Slayt 1

T.C. Sağlık Bakanlığı
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu
Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik
Yönetimi ve Tanıtım Daire
Başkanlığı
‘Tüm maddeler zehirdir, ilacı zehirden ayıran
dozudur’
3

Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında
Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır.

Hastaların klinik bulgularına ve bireysel
özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve
dozda, en düşük fiyata ve kolayca
sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır.
Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health
Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).
4
Sağlık hizmetinin kalitesini artırmak
 Tedavi maliyetlerini azaltmak

5








Hekim
Eczacı
Hemşire
Diğer sağlık personeli
Hasta/ hasta yakını
Üretici
Düzenleyici Otorite
Diğer (Medya, Akademi vb.)
6
Çoklu ilaç kullanımı
 İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı, klinik
rehberlere uyumsuz tedavi seçimi
 Piyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi
 İlaç kullanımında özensiz davranılması
(uygulama yolu, süre, doz)

7





Gereksiz yere antibiyotik tüketimi (direnç gelişimi,
maliyet)
Gereksiz yere enjeksiyon önerilmesi (invaziv)
Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı
(intoksikasyon, maliyet)
Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı
İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin
ihmal edilmesi (Tıbbi Farmakoloji AbD’dan
konsültasyon?)
8
Akılcı ilaç kullanımı tanımında yer alan
maddelerden herhangi birinin veya birkaçının
karşılanamaması durumu,
Hastaların tedaviye uyuncunun azalmasına,
İlaç etkileşimlerine,
Advers olay görülme sıklığının artmasına,
Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine,
Hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına,
Tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur.
9
Hastanın sorununun tanımlanması,
 Hekim tarafından doğru tanının konulması,
 İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin
tanımlanması,
 Tedavinin gerçekleşebilirliğinin ve
maliyetinin değerlendirilmesi,
 Tedavinin başarısı ve hastanın uyuncunun
değerlendirilmesi,

10
Eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa uygun
ilaçların seçimi,
 Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimlerin
öngörülmesi,
 Her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama
süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin
yazılması gerekmektedir.
 Hasta ve hasta yakını tedavi hakkında
bilgilendirilmelidir.

11
BAŞKA İLAÇ KULLANIMI
58.4
ALERJİ
51.9
KC HASTALIĞI
39.0
BÖBREK HASTALIĞI
41.6
KRONİK HASTALIK
54.5
GEBELİK
48.7*
12

Kronik hastalık
 böbrek ve KC fonksiyonları
 ilaç kontrendikasyonu
doz ayarlaması
KOAH
opioid analjezik
İlaç kullanımı
ilaç etkileşimleri
 Yaş
 Cinsiyet
gebelik
teratojenite
 Hastanın kilosu
doz ayarlaması
 Kullanılacak ilacın maliyeti

13
TERATOJENİTE BİLGİ SERVİSİ
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi
Farmakoloji Anabilim Dalı
 Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın
Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı

Riskli gebelik polikliniğine ilaç kullanımı ile
başvuran gebelere teratojenite danışma
hizmeti vermektedir.
14
% 45 kendi kendine AB kullanıyor.
 %16 şikayetleri geçince kesiyor.
 %81 soğuk algınlığı için AB kullanması
gerektiğini düşünüyor.

EĞİTİM
15
% 45 kendi kendine AB kullanıyor.
 %16 şikayetleri geçince kesiyor.
 %81 soğuk algınlığı için AB kullanması
gerektiğini düşünüyor.

EĞİTİM
16
En iyi tedaviyi verme düşüncesi
 ‘Daha yüksek doz daha iyidir’
 ‘Geniş spektrumlu AB seçmeliyim’
 ‘Laboratuvar sonuçları geç geliyor’
 Malpraktis korkusu
 İlaç firmalarının yoğun promosyonu

SONUÇ: Kendi grubunda son basamak
olan ve fiyatı yüksek AB kullanımı.
17
Bakteriyel direnç gelişmesi.
 Advers olay
Linezolid
trombositopeni
 Dirençli bakterilerle ortaya çıkan tedavisi daha
daha yeni ve daha pahalı AB’lere
zor enfeksiyonlar

ihtiyaç duyulması

Maliyet artışı
18
Koordinasyonu sağlayacak bir kurum
 Kanıta dayalı klinik rehberler
 Temel ilaç listesi
 İlaç ve tedavi komiteleri
 Farmakoterapi ve reçeteleme eğitimi
 Sürekli tıp eğitimleri
 Kamuoyunun bilgilendirilmesi ve halk
eğitimleri

19

Sağlık Bakanlığı bünyesinde, akılcı ilaç kullanımı ile
ilgili çalışmalar, yaklaşık 20 yıldır sürmektedir.

12 Ekim 2010 tarihinde Akılcı İlaç Kullanımı Birimi
kurulmuştur.

19 Mart 2012 tarihinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz
Kurumu Bünyesinde Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik
Yönetimi ve Tanıtım Dairesi kurulmuştur.
20

İllerde koordinasyonu sağlamak amacıyla 81
ilde İl Sağlık Müdürlüklerinde Akılcı İlaç
Kullanımı İl Temsilcisi bulunmaktadır.

Hastane Hizmet Kalite Standartları
gereğince, hastanelerde planlama yapmak
ve faaliyetlerde bulunmak amacıyla Akılcı
İlaç Kullanımı Ekipleri oluşturulmuştur.
21
TEŞEKKÜRLER…