Ders 8

14/03/2017
TUR2002
TURİZM
EKONOMİSİ
Ö Z AY Y I L DIZ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
14:20
Turizm Olayı
Turist ve Turistik Talep
Çekim Unsuru ve Hedef Bölge
Turistik Üretim ve Turizm Endüstrisi
Turizm Piyasası
Turizmin Moneter Ekonomik Etkileri
Turizmin Reel Ekonomik Etkileri
Turizmde Dengeyi Etkileyen Unsurlar
Türkiye Turizmi
Dünya Turizmi
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
8.1.
8.2.
8.3.
8.4.
3
Turizm Sektöründe Darboğazlar
Turizm Sektöründe Enflasyon Sorunu
Para Operasyonlarının Turizme Etkisi
Uluslararası Krizlerin Turizm Sektörüne Etkisi
14:31
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
4
1. Moneter özellikli darboğazlar:
a) Fiyat istikrarsızlığı
•
•
•
•
•
•
14:33
Ekonomik istikrarsızlık
Girdi maliyetlerinin artışı
Fiyat dalgalanmaları
Talebin fiyat esnekliği
Pazar baskısı ve beklentiler
Etik
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
6
1
14/03/2017
1. Moneter özellikli darboğazlar:
1. Moneter özellikli darboğazlar:
b) Enflasyonist baskılar
c) Nominal gelir düzeyi
• Stoklanamama
• Arz / talep dengesizliği
• Maliyet enflasyonu
14:36
• Gelir artışı ve yanılsama
• Fiyatlar genel düzeyi ve gerçek satın alma gücü
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
7
1. Moneter özellikli darboğazlar:
14:38
e) Ücretler
• Talebi etkileyen unsur olarak fiyat
• Maliyetler + normal kar marjı
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
•
•
•
•
9
2. Reel özellikli darboğazlar:
14:46
14:42
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
10
b) Talep yetersizliği
Turistik arzın maddi yönü: Tesis ve olanaklar
Nicel / nitel yetersizlikler
İşgücü / altyapı yetersizliği
Çekim unsurlarının kaybı
Yoğunlaşma
Kaynak kullanım yetersizliği
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
İşe uygun ücret
Ücret artışları
Nitelikli işgücü
Yabancı çalışanlar
2. Reel özellikli darboğazlar:
a) Arz yetersizliği
•
•
•
•
•
•
8
1. Moneter özellikli darboğazlar:
d) Kar marjları
14:41
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
•
•
•
•
•
•
11
14:47
Mantıklı ve mantık dışı unsurlar
İç ve dış unsurlar
Güven
Talep dalgalanmaları
Yetersiz turistik gelişim
Yetersiz kapasite kullanımı
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
12
2
14/03/2017
2. Reel özellikli darboğazlar:
2. Reel özellikli darboğazlar:
c) İstihdam
•
•
•
•
•
14:49
d) Reel gelir düzeyi
Nitelikli işgücü yetersizliği
Hizmet kalitesi
Sorumluluk
Eksik istihdam
Vasıfsız çalışanlar
• Satın alma gücünün düşmesi
• Süre ve harcamada azalma
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
13
14:50
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
14
• Turizm talebinde artış  gelir artışı
 harcama artışı
 genel talepte artış
 enflasyon
• Paranın değerinin düşmesi (Devalüasyon)  döviz kazancında
artış
15:03
• Enflasyonun turizme etkisi
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
16
• Turizmin enflasyona etkisi
• Genel konjonktür, kalkınma, yanlış kararlar  fiyat artışları
• Turistik yoğunlaşma, esnek talep, katı arz  enflasyon unsuru olarak
turizm (talep enflasyonu)
• Girdilerde (zorunlu / ikame edilebilir) fiyat artışı  turistik ürünlerde fiyat
artışı (maliyet enflasyonu)
• Azalan talep, artan dış pasif turizm
15:02
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
• Özellikle dönemsel fiyat artışları
• Yeni tüketicilerin ekonomiye girmesi
•
•
•
•
•
17
15:14
Tüketimdeki artış
Turistik ürün maliyetlerindeki artış
Turistik talep ve maliyet artışı
Pasif artan veren dış turizm bilançosu
Arz / talep dengesizliği (yatırım süresi)
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
Enflasyon
18
3
14/03/2017
• Enflasyonist harcama politikası
• Hızlandıran etkisi:
• Fiyatlarda artış  toplam arz artışı  gelir artışı  ekonomik etkinlikte artış
• Beklenti etkisi:
• Fiyatlarda sürekli artış  harcamaların öne alınması (antisipasyon konjonktürü)
• Turistik harcamada artış
• Yatırımlarda artış:
• Enflasyon  tasarruf yerine yatırım
15:05
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
19
1. Devalüasyonun turizme etkisi
•
•
•
•
•
2. Revalüasyonun turizme etkisi
Paranın resmi değerini gerçek değerine çekmek
Dışsatımın ucuzlaması
Dış turizmde nispi fiyatların düşmesi
Gelen uluslararası turistin reel satın alma gücünün artması
Dış aktif turizm talebinde ve harcamasında artış
•
•
•
•
• Paranın dış değerinde artış
•
•
•
•
Dışsatım zorlukları
Nispi fiyatlarda artış
Dış aktif turizm talebinde düşüş
Dış pasif turizm talebinde artış
Zamanlama
Yerli para üzerinden anlaşmalar
Dışalım ikamesi
Enflasyon & devalüasyon
• Dış pasif turizmin marjinal maliyetinde artış  iç turizm talebi artışı
14:32
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
21
1. Ekonomik krizler
•
•
•
•
15:23
•
•
•
•
•
•
•
•
• Pazar baskısı nedeniyle uzun dönemli
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
22
2. Politik dengeler
Gelecek belirsizliği
Tasarruf eğiliminde artış  lüks tüketimde azalma
Fiyat indirimleri
Turizm gelirinde azalma
• Yatırımlarda azalma
• Turizmin sınırlandırılması
14:32
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
23
15:28
Genel politik konjonktür
Ülkeler arası ilişkiler
Savaş
Savaş bölgesi ve komşu ülkeler (spillover)
Vize
Politik istikrarsızlıklar
Terör
Turizme yönelik tedbirler
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
24
4
14/03/2017
3. Sosyal engeller
•
•
•
•
•
•
•
•
15:30
Toplumsal yapı ve aile
Şehirleşme
Demografik yapı
Kültür ve eğitim düzeyi
Gelir düzeyi ve dağılımı
Sanat ve bilim
Etkinlik kültürü
Sosyal haklar
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
25
Kaynaklar
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Timur, A., Turizm Ekonomisi ders notları
Goeldner, Charles R., J.R. Brent Ritchie & Robert W. McIntosh, Tourism, Principles, Practices, Philosophies, John Wiley & Sons, NY, 2000
Lickorish, Leonard & Carson L. Jenkins, An Introduction to Tourism, Butterworth-Heinemann, Oxford, 1999
www.tdk.gov.tr
www.unwto.org
Yıldız, Ö. Türkiye’de Şarap Turizmi: Çeşme Örneğinde Ürün Geliştirme Modeli, yayınlanmamış yüksek lisans tezi, T.C.Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm
İşletmeciliği Programı, İzmir, 2009.
Yıldız, Ö. Turistik Çekim Unsuru Olarak Yerel Yiyecek – İçecek Üretiminin Ekonomik Sürdürülebilirliği – Kazdağı Örneği, yayınlanmamış doktora tezi, T.C.Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm
İşletmeciliği Anabilim Dalı Turizm İşletmeciliği Programı, İzmir, 2015
İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, BM Genel Kurulu, 10 Aralık 1948 tarih ve 217A(III) sayılı karar
International Recommendations for Tourism Statistics 2008, UNWTO
Toskay, T. Turizm Olayına Genel Yaklaşım, 2. Baskı, Der Yayınları, İstanbul, 1983
Olalı, H. ve Timur, A. Turizm Ekonomisi, Ofis Ticaret Matbaacılık, İzmir, 1988
Kozak, N. vd, Genel Turizm (7. Baskı) İlkeler – Kavramlar, Detay Yayıncılık, Ankara, 2008
İçöz, O. (ed), Genel Turizm – Turizmde Temel Kavramlar ve İlkeler, Turhan Kitabevi, Ankara, 2007
Özgüç, N., Turizm Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 1984
Richards, G., Raymond, C., Creative Tourism, Atlas News, sayı: 23, 2000, ss. 16 – 20
Tan, Siow-Kian, Shiann-Far Kung, Ding-Bang Luh, A Model of ‘Creative Experience’ in Creative Tourism, Annals of Tourism Research, 2013, Cilt: 41
Hacıoğlu, N. Ve Avcıkurt, C. (editörler), Turistik Ürün Çeşitlendirmesi, Nobel Yayınevi, Ankara, 2007.
Bramwell, B., Coastal Mass Tourism: Diversification and Sustainable Development in Southern Europe, Channel View Publications, UK, 2004
İçöz, O., Turizm İşletmelerinde Pazarlama, Turhan Kitabevi, Ankara, 2001.
İçöz, O., Turizm Ekonomisi, 3. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara, 2005
Doğan, Hasan Zafer, Turizmin Sosyo-Kültürel Temelleri, Detay Yayıncılık, Ankara, İkinci Baskı, 2004
Olalı, Hasan, Turizm Politikası ve Planlaması, İstanbul, 1990
Rıdvan Karalar (ed.), Genel işletme, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 2001
Timur, A., Turistik Ürün Politikası Ders Notları
Victor Middleton, Overall Tourism Product, Tourism Marketing and Managment Handbook, Der: Stephen F. Witt ve Luiz Mountinho, Prentice Hall Inc., New Jersey, 1989
14:20
TURİZM EKONOMİSİ - ÖZAY YILDIZ
27
5