Bilgi Sistemleri Yönetimi ve Kontrolü Dersi

02.03.2016
Veritabanı Temelleri
• Veritabanı, Tablo, Alan Kavramları
• Veri Türleri
• Veritabanında Anahtar Kavramı
• Veritabanında İlişki Kavramı
Lojistik Bilgi ve İletişim
Teknolojileri Dersi
3. Hafta
Bu Haftanın Konu Başlıkları
Sakarya MYO-SAÜ
1
Bahar Yarıyılı
• Veritabanı; bünyesindeki tablolar içinde, düzenli bir şekilde
verileri saklamaya yarayan bir yapıdır. İçinde en az bir tablo
barındırır.
• Sorgular; Tablolardaki çok sayıda kayıt içerisinden istenilen
kriterlere uyan kayıtları seçerek görebilmek için oluşturulan bir
nesnedir.
• Tablolar; veritabanının içinde yer alır ve birden fazla olabilir.
Asıl veriyi tutan yer tablolardır. Birbiriyle alakası olan tablolar
ilişkiler (relationship) ile bağlanır.
• Formlar; Tablolara doğrudan bilgi girişi yapmak daha zor ve
sıkıcı olabilmektedir. Formlar tablolara bilgi girişini
kolaylaştıran ve daha anlaşılır bir ekran görüntüsü ile çalışmayı
sağlayan nesnelerdir. Paket programlardaki kullanıcı ara yüzü
olarak düşünülebilir.
• Alanlar ise tabloların içinde yer alır ve veriyi gruplar halinde
tutmaya yarar. Her alanın bir adı vardır ve içinde aynı türden
verilere ev sahipliği yapar. Alan adları kısa ve anlaşılır olmalıdır.
• Raporlar; Tablolardaki bilgileri kağıda dökebilmek için değişik
şekillerde sayfa dizaynları oluşturmak için kullanılır.
Veritabanı, Tablo, Alan
Sakarya MYO-SAÜ
2
Veritabanı Nesneleri
Bahar Yarıyılı
Sakarya MYO-SAÜ
3
Bahar Yarıyılı
1
02.03.2016
• Makrolar; Veritabanında birden çok adımdan oluşan bir
işlemin bir seferde yapılabilmesini sağlayan küçük program
parçalarıdır.
• Modüller; Makrolar ile aynı amaca sahip olmakla birlikte
Visual Basic programlama dili komutları ile yazılan küçük
program parçalarıdır.
• Alan Adı (Field Name); Tablo içinde bilgiyi çağırırken
kullanılacak isimdir. İsim altında yer alan her bir veri ayrı birer
kayıttır.
• Veri Türü (Devamı...); Örneğin metin olarak ayarlanan bir
alana hem karakter (A,B,C…), hem sayısal bir değer (1, 2, 3, ….)
hem de sembol girişi yapılabilir. Fakat sayı seçildiğinde o alana
sadece sayı girişi yapılabilir.
• Tanım (Description); Bazen çok büyük tablolar hazırlanırken
bu tablolarda yer alan alanların hangisinin ne için yapıldığı
karıştırılabilir. Böyle bir duruma mahal vermemek için kısa
tanımlar ile ilgili alana açıklama yazılabilen yerdir.
• Veri Türü (Datatype); Girilen verinin ne olacağını burada
belirtilir.
Veritabanı Nesneleri
Veritabanı Nesneleri
Sakarya MYO-SAÜ
4
Bahar Yarıyılı
• Metin; Metin veya metin ve sayı bileşimleri veya hesaplama
gerektirmeyen sayılar için kullanılır. En fazla 255 karakter alır.
• Not; Uzun metinler ve sayılar (örneğin notlar ve açıklamalar)
için kullanılır. En fazla 65.536 karakter alır.
• Sayı: Para hesaplamaları dışındaki matematiksel
hesaplamalara eklenen veriler için kullanılır. Hafızada 1,2,4,8
veya 16 byte yer kaplar.
• Tarih/Saat: Tarih ve saat verileri için kullanılır. 8 byte yer
kaplar.
Sakarya MYO-SAÜ
6
Bahar Yarıyılı
• Para Birimi: Para birimi değerlerinde ve hesaplama sırasında
yuvarlamayı önlemek için kullanılır. 8 bayt yer kaplar.
• Otomatik Sayı: Bir kayıt eklendiğinde otomatik olarak artarak
eklenen benzersiz sıralı (1'den başlayarak) veya rastgele
numaralar için kullanılır. 4 veya16 bayt yer kaplar.
• Evet/Hayır: Yalnızca olası iki değerden biri olabilen veriler için
kullanılır, örneğin Evet/Hayır, Doğru/Yanlış, Açık/Kapalı.Boş
(Null) değerlere izin verilmez. 1 bit yer kaplar.
• OLE Nesnesi: OLE protokolü kullanılarak oluşturulmuş OLE
nesneleri (örneğin Word, Excel belgeleri, resimler, sesler veya
diğer veriler) için kullanılır. En çok 1 gigabayt (disk alanıyla
sınırlı) alır.
Veri türleri
Sakarya MYO-SAÜ
5
Veri türleri
Bahar Yarıyılı
Sakarya MYO-SAÜ
7
Bahar Yarıyılı
2
02.03.2016
• Köprü: Köprüler için kullanılır. Köprü bir UNC yolu veya URL
olabilir. En fazla 64.000 karakter.
• Ek: E-posta iletilerine dosya eklemeye çok benzer şekilde,
veritabanınızdaki kayıtlara dosya ekler. Sıkıştırma ve sınırlama
özelliği vardır.
• Hesaplanmış: Bir hesaplamanın sonuçlarını içerebilir. Hesabın
aynı tabloda diğer alanlara başvurması gerekir. Hesabı
oluşturmak için İfade Oluşturucusu kullanılabilir.
• Arama Sihirbazı: Başka bir tablodan veya açılan kutu kullanan
bir değerler listesinden değer seçmenizi sağlayan bir alan
oluşturur. Genellikle 4 bayttır.
Veri türleri
Sakarya MYO-SAÜ
8
• Anahtarlar; bir tabloda yer alan özel bir sütundur. Arama veya
indeksleme için ve diğer ilgili tablolar ile bağlantı yapmak için
kullanılır.
• a) Birincil Anahtar;içeriğine göre ayrı tablolara bölünmüş olan
bir veritabanında tablolar arası ilişki kurmaya yarayan alandır.
Bu alan (sütun) altında yer alan veriler birbirinden benzersiz
olmalıdır. (Öğr. No., T.C. Kimlik No…vb.)
• b) Yabancı (İkincil, Foreign)Anahtar;bir tablodaki kendisine
bağlanacak olan başka bir tabloda yer alan birincil anahtarı
gösteren sütunlardır. Benzer kayıtlar içerebilir.
Veritabanında Anahtar Kavramı
Bahar Yarıyılı
• c) Benzersiz anahtar(Unique Key);iki aynı değere sahip
olmayan sütun olarak tanımlanır. Benzersiz anahtar sütunları
boş değerler içerebilir. Bir tablo içinde birden çok benzersiz
anahtar olabilir.
Sakarya MYO-SAÜ
Bahar Yarıyılı
• İlişkiler;iyi bir veritabanı tasarımı hedeflerinden biri veri
fazlalığını (yinelenen verileri) ortadan kaldırmaktır. Bu hedefe
ulaşmak için, verileri konu temelinde tablolara ayırarak her
konunun yalnızca bir kez temsil edilmesi sağlanabilir.
• Bu noktadan sonra bölünmüş bilgileri yeniden bir araya
getirme yöntemi kullanılır;bunun için ilişkili olan tablolara
ortak alanlar yerleştirilir.
• 1) Birincil Anahtar
• 2) Yabancı Anahtar
• Bu ortak alanları birleştirme işlemine ilişki adı verilir.
Veritabanında Anahtar Kavramı
Sakarya MYO-SAÜ
9
10
Veritabanında İlişki Kavramı
Bahar Yarıyılı
Sakarya MYO-SAÜ
11
Bahar Yarıyılı
3
02.03.2016
• Bir-bir ilişkisi; Bu ilişki türünde ilk tablodaki her kayıt ikinci
tabloda yalnızca bir eşleşen kayda sahip olabilir.
• B
— ir-çok ilişkisi; Birbirine bağlanan iki tablodan birindeki bir
kayıt diğer tabloda birden fazla kayıtla eşleşebilir.
• Ç
—ok-çok ilişkisi; İlişkilendirdiğimiz tablolardan birincisinde
birden fazla alan, ikincisinde birden fazla kayda işaret
ediyorsa, bu durumda tablolar arasında çok-çok ilişkisi var
demektir.
Veritabanında İlişki Türleri
Sakarya MYO-SAÜ
12
Veritabanında İlişki Türleri
Bahar Yarıyılı
•
http://office.microsoft.com/tr-tr/access-help/HA010014099.aspx
•
http://ideas.ceit.metu.edu.tr/ecdl_prod/projects/chapter5/P1004/kaynaklar/onur
kaynak.doc
•
http://office.microsoft.com/tr-tr/access-help/HA010341783.aspx
•
http://www.dijitalders.com/icerik/2621/veri_tabanlarinda_anahtar_kavrami_birin
cil_ve_yaba.html
•
http://office.microsoft.com/tr-tr/access-help/HA010120534.aspx
Sakarya MYO-SAÜ
13
Bahar Yarıyılı
Kaynaklar
Sakarya MYO-SAÜ
.
Bahar Yarıyılı
4