Ali AKTAŞ

LOJİK DEVRE LABORATUARI DENEY 1 TEMEL KAPI DEVRELERİ DENEYİ
ÖN
ÇALIŞMA RAPORU
AMAÇ:
*Temel kapı devrelerinin işlemlerinin incelenmesi
*Temel kapı devrelerinin işlemlerini gerçekleştiren kapı devrelerinin incelenmesi ve bu
devrelerin uygulanması
GİRİŞ:
Dijital elektronik sistemler temel mantık kurallarına göre çalışırılar. Bu tür sistemlerde
gerek giriş, gerek çıkış iki farklı duruma sahip olabilir. Yani bütün mantık devrelerinde ikili
sayı sistemi kullanılır.
Temel olarak üç lojik temel kapı devresi mevcuttur. Deneyimizde temel lojik kapı
devreleri diyot ve transistorlerle kurulan çeşitli devreler kuracağız.
1. VEYA (OR) KAPISI:
VEYA kapı devresinin sembolü ve doğruluk tablosu Şekil 1’de görülmektedir. Bu doğruluk
tablosunu sağlayacak birçok değişik VEYA kapı devresi vardır.
Girişler
A
0
0
1
1
Şekil1.1 VEYA kapısı gösterimi
B
0
1
0
1
Çıkış
F
0
1
1
1
Tablo1.1 VEYA Kapısı Doğruluk Tablosu
a-)Diyot ile VEYA Kapı Devresi:
Bu devrede her iki girişe de lojik 0 uygulandığında D1 ve D2 diyotlarının her ikisi de
kesimdedir. Çünkü bir diyodun iletime geçebilmesi için ileri yönde kutuplanması gerekir.
Diyotların her ikisi de kesim durumunda olduğundan VEYA kapı devresi çıkışı F lojik
0 eğerine sahiptir. Girişlerden en az bir tanesi lojik 1 uygulandığında ilgili diyot iletime
geçeceğinden çıkışta F lojik 1 olacaktır.
D1
A
F
D2
B
R1
270
LED1
Şekil 1.2 Diyot ile VEYA kapı devresi
b-)Transistör ile VEYA Kapı Devresi:
Bu devrede girişlerden her ikisi de lojik 0 olduğunda Q1 ve Q2 transistörleri kesim
durumundadır. Bunun anlamı her iki transistor ünde kesim durumunda olmalarından dolayı
devre çıkışı F lojik 0 olacaktır. Girişlerden en az birinin lojik 1 olması durumunda ilgili
transistör iletime geçeceğinden devre çıkışı F lojik 1 olacaktır.
+5V
Q1
A
R1
33k
Q2
R2
B
33k
F
LED1
R3
270
Şekil1.3 Transistörlü VEYA Kapı Devresi
2. VE (AND) KAPISI:
Girişler
A
0
0
1
1
Şekil 1.4 VE kapısı gösterimi
B
0
1
0
1
Çıkış
F
0
0
0
1
Tablo1.2 VE Kapısı Doğruluk Tablosu
a-)Diyot ile VE Kapı Devresi:
Bu devrede her iki girişte lojik 0 olduğunda D1 ve D2 diyotlarının her ikisi de ileri yönde
kutuplanacağından dolayı F çıkışında sadece 0.6 V görülecektir. Bu potansiyel farkta lojik 0
olarak değerlendirilecektir. Girişlerden bir tanesi lojik 0 , diğeri lojik 1 olduğunda da durum
değişmeyecektir. Çünkü bu durumda diyotlardan biri iletim, diğeri ise kesimdedir. Bu devrede
her iki giriş lojik 1 olduğunda, diyotlar ters kutuplanmış olacak ve besleme voltajı direkt F
çıkışında görülecektir. Bu çıkış ta lojik 1 olarak değerlendirilecektir.
+5V
D1
R1
270
A
D2
F
B
LED1
Şekil1.5 Diyot ile VE Kapı Devresi
b-)Transistör ile VE Kapı Devresi:
Bu devrede girişlerden her ikiside lojik 0 olduğunda Q1 ve Q2 transistörleri kesim durumunda
olacaktır. Bunun sonucunda A noktasında Vcc gerilimi görülecek ve bu gerilim ise çkıştaki
transistor ü iletime geçecektir. Sonuç olarak çıkıştaki F lojik 0 olacaktır. Girişlerden her ikisi
de lojik 1 olduğunda Q1 ve Q2 transistörlerinin her ikisi de iletim durumundadır ve a nktası
şaseye seri bağlanmış olacaktır. Bu durumda ise çıkıştaki transisistör kesim durumuna
geçecek ve çıkıştaki F lojik 1 olacaktır.
+5V
R4
R5
1.0k
270
R3
F
56k
R1
A
LED1
33k
R2
B
33k
Şekil1.6 Transistör ile VE Kapı Devresi
3.DEĞİL (NOT) KAPISI:
Şekil1.7 DEĞİL Kapı gösteimi
GİRİŞ
ÇIKIŞ
0
1
1
0
Tablo1.3 DEĞİL Kapısı Doğruluk Tablosu
Girişine uygulanan lojik 0 işaretini çıkışa lojik 1, lojik 1 işaretini ise ljik 0 olarak çıkışa
aktaran devrelere DEĞİL kapısı denir.Şekil1.8’de DEĞİL kapısının transistor ile
gerçekleştirilmiş devresi görülmektedir. Bu devrede girişe lojik 0 uygulandığında transistor
kesimde ve F çıkışında Vcc görülmektedir. Bu ise lojik 1 olarak değerlendirilmektedir. Girişe
lojik 1 verildiğinde ise transistor iletime geçerek F çıkış noktası şaseye bağlanmş olup ve F
çıkışında lojik 0 olarak görülmektedir.
+5V
R2
270
F
A
R1
LED1
33k
Şekil1.8 Transistörlü DEĞİL Kapı Devresi
DENEYİN YAPLIŞI:
*Şekil1.2 ve Şekil1.3’teki VEYA kapı develerinin kurduk ve doğruluk tablolarını oluşturduk.
*Şekil1.5 v3 Şeil1.6’taki VE kapı devrelerini kurduk ve doğruluk tablosunu oluşturuk
*Şekil1.8’eki devrei kurduk ve doğruluk tablosunu oluşturduk.
SONUÇ:
Devreleri kurduk ve VEYA kapı devreleri sonucunu Tablo1.12e kaydettik. VE kapı devreleri
sonucunu Tablo1.2’ye kaydettik. DEĞİL kapı devresi sonucunu da Tablo1.3’e
kaydettik.Böylece doğruluk tablolarını elde etmiş olduk.
KAYNAKLAR:
*Lojik Devre Laboratuarı Deney Kılavuzu