Hibritler ve Mendelizm Genel Biyoloji Dersi Dr. Bülent ÇAVAŞ

Hibritler ve Mendelizm
Genel Biyoloji Dersi
Dr. Bülent ÇAVAŞ
Karakterlerin döllerdeki
devamı: Hibritler ve
Mendelizm
 Eşey
organlarında
mayoz bölünme
sonucunda erkek
ve dişi gametlerin
birleşmesi olayına
döllenme denir
 Kalıtsal karakterler
 Kromozom
 Genler
 Plastid
 Ve hücre
sitoplazmasında
 Sitoplazmada bulunan ve
bu yolla dölden döle
geçen kalıtsal birimlerin
tamamına plazmon
 Plastidlerde toplanan
birimlere ise plastidom
denir.
 Genotipleri bir veya
birden fazla karakter
bakımından aynı olan
2 farklı birey arasında
bir çiftleşme olabilir.
 Bir veya birden fazla
karakter bakımından
farklı idiotipteki
bireyler arasında da
çiftleşme olabilir.
 Mendel—ilk deney
 Mendelizm
Hibrit
 Aynı genetik yapıda olmayan iki bireyin
çaprazlanması sonucu oluşan bireye
denir.
 Çaprazlanma yapmaya hibridizasyon
denir.
Hibritler kendilerini veren bireyler
arasındaki farklı genlerin sayısına göre 3
grupta incelenir:
 Monohibritler
 Dihibritler
 Trihibritler (Polihibritler)
Monohibritler
 Sadece bir tek
gen bakımından
farklı iki bireyin
çaprazlanması
sonucu oluşan
melez bireylerdir
Dihibritler
 İki gen
bakımından
farklı iki bireyin
çaprazlanması
sonucu oluşur.
Polihibritler
 Böyle bir hibrit
birçok gen
bakımından
farklar gösteren
iki bireyin
birleşmesiyle
oluşur.
Mendel Yasaları
Monohibritler ve dominant
– resesif kanunları
TT
T
x
tt
t
Tt
Tt
x
Tt
TT Tt tT tt
Eş baskınlık
KK
kk
F1:
Kk
Kk
Kk
F2:
KK
Kk
Kk
kk
Dihibrit Kalıtım


İki karakteri esas
alarak yapılan
çaprazlamadır.
Örneğin göz rengi ve
saç şekli iki ayrı
karakterdir.
A : Kahverengi göz
alel geni
a : Mavi göz alel geni
B : Kıvırcık saç alel
geni
b : Düz saç alel geni
Fenotip : Kahverengi gözlü kıvırcık saçlı
Genotip : Heterozigot
Trihibrit






Canlının üç karakter
yönünden
incelenmesi ve bu
karakterlerin aktarılış
oranlarının
incelenmesidir.
Bezelyelerin üç
karakteri (renk, boy,
şekil) bu şekilde
incelenebilir.
S = Sarı
U = Uzun
D = Düzgün
s = Yeşil
u = Kısa
d = Buruşuk
Bir canlının özelliklerinden iki tanesi, şekli ve rengi olsun. Şekil özelliğinde diktörtgen (B) geni baskın, daire (b) geni çekinik
olsun. Renk özelliğinde kırmızı (A) geni, beyaz (a) genine, Aa heterozigotu pembe renkli olacak şekilde kısmi baskın olsun.
AaBbxAaBb dihibrit çaprazlaması için Punnet karesini yazmaya çalışalım. Ebeveynlerden birinin gametleri (iki özelliğe göre
taşıdığı gen bakımından) satırlarda, diğerinin ki sütunlarda olmak üzere, tablonun içinde yer alan döllerin genotipleri, fenotipleri
ve ilgili olasılıklar İkinci Mendel Yasasına göre aşağıdaki gibidir.
Bir canlının
özelliklerinden üç
tanesi: şekli, iç rengi
ve çevre rengi olsun.
Her üç özellik için biri
diğerine baskın ikişer
alel olsun. İç renk
özelliğinde sarı (A)
geni baskın, yeşil (a)
geni çekinik , şekil
özelliğinde diktörtgen
(B) geni baskın, daire
(b) geni çekinik ve
çevre rengi özelliğinde
kırmızı (C) geni
baskın, mavi (c) geni
çekinik olsun.
AaBbCcxAaBbCc
trihibrit çaprazlaması
için Punnet karesini
yazmaya çalışalım.
Ebeveynlerden birinin
gametleri (iki özelliğe
göre taşıdığı gen
bakımından)
satırlarda, diğerinin ki
sütunlarda olmak
üzere, tablonun içinde
yer alan döllerin
genotipleri, fenotipleri
ve ilgili olasılıklar
İkinci Mendel
Yasasına göre
aşağıdaki gibidir.
Mendel sonuçları
 Farklı karakterde homozigot iki canlının
çaprazlanması sonucunda oluşan
melezde bireylerin hepsi birbirlerine
benzerler. Bu kanuna izotipi kanunu denir
 Bir melezde bir araya gelmiş bulunan
anne ve babadan geçen karakterler
gametler yaratılırken birbirinden ayrılırlar.
Buna ayrılma kanunu denir
 Heterozigot F1 dölünün meydana
gelişinde birbirinden bağımsız ayrılabilen
ve birbirine bağlı olmadan yeni gen
kombinasyonları oluşabilir. Buna
bağımsızlık kanunu denir.