hadis nedir ve nelerdir

HADİS NEDİR VE NELERDİR ?
İlk öne alttaki yazıyı okumadan önce yan taraftaki hadisin anlmını okusanız
sizin açınızdan daha iyi olur.
Alt tarafta bazı hadisler vardır bu hadisleri ödevleriniz veya başka bir şey için
kullanabilirsiniz.
Ademoğlu sabaha erdi mi, bütün azaları, dile temenna edip: "Bizim hakkımızda
Allah'tan kork. Zira biz sana tabiyiz. Sen istikamette olursan biz de istikamette
oluruz, sen sapıtırsan biz de sapıtırız" derler.
(Tirmizi, Zühd 61)
Allah bir kulu sevdi mi, onu dünyadan korur. Tıpkı sizden birinin hastasına suyu
yasaklaması gibi.
(Tirmizi, Tıbb 1)
Resulullah (sav) "Allah'tan hakkıyla haya edin!" buyurdular. Biz: "Ey Allah'ın
Resulü, elhamdülillah, biz Allah'tan haya ediyoruz" dedik. Ancak O, şu açıklamayı
yaptı: "Söylemek istediğim bu (sizin anladığınız haya) değil. Allah'tan hakkıyla
haya etmek, başı ve onun taşıdıklarını, batni ve onun ihtiva ettiklerini muhafaza
etmen, ölümü ve toprakta çürümeyi hatırlamandır. Kim ahireti dilerse dünya
hayatının zinetini terketmeli, ahireti bu hayata tercih etmelidir. Kim bu
söylenenleri yerine getirirse, Allah'tan hakkıyla haya etmiş olur."
(Tirmizi, Kıyamet 25)
Biri diğerine ihanet etmediği müddetçe iki ortağın üçüncüsü ben olurum. Biri
arkadaşına ihanet etti mi ben aralarından çekilirim.
(Ebu Davud, Büyu 27)
Bir erkek, yanında mahremi bulunmayan (yabancı) bir kadınla yalnız kalmasın!
Bunun üzerine bir adam kalkarak: "Ey Allah'ın Resülü, kadınım hacc için yola
çıktı, ben ise falan falan gazvelere yazıldım!" dedi. Aleyhissalatu vesselam:
"Öyleyse git hanımına yetiş, onunla hacc yap!" diye emretti."
(Buhari, Nikah 111)
Ey Ebu Hureyre, vera sahibi ol (harama götürme şüphesi olan şeylerden de kaçın)
ki insanların Allah'a en iyi kulluk edeni olasın! Kanaatkarlığı esas al ki insanların
Allah'a en iyi şükredeni olasın. Nefsin için sevdiğini insanlar için de sev ki (kamil)
mü'min olasın. Sana komşu olanlara iyi komşuluk et ki (kamil bir) müslüman
olasın. Gülmeyi az yap, zira çok gülmek kalbi öldürür.
(Kütüb-i Sitte, 7257)
Haberiniz olsun, rahat koltuğunda otururken kendisine benim bir hadisim
ulaştığı zaman kişinin: "Bizimle sizin aranızda Allah'ın kitabı vardır. Onda nelere
helal denmişse onları helal biliriz. Nelere de haram denmişse onları haram
addederiz" diyeceği zaman yakındır. Bilin ki, Resulullah (ASM)'ın haram kıldıkları
da tıpkı Allah'ın haram ettikleri gibidir"
(Ebu Davud, Sünne, 6)
"Ey Allah'ın Resulü! dedik, mü'min korkak olur mu?" "Evet!" buyurdular. "Pekiyi
cimri olur mu?" dedik, yine: "Evet!" buyurdular. Biz yine: "Pekiyi yalancı olur mu?"
diye sorduk. Bu sefer: "Hayır!" buyurdular.
(Muvatta, Kelam 19)
Allah bir kuluna hayır murad ettimi onun cezasını tacil edip dünyada verir; bir
kulu hakkında da kötülük murad ettimi onun günahlarını tutar, Kıyamet günü
cezasını verir.
(Tirmizi, Zühd 57)
Bağışını geri alan kimsenin durumu şu köpeğin durumu gibidir: Yalını yer, iyice
doyunca kusar. Sonra kusmuğuna tekrar dönüp onu yer.
(Kütüb-i Sitte, 6690)
Kişinin malayani (boş) şeyleri terki İslam'ının güzelliğinden ileri gelir.
(Tirmizi, Zühd 11)
Kim Allah Teala hazretlerinin rızası için bir derece tevazu izhar eder (alçak
gönüllü) olursa, Allah, onu bu sebeple, bir derece yükseltir. Kim de Allah'a bir
derece kibirde bulunursa, Allah da onu bu sebeple bir derece alçaltır, böylece
onu esfel-i safiline (aşağıların aşağısına) atar.
(Kütüb-i Sitte, 7235)
Kim korkarsa akşam karanlığında yol alır. Kim akşam karanlığında yol alırsa
hedefine varır. Haberiniz olsun Allah ın malı pahalıdır, haberiniz olsun Allah'ın
malı cennettir.
(Tirmizi, Kıyamet 19)
Nafaka için harcananın hepsi Allah yolunda harcanmış gibidir, bina için harcanan
müstesna, bunda hayır yoktur.
(Tirmizi, Kıyamet 41)
"Ne sirayet (buluşma), ne de uğursuzluk vardır. Benim fe'l hoşuma gider."
Yanındakiler sordu: "Fe'l nedir?"
"Güzel bir sözdür!" buyurdu."
Buhari'nin rivayetinde şu ziyade mevcuttur: "Benim, dedi, fe'l-i salih, güzel bir
kelime hoşuma gider."
(Buhari, Tıbb 44)
Hadis veya Hadis-i Şerif İslam dininde Hz. Muhammed'in değişik olaylar ve sorunlar karşısında
inananları aydınlatmak, Kur'an'ın bazı ayetlerini daha açık bir dille ifade etmek için söylediği
iddia edilen sözler bütünüdür. İlk hadis kitabı imam Zuhri tarafından oluşturulmuştur
Hadis'in içerikleri, genel olarak, aslı içeriği olan 'Metin' ve Ravi (rivayet edenler)'nin adlarını
sıralanan 'İsnad' olmak üzere iki bölümden ibarettir. Hadis alimleri Hadis kavramını
"Peygamber'in söz, fiil ve takrirleri" şeklinde tarif ederler.
Hadis, dini bilim olarak, bu çerçeve içinde, Hz. Muhammed'in sözleri ile davranışlarını,
eylemlerini aktaran bilgileri derleyen, bu bilgileri yazılı bir biçimde düzenleyip sınıflandırarak
inceleme çabasına karşılık gelir.
Kapsamı
Hz. Muhammed'in (Kur'an'da tesbit edilmiş olan vahyin dışında) söylemiş olduğu rivayet edilen
sözleri, onun yazdırmış olduğu mektuplar ve evrak, Muhammed'in vasıflarını haber veren
rivayetler, Hz. Muhammed'in bir olay karşısında izhar ettiği tutumunu ve tavrını anlatan
rivayetler, Hz. Muhammed'in hal-i hayatında vuku bulmuş bir olaya şahid olanların rivayetleri
hadis ilminin ve hadis'te kapsamını oluşturur.
Hadis türleri
Hadis ilminde hadisler ravisine, senedine, doğruluğuna, geliş şekline göre sınıflara ayrılır. Esas
olarak üç hadis türü vardır:
1- Sahih hadis: Ravi ve senet itibariyle kesinlikle şüphesiz gelen hadisler.
2- Hasen hadis: Yazılışında kusur bulunan hadisler.
3- Zayıf hadis: Senedinde ve metninde bir illet bulunan hadisler.
Uydurulmuş sözlere ise mevzu denilmektedir.
Hadis, Kur'an'dan sonra ikinci kaynaktır. Kur'an'ın tefsirinde hadis başlıca kaynaktır.
Hadis, sünnetin yaslandığı kaynaktır. İslam mezheplerinin doğuşunda hadisler farklılıklara yol
açan birer fıkıh usulü kaynağı da sayılır.
Hadis ilmi
İslam'da Kütüb-i sitte denilen temel hadis kitapları: İmam Buhari, Müslim, Ebu Davud, Tirmizi,
İmam Nesai, İbn Mace'nin yazdığı kitaplardır.
Buhari ve Müslim'e sahihayn denilir, Sahihleri ile meşhur iki hadis yazarıdır. Diğer dört hadis
yazarının kitapları Sünendir. Diğer hadis kitabı türleri: Cami, Müsned, Mucem, Müstedrek,
Mustahrec, Cüz, Tabakat.
Hadis ilimleri usul ve esastan meydana gelir: Usuli Hadis, hadislerin ravisini, senedini, metnini
araştıran ilim dalıdır. Hadisi kimin rivayet ettiğini, hadisin kesintili olup olmadığını, metnin
doğruluğunu araştırır. Alt ilim dalları vardır.Bunlar;
1- Cerh ve Ta'dil: Raviyi redd (cerh) veya duzeltmeyi (tadil) ele alır.
2- Rical: Ravilerin hayatını ele alır.
3- Hadis ihtilafı: Birbiriyle çelişen hadisleri karşılaştırır.
4- İlelilhadis: Hadisin doğruluğunu zedeleyen gizli noktaları aydınlatır.
5- Garibulhadis: Hadislerde geçen terimleri araştırır.
6- Nasih ve Mensuh: Hükmü kalkmış hadisleri araştırır.
7- Kutsi hadis: Manası Allah'tan sözü peygamberden olan hadisleri ele alır.
Sahabilerin sahife denilen hadis mecmuaları vardır. halife Ömer bin Abdülaziz, 719 yılında
hadislerin toplanmasını emretti. İmam Buhari (810-869) her yeri dolaşarak hadisleri topladı,
meşhur Sahihini yazdı. Buhari bahsedilen hadisleri topladığında hadis nakledenlerin en az üç
dört nesli ölmüştü. Bu durum da hadislere kuşkuyla bakılma nedenlerindendir. Sonhalife Ali
zamanında hadis uydurmaları başladı. 12. yüzyıldan sonra ise hadis okulları açıldı.
İslam bilim geleneğinde tefsirin hadise olan ihtiyacı, hadisin tefsire olan ihtiyacından fazladır
denilmiştir. Bu nedenle hadis çok önemli bir dini kaynak olmuştur. Fıkıh ve tefsirin vazgeçilmez
kaynağıdır. Fıkıh mezhepleri arasındaki görüş ayrılıkları hadislerin farklı
yorumlanmalarındandır.
Şeriatın dayandığı unsurlar; Kur'an, Hadis, İcma, Kıyas, Örf ve Maslahat. Zamanla inanç ve
eylemde mezhepler belirince İslam, sünni ve şii olarak iki ana akıma ayrıldı. Esasında bunlar
arasında uzlaşmaz çelişkiler yoktu, ayrılık siyasal yöndeydi. Halifelik Ali'ye verilmemişti, Ehli
Beyte zulüm yapılmıştı. şiilik veya şia bu inançla doğdu. Şia'nın hadis kaynaklarının Sünni
kaynaklarla zaman zaman uyuşmaması da bu sebepledir. Hukuki birçok meselede Hanefi, Şafii,
Maliki, Hanbeli mezhepleriyle olan görüş ayrılıkları esasta değil, teferruattadır.
Hadis Ehli, peygamberin hadislerini toplayıp buna göre hayatını düzenleyenlerden oluşuyordu.
7. yüzyılda kelam bilimcileri ile Hadis Ehli arasında tartışmalar çıktı. Akıl ile nakil tartışmalarına
izleyen dönemde felsefeciler de karıştı. Son dönem Osmanlı ulemasında dahi imparatorluğun
çöküşü sırasında bu tartışmalar yeniden yaşandı.
Hadis Terimleri
Sünnet: Hz. Muhammed'in hayat tarzı ve dini mirası, hüküm çıkarılan hadisler, peygamberin,
sonra ashabının, sonra tabiinin, sonra ümmetin örnek aldığı usul
Sünnetullah: Allah'ın hükmü ve yasaları
Metluv vahiy: Kur'an
Gayri metluv vahiy: Hadisler
Siret: Hz. Muhammed'in hayatı, ahlakı, dış görünüşü (çoğulu siyer)
Hadis: Hz. Muhammed'in söz, iş ve takrirleri, ayetlerin tefsiri, haber, Kuran'ın tatbikatı, vahyi
gayri metluv
Eser: Ashabın sözlerinin de içinde olduğu hadis
Haber: Kuran, hadis, ashab ictihadı ve diğer bilgilerin tümü
Ashab: Hz. Muhammed'in zamanında yaşayıp, onunla görüşmüş, müslüman ve aklı başında
insanlar
Tabiin: Ashab zamanında yaşayanlar
Tebeut Tabiin: Tabiinden hadis nakledenler
Mütevatir: Hz. Muhammed'in zamanına şahit olmuş kişilerin ittifakla bildirdikleri söz
Meşhur: Hz. Muhammed'in zamanında değil, tabiin ve sonrakilerce tevatürle nakledilmiş söz
Vahid Haber: Bir veya birkaç kişinin naklettiği söz (fıkıhta delil hükmüne geçmez)
Gayri sahih: Karışık söz, neshe uğramış (zayıf ama uydurma değildir)
Mevzu: Uydurma, gerçek dışı (nakli bile günahtır)
İstinbat: Hüküm çıkarma
Muhaddis: Hadis bilimci (hadislerin anlamından çok ifade ve sağlamlığına bakar)
Fakih: Hadisin sebebi, siyakı, maksadı ve delaleti ile meşgul olan kişi
İsrailiyat: Mevzu söz, uydurmalar
Sıhhat: Hadiste aranan doğruluk şartı (akla aykırılık, Kurana aykırılık, İslam'ın ruhuna aykırılık,
fıtrata ve tabiata aykırılık, tarihe aykırılık yönünden)
Kezzabin: Yalancılar
La tectemiu ümmeti aled dalale: Ümmetin, dalalet üzerinde birleşmeyeceğini ifade
eden cümle (topyekün herkes hata yapamaz anlamında)
Nesh: Bir hadisin diğerinin zorluğunu hafifletmesi
Rivayet: Dedi, rivayet etti, haber verdi, bildirdi ifadeleriyle belirli kişilerin belirli şartlarla bir metni
kaynağına götüren zincir
Tedvin: Derleme
Dirayet: Ebu Hanife'nin sıhhat için mana rivayetini kabul etmemesi, söz zincirinde ravinin
şurasını hatırlamıyorum dediği durum, usul ve metin incelemesi, Ebu Hanife'nin 17 hadise tam
intibakı.
İmla: Söyleyerek yazdırma
Tevsik: Doğruluğu kanıtlama
Yemin: Hadis rivayet edene önce yemin ettirmek (Halife Ali'nin uyguladığı bir yöntemdir)
Sika: Güvenilir
Garib: Şaz, bir kişiden gelen nakil
Hz. Muhammed'in hadisler konusundaki sözleri
Peygamber, "Benden Kur’an haricinde hiç bir şey yazmayınız. Kur'an'dan başka benden bir
şey yazmış olan varsa onu derhal imha etsin. Benden bir hadis rivayet ediniz; bunun bir
mahzuru yoktur; benim söylemediğim bir şeyi kim bile bile bana isnad ederse, cehennemdeki
yerini hazırlasın." dediği rivayet edilmektedir.
Ne zaman ki, Kur'an ayetlerinin çoğunluğu nazil oldu; birçok hafızlar tarafından ezberlendi ve
artık başka bir şeyle karışması hususundaki endişe ortadan kalktı; işte o zaman İslam
Peygamberi Muhammed'in, hadislerin yazılabileceğini ifade ederek, "İlmi (hadisi) yazı ile tespit
ediniz." dediği de rivayet olunmaktadır.
Hadis'in sözlükteki anlamı nedir?
1- Hz. muhammed'in söz ve davranışlarının genel kural niteliğinde yorumu.
1- Bu söz ve davranışları inceleyen bilim.