Suisit-İntihar
advertisement
Suisit-İntihar-Özkıyım Dr. Alper BEDER Suisit Kişinin yaşamını kendi isteğiyle sona erdirmesidir Parasuisit Ölümle sonuçlanmayan intihar davranışlarını kapsar Potansiyel risk grupları Alkol, ilaç ve madde bağımlıları Depresyonu olanlar Yaşlılar ve yalnız yaşayanlar İntihar etmekten söz edenler İntihar girişiminde bulunanlar Suisit riskini artıran bozukluklar Ruhsal çökkünlük Kronik alkolizm (% 70) Yaşlık çağı ruhsal ve organik hastalıkları, öldürücü hastalıklar (% 3) Şizofreni (5) Diğer (sanrılı bozukluklar, kişilik bozuklukları [Borderline],cinsel uyum sorunları Suisit Yalnız tıbbi-psikiyatrik bir konu değildir, çok karmaşık kültürel, etnik, dinsel ve sosyoekonomik yönleri vardır. Her yaşta, ama daha çok 45 yaş üstü Ölümle sonuçlananlarda; erkeklerin sayısı kadınlardan Ölümle sonuçlanmayanlarda; Kadınların sayısı erkeklerden daha fazladır Suisit riskinin yüksek olabileceğini gösteren durumlar 1. 2. 3. 4. 5. Daha önce başarısız suisit girişiminin olması Hastanın ölme isteğini, yaşamına son vermeyi düşündüğünü söylemesi Alkoliklerde iş kaybı,aileden ayrılma ve yalnızlık Çökkün-depresyondaki bir hastada; ağır bunaltı, umutsuzluk, çaresizlik, suçluluk, duygularının olması Şizofrenilerde etkenler açık-net değil, postpsikotik depresyon riski yükseltebilir 1. 2. 3. 4. Psikopatoloji Biyolojik risk faktörleri Ailesel risk faktörleri Durumsal risk faktörleri Psikopatoloji Ruhsal bozukluklar Alkol bağımlılığı önde gelen Önceki intihar girişimlerinin varlığı riski artırır Biyolojik risk faktörleri Serotonerjik fonksiyon bozukluğu; (postmortem çalışmalarda serotonin ve serotonin metabolitlerinin azaldığı görülmüştür.) Ailesel risk faktörleri Genetik predispoziyon açık değil Parçalanmış ailelerde Dul-boşanmış olanlarda intihar riski artmıştır. Aile içi şiddet Fiziksel ve cinsel istismar genç nüfusta riski artmıştır Ailede bir psikiyatrik hasta olması Ailede madde bağımlısı birinin olması Durumsal risk faktörleri İntihar davranışı için “tek başına yeterli değil” Örneğin:evde ateşli silah bulundurulması Hiçbir zaman intihara karşı kesin bir önlem alınamaz Her türlü intihar düşüncesi-girişimi ciddiye alınmalıdır. Ciddi bir uyarı-yardım çağrısıdır İlk 3 Yöntem 1) 2) 3) Kendini asma % 46 Ateşli silah % 22 kimyasal madde %14 “YAŞAMA SON” İntihar Nedenleri 1) 2) 3) Hastalık Aile geçimsizliği Geçim zorluğu Kişinin özbenliğine yönelmiş bir saldırganlık halidir, bir düşünce-eğilim-girişimdir. Büyük kentlerde Batıda doğudan daha fazladır. İntihar üç kategoride 1) 2) 3) Tamamlanmış Denenmiş (teşebbüs) Düşünülmüş İntihar etme kararına karışan faktörler 1. 2. 3. Psikodinamik Sosyolojik Biyokimyasal Hemşire Kişinin sözel ve sözel olmayan ipuçlarını İntihar planının ölümcüllük derecesini Yüksek risk faktörlerini değerlendirmelidir İntihara müdahale 1. 2. 3. Primer Sekonder Tersiyer düzeyde olabilir Sekonder düzeyde müdahale Acilde Hastanede Toplumsal kurumlarda İntihar hatlarında olabilir Bizdeki verilerle risk faktörleri İntihar Erkek olmak Çeşitli bedensel ve ruhsal hastalıklar Ekonomik sorunları olmak 15-24 yaş Aile içi ilişki güçlükleri yaşamak Bizdeki verilerle risk faktörleri İntihar girişimi Kadın olmak 15-24 yaş Yakın zamanda gerçek ya da sembolik anlam taşıyan kayıplar Yakın çevreyle iletişim sorunları yaşamak Başta “depresyon” olmak üzere bir ruhsal sorunun olması İntiharı önleme programları Hastaneye yatırma Psikoterapi- kognitif yaklaşımlar “HAYAT YAŞAMAYA DEĞER”’i yerleştirmek-kurmak
