Tarım Odaklı Kırsal Nitelikli Turizm Yapıların

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
BASIN AÇIKLAMASI
KONU: Basında yer alan “Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesine ait 1/25000 ölçekli Çevre
Düzeni Planı Revizyonu ile ilgili olarak;
AÇIKLAMALAR:
Datça-Bozburun, 1990 yılında Özel Çevre Koruma Bölgesi (ÖÇKB) olarak ilan edilmiş, Bölgeye
ilişkin ilk Çevre Düzeni Planı (ÇDP) 1994 yılında onaylanmıştır. Daha sonra, sit sınırları
doğrultusunda 1998 yılında söz konusu ÇDP revize edilmiştir. Çevre Düzeni Planı Revizyonu
kararlarına uygun olarak, Bölgede yer alan toplam 17 köyün 5’ine plan yapılmış; 2001 yılında Turgut
Köyü, Mesudiye Köyü, Orhaniye Köyü imar planları ile 2003 yılında Söğüt Köyü, Yakaköy
Palamutbükü Mevkii imar planları onaylanmıştır. Ancak, diğer kırsal yerleşimlere ilişkin planlama
çalışmaları; kadastro çalışmalarının henüz tamamlanmamış olması ve Orman Kanununun 2-b maddesi
ile doğal/arkeolojik sit alanlarındaki kısıtlamalar nedeniyle yapılamamıştır.
Bölgede; mevcut mevzuatın (3621 sayılı Kıyı Kanunu-3194 sayılı İmar Kanunu), kırsal yerleşim
alanlarının planlanmasında yetersiz kalması ve yerleşimlerin yöresel biçimlerine ve ihtiyaçlarına cevap
verememesi gibi nedenlerle aykırı yapılaşma ve uygulamalar oluşmaya başlamıştır. Bu olumsuzlukları
engellemek için, Bölgenin ihtiyacı olan “Kırsal Planlama Yaklaşımı”; mevcut Çevre Düzeni Planında
kırsal yerleşim alanları için “Geçiş Dönemi Yapılanma Koşulları”nın 2005 yılında onaylanması ile
başlatılmıştır.
2014 yılında askıya çıkan Çevre Düzeni Planı Revizyonu için yapılan çalışmalar, -basında yer alan
haberlerin aksine- 2005 yılında onaylanan “Geçiş Dönemi Yapılanma Koşulları” ile başlayan yaklaşık
10 yıllık bir geçmişe sahiptir. Ayrıca, bu sürecin başlangıcında, 2006 yılında, Marmaris’te, mülga Özel
Çevre Koruma Kurumu Başkanlığınca Üniversiteler, İlgili Kamu Kurum Kuruluşları, Sivil Toplum
Örgütleri, Bölgede Yaşayan Halkın katılımının sağlandığı “KIRSAL ALANLAR VE PLANLAMA”
semineri düzenlenmiştir. Seminerin ardından, 2007 yılında, Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) tabanlı
revizyon çalışmalarına başlanılmıştır.
Bu çalışmalar kapsamında; kırsal yerleşimlerin demografik yapı analizleri, nüfusun %3’ü ile hane
halkı anketi, köy yerleşimlerinin etki alanı tayini, fonksiyon tespiti, sosyo-ekonomik yapıları, köylerin
tipolojileri, kimlikleri, merkez kademelenmesi ve yüklenecekleri fonksiyonlar vb. detaylı çalışmalar
yapılmıştır.
Bölgenin sahip olduğu sınırlı ve verimli nitelikteki tarım alanlarını
korumak,. doğal, kültürel, tarihsel, toplumsal, sosyal ve ekonomik
değerlerini korumak ve geliştirmek amacıyla; sürdürülebilir doğal kaynak kullanımını
esas alarak, bir taraftan gelir düzeyinin ve yaşam kalitesinin yükseltilmesini, diğer taraftan çevresel ve
kültürel değerlerin korunmasını ve geliştirilmesini gözeterek, yerelde farklılaşan sosyal, kültürel ve
ekonomik özellikleri, ihtiyaçları, potansiyelleri ve dinamiklerin dikkate alarak Datça-Bozburun Özel
Çevre Koruma Bölgesi çok
sektörlü yaklaşımla planlanmıştır.
bölgede geçim olanaklarının sınırlı olmasından
kaynaklı yoksulluk, göçün ve mülkiyetin el değişmesini ve buna bağlı kırsal
kimliğin yok olmasının önlenmesi amacıyla tarım ve tarımdışı ekonomik faaliyetlerin
Bu yaklaşımla, revizyon planla
desteklenmesi suretiyle kırsal ekonomiye canlılık kazandırılması, girişimciliğin artırılması yönelik
tarım ve tarım dışı iş kollarında istihdam olanaklarının yaratılmasını sağlamak amaçlanmıştır.
1/4
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
Bu amaçla Revizyon Plan ile, yerel kaynak ve kapasiteler entegre edilerek, bölgesel turizmi geliştirme
amaçlı ulusal; uluslarası turizme yönelik alternatifler yaratılmış olup, basında yer alan haberde iddia
İstanbullu zenginlere değil, geçim olanakları sınırlı olması
nedeniyle yoksullaşmış, topraklarını hayatlarını idame ettirebilmek
amacıyla İstanbullu zenginlere satmak zorunda kalan Datçalılara kırsal
kimliklerini yeniden kazandırmaya yönelik;
edildiği üzere
Kırsal yerleşimlerin mevcut tarımsal potansiyeli ve çevre kaynakları incelenerek, kırsal peyzaj değeri
yüksek, yerel kültür özelliklerinin korunduğu, özgün yöresel ürünlere sahip kırsal yerleşimlerin, bir
yandan tarımsal faaliyetlerini sürdürürürken aynı zamanda turizm amaçlı değerlendirilmesine yönelik,
tüm tarım alanlarında değil sadece bölgede kırsal yerleşim alanları ile
bütünleşik tarım alanlarında yöreye uygun, ekonomik ve ekolojik anlamda önemli katkı
sağlayacak, Tarım Odaklı Kırsal Nitelikli Turizmin -Agro-Turizmin (doğal
kaynakların sürdürülebilirliğini güvence altına alan, yerel halkın ve bölgenin coğrafi, kültürel,
geleneksel özelliklerine dayanan, tarım ve tarım dışı sektörlerin birlikte değerlendirildiği, kırsal
alanda yöre halkının ekonomik kalkınmasına destek olan alternatif turizm faaliyetleri) geliştirilmesini
destekleyici Tarım Odaklı Kırsal Nitelikli Turizm Yapıların (yöreye uygun mimari
özelliklere sahip, bölgeye ekonomik ve ekolojik anlamda katkı sağlayacak, tarımsal üretim ile birlikte
konaklama olanağı sunan, gelen müşterilerin isterlerse tarımsal üretime katkı sağlayabileceği, kırsal
yaşantının sahnelenmesine imkan veren, Kültür Ve Turizm Bakanlığı'nın turizm tesislerinin
belgelendirilmesine ve niteliklerine ilişkin yönetmelik’e tabii olmayan aile işletmeleri)
yapılmasına imkan sağlayan plan kararları üretilmiştir.
Bölgede önemli potansiyel oluşturan; uluslararası anlamda özellikli, doğal, klimatik, ekolojik
ve tarihi değerlerin eko-turizm, sağlık turizmi (sanayileşme ve aşırı şehirleşmenin
oluşturduğu, toprak, hava, su, çevre kirlenmesi ve gürültü gibi çeşitler problemlerden dolayı
insanların seyahat etmek suretiyle ikamet ettiği yerleşmenin dışında belirli bir süre içinde sağlıklı bir
iklimde konaklayarak sinirsel ve bedensel yorgunluklarını gidermek çeşitli rahatsızlıklarına, fayda
bulmak amacıyla katıldıkları turizm faaliyetleri) ve tarihi nitelikli alanların kültürel
turizm açısından geliştirilmesi, koruma-kullanma dengesi çerçevesinde işletilmesi için plan kararları
üretilmiştir. Basında yer alan haberde iddia edildiği üzere, Yaka Köyü Palamutbükü
Mevkii Kültür Ve Turizm Bakanlığı'nın Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine
İlişkin Yönetmeliği’ne uygun, turizm işletme belgesi almış olan yapıların yer aldığı” Turizm
Tesisi Alanı” olarak tanımlanmamış olup, klimatik özellikleri nedeniyle Yaka Köyü
Palamutbükü Mevkiine ait “Sağlık ve Kırsal nitelikli Turizm” e (sanayileşme ve aşırı
şehirleşmenin oluşturduğu, toprak, hava, su, çevre kirlenmesi ve gürültü gibi çeşitler problemlerden
dolayı insanların seyahat etmek suretiyle ikamet ettiği yerleşmenin dışında belirli bir süre içinde
sağlıklı bir iklimde konaklayarak sinirsel ve bedensel yorgunluklarını gidermek çeşitli
rahatsızlıklarına, fayda bulmak amacıyla katıldıkları turizm faaliyetler) yönelik plan kararı
üretilmiştir.
Sahip olduğu doğal güzellikler, tarihi kalıntılar ve peyzajı ile Türkiye kıyılarında oluşan yat turizmini
çeken bölgenin ve bölge insanın geçim kaynakları da, bölgenin denizsel ve kıyısal
alanlarının biyolojik çeşitliliği göz önünde bulundurularak, balıklçılık ve yat
turizm gibi iktisadi faaliyetleri içeren deniz turizmi yatırımları ekolojik dengeye ve
toplumsal hassasiyetlere duyarlı bir şekilde planlanmıştır.
2/4
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
Bu Revizyon Plan ile; kıyı ve denizsel alanların korunmasına ve kıyı alanlarında koruma ağırlıklı
kullanımın sağlanmasına ilişkin kıyının yanı sıra Türkiye’de ilk defa denizel alanlara da
yönelik plan kararları oluşturulmuştur. Akdeniz’in en önemli oksijen kaynaklarından
biri olarak birinci derecede koruma altında olan ancak tahribat ve kirliliğe karşı son derece hassas olan
Posidonia Oceanica çayırlarının yaygın olduğu tespit edilen alanlar özel önlem alınması
gereken Hassas-endemik Biyotoplar olarak belirlenmiştir. Planda posidonya çayırlarının
dağılım gösterdiği kıyı ve koylarda kesinlikle demirleme yapılamayacağı, planla iskele olarak
belirlenmiş ve tonoz konulması önerilen alanlar dışında demir atılamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Tekne trafiği sonucunda demirleme faaliyetleri ile biyolojik yapıya ilave olarak deniz içindeki
arkeolojik yapının da ciddi şekilde tahrip olmuştur. Bunu önlemek amacıyla planda özellikle
Knidos, Bozukkale ve Şerçe Limanın olduğu sahalar, bölgenin biyolojik yapısına
uygun demirlemeye ihtiyaç duyulmadan kısa süreli Günübirlik Tekne Bağlama İçin
Düzenleme Yapılması Gereken Alanlar olarak belirlenmiştir.
Kırsal Yerleşimlerin Planlanması Kapsamında; Köy planlarının yapımına ilişkin esaslara yönelik
plan kararları üretilmiştir.
Basında yer alan haberde iddia edildiği üzere
Revizyon Plan ile alanlar yapılaşmaya
açılmamış;
 Bu planla kentsel yerleşme, turizm, günübirlik, küçük sanayi, konutdışı kentsel çalışma, kıyı
yapıları(yat limanı, iskele, balıkçı barınağı, tekne imal ve çekek yeri, çekek yeri vb.) kullanım
kararı getirilmiş alanlarda 1/5000 ve 1/1000 ölçekli nazım ve uygulama imar planları Çevre ve
Şehircilik Bakanlığınca onaylanmadan imar uygulaması yapılamayacağı ,.
 Bu planla kırsal yerleşim ve kırsal gelişme alanı olmak üzere kırsal yerleşme kullanım kararı
getirilen alanlarda, plan raporunda her kırsal yerleşimler özelinde belirlenen tipolojiler,
merkez kademesi, yükleneceği fonksiyonlar doğrultusunda ve sahip olduğu kültürel ve sosyal
değerlerde dikkate alınarak köy kimliğini korumaya ve geliştirmeye yönelik hazırlanacak ve
Çevre Ve Şehircilik Bakanlığınca onaylanacak köylere ait imar planları doğrultusunda
uygulama yapılacağı,
 Planın hedef ve ilkeleri doğrultusunda planla öngörülen kullanımların alt ölçek planlarının
bütüncül olarak yapılması zorunlu olduğu, parçacı plan bütünlüğünü bozucu gelişmelere
kesinlikle izin verilmeyeceği,
yapılacak alt ölçekli planlarda, ilgili
kurum ve kuruluşların görüşleri alınacağı, plan kararları bu görüşler
 Bu planın hedef ve ilkeleri doğrultusunda
doğrultusunda oluşturulacağı.
 Plan onama sınırları içinde kalan doğal sit alanlarında çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat
Varlıklarını Koruma Merkez Komisyonunca alınacak İlke Kararları ile ilgili Tabiat
Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu kararları doğrultusunda uygulama yapılacağı, söz
konusu kararlar alınana kadar mülgaKültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek
Kurulununun “Doğal
Sitler Koruma Ve Kullanma Koşulları İle İlgili İlke
Kararları”
ve mülga Muğla Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu’nun
almış olduğu kararların geçerli olacağı hüküm altına alınmıştır.
3/4
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü
Ayrıca, Bağlarözü’nde Marina ile Kargı Koyunun planlanması ; basında yer alan
haberlerin aksine, 2014 yılında revize edilen ÇDP ile ilk defa plana konu
edilmemiştir. I. Derece Doğal Sit Alanı ve Arkeolojik Sit Alanında kalan
Bağlarözü’ndeki Marina’ya ait plan, 27.02.2004 tarihli mülga Kurul Kararı
ile uygun görülerek 14.05.2004 tarihinde onaylanmıştır. Yine, III. Derece
Arkeolojik Sit Alanında kalan Kargı Koyu 1/5000 ve 1/1000 ölçekli Koruma
Amaçlı Nazım ve Uygulama İmar Planları , mülga Kurul’un 23.01.2003 tarihli
Kararı ile uygun görülerek 07.07.2004 tarihinde onaylanmıştır.
DEĞERLENDİRME: Datça-Bozburun Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25000 ölçekli Çevre
Düzeni Planı Revizyonu basında yer alan iddiaların aksine, 2005 yılından günümüze kadar yürütülen
uzun soluklu bir çalışma olup, bilimsel çalışmalar ışığında gerçekleştirilmiş, plan kapsamında ilgili
kamu kurum kuruluşlarının, sivil toplum örgüt ve temsilcileri ile halkın katılımıyla gerçekleştirilmiş
olup, Ülkemizde kırsal alan planlamasına ışık tutacak model niteliğindedir.
4/4