bölüm 7 kaynak ve üret*m planlaması

BÖLÜM 7
KAYNAK VE ÜRETİM
PLANLAMASI
Selami ÖZCAN
KAYNAK PLANLAMASI
Malzeme İhtiyaç Planlaması
Üretim/İmalat Kaynakları Planlaması
İşletme/Kurumsal Kaynak Planlaması
Tedarik Zinciri Yönetimi
GİRİŞ
 1980 lerde popüler olan üretim konuları





Kalite Kontrol
JIT
Kanban
Yalın Üretim
Toplam Kalite





Maliyet azaltma
Sürekli kalite geliştirme
Kalite Güvence Sistemleri
Müşteri hizmetlerini arttırma
Teslimatın geliştirilmesi





Stratejik yönetim
Balans Skor (Kurumsal Karne) Kart
Tedarik zinciri yönetimi
Bilgi yönetimi
Gelişen müşteri hizmetleri







E ticaret
E lojistik
Dijital girişimcilik
Sosyal medya
E devlet
Veri Madenciliği
Müşteri Odaklılık
 1990 larda meşhur olan üretim teknikleri
 2000 li yıllarda
 2010 lu yıllarda öne çıkan konular
KAYNAK VE ÜRETİM PLANLAMASI
 1. MRP I (Malzeme İhtiyaç Planlaması) (1965)
 malzeme ihtiyaçlarının net hesaplanması
 2. MRP II (Üretim Kaynakları Planlaması) (1971)
 zaman fazlı MRP + pazarlama ve satış projeksiyonları, üretim planı
 3. ERP (İşletme Kaynakları Planlaması) (1979)
 MPR I + işgücü ve amortisman dahil tüm imalat kaynaklarının tahmini ve
planlaması, uygulanması ve kontrolü
 4. TZY (Tedarik Zinciri Yönetimi) (1995+)
1. MİP: Malzeme İhtiyaç Planlaması
(MRP: Material Requirement Planning)
 1960'lı yıllarda bilgisayarların ticari işletmelerde yaygınlaşmaya başlaması ile ilk
kurumsal üretim yönetim sistemi, malzeme ihtiyaç planlaması MRP yazılımları
kullanılmaya başladı. İlk MRP yazılımı IBM tarafından geliştirilmiştir.
 İlk aşamada malzeme ağaçları ve malzeme stoklarını kapsayan sistem gittikçe
gelişerek 1980'li yıllarda üretim işletmelerinin üretim ile doğrudan irtibatlı
faaliyetleri (satın alma, üpk, muhasebe, stok yönetimi….) kapsar hale geldi ve
üretim kaynakları planlaması: MRP II (Manufacturing Resource Planning) adını
aldı.
 1990'lı yıllarda yönetim sistemleri yalnız üretim sektörünü değil tüm sektörleri
(telekomünikasyon, perakande, medya, sağlık, kamu....) tüm faaliyet birimlerini
(satış sonrası servis, bakım onarım, insan kaynakları, duran varlık yönetimi...)
kapsar hale geldi ve kurumsal kaynak planlaması ERP (Enterprise Resource
Planning) adını aldı.
 2000'li yılların başında özellikle internet ve çağrı merkezleri kanallarını kullanarak
işletme dışı unsurlarla da bütünleşen ERP sistemleri, müşteri ilişkileri yönetimi
(CRM), tedarik zinciri yönetimi (SCM) ve işletme zekası (BI) kavramlarını da
kapsayarak ERP II konseptine genişlediler.
MALZEME İHTİYAÇ PLANLAMASI-MİP
(Material Requirement Planning-MRP)





MİP 1965 yıllarında kuzey Avrupa da ortaya çıkmıştır.
MİP stok yatırımlarını minimize eder,
Üretim ve verimlilik artışına sebep olur.
İmalat ve dağıtım sistemi arasındaki önemi vurgular
İşletmenin MİP sistemini uygulayabilmesi için 220.000 ile
500.000 dolar masraf gerekiyor fakat bunu 1-2 yıl gibi kısa sürede
çıkarmaktadır.
 Stok edilen ürünlerin hepsi aynı özellikte değil, bazısı bağımlı
(hammadde, alt montaj ve parçalara olan talep-diğer parçalara
veya mamule talebine bağlıdır.) bazısı bağımsız (mamul stokuna
olan talep) stok özelliğini göstermektedir. Bu sebeple planlama
ve kontrolünde de farklılıklar göstermektedir.
MİP NEDİR?
 Bağımlı stok kalemleri için NE ZAMAN ve NE KADAR
SİPARİŞ EDİLMELİ?
Sorularına en ekonomik cevabı bulmaya çalışan bir
metottur.
 MİP=Üretilmesi planlanan mamullerin istenen
miktarlarda ve zamanda gerçekleştirilebilmesi için
ihtiyaca cevap verebilecek miktarda ve ihtiyaç anında
üretim kaynaklarının bulunmasını sağlayan bir stok
kontrol sistemidir.
 MİP=Stok yönetimi için kullanılan bir çizelgeleme ve
kontrol metodudur.
 MİP= Stok yönetimi ve ÜPK konularına geniş uygulama
imkanı sağlayan ve bilgisayara dayalı üretim sisteminin
bir elemanıdır.
MİP BAŞARIYLA TATBİK EDİLMESİ İÇİN
DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
1.
2.
3.
4.
Tedarik kaynaklarının yeteri kadar güvenilir ve dakik olması
lazımdır.
Sistem için gerekli olan büyük bilgi işlem kapasitesine sahip
bilgisayarlar gerekiyor
Plan ve programların doğru verilerden oluşması
gerekiyor.(stok kayıtları, üretim planları, mamulün yapısal
şeması)
Üst yönetimin desteği ve sistem hakkında bilgisi şarttır.
MİP SİSTEMİ NEYİ İHTİVA ETMEKTEDİR?
 ANA ÜRETİM PROGRAMINDAKİ TALEBİ KARŞILAMAK
ÜZERE;
Ana üretim programını stok kalemlerinin her biri için
zamanlanmış net ihtiyaçlara ve planlanmış sipariş
miktarlarına çeviren, birbiriyle ilişkili faaliyetlerle ilgili
kararları ve stok kayıtlarını ihtiva etmektedir.
Yani MİP, stok kalemleri arasındaki bağımlılığı esas alır
ve bununla ilgili plan program ve kararlardan oluşur.
MİP SİSTEMİ
Müşteri
siparişleri
Stratejik
plan
ÜRETİM
PLANI
Mühendislik
Finansman
Personel
Pazarlama
Satınalma
Üretim planını
tatbik için
yeterli miktarda
işgücü, makine ve
zaman var mı?
Öncelikler
Üzerinde
görüşler
ANA ÜRETİM PLANI
STOK
KAYITLARI
MİP SİSTEMİ
(Bilgisayar Programı)
Malzeme ihtiyaçları
Malzeme ve zaman
uygun mu?
Planın uygulanması
MAMULÜN YAPISAL
ŞEMASI
MİP SİSTEMİNİN GİRDİLERİ
1. ANA ÜRETİM PLANI (12 aylık)
(hangi mamulden ne kadar üretilecek ve ne zaman üretilecek)
2. STOK BİLGİLERİ KÜTÜĞÜ
(eldeki stok seviyesi, siparişler, tedarik süresi ve emniyet
stoku)
3. ÜRÜN AĞACI BİLGİLERİ
(ürün yapısı bilgileri, ürün ağaçları, işlem şemaları)
ANA ÜRETİM PLANININ GİRDİLERİ




Müşteri siparişleri
Talep tahminleri (nihai mala olan talep)
Üretim kapasitesi
Stok durum bilgileri
ANA ÜRETİM PLANININ ÇIKTILARI
 Ana Mamullerin Miktarları
(Gerekli Malzeme, Yarı Mamul, Parça İhtiyaçlarını Zaman
Boyutuna Dönüştürür.)
ÜRÜN AĞACI BİLGİLERİ
 NİHAİ MAMULÜ İMAL EDEBİLMEK İÇİN KULLANILAN
TÜM ALT PARÇALARI VE YARI MAMUL/MALZEMELERİ
İHTİVA EDER. BUNLARIN MİKTARLARINI GÖSTERİR.
 PARÇA İLİŞKİLERİNİ GÖSTERİR.
 HANGİ PARÇADAN KAÇ ADET KULLANILDIĞINI VE NE
ZAMAN GEREKLİ OLDUĞUNU İFADE EDER.
STOK DURUM BİLGİLERİ
 AMBARDAKİ TÜM MALZEME İÇİN MALZEME GİRİŞ,
ÇIKIŞ, SİPARİŞ, TEDARİK SÜRELERİ, TEMİN YERLERİ
VE SİPARİŞ MİKTARLARI GİBİ BİLGİLERİ İHTİVA EDER
 MALZEMELERİN BAZILARI AMBARDADIR, BAZILARI
AMBARA GİRECEKTİR İKİ HALDEKİ STOKLAR NAZARA
ALINARAK PLANLAMA YAPILIR
MİP SİSTEMİNİN ÇIKTILARI
 PLANLANAN SİPARİŞLER (gelecek dönem için, sipariş
açma, değişiklik yapma ile ilgili ikazlar)
 STOK TAHMİNLERİ VE RAPORLAR
 İŞ EMİRLERİ
 TEKRAR ÇİZELGELEME EMİRLERİ
MİP SİSTEMİNİN SAFHALARI
1. ANA ÜRETİM PLANININ İŞLENMESİ
2. ELDEKİ STOK DEĞERLERİ VE ÜRÜN AĞACININ
KARŞILAŞTIRILMASI
3. SİPARİŞ MİKTARLARININ TESPİTİ
(tedarik süresi, siparişin gelme tarihine göre sipariş
emrinin çıkış tarihinin tespiti)
4. ALT KADEMEDEKİ MİKTARLARIN TESPİTİ
MİP te kullanılan terimler;
 Brüt ihtiyaçlar (ürün ağacı kullanılarak ana mamuller
için gerekli olan parça ve alt parça miktarları)
 Programlanmış siparişler()
 Eldeki stok miktarı()
 Net ihtiyaçlar()
 Planlanan siparişler()
Örnek: M mamulü A ve B alt montajdan meydana
gelmektedir.
1 adet M için 2 adet A, 3 adet B kullanılmaktadır.
1 adet A için 3 adet D, 2 adet C;
1 adet B içinse 1 adet D, 2 adet E kullanılmaktadır.
A,B,C,D ve E parçalarının talebi bağımlı taleptir.
Bağımsız talep M ye bağlıdır.100 adet M mamulü
6 haftada hazır olmalıdır. Tedarik süreleri ve
eldeki stoklar söyle; M (1-20), A (2-30), B (1-40), C
(1-20), D (2-20), E (3-10) dir.
M
A
B
2 Adet
3 adet
C
D
D
E
2 adet
3 adet
1 adet
2 adet
100 adet M için elimizde 20
adet stok var geriye 80
adet kalıyor, A parçası
ihtiyacı için 2 adet A
gerektiği için 2x80=160
adet fakat elimizde 30
adet A parçası stoku
olduğu için 130 adet A
parçasına ihtiyaç var. A nın
tedarik süresi 2 hafta
olduğu için 130 adet A
parçasını 2 hafta önce
sipariş verilmeli
B için 3x80=240-40=200
C için 2x130=260-20=240
D için 3x130=390-20=370
1x200=200-0=200
E için 2x200=400-10=390
Örnek: M mamulü A ve B alt montajdan meydana gelmektedir.1 adet M için 2 adet A, 3 adet B kullanılmaktadır. 1 adet A için 3
adet D, 2 adet C; 1 adet B içinse 1 adet D, 2 adet E kullanılmaktadır. A,B,C,D ve E parçalarının talebi bağımlı taleptir. Bağımsız
talep M ye bağlıdır.100 adet M mamulü 6 haftada hazır olmalıdır.
Stok
M
mamulü
A
parçası
B
parçası
C
parçası
D
parçası
E
parçası
kalemleri
Tedarik
süresi
Brüt ihtiyaçlar
Programlanmış girişler
Eldeki stoklar
Net ihtiyaçlar
Planlanan siparişler
1
Brüt ihtiyaçlar
Programlanmış girişler
Eldeki stoklar
Net ihtiyaçlar
Planlanan siparişler
2
Brüt ihtiyaçlar
Programlanmış girişler
Eldeki stoklar
Net ihtiyaçlar
Planlanan siparişler
1
Brüt ihtiyaçlar
Programlanmış girişler
Eldeki stoklar
Net ihtiyaçlar
Planlanan siparişler
1
Brüt ihtiyaçlar
Programlanmış girişler
Eldeki stoklar
Net ihtiyaçlar
Planlanan siparişler
2
Brüt ihtiyaçlar
Programlanmış girişler
Eldeki stoklar
Net ihtiyaçlar
3
1. hafta
2. hafta
3. hafta
4.hafta
200
370
240
200
390
20
370
370
6.hafta
80
100
20
80
80
160
30
130
130
130
260
20
240
240
5.hafta
200
0
200
200
400
10
390
240
40
200
200
MİP SİSTEMİNİN KULLANIM ALANLARI
 İMALAT SANAYİNDE ÖZELLİKLE MONTAJ ÜRETİM
YAPAN İŞLETMELERDE,
 DAĞITIM İŞİYLE UĞRAŞAN ŞİRKETLER İÇİNDE
UYGUNDUR
MİP te Sipariş Miktarı Hesaplama Metotları









Sabit sipariş miktarı
ESM modeli
Kesikli sipariş algoritması
Sabit dönem algoritması
Dönem sipariş miktarı
En düşük birim maliyet
En düşük toplam maliyet
Parça dönem algoritması
Wagner Whittin algoritması
MİP sisteminin amaçları
 Temel amacı: tüm stok birimleri bazında dönemler itibarıyla brüt ve
net ihtiyaçların tespit edilmesi ve bu yolla gerçekçi bir stok yönetimi
için bilgi üretilmesidir.
 Diğer amaçları
1. Üretimi aksatmayacak şekilde malzemenin istenilen zamanda
işletmede olmasını sağlayarak (ne daha erken ne de daha geç),
işletmede mümkün olan en az seviyede stok bulundurmaktır.
2. Planlanan üretimi ve sevkiyatı gerçekleştirebilmek için hammadde,
yarı mamul ve mamullerin işletmeye istenen zamanda gelmesini ve
üretimin zamanında bitirilmesini sağlamak
3. Üretim sevkiyat ve satın alma faaliyetlerini planlamak (hangi
parçadan ne zaman satın alınacağının veya üretileceğinin tek tek
tespitidir)
4. Planlanan siparişlerin projeksiyonu yoluyla kapasite planlaması
yapmak
MİP ten beklenen faydalar
 Stok yatırımlarını minimum seviyede tutar
 Mip sistemi değişmelere karşı hassastır ve geleceğe
bakış imkanı sağlar
 Mip sisteminde stok kontrolü kırtasiyecilikten çok
faaliyete yöneliktir
 İhtiyaçların zamanlanması ve tam olarak karşılanması
konuları üzerinde durur.
MİP İLE KLASİK STOK SİSTEMİ
KARŞILAŞTIRMASI
MİP sistemi
Klasik stok sistemi
Talep
Bağımlı
Bağımsız
Sipariş felsefesi
İhtiyaçlar
Tekrar doldurma
Tahmin
Ana üretim programına dayalı
Geçmiş verilere dayalı
Kontrol
Tüm stok kalemlerinin kontrolü
ABC metotduna göre kontrol
Amaçlar
Üretim ihtiyaçlarını karşılama
Tüketici ihtiyaçlarını karşılama
Sipariş hacmi
Bir çok sipariş büyüklüğü metotu
Çoğunlukla ESM
Talep kalıbı
Kesikli fakat önceden tahmin edilebilir
Tesadüfi
Etkili oldukları stok kalemleri
Hammadde yarımamul ve hazır parçalar
Nihai mamuller
2. MRP II (Manufacturing Resource Planning)
ÜKP (Üretim Kaynakları Planlaması)
 MRP II (Üretim Kaynakları Planlaması) zaman fazlı MRP +
pazarlama ve satış projeksiyonları, üretim planı ilave edilir.
 üretim yapan bir şirketin malzeme-tezgah-para-insan gibi
kaynaklarının organizasyon içinde kullanılmasını sağlamak için
geliştirilmiş bir yöntemdir.
 Üretim ve stok planlama konusunda dünyada en çok tercih edilen
yöntem olan MRP-II doğal olarak bir ERP uygulaması içinde çok
önemli bir yer alır.
ÜRETİM-İMALAT KAYNAKLARI
PLANLAMASI: MRP II
 İmalat sektöründe faaliyet gösteren işletmeler için geliştirilmiş
bir işletme içindeki fonksiyonel bağlantılara göre
planlanmasıdır.
 ÜKP,






üretim planlaması,
ana üretim programlaması,
MİP,
kapasite ihtiyaç planlaması
atölye seviyesinde kontrol ve
satın alma
fonksiyonlarını ihtiva eder.
ÜKP nin başarılı olması için;
1.
2.
Gelişmiş Bilgisayar sistemi
Tespit edilen verilerin hatasız olması (doğruluk derecesi, stok
verilerinin %95, ürün ağacının %98, rotalamanın ise %95)
3. İnsan gücünün eğitilmiş olması
Gerekir.
MRP II ele alınan konular
 STOK BİLGİLERİ
 ÜRÜN AĞACLARI(Doğruluğu ve yapısı)
 PARÇA ANALİZLERİ
 SATIŞ İŞLEMİ
 ANA ÜRETİM PROGRAMI
 ATÖLYE SEVİYESİNDE KONTROL
 KAPASİTE İHTİYAÇ PLANLAMASI
 GİRDİ-ÇIKTI ANALİZİ
 SATINALMA VE FİNANSAL PLANLAMA
 ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ
3. İşletme Kaynakları Planlaması (İKP)
“Enterprise Resource Planning, ERP”
 Kurumsal kaynak planlaması ya da işletme kaynak planlaması
(İngilizce: Enterprise Resource Planning - ERP), işletmelerde mal
ve hizmet üretimi için gereken işgücü, makine, malzeme gibi
kaynakların verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayan bütünleşik
yönetim sistemlerine verilen genel addır. Kurumsal kaynak
planlaması (KKP) sistemleri, bir işletmenin tüm veri ve işlemlerini
bir araya getirmeye veya bir araya getirilmesine yardımcı olmaya
çalışan ve genelde kullanımı kolay olan sistemlerdir. KKP yazılımı
işlem yapabilmek için bilgisayarın çeşitli yazılım ve donanımlarını
kullanır. KKP sistemleri temel olarak değişik verilerin saklanabildiği
bütünleşik bir veritabanı kullanırlar. KKP yazılımları, iş dünyasında
gün geçtikçe daha etkin bir yer edinmektedir.
ERP.nin en önemli özelliği
 firmanın bütün departman ve fonksiyonlarını tek bir sistem içinde
birleştirmeye çalışmasıdır.
 İhtiyaç ve beklentileri birbirinden farklı olan çok sayıda bölümün aynı
bilgisayar sistemi içinde bir araya getirilmesi ve aynı bilgi tabanını
paylaşması güç ancak çok faydalıdır.
 Bölümler arası entegrasyon işletme içinde dolaşan bilginin kalitesini
de yükseltir. Kaliteli bilginin hızlı dolaşımı sağlandığında ise verilecek
kararlar daha gerçekçi ve doğru olacaktır.
 Müşteri siparişlerini alacak, üretecek, yollayacak ve
muhasebeleştirilmesinde kullanılacak olan KK belirlenmesi ve
planlamasına destek olan muhasebe yönelimli bilgi sistemi.
 İmalat, dağıtım ve servis işletmeleri için tüm kaynakların (özellikle
malzeme) etkin planlanması ve denetimini sağlayan süreçtir.
 Orta ve büyük ölçekli kurumlar başta olmak üzere, ticaret sektörünün
geri planda Sipariş Yönetimi, Finansal Muhasebe, Stok Kontrol,
Depolama ve Dağıtım, Aktif Yönetimi, İnsan Kaynakları gibi bölümleri
ile ön planda yer alan Satış ve Pazarlama Otomasyonu, Elektronik
Ticaret ve Tedarik Sistemlerinin bir arada fonksiyonel
organizasyonunu sağlamıştır.
ERP
 Kurumsal Kaynak Planlaması, kısaltılmış orjinal adıyla ERP.
Planlama ve kaynak kısmını şimdilik unutun, fakat ERP'nin
en ilgi çeken kurumsal kısmını aklınızda tutun. ERP bir
kurumun tüm bölümlerini tek bir bilgisayar sistemi altında
toplayarak değişik departmanların ortaklaşa veri
paylaşımı sağlar
 bağımsız olarak çalışan





üretim,
finans,
müşteri ilişkileri yönetimi,
insan kaynakları,
stok yönetimi gibi çeşitli uygulamalar bulunabilir
Klasik İKP fonksiyonları
Maliyet+Klasik Muhasebe
Satış
Yönetimi
Satınalma ve
Stok Yönetimi
Üretim
Yönetimi
İmalat Kaynak
Planlanması
36,0
92
Teknik Veri Yönetimi
İmalatı İzleme
Lojistik Yönetimi
İKP sisteminin temel ihtiyaçlar
 İşletmenler, kâr amacı olmayan kuruluşlar, vakıflar, hükümetler veya diğer
varlıklar KKP sistemlerini kullanabilirler.
 İşletmeler muhasebe yazılımları ve kurumsal yazılımlara ihtiyaç duyarlar.
 Entegre muhasebe (klasik) programları tüm muhasebe işlemlerini halleder.
 Kurumsal yazılımlar, üretim planlama, malzeme ihtiyaç planlaması, montaj
dengelemesi, tezgah çizelgelemesi, ve endüstriye özel uygulamalar(örnek kesim
planı)dan oluşur
 İşletme Kaynakları Planlaması
 İşletmelerin tüm süreçlerine ilişkin (klasik+maliyet) entegre muhasebe bakış açısı
 Finasal veri yanında üretim verisini entegre yapılandırıp işler,
 Süreyi EN AZA indirmeye verimliliği de EN ÇOKA çıkarmaya çalışır
 Merkezi veritabanı,
 Tüm servislerin yakın ve aynı prensiplerle çalışmasını sağlar.
ÜRETİM










Mühendislik işlemleri
Malzeme listeleme işlemleri
Çizelgeleme
Kapasite analizi
İş Emri yönetimi
Kalite Kontrol
Maliyet yönetimi
Üretim işlemleri
Üretim projeleri
Üretim akışları
Tedarik Zinciri Yönetimi






Envanter yönetimi
Sipariş girişi
Satınalma
Ürün yapılandırması
Tedarik zinciri planlaması
Tedarikçi çizelgeleri
Mali Yönetim





Genel hesap defteri
Nakit yönetimi
Nakit çıkışları
Nakit girişleri
Durağan varlıklar
Proje Yönetimi




Maliyet hesaplama
Listeleme işlemleri
Süre ve harcama analizleri
Faaliyet yönetimi
İnsan Kaynakları Yönetimi
 İnsan kaynakları




Maaş bordroları
İşletme içi eğitim
Çalışanların çalışma süresi ve devamlılığı
Faydalar
Müşteri İlişkileri Yönetimi





Satış ve pazarlama
Komisyonlar
Hizmetler
Müşteri sözleşmeleri
Yardım hattı desteği
İmalat Tipleri
 Süreç üretimi (sürekli)
 kağıt, metal, rafineri
 Montaj üretimi (kesikli)
 Süreç imalat yönetimi
 Satışların kesinleşmesinden evvel imalat planı
yap
 Ürünler arası kısıtlarla imalat planını güncelle
 Müşteri teslimat tarihine göre siparişleri işle
 Gelişmelere göre planı değiştir
 Kesikli İmalat
 Montaj
 Çabuk teslimat için ara ürünleri tanımla
 Ürünlerin speklerine göre ayrışımını en son yap
 Kaynakların maksimum esnekliğini sağla
İşletme Kaynakları Planlaması ERP ve
Malzeme İhtiyaç Planlaması MRP
 MRP teknikleri aşağıdaki veriyi kullanarak
 Ürün ağacı (bill of materials) verisi,
 Envanter (stok) verisi,
 ve Ana üretim çizelgesi
malzeme ihtiyaçlarını hesaplar.
 Zaman fazlı MRP ise ürün ağacını patlatarak, evde ve
siparişte olan miktarları göz önüne alarak stok
miktarlarını ayarlar, ve net ihtiyaçları uygun temin
(satın alma, fason, iç imalat) zamanlarına göre
hesaplar.
İşletme Kaynakları Planlaması ERP ve
Üretim Kaynakları PlanlamasıMRP-II






ERP sistemleri, İmalat bilgi sistemlerinden türetilmiştir.
MRPI sistemi, malzeme ihtiyaçlarının net hesabı
 MRP II sistemi (1971) ÜRETİM KAYNAKLARI PLANLAMASI, zaman fazlı MRP +
pazarlama ve satış projeksiyonları, üretim planı
 ERP sistemleri (1979) İŞLETME KAYNAKLARI PLANLAMASI, MPR I + işgücü ve
amortisman dahil tüm imalat kaynaklarının tahmini ve planlaması uygulama denetimi
MRP-II, üretim yapan bir şirketin malzeme-tezgah-para-insan gibi tüm kaynakların
organizasyon içinde kullanılmasını sağlamak için geliştirilmiş bir yöntemdir. Üretim ve stok
planlama dünyasında en çok tercih edilen yöntem olan MRP-II doğal olarak bir ERP
uygulaması içinde çok önemli bir yer alır.
ERP nin üretim yapan bir firmada uygulanması halinde stok-sipariş-imalat-satın alma gibi
planlanması gereken faaliyetler genellikle MRP-II metodolojisi ile düzenlenir.
MRP-II.de kendi içinde bir entegrasyon yöntemidir ve izlenen yol ERP çalışması ile
tamamen aynıdır. Ancak tanımı itibarı ile MRP-II metodolojisi daha çok üretim yapan
işletmelerde kullanıldığı için hatalı olarak 2 farklı yöntem varmış gibi algılanır. Üretim
yapan firmalarda genelde izlenen sıra aşağıdaki gibidir. Bu süreç boyunca, hazır olundukça
SCM, CRM, MES, FCP gibi uygulamalar da sisteme ekleniyor olabilir.
MRP I
MRP-II
ERP
SCM
ERP-İKP: siparişin üretilmesi
Ertele, maliyeti bul
Fatura
Ürün
Fatura
ürün
Lojistik
Sipariş
stoktaki
tasarlanacak
imal edilecek
Stok
Süreç Tasarımı
Ürünün
-nasıl üretileceği
-hangi malzemelerden olacağı
-üretim süresi
- Hangi kaynakları kullanacak
Planlama
Üretimi planla
-satınalma
-kapasiteye bak
-ara ürün kullan
-çizelgeleme yap,
Kalite
Kalite yönetimi
Kalite kontrol
Stok yönetimi
Fason imalatçı
Olabilir mi?
Hangi koşullarda
Günlük
sorunlar
Çizelgeleme,
izleme,
hızlandırma
ERP-İKP: Fonksiyonları
Stok yönetimi
İşlenmemiş malzeme
Ara ürün
Nihai ürün
Finansal
ve Maliyet
Muhasebesi
Satınalma
İmalat Yönetimi
Üretim planlama, Çizelgeleme
Sipariş izleme, Kalite Yönetimi
Lojistik
Veri Tabanı
Performans Denetimi
İnsan Kaynakları
Bordro
Satış Pazarlama
Müşteri, sipariş
Ürün tasarım
Süreç tasarım
ERP II
 Klasik ERP sistemlerinin genişlemesiyle ortaya çıkan ERP-II kavramı
aslında işletmelerin farklı adlar altında adlandırılan tüm yönetim ve
operasyonel süreçlerini tek bir sistem altında toplanması olarak
tanımlanabilir.
 Modern pazarlama teknikleri ile desteklenmesi ile birlikte müşteri
ilişkileri yönetimi (CRM), Bütçe Yönetimi ve kontrolü, Talep Yönetimi ve
Satış Öngörüleme sistemleri ERP sistemlerine dahil edilmeye
başlanmıştır. CRM sistemleri zaman içerisinde gelişen teknolojiye bağlı
olarak e-sipariş, e-ticaret gibi B2B ve B2C uygulamaları da tetiklemiştir.
Alacak yönetimindeki gelişmelere benzer bir gelişmede borç yönetim
sistemlerinde yaşanmaktadır. Tedarik Zinciri Yönetimi, satınalma
süreçlerinde önemli bir yer edinmiştir. Ayrıca Bütçe sistemler, Nakit ve
Hazine Yönetimi gibi detay fonksiyonların kurumların yönetim
sistemlerine eklenmesi bir gereklilik haline gelmiştir. Tüm bu gelişmeler
ERP Sistemleri'ni geliştirerek ERP II kavramını doğurmuşlardır
Kıdemli İKP: ihtiyaçlar
 1. e-iş işletme modelinin bir parçası
 2. Tedarik zinciri: müşteriler ve imalatçılar saadet zincirinde!
 3. Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM): daha iyi müşteri
ilişkileriyle kaliteli satış hizmeti sunarak karı arttırmak
 4. E-ticaret çekme imalat sistemlerinin vantuzu
Hizmetlerin bir kısmı web tabanlı, internetten:
ASP (Uygulama Servis Sağlayıcılığı).
Kıdemli İKP: ERP II
-Yeni satış kanalları
E.R.P.II
S.C.
-Atılgan lojistik süreci
E.R.P.I M.D.S
-Daha esnek, verimli, paylaşımcı
Üretim Yönetimi
C.R.M.
-Müşteri ilişkileri
yönetiminde vites atma
ERP, bir şirketin iş performansını nasıl arttırır ?
 Buradaki anahtar nokta entegrasyon ve onun sağladığı imkanlardır.
 Örneğin sipariş girişi esnasında depo mevcudu üretilmekte olanlar müşteriye ait finansal bilgiler bir arada göründüğünde, satış
bölümünün müşteriye vereceği hizmet hem daha hızlı hem daha
kaliteli olacaktır.
 Bunun yanında çalışanların görev tanımları da değişmektedir. Böyle
bir sistemde satış temsilcisinin tek görevi siparişi bir kağıda yazmak
değil, siparişi tümüyle değerlendirmektir.
 Bölümler arası bilgi akışının hızlanması ile firmanın genel çalışma
hızı artar, gün ve dönem içindeki rapor ve analiz imkanları zenginleşir.
 Entegrasyonu sağlamak söylendiği kadar kolay gerçekleşmez. Sistem
içinde yer alan herkesin doğru zamanda doğru bilgiyi aktarması
gerekir.
 ERP sisteminin en iyi yanlarından biri oluşan PROBLEMİN herkes
tarafından görülebilmesidir, bu sayede hatanın fazla zaman geçmeden
düzeltilmesi sağlanmış olur.
Bir ERP projesi ne kadar sürer ?
 Toplam süre, ERP projenizin kapsamına, şirketinizin büyüklüğüne ve
bugünkü iş yapma pratiklerine göre değişse de kısa değildir. ERP
sisteminin kuruluşu için konuşulan süreler 1ay ile 3 yıl arasında
değişebilir.
 Kısa süre içinde ERP sistemini kurduğunu söyleyen firmalar sizi
yanıltmamalı, yapılan işi dinlemelisiniz.
 Örneğin küçük bir firmada belirli bir kısımda çalışacak bir uygulama
olabilir veya firma sadece finansal modülleri kullanıyor olabilir (bu
durumda ERP yazılımı pahalı bir muhasebe programından başka bir
şey değildir) veya uygulayan firma o kadar mükemmel bir iş düzenine
sahiptir ki zaten ERP kullanmaya bile ihtiyacı yoktur.
 ERP uygulaması ile beraber iş yapma şekliniz de değişecektir ve
değişim kolay değildir; bu nedenle proje uzun sürebilir.
 Önemli olan ne kadar süreceği değildir, çünkü ERP uygulaması
firmanızın iyileştirme çalışmalarının bir parçası olmalıdır, iyileştirme
çalışmaları hiç bitmez. Asıl önemlisi bu çalışmayı niçin yaptığınızı iyi
anlamanız, hedefe odaklanmanız ve işinizi geliştirmenizdir.
ERP firmanın varolan iş sistemime
uyar mı?
 Ya iş fonksiyonunu yazılıma göre değiştirecekler ki bu
uzun vadede köklü çözümlere gidilmesini gerektirir ve
sonucu belirsizdir. Yazılımı kendi uygulamalarına göre
değiştirmek. Buda uyarlamayı yavaşlatır, önemli
hatalara yol açar, ve yeni bir sürümde bu eklerin
tekrar yazılmasını gerektirir. Yazılımcılar patch denilen
bu eklerin yeni sürümde çalışmadığını bilirler
ERP projeleri nasıl hayata geçirilir?
Bunun için en çok kullanılan 3 yol vardır.
Big Bang . Bu yaklaşımda gereken ön hazırlıktan sonra sistem bir anda değiştirilir. Bu
yaklaşımın riski herkesin bir anda yepyeni bir yazılım ve iş yapma biçimi ile karşı karşıya
kalmasıdır. Firmanın çapı büyük veya hedeflenen entegrasyon çok geniş ise pek önerilmez.
Kademeli Geçiş . Bu yaklaşım çok sayıda işletmeye sahip olan bir grubun tek bir biriminde veya
sınırlı bir uygulama alanından başlamak olarak değerlendirilmelidir.
Çok sayıda tesis veya işletmesi olan bir grup en istekli ve hazır birimle çalışmaya başlayabilir.
Olabilecek herhangi bir aksilik merkez sistemi çok fazla etkilemeyeceği için fazla riski yoktur;
ancak toplam geçiş süreci çok uzayabilir. Bu yöntemin diğer bir uygulanış şekli ise bir
şirketin belirli bir noktasından başlamaktır. Bu yöntemde amaç yazılımı hızla devreye
almaktır. Uygulama başladıktan sonra ise geliştirme ve iyileştirme devam edebilir. Bu
yöntemin problemi ise resmin tamamı görülmeden çalışmaya başlamaktır.
Yeni Sistem . Kurulu olan bilgisayar sistemi firmanın tüm alanlarını kapsamıyor veya zaten çok
yetersiz ise yeni sistem yaklaşımı kolaylıkla uygulanabilir. Prensip olarak satın alınan yazılımın
sınırları zorlanmadan uygulama başlar ve uzun bir süre devam eder. Firma uygulama tecrübesini
arttırdıkça uygulamasını detaylandırır.
ERP’nin gerçek maliyeti nedir?
 MetaGroup ERP’nin yazılım, donanım, danışmanlık ve
eğitim maliyetlerini kapsayan bir toplam sahip olma
maliyeti (TCO) hesaplamıştır. Bu maliyete kurulum ve
2 yıllık çalışma sırasında oluşan maliyetler dahildir.
Çalışma yapılan 63 şirket arasında büyük, orta ve
küçük ölçekli şirketler yer almış ve ortalama sahip
olma maliyeti 15 milyon $ olarak hesaplanmıştır. Küçük
şirketler için bu rakam 500 000 $ iken büyük
şirketlerde 15 milyon $ a çıkabilmektedir
ERP nin faydaları
 Bu entegrasyon yaklaşımı olağanüstü tasarruflar sağlamasının
yanında çalışma hızını da arttıracaktır.
 Diğer yandan bölümler arası entegrasyon işletme içinde dolaşan
bilginin kalitesini de yükseltir.
 Kaliteli bilginin hızlı dolaşımı sağlandığında ise verilecek kararlar
daha gerçekçi ve doğru olacaktır.
 Entegrasyon
 Maliyet azaltımı
 Kolay bilgi akışı
 Raporlama ve analiz imkanı
 Sistematik iş akışı
KKP sistemlerindeki bazı sınırlamaları
 Başarı işgücünün niteliği ve tecrübesine bağlıdır. Buna sistemin doğru bir şekilde nasıl
çalışabileceği üzerine verilen eğitimde dahildir. Birçok işletme maliyetlerini düşürmek için
eğitim bütçelerinde kısıntılar yapmaktadır. Küçük özel işletmelerde genellikle KKP sistemleri,
konu ile ilgili yeterli bilgisi olmayan kişiler tarafından kullanılmaktadır.
 Şirketler, kullanılan KKP sistemi ile ilgili yeterli eğitimi olmayan yeni bir yönetici işe alabilir. İşe
alınan çalışan iş konusu ile mevcut KKP sistemi arasında bütünlük sağlayamayabilir.
 Bir KKP sistemini mevcut şirkete göre kişiselleştirme imkânı sınırlıdır. Bazı sistemlerdeki
kişiselleştirmeler, KKP sisteminin yapısını değiştirebilir, ancak çoğu sistem genelde buna izin
vermez.
 KKP sistemi tarafından önerilen, sanayi standartındaki bir yeniden mühendislik işlemi, şirketin
rekabet gücü avantajının kaybına yol açabilir.
 KKP sistemi oluşturmak çok pahalı olabilir.
 KKP sistemleri genellikle özel iş akışları ve iş alanlarına adapte edilmesi zor sistemleridir, bu da
şirketlerin çeşitli kayıplarının ana kaynağıdır.
 Sistemlerin kullanımı zordur.
 Sistemi verimsiz ya da iyi kullanamayan bir departman ya da kullanıcı, diğer departmanları
veya kullanıcılarıda olumsuz şekilde etkileyebilir.
 İşletme sınırlarındaki belirsizlik, muhasabe işlemleri, güvenilirlik ve çalışan morali gibi
konularda sorunlara yolaçabilir.
 Departmanlar arasındaki hassas iç bilgilerin paylaşılması zorluğu nedeniyle, yazılımın
verimliliği azalabilir.
 Departmanlarda çeşitli eski sistemlerin yarattığı uyum sorunları sıklıkla ortaya çıkmaktadır.
Başarısız ERP uygulamalarının
nedenleri
 Kurumun ihtiyaç ve istek analizlerinin tam olarak tespit edilmemesi,
 uygulama zamanının doğru seçilememesi,
 entegratörün sektörle ilgili yeterli bilgi ve tecrübe birikimine sahip olmaması
gibi nedenlerden dolayı istenen sonuç elde edilemeyebilir. Bunların nedenleri
sıralayacak olursak;
 Üst yönetimin ERP’ye olan inanç ve destek eksikliği
 Kurumun sorunlarının ve gelecekle ilgili beklentilerinin yetersiz analizi
 Entegrasyonu sağlayan firmanın ve ürünün doğru seçilmemesi
 Entegrasyonu sağlayan firmanın çözümle ilgi destek, araç ve yöntemlerinin
yetersizliği
 Uygulanacak ERP uygulamasının gerekliliği ve pozitif propagandasının yeterli
olarak yapılmaması
 ERP projesinin analiz, kurulum ve uygulama süreçlerinde doğru
görevlendirmelerin yapılmaması
 Kurum ve personelin eski iş yapma yöntemlerinden vazgeçmekte direnmesi
 Personelin isteksizliği veya eğitim düzeyinin düşüklüğü,
 Sisteme veri girişlerinin yetersiz, hatalı, düzensiz olması ve sürekli olmaması
DÜNYADA ERP
 Uluslararası araştırma şirketi Gartner’in
verilerine göre 2000 yılında dünya çapında
ERP pazarının hacmi 8.98 milyar $.
 ERP dünya pazarında 2002 itibarı ile










SAP %22,
Oracle %8,
PeopleSoft %8,
Sage %4,
J.D.Edwards %3,
Lawson %3,
Navision %3,
Great Plains/Solomon %3,
Invensys (BaaN) %2,
IFS %2 pazar payına sahiptir.
 Dünyada 2002 yılında % 9 oranında küçülen
pazar, 2003 yılında yeniden canlandı ve
yaklaşık 9.5 milyar dolarlık bir büyüklüğe
erişti. 2004 yıl sonu tahminleri ise 9.7 milyar
dolar civarında.
 Uluslararası araştırma şirketi Gartner’in
verilerine göre 2005 yılında dünya çapında
ERP pazarının hacmi 16.7 milyar $ dır.
 Dünyada 2004-2005 yılları arasında ERP
pazarı %5.4 olarak büyümüştür.
 Gartner verilerine göre global ERP
pazarında 2005 yılı itibarı ile ilk 10 firma ve
pazar payları;
 1.SAP 28.21%
 2.Oracle Corporation 9.99%
 3.SAGE 7.29%
 4.Microsoft (MBS) 3.68%
 5.SSA Global (şimdi INFOR) 2.77%
 6.IFS 2.21%
 7.Infor (Agilisys) 2.13%
 8.Kronos Incorporated 1.83%
 9.Hyperion Solutions 1.64%
 10.Lawson 1.25%
TÜRKİYEDE ERP
 Yabancı firmalar bu pazara daha önceden girdikleri daha avantajlı
durumdalar.
 Ancak Türk firmaları (Logo, IAS, Netsis, vb.) teknoloji açısından bu
şirketleri yakaladılar ve bazı konularda geçtiler.
 Türkiye’nin en büyük 500 firmasından sadece 50 tanesi ERP
yatırımlarını tamamladı. Başka bir deyişle Türkiye bu konuda doyuma
ulaşmış değil
 Dünya lideri konumunda olan firma % 25 pay ile SAP. Onu % 7.9 ile
Oracle, % 7.6 ile PeopleSoft takip ediyor. MBS ise ilk beş içerisinde
olmakla birlikte pazar payı dünya genelinde % 5’tir.
 Dünyada küçülme eğiliminde olan ERP pazarı Türkiye’de doyuma
ulaşmadığından büyük bir büyüme potansiyeline sahip.
 Türk pazarı 2000 yılında 20 milyon $, 2002 yılında ise 25 milyon $
hacme erişti. 2003 yılında bu rakam bakım anlaşmalarıyla birlikte
yaklaşık 30 milyon dolar oldu.
TÜRKİYEDEKİ ERP YAZILIMLARI
SAP : 2002 yılında % 25.1’lik pazar payıyla ERP pazarının dünya lideri durumundadır. 2003 yılında da
pazar payını arttırarak liderliğini korumuştur. SAP, Türk pazarının da lideridir. Bu pazardaki payı %
36.3 ve kullanıcı sayısı 15.000. Yaklaşık 230 firma tarafından tercih edilmiş durumda.
Oracle : Dünya pazarında 3 büyük oyuncudan biri. Türk pazarında da önemli bir paya sahip. Türkiye’de
Oracle ERP ve SCM, CRM ve diğer e-iş uygulamalarını 110 civarında şirket kullanıyor. Kurumsal ticari
portal, veri ambarı ve analitik CRM çözümleri ile bu sayı 200’lere çıkıyor. Son bir yılda önde gelen
firmalar tarafından tercih edildiği bilinmektedir.
Globalsoft : ERP sektörünün önce gelen firmalarından J.D.Edwards, dünya çapında 100’den fazla
ülkede faaliyet gösteriyor. 300’den fazla iş ortağı var, ayrıca cirosu 1 milyar dolar civarında.
Kurumsal çözümlerini 6500 şirket ve 10 bin kurulumla paylaşıyor. Türkiye’deki kullanan firma sayısı
ise 30’un üzerindedir.
IAS : 1989 yılında Almanya’da kurulan bir Türk firması. İlk büyük müşterisi olan Siemens AG’ den sonra
kurumsal çözümler ihracatı konusunda büyük bir gelişme kaydetti. Türkiye’de 50’den fazla müşterisi
ve 3000’den fazla kullanıcısı var. 2003 yılında, tüm dünyada ve Türkiye’de 10 firma IAS ERP ürünü
müşteri portföyüne dahil oldu. IAS, yeni ERP versiyonu CANIAS ile de pazardaki payını
sağlamlaştırdı.
Netsis : Türk ERP pazarının güçlü yerli oyuncularından biri. 19.000 müşterisi arasında, ERP ürünlerini
kullanan 200 müşterisi bulunuyor. Netsis bugün bütün yatırımlarını ERP üzerine yapmaktadır. ERP
üzerine yaptıkları yatırımları daha küçük ölçek ticari ve muhasebe uygulamalarına aktarıyor. Netsis,
önümüzdeki dönem için KOBİ’lere odaklanıyor.
LOGO YAZILIM; 1984 yılında KOBİ’lere yönelik iş çözümleri geliştirmek amacıyla kuruldu. 8 mühendis,
$3000’dan az sermaye, 30 m2 oda...Türkiye’nin en büyük bağımsız yazılım firması, Türkiye’de halka
açılan ilk bilişim firması SAP’den sonra gelen Türkiye’de en fazla müşteriye ulaşmış firma, ISO
9001:2000 sertifikası var. CMMI-4 hedefliyor… Microsoft ve Oracle’ın çözüm ortağı, Teknolojiyi
yakından takip ediyor, 2.000 partner,135.000 firma
1.000.000 kullanıcı, Avrasya’nın en büyük yazılım firmalarından,17 ülkede hizmet veriyor (Moskova,
Tahran, Berlin, Bakü, Bükreş, vb.), Büyük firma örnekleri; Lilly, BP, Telekom, İstikbal,…
Dünyada ERP Yazılımları
4. TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ
Tedarik zincirinin ve bu zincir içinde yer alan tüm şirketlerin uzun
vadeli performanslarını arttırmak amacıyla, söz konusu şirketlere
ait işletme fonksiyonları ve planlarının, zincirdeki tüm şirketleri
kapsayacak şekilde, stratejik ve sistematik koordinasyonudur.
Müşteri ve diğer paydaşlar için değer oluşturan ürün, hizmet ve
bilgi sağlamak amacıyla ilk tedarikçiden son tüketiciye kadar olan
kilit iş süreçlerinin entegrasyonudur.
Bir tedarik zincir hammaddeleri temin eden, bu hammaddeleri ara
ürün ya da nihai ürüne dönüştüren ve bu nihai ürünleri de bir dağıtım
sistemi vasıtası ile son müşterilere dağıtan fabrikalar şebekesidir.
Tedarik Zinciri
 Mal ve hizmetlerin tedarik aşamasından, üretimine ve nihai tüketiciye
ulaşmasına kadar birbirini izleyen tüm halkaları kapsar.
 İş süreçleri açısından bakıldığında, tedarik zinciri; satış süreci, üretim,
envanter yönetimi, malzeme temini, dağıtım, tedarik, satış tahmini ve
müşteri hizmetleri gibi pek çok alanı içermektedir.
 Tedarik zinciri; malzemenin satın alınması, satın alınan malzemenin ara
ürün veya nihai ürüne dönüştürülmesi ve bu ürünlerin müşteriye
dağıtılması fonksiyonlarını gerçekleştiren araçlardır. Tedarik zincirinin
yapısı ve karmaşıklığı endüstriden endüstriye ve firmadan firmaya
değişse de hem üretim hem de hizmet organizasyonlarında görülebilir.
 Tedarik zinciri, tedarikçilerden üretim merkezlerinden, dağıtım
merkezlerinden ve perakendeci mağazalarında, ayrıca hammaddeler,
proses içi envanterler ve sistem içerisinden taşınan nihai ürünlerden
oluşur. Zincir hammaddenin yer yüzünden çıkarılmasıyla başlar ve ürün
tekrar kullanıldığında veya atıldığından sona erer.
Tedarik Zinciri Yönetimi
 Müşteriye,





doğru ürünün,
doğru zamanda,
doğru yerde,
doğru fiyata,
tüm tedarik zinciri için mümkün olan en düşük maliyetle
ulaşmasını sağlayan malzeme, bilgi ve para akışının
entegre yönetimidir
En üst seviyedeki tedarik zinciri
 iki temel konuyu içermektedir :
 Üretim Planlama ve stok kontrolü
 Üretim planlama
 tüm üretim proseslerinin tasarım ve yönetimini, hammaddelerin elde edilmesini ve
çizelgelenmesini, imalat prosesinin tasarımını ve malzeme taşıma sistemlerinin
tasarımını ve kontrolünü kapsamaktadır.
 İmalat
 Stoklama
 nihai ürün olmak üzere hammaddelerin, proses içi envanterin stoklama
prosedürlerinin tasarımı ve yönetimini kapsamaktadır.
 Dağıtım ve lojistik prosesi
 Dağıtım
 Ürünlerin depodan perakendeciye nasıl taşınacağını belirlemektedir. Bu ürünler
perakendecilere direkt olarak aktarıldığı gibi, ilk olarak birdağıtım merkezine de
taşınabilir. Bu proses envanterlerin taşınması ve nihai ürünlerindağıtımı
faaliyetlerinin yönetimini de kapsamaktadır.
 Lojistik
TZY GELİŞİMİ
TZY FAALİYETLERİ
TZY FONKSİYONLARI
 1. Talep ve Sipariş Yönetimi : Müşteri kayıplarının en büyük sebeplerinden biri sipariş gecikmeleri, yok
satışlar yada elde kalan stoklardır. Talep ve sipariş yönetiminde temel amaç müşteri siparişlerinin etkin
ve entegre işleyen bir süreçte, hızla cevaplanmasıdır
 2. Satın Alma: Müşteri siparişlerini zamanında, kaliteli ve uygun maliyetle karşılayacak malzeme ve
ürünlerin optimum maliyet, kalite ve hızda temini fonksiyonudur. Satın almadaki temel gereklilikler
şunlardır: satın alma stratejileri şirket stratejileri ile uyumlu olmalıdır, satıcılarla stratejik ortaklıklar
kurulmalıdır, tedarikçi performansları sürekli takip edilmelidir, merkezi ve dağınık satın alma yapısı
oluşturulmalıdır.
 3. Planlama: Müşteri siparişlerinin zamanında karşılanması amaçlı üretim planları, malzeme alım
programları oluşturmak, bunları dinamik bir yapıda revize ederek yönetmek, aynı zamanda üretim ve
diğer işletme maliyetlerini ve kısıtlarını etkin bir şekilde yönetmek planlama fonksiyonunun görevidir.
 4. Stok : Yönetimi Üretim planına uygun, şirket stok hedeflerine göre ürün ve malzeme stok seviyelerinin
belirlenmesi ve stokların verimli yönetim fonksiyonudur. Temel özellikler: stok takip entegre bir sistem
üzerinde yapılmalıdır, tüm stok hareketleri sistem üzerinde tanımlanmalı ve kayıt edilmelidir, gerçekçi
talep planlaması ile stok seviyeleri minimuma düşürülmelidir.
 5. Depo Yönetimi: Stokların uygun şartlarda, uygun maliyetlerle, hızlı hareket sağlayacak altyapılarla ve
nerelerde depolanacağı kararları tedarik zincirinde depo yönetiminin görevleridir. Temel gereklilikler:
depo yönetimi, satın alma, planlama ve stok yönetimi fonksiyonları entegre çalışmalıdır.
 6. Sevkiyat ve Dağıtım: Satışa hazır ürünün depolardan müşterilerin istedikleri noktalara dağıtılmak
amacıyla yapılan aktivitelerin bütünüdür. Gerekli nitelikler: dağıtım kanalları, şirket iş yapma şekillerine
uygun olarak fayda/maliyet analizine göre belirlenmelidir, sevkiyat planlaması entegre bir sistem
üzerinde otomatik sistemlerle yapılmalıdır.
 7. Dış kaynak kullanımı; işletmelerin giderek kendilerine rekabet avantajı sağlayan yeteneklerine dayalı
işleri yapmak istemeleri, buna karşın öz yeteneklerin kullanılmadığı işleri başka işletmelerden alma
eğilimleri olarak tanımlanabilir
 “Artık önemli olan, şirketler arası rekabet değil,
şirketlerin içinde yer aldıkları tedarik zincirleri
arasındaki rekabette başarılı olmaktır.”
TEDARİK ZİNCİRİ
Tedarik
Alt Montaj
Montaj
Bayi
Dağıtım
Belirsizlik
B Tedarikçisi
Zaman
Alt Montaj
Değişim
Değişim
Zaman
A Fabrikası
Dağıtım
Merkezi 1
Değişim
Arz
Zaman
Zaman
C Tedarikçisi
Dağıtım
Merkezi 2
Belirsizlik
Talep
Zaman
Değişim
Zaman
Müşteri 2
Belirsizlik
Zaman
Müşteri 3
Sonuç:
Fazla Stok
Daha Pahalı Lojistik
Daha Maliyetli Üretim
Zaman
Müşteri 1
Zaman
Talep
Arz
Üretim
Değişim
Üretim
A Tedarikçisi
Dağıtım
Zaman
Değişim
Talep
Dağıtım
Arz
Değişim
Azalan Müşteri Hizmet Düzeyi
Satış Miktarı
Tedarik Zinciri Dinamikleri
Müşteri Talebi
Perakendeci Talebi
Bayi Talepleri
Üretim Planı
Zaman
Satış Miktarı
Tedarik Zinciri Dinamikleri
Müşteri
Talebi
Üretim Planı
Zaman
İÇSEL ve DIŞSAL TZY
 Birbirinden bağımsız firmaları kapsayan tedarik zinciri ile şirket içi
tedarik zinciri arasında kesin bir ayırım vardır.
 Zincir bir firma içerisinde olduğunda iş süreçlerinin yönetimi tamamen
firmanın kontrolündedir.
 Şirketler arası tedarik zinciri ise bundan çok farklıdır, zincir şirketler arası
ilişkilerin bir sistemi olduğundan, bu zincirdeki her firma kendi
davranışlarını tedarik zinciri yönetimi yaklaşımı çerçevesinde kontrol etmekle
yükümlüdür.
TZY’nin LOJİSTİKTEN FARKI
Lojistik ürünleri olması gereken yere ulaştırmak için taşıma, depolama,
gümrükleme vd. faaliyetleri entegre bir şekilde gerçekleştirir.
TZY bu süreci, tüm şirket faaliyetlerini ve zincirin diğer şirketleriyle olan
ilişkilerini kapsayacak şekilde organize ederek daha ileri aşamalara götürür.
LOJİSTİK
 Birinci Parti Lojistik Kavramı: Üretici, Toptancı,
Perakendeci ve ya gönderici
 İkinci Parti Lojistik Kavramı : Birinci partinin doğrudan
müşterisi (tedarikçisi) konumundaki işletme
 Üçüncü Parti Lojistik Kavramı : Lojistik Aracılar,
Hizmet Sağlayıcılar, Taşıyıcı, Antrepo İşletmecisi vb.
 Dördüncü Parti Lojistik Kavramı : Lojistik ürün ve bilgi
akışı süreçlerini koordine ve entegre eden işletme
LOJİSTİK FAALİYETLERİ
1.Taşımacılık (Ulaştırma) En önemli taşımacılık faaliyetidir. Taşımacılık faaliyeti lojistiğin temelini oluşturur.
İhtiyaç duyulan mal ve hizmetlerin, ihtiyaç duyuldukları anda bulundukları yerden ihtiyaç duyuldukları yere
fiziksel hareketini ifade eder.
2.Depolama Depolama, ihtiyaçların gerektiğinde kullanılmak üzere, bulundurulması anlamına gelmektedir.
Üretim sektöründe depolama, ürünlerin hammadde aşamasından üretim ortamına oradan da tüketim
merkezlerine dağıtımına kadar olan tüm faaliyetler için malzemelerin bekletilmesi olarak tanımlanabilir.
3.Envanter (Stok) Yönetimi Envanter, üretimi istenen düzeyde tutmak, teslim ve satışı istenen özelliklere göre
gerçekleştirmek amacıyla malzeme, materyal, yarı işlenmiş ve tamamlanmış ürün mevcudunun elde
bulundurulmasıdır. Başarılı bir stok yönetiminin hedefi arzu edilen müşteri hizmet düzeyini sağlayacak ve bunu
yaparken diğer lojistik hizmetlerin maliyetini dengeleyecek bir stok düzeyi belirlemektir.
4.Elleçleme Geçici depolanan eşyanın görünüş ve teknik özelliklerinin değiştirilmemesi koşuluyla, aynı durumda
muhafazalarını sağlamak üzere, gümrük idaresinin izni ve denetlenmesi altında bazı işlemlere tabi tutulabilir.
Bu işlemlere elleçleme adı verilir. Malzemenin depoya taşınması, istiflenmesi, oradan nakliye aracına taşınarak
yüklenmesinin yapılması gibi işlerdir.
5.Satın Alma İşletmenin ihtiyaç duyduğu hammadde, hazır parça ve yarı mamüllerin uygun tedarikçiler arasında
kaynak araştırması ve seçimi, pazarlık, tedarik ortaklığı programının yürürlüğe sokulması, satın alma faaliyetleri
içinde yer almaktadır.
6. Paketleme (Ambalajlama) Ambalaj, bir ürünün imalatçıdan nihai tüketiciye kadar uzanan dağıtım zincirinde
güvenli ulaşımının sağlanabilmesi ve bilgi iletişiminin kurulabilmesi için kullanılan koruyucu araçların tümü
şeklinde tanımlanabilir. Lojistik açısından ambalajlamanın birinci görevi, ürünün istenen yere taşınmasını
sağlamak ikinci görevi ise ürünün korunmasıdır.
7.Talep Yönetimi Müşterinin talep ettiği ürünü, istenen miktarda, istenen kalite ve çeşitlerde, doğru zamanda,
doğru fiyatta ve doğru yerde karşılama gücü ve esnekliği etkin talep yönetimi ile sağlanabilmektedir. Bu
nedenle talep yönetimi, bilgiye bağlı olarak talebin maksimum düzeyde karşılanmasını, buna karşın gecikme
süresinin, giderlerin, maliyet ve envanterin en küçüklenmesini amaçlar.
8.Müşteri Hizmetleri Müşteri hizmeti yönetimi, optimal dengeli bir hizmet- maliyet birleşimi ikilemi içerisinde,
müşteri ile olan ilişkilerin tüm boyutlarını birleştiren ve yöneten müşteri odaklı bir anlayıştır.
Tedarik Zinciri Karmaşıklığı
 TZY’de en önemli sorun karmaşıklıktır.
 Karmaşıklık değişkenlik ve belirsizliklerden kaynaklanır.
 Karmaşıklığın zincire yansıması zincirdeki işletmeler arası
malzeme ve bilgi akışlarındaki sapmalar şeklinde olur.
Tedarik Zinciri Karmaşıklığı
Karmaşıklığın azaltılması ile, Tedarik Zincirinde;
 Maliyetlerin düşürülmesi
 Performansın yükseltilmesi
 Cevap verme hızının artırılması
mümkün hale gelir.
Tedarik Zinciri Karmaşıklığını azaltmak için
zincir boyunca;
 Entegrasyonu ve Koordinasyonu artırmak
 Tahmin, planlama, üretim ve tedarik süreçlerinin
senkronizasyonunu sağlamak
 İzlenebilirliği gerçekleştirmek
 Süreç ve veri standartizasyonunu oturtmak,
 Otomasyonu yükseltmek,
 Katma değer oluşturmayan işlemleri azaltmak
 Güçlü karar destek sistemleri kullanmak
gerekmektedir.
Entegrasyon
Otomasyon
İzlenebilirlik
Tedarik Zinciri İşletme Süreçleri
Senkronizasyon
Entegrasyon
Tedarik Zinciri İşletme Süreçleri
Standardizasyon
TZY
çağdaş
iletişim ve bilişim
teknolojilerinin
uzman kişilerce
kullanılması yolu ile
gerçekleştirilebilir.
ERP II
ERP
MRP II
MRP
BOM
1970
1980
2005
1990
2000
ERP ve TZY Yazılımı
Tedarikçi
ERP II
ERP
MRP II
MRP
BOM
1970
1980
2005
1990
2000
Üretici
ERP II
ERP
MRP II
MRP
BOM
Dağıtım Merkezi
ERP II
ERP
MRP II
MRP
BOM
0
Müşteri
ERP II
ERP
MRP II
MRP
BOM
Taktik
Tedarik Zinciri
Tasarımı ve
Optimizasyonu
APS
Operasyonel
Tüm iş planlarının senkronize
edilmesini ve izlenebilirliğini,
Değişen müşteri gereksinmelerine
zincir boyunca duyarlı ve hızlı karar
alınmasını,
 Zincir boyunca olan stokların
en azlanmasını,
Kısa süreç çevrim süresi
Etkin neden-sonuç analizi
yapılabilmesini,
Sürekli performans ölçümünü
ve sürekli gelişimi
sağlanır
Stratejik
TZY Yazılımı
Karar
MRP / ERP
Çözüm
TZY YAZILIMI
AĞ
TASARIMI
OPTİMİZASYON
TALEP PLANLAMA
TALEP KARŞILAMA
Tedarikçi
Lojistik
Şirket EDI Şirket
ERP
ERP
Lojistik
ÜRETİCİ
EDI
ERP EDI Şirket
ERP
EDI
Müşteri
Şirket
ERP
VERİ TABANI YÖNETİM SİSTEMLERİ
OTOMATİK TANIMLAMA ve VERİ TOPLAMA SİSTEMLERİ
TZY YARARLARI
 Teslim Performansının İyileştirilmesi
% 15 – 28
 Envanterin Azaltılması
% 25 – 60
 Sipariş Karşılama Oranının İyileştirilmesi
% 20 – 30
 Talep Tahmin Başarısı
% 25 – 80
 Tedarik Çevrim Süresinin Kısaltılması
% 30 – 50
 Toplam Lojistik Maliyetlerin Azaltılması
% 25 – 50
 Verimlilik/Kapasite Kullanım Oranı Artışı
% 10 – 20
 Hizmet Düzeyinin ve Kalitesinin Artırılması
 Envanter Üzerindeki Kontrol Düzeyinin Yükseltilmesi
 Müşteri Beklentilerinin Karşılanması
 Operasyonel Karmaşıklıkların Yok Edilmesi
 Gecikme ve Beklemelerin Enaza İndirilmesi
Tedarik Zinciri yönetiminin etkin
olması demek
 Girdilerin teminini garantileyerek, üretimin devamlılığını sağlar
 Tedarik süresini azaltarak, pazardaki değişikliklere kısa sürede
cevap verilmesini sağlar
 Tüketici taleplerini en iyi şekilde karşılayarak kaliteyi arttırır
 Teknoloji kullanarak yeniliğe teşvik eder
 Toplam maliyetleri azaltır
 İşletmenin tüm bilgi, materyal ve para akışını yönetebilir duruma
gelmesini sağlar
Elektronik Tedarik zinciri
Eş zamanlı çalışmayı mümkün Kıldığı gibi, tedarik zinciri sürecinin verimliliğini arttırmakta ve
süreçten yararlanan tüm tarafların beklentilerini zamanında karşılamaktadır. tedarik zincirinin
en temel amacı; müşteri memnuniyetini sağlamak ve katma değer oluşturmaktır.