der* ve mukoza yoluyla bula*an hastalıklar

DERİ VE MUKOZA YOLUYLA
BULAŞAN HASTALIKLAR
ERİZİPEL
ETKEN
• A grubu beta hemolitik Streptokoklar
• Yüzeyel lenfatiklerin tutulumuyla giden bir ten
infeksiyonudur
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ
• Deri bütünlüğü bozulmuş alandan etkenin
girmesi ile ve
• Portörler aracılığı ile
• Kuluçka süresi 2-5 gün arasında
BELİRTİLERİ
• Etkenin girdiği yerde ağrı hisseder ve deri
üzerinde mor, kırmızı bir renklenme görülür
• Hassasiyet,kaşınma
• Ateş yükselir
• Uzun süren baş ağrıları
• Halsizlik,bulantı,boğaz ağrısı
• Yayılma yüzde ise burun bariyerini geçer
• Yüzün diğer tarafına yayılır
BELİRTİLERİ
• Larinks erizipeli olursa hızla devam eden
ödemden dolayı stenoz ve asfiksi ile ölüme
neden olabilir
• (Asfiksi, oksijen yetersizliğinden ileri gelen
boğulmadır)
TANI
• Lezyonun görünümü
• Lezyondan alınan kültürde etken izole edilir
EPİDEMİYOLOJİ
• Tüm dünyada görülür
• Hijyen kurallarına uymayan kişilerde
• Sosyo ekonomik düzeyi düşük ülkelerde
görülme sıklığı fazladır
KOMPLİKASYONLARI
•
•
•
•
•
•
Apse
Sepsis
Otitis media
sinüzit
Farenjit
Menengit
KORUNMA
• Hasta ile teması olan kişiler bilgilendirilmeli
• Hijyen konusunda eğitimler
• Portörler tedavi edilmeli
BAKIM
• Yatak istirahati
• Pansuman yapılır ve yaranın temiz tutulması
sağlanır
• Ateşe karşı önlemler
• Sıvı alımı
• Bol vitamin alımı desteklenmelidir
HERPES GRUBU
•
•
•
•
•
Herpes virüs ailesi son derece geniş bir
ailedir. İnsanları infekte ettiği bilinen 7 tip
herpes virüs vardır
Herpes simplex virüs tip 1 ve 2
Varicella zoster virüs
Cytomegalovirüs
Ebstein Barr virüs
Human herpes virüs 6 ve 7
• Tüm herpes virüslerin karekteristiği primer
infeksiyonu takiben konakçıda latent olarak kalması
ve herhangi bir dönemde tekrar aktive olmasıdır
• Tüm herpes virüsler morfolojik olarak birbirine
benzer. Herpes virüsler geniş, çift sarmallı bir DNA
içerirler
• 100-200 nm. çapındadırlar ve ikozahedral yapıda bir
nükleokapsid ve çift tabakalı lipid bir zarf içerirler
• Kapsid ve zarf arasında tegument olarak adlandırılan
amorf bir protein tabakası vardır.
HERPES ZOSTER
ZONA
ETKEN
• Varicella zoster
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ
• Direkt temas
• İndirekt olarak etkenle temas etmiş eşyalar
ile(aynı havluyu kullanma)
• Su çiçeğinden daha az bulaştırıcı
• Nedeni damlacık enf. şeklinde bulaşma
ihtimali az
• Kuluçka dönemi 7-14 gün
BELİRTİLERİ
• Öncelikle döküntünün oluşacağı yerde
parestezi olur
• Duyu sinirleri boyunca göğüs ve yüz derisinde
• Ağrılı veziküller oluşur
• Döküntü makülopapüler tarzda başlar
• Bunu vezikül,püstül ve kabuklanma izler
• Vezikülün ortaya çıkışının 5.gününde
kabuklanma ve kuruma görülür
BELİRTİLERİ
• Sinir köklerinin arka ganglionlarına yerleşir
• Duyu sinirlerini tuttuğu için ağrılıdır
SU ÇİÇEĞİ İLE ZONANIN İLİŞKİSİ
• Aynı virüs
• Hastalık geçirildikten sonra trigeminal
ganglionlarda uyku hali
• Su çiçeği geçiren kişilerin % 10-20 sinde daha
sonra,ZONA olarak ortaya çıkar
• Zonanın belirtileri;Belirli bir bölgede ağrılı ve
kaşıntılı döküntüler ve o bölgede duyu kaybı
şeklindedir
EPİDEMİYOLOJİ
•
•
•
•
Genellikle ileri yaşlarda görülür
Her mevsimde görülür
İmmun sistemi baskılanmış hastalar
immunoterapi alan hastalar zonaya zemin
hazırlar
KOMPLİKASYONLARI
• Facial sinirler tutulursa facial paralizi ve facial
lenfadenopati görülür
• Sepsis
• Körlük
• Kulakta ağrı ve dış kulak yolunda veziküller
• İdrar ve gaita retansiyonu
• Visseral pulmoner,hepatik tutulum
KORUNMA
• Aşısı yok
• Bulaşma yollarına yönelik eğitim verilmeli
• Önlemler alınması konusunda eğitim verilmeli
BAKIM
• Yatak istirahati ve analjezikler
• Beslenme özellikle B vitaminden yana zengin
olmalıdır
• Pamuklu giysiler önerilmeli
• Kaşıntı için kalaminli ve bikarbonatlı
solüsyonlar önerilir
HERPES SİMPLEX
TİP 1
ETKEN
• Herpes simplex Tip 1
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ
• Direkt temas
• Öpüşme, aynı havluyu kullanma ile bulaşır
• Kuluçka dönemi 2-10 gün olmakla birlikte
çoğunlukla 4 gündür
BELİRTİLERİ
•
•
•
•
•
Ateş
lenfadenopati
Farenjit
Farengeal ödem ve eritemle karekterizedir
Ardından oral ve faringeal mukozada veziküler
veya ülseratif lezyonlar gelişir
• Lezyonlar, tüm ağız içini, dudakları ve ağız
çevresini tutabilir
BELİRTİLERİ
• Alt dudak köşesinde deri ve mukozanın
birleşim yerinde oluşur
• Uçuğun çıkacağı yerde ağrı, yanma, kaşıntı
gibi 6 saatten kısa süren prodrom belirtileri
olur
• Ardından vezikül, ülser ve krut oluşur
• Ağrının şiddeti 2. gün en fazladır
• Uçuk, 7-10 günde iz bırakmadan iyileşir
BELİRTİLERİ
• Ganglionda virüs aktive olduğunda lezyonlar,
hep aynı yerde, yakınında veya trigeminal
sinirin dağılım alanında tekrarlar
• Her virüs aktivasyonu lezyonla sonuçlanmaz
EPİDEMİYOLOJİ
• Her mevsimde görülür
• Enfeksiyon kaynağı herpesli insanlardır
• Enfeksiyonun latent kaldığı dönemden nüks
enfeksiyona dönüşmesine neden olan faktörler;
• ateşli hastalıklar
• Yorgunluk
• Güneşte kalma
• Travma
• stres
KOMPLİKASYONLARI
• İmmünsüprese hastalarda orolabial HSV
infeksiyonu mukoza ve derinin alt tabakalarına
ilerleyerek daha ciddi ve uzun seyreder
• Ensefalit
• organ veya sistemik tutulum gibi fatal seyirli
klinik formlara kadar çok çeşitli tablolara
neden olur
KORUNMA
• Aşısı yok
BAKIM
• Lezyonların aktif döneminde doğrudan temas
kesinlikle Önlenir
• Lezyon döneminde öpüşme ve temas
yasaklanır
• Lezyonun üzerine buz uygulanır
• Vezikül döneminde lezyonların üzerine serum
fizyolojikle yaş pansuman yapılır
• Sıcak su ağrıyı artırır,banyo ılık olmalıdır
BAKIM
• Vezikül döneminden sonra lezyonun
enfeksiyon kapmaması için bölge temiz tutulur
• antibiyotikli pomatlar kullanılır
• Güneşten kaçınılır
• Oral herpeste serum fizyolojik veya karbonatlı
su ile ağız bakımı yapılır
• İmmun sistem baskılandığı için hasta takip
edilmelidir
HERPES SİMPLEX
TİP 2
ETKEN
• Herpes simplex Tip 2
BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ
• Direkt temas
• Öpüşme, cinsel ilişki, aynı havluyu kullanma
ile bulaşır
• Kuluçka dönemi 2-10 olmakla birlikte
çoğunlukla 4 gündür
BELİRTİLERİ
• virüs, sakral ganglionlarda latent kalarak,
rekürrenslere yol açar
• Primer genital herpes, cinsel temastan
ortalama 2-7 gün sonra başlar
• Kırıklık, ateş yaygın ağrılar
• Genital organlarda kaşıntı ve irritasyon gibi
prodrom bulgularının ardından
• Genital bölgede veziküllerle kendini belli eder
BELİRTİLERİ
• Veziküller kısa sürede rüptüre olarak, ağrılı
yüzeyel ülserler ortaya çıkar
• Bir hafta içinde inguinal lenfadenopati belirir
• Lezyonlar, üretra ve vulvada ise dizüri ve buna
bağlı sekonder idrar retansiyonu, serviks
tutulmuşsa vaginal akıntı görülebilir
• Nevralji ve idrar retansiyonuna neden olabilen
sakral radikülomyelit gelişebilir
BELİRTİLERİ
• Erkekte lezyonlar genellikle glans ve
prepisyumdadır, üretral akıntı görülebilir
• Primer infeksiyonun iyileşmesi birkaç haftayı
bulur
• Daha önce HSV-1 infeksiyonu geçiren
seropozitif bireylerde daha hafif seyirlidir
BELİRTİLERİ
• Kadında lezyonlar bölgesel lenfadenopati ile
birlikte
• Vulva,serviks,labia ve vagende
eritem,hiperplazi,derin ülserasyon,yoğun
veziküler lezyonlar vardır
EPİDEMİYOLOJİ
• Cinsel aktif dönemde görülür
• Homoseksüellerde anal bölge lezyonları
KOMPLİKASYONLARI
• stres, UV, travma, menstruasyon gibi etkenler
hazırlayıcı rol oynar
• Kısırlık
• Sekonder bakteriyel enfeksiyonlara neden olur
• Genital herpesli gebeler sezeryan olmalıdır
• Serviks kanserine yol açabileceği
bildirilmektedir
KORUNMA
• Aşısı yok
• Yeni doğanın infeksiyöz kişilerle teması
önlenmelidir
• Genital herpesi olanlar cinsel temastan
kaçınmalı
BAKIM
• Herpes genitalisi olanlara cinsel temasdan
kaçınmaları anlatılmalı
• Vakalar, en çok aktif lezyonların bulunduğu
dönemde, prodromda ve daha az tekrarlar
arasındaki asemptomatik dönemde
infeksiyözdürler
• Bu dönemde dikkatli davranılmalı
• Herpesli anne bebek bakımı yaparken maske
takmalıdır
Herpesle İnfekte Olan Diğer Organlar
• Oro-fasial HSV infeksiyonları
• Oküler HSV infeksiyonları
• Eksema herpetikum (Kaposi’nin variselliform
döküntüsü
• Herpetik dolama
• Herpes gladyatorum
• Neonatal herpes