Slayt 1

[0012318] - Moleküler Biyoloji / Nihat Dilsiz
[0013213] - Moleküler Biyoloji / P.C. Turner; A.G.
McLennan, vd. ; çev. Muhsin Konuk
[0012324] - Genetik / Nihat Bozcuk
[0014747] - Genetik / Cemal Erensayın
[0014813] - Genetik / Ahmet Yıldırım...[ve öte.]
[0019989] - Genetik / Atıf Şengül, Bilgin Tözün, Şule
Öztürk
Mendel Genetiği
Mendel genetiği = Kalıtım genetiği
Prensipleri
Bezelye iyi bir deneysel model
Yetiştirilmesi kolay
Doğada kendi kendini dölleyebilir
Fakat çaprazlama (melezleme)’da kolay
Pisum sativum
Mendel yedi karakter ile
çalışmıştır
Uzun-kısa
Tohum şekli-rengi
Tohum kılıfı şekli-rengi
Tohum ve çiçek
düzenlenmesi
Kalıtımın temel prensipleri
açısından başarılı bir deney
Çok iyi kayıt!!!
Monohibrit çapraz
•
•
•
•
iki zıt karekteri içeren en basit çaprazlama
Örn. Uzun boy X kısa boy
P1 : Parental generation (Ata soy, ilk kuşak…)
F1: First Filial generation (1. yavru soy, kuşak)
• F1 X F1
• F2: Second Filial generation (2. yavru soy,
kuşak)
Uzun boylu X kısa boylu bezelyeler
F1= Hepsi uzun boylu
F2= 1064 bitkinin 787’si uzun ve 277’si kısa
Uzun/kısa : 787/277
2,8/1 yaklaşık 3/1
Benzer sonuçlar çiçek rengi ve tohum rengi gibi
özellikler içinde aynı
Mendel her bir karakter için bir unit factor (birim
faktör)
Mendelin deneyleri sonucu öne sürdüğü ilk üç varsayımı:
1. Birim faktörler çiftler halindedir
Genetik karakterler her bireyde bir çift halinde bulunan birim
faktörler ile kontrol edilmektedir
2. Dominantlık/ Resesiflik
bireyde bir karakterden sorumlu iki farklı birim faktör varsa
bunlardan birisi diğeri üzerine dominant yani baskındır. Diğeri ise
resesif yani çekiniktir.
* dominant ve resesif terimleri aynı zamanda karekterler içinde
kullanılmaktadır
3. Segregasyon
Gamet oluşumu sırasında çift halinde bulunan birim faktörler in
segregasyonu (ayrılması) rastgeledir. Dolayısı ile gametlerden her
biri nde sadece bir birim faktör bulunmaktadır.
Modern genetik terminoloji
•Bireyde herhangi bir karakterin fiziksel (bedensel) ifadesi FENOTİP
olarak adlandırılmaktadır
•Mendel’in birim faktör olarak ifade ettiği ; kalıtsal birimler GEN
olarak adlandırılmaktadır.
•Bir karakter için (fenotipi belirleyen) bir genin alternatif formları
ALLEL olarak adlandırılmaktadır.
Dominant alel
Resesif alel
BÜYÜK HARF
küçük harf
UZUN BOY : U
kısa boy : k
Bireyde bir karekteri belirleyen aleller eş (aynı) ise
Örn. UZUN BOY: UU
veya
kısa boy: kk
Birey HOMOZİGOT’ TUR
UU ve kk semboleri bireyin GENOTİP’ İDİR
Aleller farklı ise Örn. Uk
Birey HETEROZİGOT’ TUR
YAŞASIN !!! Punnet karesi
Dominant fenotip fakat genotipini bilmiyorsunuz
?
TEST çaprazı
Homozigot resesif bir bireyle çaprazlayacaksınız
DİHİBRİT
ÇAPRAZ
Mendelin dördüncü varsayımı:
İndependent Assortment
“Bağımsız Açılım”
Gamet oluşumu sırasında iki birim faktörün ayrılması
birbirlerinden bağımsızdır
Mendelin incelediği karakterler için DOĞRUDUR
•Mendel’den yaklaşık 35 yıl sonra kromozomlar
keşfedilmiştir
•Mendelin kalıtım birimlerinin kromozomlar olduğu
sanılmıştır
•Diploid organizmalarda 2n sayıda kromozom var
•Bunlar HOMOLOG KROMOZOM’lar
•Bu günkü bilgilerimizle bilgi içeren ünitelerin GEN
•Gen kromozom üzerinde belirli bir bölgede LOKUS
•Bir genin farklı formları ALEL
GENETİK VARYASYON
PEDİGRİ