden biri, İslam’ın, tahakküm fikrini
kökten reddetmesidir. İslam, insanın insana,
insanın topluma, toplumun insana, bir ırkın
bir başka ırka, bir toplumun bir başka
topluma, bir sınıfın bir başka sınıfa
tahakkümünü ortadan kaldırmayı hedefleyen
temel bir yaklaşım ortaya koymaktadır.
Hacda ayrıcalık aranmaması gerektiği
düşüncesinin benimsenmesi
 İnsanların ve toplumların yaşadıkları problemlerin
temelinde bazı kişilerin ve toplumların, kendilerini
başkalarından üstün görme ve ayrıcalıklı sayma
duygusu yatar. Kendini ayrıcalıklı görme anlayışı,
İslam kardeşliğiyle hiç bağdaşmayan bir tutumdur.
 Haccın temel hedeflerinden biri, kişiyi tahakküm
anlayışına sevk eden ayrıcalık arama anlayışını ortadan
kaldırmaktır.
‫‪Îsâr‬‬
‫والَّ ِذين تَبَ َّوُؤوا الدَّار و حِ‬
‫اْليَا َ ِمن قَ حبلِ ِه حم‬
‫ََ‬
‫َ َ‬
‫ِ‬
‫ُُِيبُّو َ من هاجر إِلَي ِهم وَال ََِي ُدو َ ِف ص ُدوِرِ‬
‫اجةً ِّمَّا‬
‫ح‬
‫م‬
‫ه‬
‫ُ ح َ َ‬
‫َ ح َ ََ ح ح َ‬
‫أُوتُوا وي حؤثِرو َ علَى أَن ُف ِس ِهم ولَو َكا َ ِبِِ‬
‫اصةٌ َوَمن‬
‫ص‬
‫خ‬
‫م‬
‫َُ ُ َ‬
‫ح َ َ َ‬
‫حَح‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫ِ‬
‫و‬
‫ُ‬
‫ه‬
‫ل‬
‫ف‬
‫ك‬
‫م‬
‫ل‬
‫ا‬
‫ئ‬
‫ل‬
‫م‬
‫ُو‬
‫أ‬
‫ف‬
‫ه‬
‫س‬
‫ح‬
‫وق ُش َّح نَ حف َ ح َ َ ُ ُ ُ ح ُ َ‬
‫يُ َ‬
‫‪Haşr 9‬‬
Zuyufu’r-Rahman
 Kim olursa olsun, nereden gelirse gelsin, önceki
hayatı nasıl olursa olsun kendisine hacca
gelmek nasip olmuş her insan Allah’ın
misafiridir.
 Allah’ın misafiri ile ile ilişkinin, onu misafir
olarak çağıranın ve kabul edenin rızası ve
ölçüleri doğrultusunda olması gerekir.
İbadetinde
Özünde
Samimiyet
İnsanlarla
ilişkilerinde
Sözünde
Din samimiyettir
:‫ عن تميم الداري أن النبي صلى هللا عليه وسلم قال‬
‫ هلل ولكتابه‬:‫ قلنا ملن؟ قال‬. ‫الدين النصيُة‬
.‫ولرسوله وألئمة املسلمني وعامتهم‬
Temim ed-Dârî’den rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber :

‘Din, samimiyettir.’ Buyurmuştur. (Ravi der ki:) 
“Biz, ‘Kime karşı’, diye sorduk. O da ‘Allah’a,
Kitabına, Rasulüne, Müslümanların önderlerine
ve bütün Müslümanlara karşı’, buyurdular.”
 Müslim, İman 95 (Hadis No:55)
Din Samimiyettir
 Peygamber Efendimiz bir hadislerinde dini, ‘ ‫ الدين النصيحة‬Din,
samimiyettir.’ şeklinde tanımlamışlardır. Bunun içindir ki İslam dini
ihlası, Müslümanların ibadet ve davranışlarının Allah nezdindeki temel
değerlendirme kriteri olarak benimsemiştir. ‘ ‫ الدين النصيحة‬Din,
samimiyettir.’ Hadisi, mana ve muhteva bakımından İslam’ın temeli
(medâr-ı İslam) olarak kabul edilen dört hadisten biri kabul edilmiştir.
 Samimiyetin zıttı olarak aldatma, kandırma, iki yüzlülük gibi
davranışlar, zaten İslam ahlâkıyla asla bağdaşmayan niteliklerdir. Bu
bakımdan samimiyet ve ihlas, Müslümanlığın özünü oluşturmaktadır.
Bu sebeple Peygamber Efendimiz ‫ انما االعمال بالنيات‬. Ameller niyetlere
göredir buyurmuştur. Dinin özünün samimiyet ve ihlas olduğunu
gösteren pek çok ayet ve hadis bulunmaktadır.
Allah kalplere
bakar
: ‫ عن أيب هريرة عب ِد الرْحن ب ِن صخ ٍر رضي هللا عنه قال‬
ُ ‫َح‬
‫َ ح ُ ح َح َّ ح ح ِ ح‬
:‫صلِى هللاُ َعلَحيه و َسلَّم‬
ُ ‫قال َر ُس‬
َ
َ ‫ول هللا‬
ِ ‫ «إِ َّ هللا ال ي حنظُر إِىل أَج‬
‫ َوال‬، ‫سام حكم‬
‫ح‬
َ
ُ
ِ
ِ
‫ َولَك حن يَحنظُُر إِ َىل قُلُوبِ ُك حم‬، ‫ص َوِرُك حم‬
‫ىل‬
ُِ ‫إ‬
» ‫َوأَعمال ُك حم‬
 Ebû Hüreyre Abdurrahman İbni Sahr
. ‫رواه مسلم‬
radıyallahu anh’den rivayet edildiğine göre
Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle
buyurdu:
 – “Allah Teâlâ sizin
bedenlerinize ve
şekillerinize değil,
kalplerinize bakar. ”
 Müslim, Birr 33. Ayrıca bk. İbni Mâce, Zühd 9
Yapılan her şey kayıt altına alınıyor.
“Artık kitap ortaya konmuştur; suçluların, onda
yazılı olanlardan korkmuş olduklarını görürsün.
‘Vay halimize! derler, bu nasıl kitapmış! Küçük
büyük hiçbir şey bırakmaksızın hepsini sayıp
dökmüş!’ Böylece yaptıklarını karşılarında
bulmuşlardır. Rabbin hiç kimseye zulmetmez.”
[Kehf (18): 49]
Hiçbir şeyin Allah’ın bilgisinin
dışında kalmaz
ِ
ِ
ِ
‫اّلل‬
‫ه‬
‫م‬
‫ل‬
‫ع‬
‫ي‬
ُ‫و‬
‫د‬
‫ب‬
‫ت‬
‫َو‬
‫أ‬
‫م‬
‫ك‬
‫ر‬
‫و‬
‫د‬
‫ص‬
‫ف‬
‫ا‬
‫م‬
‫ا‬
‫و‬
‫ف‬
‫ُت‬
‫إ‬
‫ل‬
‫ق‬
ُ
َُّ ُ ‫ُ ُ ُ ح ح ُح ُ ُ َ ح َ ح‬
‫ح‬
ُ
ُ
‫ح‬
َ
‫ح‬
“De ki: ‘İçinizdekini gizleseniz de, açığa
vursanız da Allah onu bilir. Göklerdeki her
şeyi, yerdeki her şeyi de bilir. Allah her şeye
hakkıyla gücü yetendir.’”
Âl-i Imran, 3/ 29]
Kalp
doğruluğu
 “…Dikkat edin, vücutta
bir et parçası vardır;
Eğer o düzgün ve
sağlam olursa vücudun
tamamı düzgün ve
sağlam olur. Fakat o
bozulursa, vücudun
tamamı bozulur. İşte
bu et parçası kalptir.“
[Buharî, İman 39, Büyû 2; Müslim, Müsakat
107, (1599); Ebu Davud, Büyû 3, (3329, 3330);
Tirmizî, Büyû 1, (1205); Nesâî, Büyû 2, (7,
241).]
Doğruluk, dürüstlük
‫قل امنت باهلل ثم استقم‬
‫قلت يا رسول هللا قل لى فى االسالم قوال ال‬
‫احدا بعدك فقال قل امنت باهلل ثم استقم اسأل‬
Rasulullah’a şöyle dedim:
• Ey Allah’ın elçisi! İslam’a dair bana öyle bir şey söyle ki artık başkasına
bir şey sorma ihtiyacı duymayayım. Rasulullah şöyle dedi:
• Allah’a iman ettim de sonra da dosdoğru ol.
Doğruluk
ِ
: ‫وسلَّم‬

ُ ‫رس‬
َ : ‫اّلل عحنهُ قال‬
َّ ‫ول‬
َّ ‫وعن اب ِن مسعود رضي‬
َ ‫اّلل‬
‫ح‬
َ ‫صلِى هللاُ َعلَحيه‬
ُ ‫قال‬
ِ ً َّ ‫« إ‬
ِ َّ ‫الص حد َق حيه ِدي إىل الحِ ِب وإ‬
َّ ‫ وإ‬، ‫الب حيه ِدي إىل اجلن َِّة‬
ً
ِ
ِ
ِ
َ
ِ ‫ وإ َّ الح َك‬،ً‫اّلل ِص ِديقا‬
َِّ ‫حَّت يكتب ِعحن َد‬
‫ج‬
‫الر‬
‫لي‬
‫ل‬
‫ص‬
‫د‬
‫ق‬
‫ذ‬
‫ب يَ حه ِدي‬
َّ
ُ
َّ
ُ
َ
‫ح‬
َ
َ
ُ
ُ
َ
ِ ‫إىل ال ُفجوِر وإ َّ ال ُفجورً يه‬
ِ
‫ليكذب‬
‫الرجل‬
‫وإ‬
،
‫ر‬
‫النا‬
‫إىل‬
‫ي‬
‫د‬
‫ُِ َ ً ح‬
َ
ُ
َ
َّ َ ‫اّلل‬
. ‫متفق عليه‬
َّ ‫تب عحن َد‬
ٌ » ً‫كذاب‬
َ ‫َحَّت يُ حك‬
Abdullah İbni Mes'ûd radıyallâhu anh''den rivâyet edildiğine göre Nebî sallallâhu
aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:
– "Şüphesiz
ki sözde ve işte doğruluk hayra ve üstün iyiliğe
yöneltir. İyilik de cennete iletir. Kişi doğru söyleye söyleye
Allah katında sıddîk (doğrucu) diye kaydedilir. Yalancılık
yoldan çıkmaya (fucûr) sürükler. Fucûr da cehenneme
götürür. Kişi yalancılığı meslek edinince Allah katında çok
yalancı (kezzâb) diye yazılır".
Buhâri, Edeb 69; Müslim, Birr 103–105. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 80; Tirmizi, Birr 46; İbni Mâce, Mukaddime 7; Dua 5
Güven
Komşusu, vereceği sıkıntılara karşı
güvende olmayan kişi, iman etmemiştir
‫ال ايمان لمن ال أمانة له‬
• ‫ون‬
َ ‫ع‬
َ ‫َوالَّ ِذ‬
ُ ‫ع ْه ِد ِه ْم َرا‬
َ ‫ين ُه ْم ِِل َ َمانَاتِ ِه ْم َو‬
‘Müslüman, dilinden ve elinden
Müslümanların güvende olduğu, Mü’min de
insanların malları ve canları hususunda
kendisine güvendiği kişidir’
Sabır ve Tahammül
Sabır aydınlıktır.
Geçmişte kişinin üzerinde
taşıdığı bir takım kirlerin ağır
yükünden kurtulmak için
tahammül ve sabır
Dua
Sabır
Kardeşlik
İslam kardeşliğinin
güzelliğini
yaşamak
Hac bu kardeşliğin
tatbikat alanı
‫امنا املؤمنون اخوة‬
Tevazu
Tevazu her zaman büyük bir
erdemdir.
Hac yolculuğunda ve haccın edası
boyunca ise;
hem erdemdir hem de elzemdir.
Allah için mütevazi
davranan bir kulu Allah
yüceltir
Güler yüz
Mümin kardeşine güler yüzlü
davranman sadakadır
Tatlı dil
ِ َّ ‫ان يُؤْ ِم ُن ِب‬
‫اّلل‬
َ ‫َم ْن َك‬
‫اآلخ ِر فَليقُ ْل‬
ِ ‫َواليَ ْو ِم‬
ْ ‫ص ُم‬
‫ت‬
ْ َ‫ ْأو لي‬، ً ‫َخيْرا‬
Ya hayır söyle
ya da sus
Buhârî, Edeb 31, 85, Rikak 23; Müslim, Îmân 74,
Lukata 14. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Edeb 123; Tirmizî,
Kıyâmet 50
Hacının sözü
güzel özü güzel
olmalı
“. Allah Teâla
hazretleri, çirkin,
düşük söz (ve
davranış) sahiplerine
buğzeder."
“Doğru ve dürüst bir kişiye,
lanet edici olmak yaraşmaz."
Tirmizî, Birr 62(Hadis No:2003); Bk. Ebu Dâvud, Edeb 8(Hadis
No:4799);
Müslim, Birr 84(Hadis No: 2597)
‫‪Eline beline diline sahip olma‬‬
‫‪ ‬ومن اآلداب التي يجب على الحاج مراعاتها حفظ اللسان عما حرم هللا‬
‫من غيبة ونميمة وسب وشتم وجدال بالباطل ‪ ،‬وكذلك غض البصر‬
‫عن محارم هللا ‪ ،‬فليتق الحاج ربه وليعظم حرمات هللا ‪ ،‬وال يرجع من‬
‫حجه بالذنوب واِلوزار كما قال القائل واصفا من هذا حاله ‪:‬‬
‫يحج لكي ما يغفر هللا ذنبه فيرج ُع قد ُح َّ‬
‫ذنوب‬
‫طت عليه‬
‫ُ‬
sağlıklı iletişim kuran ve kendisi ile kolay iletişim
Hacı, başkaları
kurulabilen
insandır
ile sağlıklı
iletişim
kurabilmeli ve
kendisi ile kolay
iletişim
kurulabilen bir
insan olmalıdır
Mümin, ülfet eden ve ülfet
edilen insandır. Ülfet etmeyen
ve kendisi ile ülfet edilemeyen
kişide hayır yoktur.
Hadisi şerif
Dindar insan,
başkaları ile
kaynaşabilen
kişidir.
Küçüklere sevgi büyüklere saygı
Döndü mü
vücuduyla dönerdi
Anlayamadılar, bir
anlayabilselerdi
Saygı sevgi ve
nezaket
Yardımlaşma
‫َوتَ َع َاونُوا َعلَى الحِ ِِب َوالتَّ حقوى‬
ِ‫وَال تَعاونُوا علَى ح‬
 ِ ‫اال حِْث َوالحعُ حد َوا‬
َ ََ َ
İyilikte ve takvada yardımlaşın;
Günah ve düşmanlıkta
yardımlaşmayın (Maide, 5/2)
Hüsnü zan
İnsanlarla ilişkilerde
hüsnü zan ile hareket etmek
Kolaylaştıran
Zorlaştırmayan
"Müjdeleyin, nefret
ettirmeyin,
kolaylaştırın,
zorlaştırmayın."
Sevdiren
Nefret
ettirmeyen
Hacı,
Herkesin
iyiliğini
isteyen ve
herkesin iyiliği
için çalışan;
hiç kimsenin
kötü olmasını
istemeyen
insandır.
Hacının, söylemi ve eylemi farklı
olmamalı
 “Ey
 َ‫يَا أَيُّ َها الَّذِينَ آ َ َمنُوا ِل َم تَقُولُونَ َما َال ت َ ْفعَلُون‬
iman edenler! Yapmayacağınız şeyleri niçin
söylüyorsunuz?” ( Saf suresi 61/2)
ْ
َّ
 َ‫اب أَفَال‬
‫ن‬
‫ال‬
‫ون‬
‫ر‬
‫م‬
‫أَتَأ‬
َ ُ‫س ُك ْم َوأَنت ُ ْم تَتْل‬
َ
ُ
َ َ ‫ون ْال ِكت‬
ُ
َ ُ‫س ْو َن أ َنف‬
َ ‫اس ِب ْال ِب ِر َوتَن‬
َ
‫ون‬
َ ُ‫ت َ ْع ِقل‬

“… kendinizi unutup başkalarına iyiliği mi
emrediyorsunuz? (Yaptığınızın çirkinliğini) anlamıyor
musunuz?”
(Bakara 2/44)
‫طوىب ملن شغلته عيوبه عن عيوب الناس‬
 Hac yolculuğunun temel ilkesi bu hadisi şerif
olmalıdır.
 Kişinin arınmak için çıktığı yolculukta
başkalarının eksik ve kusurlarıyla uğraşmaya
ayıracak hiç vakti olmamalıdır.
 Hac yolculuğu kişinin kendini tanıması için iyi
bir fırsattır.
Yol Arkadaşlığı
 Hac yolculuğu, hak yolculuğudur.
 Kişi Allah’ın huzuruna giderken bütün
varlığıyla samimi olmak zorundadır.
Bu bakımdan hac yolculuğu samimiyetsizliği
kaldırmaz.
Azık
ِ
ٍ
َّ ‫اّللُ َوتَ َزَّوُدوا فَِإ‬
‫ه‬
‫م‬
‫ل‬
‫ع‬
‫ي‬
‫ري‬
‫خ‬
‫ن‬
‫م‬
َّ ُ ‫{ َوَما تَ حف َعلُوا ح َ ح َ ح َ ح‬
ِ
} ‫الزاد التَّ حق َوى‬
َّ ‫َخحي َر‬
) 197 :‫( البقرة‬
 Hac yolculuğunun azığı takvadır.
 Bu bakımdan hac yolculuğuna takva azığı ile
çıkmak gerekir.
İyiliğe öncülük
Kim iyi bir çığır açarsa, açtığı
bu iyi çığırın manevi ödülü ile
birlikte kıyamete kadar bu
çığırdan gideceklerin
ödüllerinden bir şey
eksilmeden bir misli de o iyi
çığırı açanadır.
Kim de kötü bir çığır açarsa, o
kötü çığırın vebali ile beraber
kıyamete kadar o kötü çığırı
izleyenlerin vebalinden bir şey
eksilmeden bir misli de o kötü
çığırı açanadır’
Başkalarının derdini
dert edinme bilinci
‫ومن اصبح ال يهتم بالمسلمين فليس منهم‬
Selam
Başkaları ile olumlu
anlamda iletişimin;
anahtarı.
Başkalarına değer
vermenin ifadesi;
Selam verilen değer verilen
insandır,
Bir selam ver be adam ağzın kırılmaz ya
Selamdan ne anlar hayvan versen de almaz ya
Kul hakkı: Aman dikkat!
 ‘Kimin üzerinde kardeşine ait, kişiliğine ilişkin veya
başka bir şeyden dolayı bir hak varsa, altın ve
gümüşün(paranın) geçmediği hesap günü gelmeden
onunla helalleşsin. Yoksa o gün, iyilikleri varsa,
üzerindeki hak ölçüsünde bunlardan alınır. Eğer
iyilikleri yoksa, hak sahibinin günahından alınıp
haksızlık eden kimseye yüklenir”.
[Buhârî, Mezalim 10, Rikak 48; Tirmizî, Kıyamet 2, (2421).]
Bari zarar verme ve incitme
ِ َّ ‫سو َل‬
: ‫ضلُ؟ قال‬
َّ ‫سى رضي‬
ُ ‫ قُ ْلتُ يا َر‬: ‫ع ْنهُ قَال‬
َ ‫ي ال ُم ْس ِل ِمينَ أ ْف‬
َ ‫اّلل‬
َ 
َ ‫ع ْن أبي ُمو‬
ُّ ‫اّلل أ‬
. ‫ متفق عليه‬. »
ُِ ‫َم حن َسلِ َم امل حسلِ ُمو َ ِمن لِ َسانِِه َويَ ِد‬
ُ
«

 Ebû Mûsâ radıyallahu anh şöyle dedi:
 – Ey Allah'ın Resûlü! Hangi müslüman en
üstündür? diye sordum.
 – "Dilinden ve elinden müslümanların emniyette
olduğu kimse" cevabını verdi.

Buhârî, Îmân 4, 5, Rikak 26; Müslim, Îmân 64, 65. Ayrıca bk. Ebû Dâvûd, Cihâd 2; Tirimizî, Kıyâmet 52, Îmân 12; Nesâî,
Îmân 8, 9, 11
Kendisi için
istediğini, başkaları
için de isteyebilme
bilincine erişme
yolculuğu
Mü’min Mü’minin aynası
Ölçü, Allah’ın rızasıdır.
Yol, Allah’ın gösterdiği yoldur
Temizlik, tertip, düzen
 “Şüphesiz ki Yüce Allah
güzeldir(Tayyip: Her türlü
eksiklikten uzaktır) iyi,
güzel ve hoş olanı
(tayyip)sever;.Temizdir,temi
zliği sever;Kerîmdir, keremi
sever; Cömerttir, cömertliği
sever. Öyleyse çevrenizi
temiz tutun ve Yahudilere
benzemeyin”.



Mehmet Ali Kapar,agm,s.91
Mehmet Ali Kapar, agm, s.91
Tirmizi, Edeb 41 (Hadis No. 2799)
İbadetle hayatı anlamlı kılabilmek
Başkalarının derdini dert edinebilmek
‫ومن اصبح ال يهتم بالمسلمين فليس منهم‬
Hac, İslam’ın güzelliğini
yaşayarak gösterir
Müslüman'ın İslam’ın
güzelliğini yaşantısına
yansıtma sorumluluğu
Cömertlik ve ikram
 Resulullah sallallahü aleyhi ve selleme: "İslam'ın hangi
ameli daha hayırlı?" diye sorulduğunda: "Yemek
yedirmen, tanıdığın ve tanımadığın herkese selam
vermen" diye cevap vermiştir.
 “Cömert kişi; Allah'a yakındır, insanlara yakındır,
cennete yakındır, cehennemden uzaktır.
Cimri ise; AIlah’tan uzaktır, insanlardan uzaktır,
Cennetten uzaktır, cehenneme yakındır. Câhil cömert
kişiyi AIIah, cimri ibadet düşkününden daha çok sever."
“Cimrilik ve kötü huy Müminde birleşmez.”
Hacı Allah Elçisine ittibaen
 Hakkındaki güzel düşünceleri boşa çıkarmamaya özen gösterir
 Topluma, dine ve herhangi bir kişiye zararı olmadığı sürece
hoşlanmadığı bir şey hakkında susar
 Hiç kimseyi ne yüzüne karşı, ne de arkasından kınamaz ve ayıplamaz
 Kimsenin kusurunu araştırmaz
 Hiç kimseye hakkında hayırlı olmayan bir söz söylemez
 Her zaman ağırbaşlıdır
 Sözleri rahatsız edici değildir
 Mütevazidir, asla kibirlenmez
Hacı;
 Ayrıcalık aramaz
 Garip bir kimse gibi hareket eder, yolculuğunun farkındadır
 Ağzına kötü söz almaz
 Güler yüzlüdür
 Sıkıntılı hallerde kabalaşmaz, bağırıp çağırmaz
 Diğer Müminlerle birlikte olmaktan zevk duyar
 Gösterişten hoşlanmaz
 Konuşurken yüzünü başka tarafa çevirmez
Hacı;
o Lüzumsuz yere konuşmaz, ya hayır söyler ya da susar
o Affedicidir, bağışlamayı sever
o İntikam peşinde koşmaz, kin tutmaz
o Kimseyle çekişmeye girmez
o Boş şeylerle uğraşmaz
o İyilik yapmayı sever, iyiliği asla başa kakmaz
o Emanete riayet eder
o Verdiği sözü mutlaka yerine getirir
o Vadinden dönmez
o Yardıma muhtaç olanları korur, gözetir
o Yol arkadaşları ile iyi geçinir, onları asla rahatsız etmez
‫‪Niyet düzgünlüğü‬‬
‫الد َ‬
‫ين } ( البينة‪، ) 5 :‬‬
‫اَّلل ُم ْخ ِل ِصي َن لَهُ ِ‬
‫{ َو َما أ ُ ِم ُروا ِإال ِليَ ْعبُدُوا ه َ‬
‫وفي الحديث المتفق عليه ‪:‬‬
‫( إنما األعمال بالنيات ‪ ،‬وإنما لكل امرئ ما نوى‬
‫)‪.‬‬
‫‪Tövbe ve Helalleşme‬‬
‫وعلى اْلاج‬
‫أ يصلح ما بينه وبني هللا عز وجل بلتوبة‬
‫النصوح من مجيع الذنوب واملعاصي ‪،‬‬
‫وأ يصلح ما بينه وبني اخللق بلتُلل من حقوق‬
‫العباد ورد املظامل والودائع وقضاء الديو أو‬
‫االستئذا من أصُاِبا ‪.‬‬
‫‪Vasiyet‬‬
‫ومن اآلداب أيضاً أ يكتب العبد وصيته قبل‬
‫سفرُ ‪ ،‬فإ السفر مظنة تعرض اْلنسا‬
‫لألخطار واملشاق‪ ،‬فيبني فيها ما له وما عليه‪،‬‬
‫ويوصي أهله وأصُابه بتقوى هللا عز وجل ‪.‬‬
‫‪Mahremiyetin Gözetilmesi‬‬
‫وعلى املرأة املسلمة‬
‫أ حترص على السرت والعفاف ‪،‬‬
‫وأ حتذر من التبج والسفور وخمالطة الرجال‬
‫ومزاْحتهم‪ ،‬كما عليها أ تتفقه ف أحكام اْلج‬
‫املختصة بلنساء‪ ،‬وأ تسأل عما يشكل عليها ف‬
‫ذلك ‪.‬‬
Merhamet şefkat yardım
 Diğer hacılara karşı yumuşak ve merhametli davranış
 Başkalarının huzurunu kaçıracak davranışlardan uzak




durma
Yerini bulamayanlara yardımcı olma
Bilmeyenlere bildiği hususlarda yardım
Hacılara sıkıntı verebilecek hususları gidermede bir katkısı
olacaksa bunu esirgememe
Bazı hacıların tutum ve davranışlarından kaynaklanan
sıkıntılara karşı sabırlı olma, kimseyi incitmemeye özen
gösterme
Cami cemaat
Bunlara riayet zaman ve mekanın
azametini bilmek
ِ
ِ‫اّلل‬
ِ
ِ
‫ل‬
‫ذ‬
{

َّ ‫ك َوَم حن يُ َعظِ حم َش َعائَر‬
َ
َ
ِ
ِ
} ‫فَِإنَّ َها م حن تَ حق َوى الح ُقلُوب‬
) 32: ‫( اْلج‬
،
‫‪En küçük iyilikler ve güzel‬‬
‫‪davranışlar bile ihlasla büyük‬‬
‫‪kazanımlara dönüşür‬‬
‫( ال حتقر من املعروف شيئا ‪ ،‬ولو أ تعطي صلة اْلبل ‪ ،‬ولو‬
‫أ تعطي شسع النعل ‪ ،‬ولو أ تنزع من دلوك ف إانء‬
‫املستسقي ‪ ،‬ولو أ تنُي الشيء من طريق الناس يؤذيهم ‪،‬‬
‫ولو أ تلقى أخاك ووجهك إليه منطلق‪ ،‬ولو أ تلقى أخاك‬
‫فتسلم عليه‪ ،‬ولو أ تؤنس الوحشا ف األرض ) رواُ أْحد ‪.‬‬
‫‪İlişkilerde hac öncesi ile hac sonrası‬‬
‫‪arasındaki olumlu gelişme ve fark‬‬
‫وأخيرا ً فإن من عالمات الحج المبرور أن يستقيم المسلم‬
‫بعد حجه فليزم طاعة ربه ‪ ،‬ويكون بعد الحج أحسن حاالً‬
‫منه قبل الحج ‪ ،‬فإن ذلك من عالمات قبول الطاعة ‪ ،‬قال‬
‫بعض السلف ‪ " :‬عالمة بر الحج أن يزداد بعده خيرا ً ‪،‬‬
‫وال يعاود المعاصي بعد رجوعه " ‪ ،‬وقال الحسن‬
‫البصري رحمه هللا‪ " :‬الحج المبرور أن يرجع زاهدا ً في‬
‫الدنيا ‪ ،‬راغبا ً في اآلخرة" ‪.‬‬
Yolculukta
 Hac yolculuğunda Müslüman, tüm hayatı boyunca
insanlarla ilişkilerini olumlu anlamda geliştirecek bir
davranış melekesi kazanmaya çalışmalıdır.
 Sözgelimi, vasıtalara önce binmeye çalışma yerine yol
arkadaşlarını kendine tercih, araçta en iyi yeri kapma
yarışına girme yerine herkes otursun yerine, bana neresi
kalırsa oraya bineyim anlayışı, eşyasını taşımakta zorlanan
yol arkadaşlarına yardım etme imkanı varsa yardım,
muamelelerini nasıl yaptıracağını bilmeyenlere yardımcı
olma… gibi erdemli davranışlar.
Kalınan binada
 Asansörde önce binmeye çalışma gibi bir davranış
yerine, bilhassa yaşlı ve kadınlara öncelik verme
 Ortak mekanların kullanımında temizlik, tertip ve
düzene riayet, WC’leri banyoları, lavaboları temiz
kullanma,
 Sıra gözetilmesi gereken yerlerde göz açıklık yapmaya
kalkmama, sırayı gözetme, yerine göre yaşlı ve
kadınlara yer verme
 Yemekhanede
Harem’de
 Haremdesin
 Beytullah’ın yanında
 Allah’ın misafiri olarak kabul edilmişsin.
 Haremde göz açıklığı yapmaya kalkmamalısın
 Boş geçirmemelisin bir dakikanı bile
 İsteme makamındasın
 İnsanlara güler yüzün bile sadaka ve sevap kazandırır
 Haremde davranış adabın nasıl olmalı!
Harem’de Kur’an Okuma
Hacda kazanılanların hacdan sonra
sürdürülmesi
Ve Namaz Cemaat
Dua dua eller karıncalanmış
Yıldızlar avuçta; gök parçalanmış
Sunumdaki
çizgilerin
ustasına ve
sunmaya
çalışana kutsal
iklimde dua
Kalbi selim ile dönüş
 “…Dikkat edin, vücutta bir et parçası vardır; Eğer o
düzgün ve sağlam olursa vücudun tamamı düzgün ve
sağlam olur. Fakat o bozulursa, vücudun tamamı
bozulur. İşte bu et parçası kalptir." [Buharî, İman 39, Büyû 2; Müslim,
Müsakat 107, (1599); Ebu Davud, Büyû 3, (3329, 3330); Tirmizî, Büyû 1, (1205); Nesâî, Büyû 2, (7, 241).]