Slide 1 - Urla Kent Konseyi

ENGELLİ OLMAK SUÇ DEĞİL
TÜRKİYE NÜFUSUNUN %12.28’si ENGELLİDİR
ÜLKEMİZDE 8.5 MİLYON ENGELLİ YAŞAMAKTADIR
%58.6’SI ERKEK
%41.4’Ü KADIN
ENGELLİLERİMİZİN % 36.3’Ü OKUMA YAZMA
BİLMEMEKTEDİR.
ENGELLİLERİMİZİN %47.55’İ SOSYAL GÜVENLİK
KURUMUNA KAYITLI OLUP, %52.45’İ KAYITLI DEĞİLDİR.
BM ENGELLİLERİN HAKLARINA İLİŞKİN
SÖZLEŞMESİNDE GENEL İLKELER (Madde 3)
• Kendi seçimlerini yapma özgürlükleri ve bağımsızlıklarını da
kapsayacak şekilde, kişilerin insanlık onuru ve bireysel
özerkliklerine saygı gösterilmesi;
• Ayrımcılık yapılmaması;
• Engellilerin topluma tam ve etkin katılımlarının sağlanması;
• Farklılıklara saygı gösterilmesi ve engellilerin insan çeşitliliğinin ve
insanlığın bir parçası olarak kabul edilmesi;
• Fırsat eşitliği;
• Erişilebilirlik;
• Kadın-erkek eşitliği;
• Engelli çocukların gelişim kapasitesine ve kendi kimliklerini
koruyabilme haklarına saygı duyulması.
ENGELLİ HAKLARI KONUSUNDA YASAL DAYANAKLAR
•
•
•
•
•
•
Anayasanın 10 Maddesine ilave edilen (2010 yılı referandumunda ) cümlede
pozitif ayrımcılık gereği ''engelliler hakkında alınacak tedbirlerin eşitlik ilkesine
aykırı olamayacağı'' ifadesi yer alır.
Anayasanın 42. maddesi 8. fıkrası; “Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime
ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır”.
Anayasanın 49. maddesi; “Çalışma, herkesin hakkı ve ödevidir.”
Anayasanın 50. maddesi 2. fıkrası;'' Bedenî veya ruhî yetersizliği olanların çalışma
şartları bakımından özel olarak korunurlar''.
Anayasa 70. madde; “Her Türk kamu hizmetlerine girme hakkına sahiptir” .
Anayasa 70.Madde 2. fıkra; “Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden
başka hiçbir ayırım gözetilemez.”
Eğitim İmkanı
• 5378 Sayılı Engelliler Yasası Madde 15
“Hiçbir gerekçeyle engellilerin eğitim alması
engellenemez.Engelli çocuklara, gençlere ve
yetişkinlere, özel durumları ve farklılıkları
dikkate alınarak, bütünleştirilmiş ortamlarda
ve engelli olmayanlarla eşit eğitim imkânı
sağlanır.''
Pozitif Ayrımcılık
• Engellilerle ilgili pozitif ayrımcılık düzenlemelerine en
çok iş ve vergi kanunlarında rastlanmaktadır.
• engelliler için kota uygulaması yanında, engelli işçi
çalıştırılması durumunda işveren sigorta paylarının
hazine tarafından karşılanması ve işten ayrılmış engelli
işçilerin işe yeniden dönüşü, ve erken emeklilik ile ilgili
pozitif düzenlemeler
• Türkiye’de engellilerin istihdama katılımı ile ilgili yapılan
araştırmaların sonuçlarına göre engelli nüfusun %78.9’u
çalışma hayatına dahil olamamaktadır
• Emlak Vergisi Muafiyeti
• Şehirlerarası Otobüslerde, THY ve TCDD
indirim
• Üniversitede Engelli Öğrencilere burs ve
çalışma hakkı, vd.
Türkiye mevzuatında engelliler açısından
ayrımcılık içeren düzenlemeler
• ayrımcılığın açık olarak tanımlanmaması,
engelliliğin ayrımcılık temelleri arasında
zikredilmemesi de ayrımcı pratikler için zemin
yaratmaktadır.
• Mevzuatta engelliler açısından doğrudan ayrımcı
hükümler özellikle mesleklerin düzenlendiği
kanunlarda yer almaktadır.
• 2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu, 5174 Sayılı
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği İle Odalar ve
Borsalar Kanunu (Oda ve borsa genel sekreteri)
• Kadın Konukevleri Yönetmeliğinin 9. maddesinin19
d, e ve g bendindeki hükümler engelli kadınlar için
doğrudan ayrımcılık içermektedir. (d)Ruh sağlığı bozuk
olan kadınlar, e) Zihinsel özürlü kadınlar, vd.
www.kadininstatusu.gov.tr/upload/mce/kadin_konukevleri_
yonetmeligi2
• Bu yönetmelik belediyeler tarafından kurulan kadın
sığınma evlerinin işleyişine ilişkin belgelere de
kaynaklık etmektedir
Fiziksel çevre düzenlemelerinin özürlü bireyin
kullanımına uygun olmadığını düşünenler, 2010
(%)
80
70
60
50
40
30
20
10
0
Kaldırım, yaya yolu
ve yaya geçiti
Oturduğu bina
(katlara ulaşma,
bina içinde
hareketlilik)
Dükkan, market,
mağaza ve
lokantalar
Kamu binaları
Postane ve
bankalar vb.