Sedatif Hipnotik Anksiyolitik İlaçlar

Sedatif Hipnotik
Anksiyolitik İlaçlar
Arkadaşlar slaytta renkli yazılı, vurgulanmış ve
altı çizili olan yerler hocaya aittir. Bunu dikkate
alarak çalışmanızı tavsiye ediyorum.
Bilinç düzeyi





Uyanık
Konfüzyon: uygun olmayan konuşma ve
davranışlar
Letarji (somnolans): uykuya eğilim var, sesli
uyaranlara yanıt veriyor
Strupor: Sadece güçlü uyaranlara cevap verir
Koma: Uyaranlara cevap yoktur
Glaskow koma skalasıyla
değerlendirilir
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar



Benzodiazepinler
Barbütiratlar
Diğerleri
Kons. Güç.
Kompülsiyon
Uyku
bozukluğu
Fobik
kaçınma
yorgunluk
Yaygın
anksiyete
/korku
Yaygın
endişe
Panik
ataklar
Uyarılma
sinirlilik
Kas
gerginliği
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar








SSS’ni doza bağımlı ve yaygın deprese ederler
Sedatif etki yapan dozun altında uyuşukluk
Küçük dozlarda SEDATİF (Sakinleştirici)
Büyük dozlarda HİPNOTİK (uyutucu)
Aşırı dozda GENEL ANESTEZİ ve KOMA
Bazıları ANKSİYOLİTİK
ANTİKONVÜLSAN
SANTRAL KAS GEVŞETİCİ etki
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

Etki Mekanizmaları
– Hedef nöronun sitoplazma membranındaki
GABAA reseptörü-klorür kanalı kompleksi
üzerindeki selektif bağlanma yerlerini aktive
ederek SSS’nin en yaygın inhibitör
nörotransmitteri GABA’nın klorür kanalını açıcı
etkisini kolaylaştırır.
 Bu
olayı, bağlanma yerlerini aktive ettikten
sonra, allosterik bir etki ile GABA’nın kendi
bağlanma yerine bağlanmasını arttırmak
suretiyle yaparlar.
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi
Bu kompleks içinde BZ reseptörü de bulunur
GABAA-BZ Reseptörü-Cl- Kanalı Kompleksi
5 altbirimli (pentamerik) kompleks molekülü
- SSS Nöronların %40’ında bulunur
–
BZ: Benzodiazepinler
GABAA reseptörü-BZD-klorür kanalı kompleksi
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar
Flumazenil özellikle benzodiazepin zehirlenmeleri
ve toksikasyonlarında antidot olarak kullanılabiliyor.
 BZ Reseptör tipleri BZ1 ve BZ2
BZ1 Anksiyolitik etkiye aracılık eder
BZ selektif agonist X Flumazenil selektif antagonist
BZ2 Beynin dışında da bulunurlar
Endojen ligantlarına ENDOZEPİNLER denir
– diazepam-binding inhibitor (DBI)
– triakonta tetra nöropeptit (TTN) Endozepinlerin isimleri çok
önemli değil!
– okta deka nöropeptit (ODN)
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi
GABAA- BZ Reseptörü- Cl- Kanalı Kompleksi
GABAA bağlanma yeri
MUSİMOL agonist X BİKUKULİN selektif antagonist
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

GABA Reseptörü-Klorür Kanalı Kompleksi
Barbitürat bağlanma yeri (reseptörü)
Barbitürat agonist X Pikrotoksin antagonist
(Etil alkol ve steroid bağlanma yerleri de var)
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

Hipnosedatif İlaçların ortak farmakokinetik özellikleri








Lipofiliktirler, ağız yolundan kullanılırlar,
Mide-barsak kanalından fazla ve çabuk absorbe edilirler,
Vücutta yaygın olarak dağılırlar,
Kan-beyin engelini çabuk geçerler,
Beyinde eliminasyonları ve etkilerinin sona ermesi,
redüstribüsyon’a dayanır, Redüstribüsyon: Yeniden dağılım
Çoğu KC’de metabolize edilir (Fenobarbital hariç - renal),
Bütün hipnosedatifler arasında çapraz tolerans vardır,
ÖNEMLİ!
Mutad dozlarında analjezi yapmazlar.
Çapraz tolerans: Aynı farmakolojik grupta bulunan ilaçlardan birine karşı oluşan toleransın
diğer ilaçlara karşı da oluşması durumu.
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

Hipnosedatif İlaçların ortak farmakokinetik
özellikleri
 Barbitüratlar
p450 enzim indüksiyonu yapar,
benzodiazepinler yapmaz
 Uzun
süre kullanımında tolerans gelişir (enzim
oto-indüksiyonu- reseptör down regülasyonu)
 Bağımlılık
yapma potansiyelleri vardır.
ÖNEMLİ!
Barbitüratlar daha düşük
dozlarda komaya neden
olabiliyor.
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

Hipnosedatif ilaçların
farkları-1
–
BZ’lerin SSS ile ilişkili
doz-cevap eğrisi yatık
(terapötik indeksi
yüksektir),
Barbitüratların diktir
(terapötik indeksi
düşüktür).
Koma-Uyku--
Barbitürat
Uyuklama-Sedasyon-Uyuşukluk--
Benzodiazepin
Doz (log)
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

Hipnosedatif ilaçların farkları-2
–
BZ’in etki gösterebilmeleri için ortamda
mutlaka GABA bulunmalıdır.
–
Barbitürat yüksek dozda Cl kanalını açabilir
(toksik etki)
Sedatif, hipnotik, anksiyolitik ilaçlar

Hipnosedatif ilaçların farkları-3
Fenobarbital ve türevleri
– Klonazepam
Belirgin sedasyon ve depresyon yapmayan
dozlarda ANTİKONVÜLSAN etki yaparlar
ve EPİLEPSİ nöbetlerini önlemek için
kronik kullanılırlar.
–
Diazepam özellikle çocuklardaki febril konvülsiyonda ilk seçenek
Anksiyete bozukluklarında
kullanılır.
BENZODİAZEPİNLER-1
1)
2)
3)
4)
5)
Terapötik indeksleri yüksektir,
Daha güvenlidir,
Belirgin anksiyolitik etki yaparlar,
Enzim indüksiyonu yapmazlar,
Kullanış yerlerindeki farkları farmakokinetik
özelliklerindeki farktan ileri gelir
BENZODİAZEPİNLER-2
1- Uzun Etki Süreli
2- Orta Etki Süreli
3- Kısa Etki Süreli
Diazepamın aynı zamanda
antiepileptik özelliği de var.
BENZODİAZEPİNLER-3
1- Uzun Etki Süreli BZ

İlk üçünü
okudu







DİAZEPAM
Anksiyolitik
KLORDİAZEPOKSİD Anksiyolitik
KLORAZEPAT
Anksiyolitik
PRAZEPAM
Anksiyolitik
HALAZEPAM
Anksiyolitik
MEDAZEPAM
Anksiyolitik
FLURAZEPAM
Hipnotik
KUAZEPAM
Hipnotik
BENZODİAZEPİNLER-4
2- Orta Etki Süreli BDZ
Hepsini okudu
ama ilk ikisini
bilsek yeter
bence
 OKSAZEPAM
Anksiyolitik
 ALPRAZOLAM
Anksiyolitik
 LORAZEPAM
Hipnotik
 TEMAZEPAM
Hipnotik
 NİTRAZEPAM
Hipnotik
 FLUNİTRAZEPAM
Hipnotik
BU SLAYT ÖNEMLİ!
BENZODİAZEPİNLER-5
3- Kısa Etki Süreli BDZ
Kısa etki süreli olmalarından dolayı
anestezide tercih edilirler.

MİDAZOLAM

TRİAZOLAM
•
Etkilerinin kısa sürmesi REDİSTRİBÜSYON’a ve
eliminasyon yarılanma ömürlerinin KISA oluşuna
bağlıdır.
Kısa ve orta etkililerin fiziksel bağımlılık yapma potansiyeli
ve anterograd amnezi yapma riski daha fazladır.
Uzun etkililerin tam etkilerinin ortaya çıkması ve ilaç
kesilince etkilerinin kaybolması geç olur (5-14 gün).
•
Hipnotik veya Preanestezik Medikasyon
Genel anestezi indüksiyonu
Hipnotik veya Preanestezik Medikasyon
Klinikte çok sık kullanılır.
Anksiyolitik + antiepileptik
BENZODİAZEPİNLER-6

DİAZEPAM
BZ’in en fazla kullanılan tipik üyesi
 Konvülsif akut durumların tedavisi için (ağızdan)
 Endoskopi vb. kısa süreli cerrahi girişimlerde hastayı
sakinleştirmek için (iv),
 Amnezi yapmak için (iv)
 t½=20-40 saat
 Anksiyoliktik,
BENZODİAZEPİNLER-7
Yan Tesirleri
–
Uyuşukluk, sarhoşluğa benzer durum, bellek
zayıflaması, amnezi, görme bulanıklığı, baş ağrısı,
konstipasyon, hipotansiyon.
–
Sürekli ve yüksek dozda uzun süre alanlarda tolerans ve
fiziksel bağımlılık
–
İlaç birden kesilirse anksiyete, tremor, uyku bozukluğu,
huzursuzluk vb. YOKSUNLUK SENDROMU
BENZODİAZEPİNLER-8
YAN TESİRLERİ
 Nadiren
 Alkolle
‘paradoksik eksitasyon’
Alkolle alınması tehlikeli.
Çünkü alkolün de
benzodiazepinlerin de sedatif
etkisi vardır.
birlikte fazla doz; ÖLÜM,
 Hipnotik
olarak alındıklarında, ARTIK-ETKİ
(ertesi güne sarkan etki)
 İlaç
kesildiğinde ortaya çıkan REBOUND UYKUSUZLUK
BENZODİAZEPİNLER-9

ANTAGONİST
FLUMAZENİL
 Tek
selektif (kompetitif) antagonist,
Buradaki depresyon
 Aşırı dozda BZ alanlarda iv, 10 mg, SSS’deki baskılanma
 Depresyonu geçirir; zehirlenmeyi tedavi eder,
 BZ bağımlılarında yoksunluk sendromuna neden
olur,
 Zayıf ters agonist etkisi var.
BARBİTÜRATLAR-1

Farmakokinetik özellikleri BZ’lere benzer,

KC’de metabolize edilir (Fenobarbital hariç),

Yan tesirleri BZ’e benzer, onlar gibi keyif arttırıcı
etkileri nedeniyle süistimal edilirler,
-Benzodiazpinler ve barbitüratlar karaciğerde
metabolize edilirken Fenobartal böbrekte
metabolize edilir.
-Hepsini okudu.
BARBİTÜRATLAR-2
BZ’den farklı olarak ;

KC sitokrom p450 enzimlerinin bazılarını indüklerler,

Hipnotik, anksiyolitik/sedatif olarak kullanılan farklı ilaçlar yoktur, hepsi
SEDATİF olarak kullanılan dozların üstünde gece yatarken, tek doz
verildiğinde HİPNOTİK olarak kullanılabilirler,

Solunum merkezini ve kardiyovasküler sistemi, BZ’e göre fazla deprese
ederler,

Akut intoksikasyon yapma ve ölüme neden olma riskleri BZ’den belirgin
derecede fazladır.
-İlk maddeyi vurguladı.
-Hepsini okudu
BARBİTÜRATLAR-3

Hipnosedatif Olarak Kullanılan BRBT;
Uzun etki süreli
Orta etki süreli
Kısa etki süreli
Çok kısa etki süreli
-Hepsini okudu
BARBİTÜRATLAR-4
–
Uzun etki süreli BRBT,


–
FENOBARBİTAL
BARBİTAL
Kısa etki süreli BRBT,



–
SEKOBARBİTAL
HEKSOBARBİTAL
TETRABARBİTAL
Orta etki süreli BRBT






PENTOBARBİTAL
ALLOBARBİTAL
AMOBARBİTAL
BUTALBİTAL
SİKLOBARBİTAL
BUTABARBİTAL
–
Çok kısa etki süreli BRBT,


TİOPENTAL
METOHEKSİTAL
Hızlı düstribüsyona uğrar
– İv genel anestezik olarak
kullanılırlar
–
-Sadece çok kısa etki süreli olanları bilsek yeter
çünkü genel anestezi de kullanılır.Bunu
VURGULADI.
BARBİTÜRATLAR-5

FENOBARBİTAL
–
–

Sedatif dozu günde 3 kez 15-30mg
Hipnotik dozu gece yatarken tek doz 100-300mg
PENTOBARBİTAL
–
–
Sedatif dozu günde 3 kez 15-40mg
Hipnotik dozu gece yatarken tek doz 60-125mg
-Hepsini okudu
DİĞER ANKSİYOLİTİKLER
Buspiron
–
–
–
–
–
Limbik sistem yapılarında 5-HT1A tipi otoreseptörlerin
parsiyel agonisti
Raphe-limbik seratonerjik sistemi inhibe ederek
anksiyolitik etki yapar
Etkisi 1-2 hafta içerisinde ortaya çıkar
Antidepresanlarla beraber güçlendirme tedavisinde
kullanılabilir
Sedasyon, amnezi, tolerans, bağımlılık yapmaz,
alkolle etkileşmez
-Hepsini okudu
-İlk iki maddeye değindi.

DİĞER ANKSİYOLİTİKLER
–
Zopiklon (Anksiyolitik)
–
Zolpidem (Hipnotik)
–
Kimyasal yapıları farklı ancak etki mekanizmaları BZ’e
benzer. Yan tesirleri de benzerdir. -İsim olarak
bileniz yeter
dedi.
DİĞER İLAÇLAR




SSRI
SNRI (venlafaksin)
Propranolol
Antihistaminikler
-En sık kullanılan
ilaçlar SSRI dır.
Bitkisel kökenli

Pasiflora
–
–
–
–
Çarkıfelek bitkisi ekstresinden üretilmiştir
Aktif madde olarak beta karbolinler, MAO
inhibitörleri içerir
Şurup
Kullanımı yan tesir, kontrendikasyon açısından diğer
anksiyolitikler ile benzer
-Uyuyamayanların daha rahat
uyuması için kullanıdığı bitkisel
bir ilaç.
Bitkisel kökenli

Valerian (Kedi otu)
–
–
–
Aktif madde olarak GABA agonistik etkili ve 5HT-1A
kısmı agonisti bileşenler içerir (?)
Kapsül
Kullanımı yan tesir, kontrendikasyon açısından diğer
anksiyolitikler ile benzer
-Kedilerin yediği
bir bitkidir.
-Hepsini okudu.
ALKOLLER

GABA-BZ-Cl kanal kompleksine bağlanır

Hipnosedatif etki

Mide-bağırsak kanalından hızla emilir

Tüm vücuda dağılır
-Hepsini okudu
Klinik Kullanım

Yaygın Anksiyete Bozukluğu

SSRI – SNRI – BZ – Buspiron

TCA – mirtazapin – trazadon – gabapentin

Hipnotik – kognitif /Bilişsel terapi -
antipsikotik
-İlk tercihimiz
SSRI dır.
Klinik Kullanım

Panik Bozukluk

SSRI – SNRI – BZ

TCA – mirtazapin – trazadon – gabapentin - MAOi

Hipnotik – kognitif/Bilişsel terapi – antipsikotik –
lamotrijin - topiramat
-Hepsini okudu
Klinik Kullanım

Sosyal anksiyete

SSRI – SNRI – BZ

Beta blokör – gabapentin - MAOi

Hipnotik – mirtazapin - kognitif/Bilişsel terapi –
antipsikotik – lamotrijin - topiramat
-Hepsini okudu
Klinik Kullanım

PTSD

SSRI – SNRI

BZ (!) – TCA - gabapentin - MAOi

Hipnotik – mirtazapin - kognitif/Bilişsel terapi –
antipsikotik – lamotrijin – topiramat – alfa1 antagonist
- naltrekson
-PTSD:Post travmatik stress bozukluğu
Klinik Kullanım

OKB

SSRI – SNRI

BZ – TCA - gabapentin - MAOi

Hipnotik – mirtazapin - kognitif/Bilişsel terapi –
antipsikotik – lamotrijin – topiramat – alfa1 antagonist
- naltrekson
-OKB:Obsesif Kompulsif Bozukluğu