akılcı ilaç kullanımı prosedürü - Beytepe Murat Erdi Eker Devlet

AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROSEDÜRÜ
Doküman Kodu
S.İY.PR.03
Yayın Tarihi
15.03.2017
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
1/3
1. AMAÇ: Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; herhangi bir endikasyon
için uygun ilacın etkililik, güvenlilik, uygunluk ve maliyet kıstasları dikkate alınarak
seçilmesidir.
2. SORUMLULAR: Akılcı İlaç Kullanımının sağlanması konusunda farkındalığın
oluşturulması ve bilincin artırılmasında hekim, eczacı, hemşire, diğer sağlık personeli, hasta/
hasta yakını, sorumluluk sahibi taraflardır.
3. DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR: Akılcı ilaç kullanımı, öncelikli olarak halkın sağlığını
ve toplumun çıkarını gözetir. Akılcı ilaç kullanımının sağlanabilmesi için aşağıdaki hususlara
dikkat edilmesi gerekmektedir:




Öncelikle hastanın probleminin tanımlanması, yani hekim tarafından doğru teşhisin konulması
gerekmektedir. Buna paralel olarak, ilaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin
tanımlanması, eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa, uygun ilaçların seçimi, her bir ilaç için uygun
dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun tedavinin yazılması basamakları
izlenmelidir. Bu aşamada onaylanmış, güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır.
Genel olarak akılcı İlaç kullanımında; bir hastalığın önlenmesi, kontrol altına alınması veya
tedavi edilmesi için bir ilacın kullanılmadan önce mutlaka 8 yönden doğru olduğundan emin
olunur.

Doğru ilaç

Doğru doz

Doğru hasta

Doğru zaman

Doğru yol

Doğru ilaç şekli

Doğru kayıt

Doğru yanıt
Kullanılmakta olan ve en son kullanılan ilaçlar, hastanın alerjik durumları sorgulanmalı ve
hasta tarafından belirtilmelidir.
İlaçların nasıl, hangi dozda, hangi sıklıkta (günde 2 defa, 12 saat arayla), ne kadar süre (kaç
gün) kullanılacağı ve hangi koşullarda saklanacağı hastaya tam olarak anlatılmalı ve
hasta/hasta yakını tarafından eksiksiz olarak uygulanmalıdır.
Hasta/hasta yakını ilacın olası yan etkileri, ilacın besin ve ilaç etkileşimleri konusunda
bilgilendirilmelidir. Bu durum hasta/hasta yakını tarafından da sorgulanmalıdır. Hastalara ve
yakınlarına planlanan tedavinin ve kullanılacak ilaçların amacına ve yan etkilerine ilişkin
AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROSEDÜRÜ
Doküman Kodu
S.İY.PR.03











Yayın Tarihi
15.03.2017
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
2/3
bilgilendirmeler sağlık personeli tarafından yapılmalıdır. Dikkat edilmesi gereken hususlar
anlatılmalıdır.
İlaçlar kullanma talimatında belirtilen şekilde saklanmalıdır. Uygun olmayan saklama
koşullarında ilaçların kimyasal yapılarında bozulma olabileceği yani etkisini kaybedebileceği
hatta istenmeyen etkilerin ortaya çıkabileceği, zehirlenmelerin oluşabileceği unutulmamalıdır.
Buzdolabında saklanması gereken ilaçlar, kesinlikle buzlukta saklanmamalı ve
dondurulmamalıdır. Soğuk zincir, üretildiği andan tüketileceği ana kadar +2°C ile +8°C
arasında korunması gereken ürünlerin saklama ve taşıma koşullarını ifade eder.
Saklanmasından uygulanmasına kadar tüm aşamalarda daha fazla özen isteyen ürün
grubudur. Taşıma sırasında kullanılan yalıtımlı taşıma kabı ile birlikte soğutucuya
yerleştirilirse uygun soğutma sağlanamayacaktır.
Soğuk zincir ürünlerin donmamasına özen gösterilmelidir. Kesinlikle dondurucuda
saklanmamalıdır. Dondurucudan çıkartılan buz akülerinin, ürüne doğrudan teması ile ürünün
donma riski artmaktadır. Buz aküleri, buzluktan çıkarıldıktan sonra çalkalama sesi gelene
kadar oda ısısında bekletildikten sonra kullanılmalıdır. (Ör: -20°C’ de dondurulmuş buz
aküsü, +20°C’de yaklaşık bir saat bekletilmelidir.) Donmaya duyarlı ürünlerde Dünya Sağlık
Örgütü’ nün de tavsiyesi olan soğuk su aküsü (buzdolabında soğutulmuş su aküsü)
kullanılarak taşıma sağlanırsa donma riski de önlenmiş olacaktır.
Hamilelik ve emzirme döneminde, çocuklarda, yaşlılarda, böbrek ve karaciğer yetmezliği olan
hastalarda, kronik hastalığı olanlarda, ilaç alerjisi öyküsü olanlarda ilaç kullanımı konusunda
daha dikkatli olunmalıdır.
İlaç; hekimin veya eczacının önerisi dışında; çiğnenerek, kırılarak, bölünerek veya suda
çözülerek kullandırılmamalıdır. Unutmayınız ki her ilaç buna uygun olarak üretilmemiştir.
İlaçlar ışıktan ve nemden korunarak ve ambalajında saklanmalıdır.
İlaç, hekim tarafından önerilen süre boyunca kullanılmalıdır. İlaç kullanımı yarıda
kesilmemeli, hekime danışmadan doz değişikliğine gidilmemelidir.
Doz atlamamaya ve ilacı hekimin önerdiği şekilde almaya özen gösterilmelidir.
İlaç dışı gıda takviyesi, bitkisel ürün gibi tedaviye yönelik diğer ürünlerin bilinçsiz
kullanımından kaçınılmalıdır.
Kesilmiş veya açılmış ambalajlar satın alınmamalı, son kullanma tarihi geçmiş olan ilaçlar
kesinlikle kullanılmamalıdır.
Akılcı olmayan ilaç kullanımı hastaların tedaviye uyuncunun azalmasına, ilaç etkileşimlerine,
bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına, advers
olay görülme sıklığının artmasına, tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur. Uygun şekilde
kullanılmayan ilaçlarda: Etkinlik azalabilir;
Kimyasal yapılarında bozulma olabilir;
Zehirlenme meydana gelebilir; Yan etki görülme sıklığı veya şiddeti artabilir.
4. UYGULAMAYA DÖNÜK ESASLAR: Akılcı ilaç kullanımı ekibi sorumlusu ve yardımcısı
belirlenmelidir. Akılcı ilaç kullanımı ekibi, aşağıda belirtilen kişilerden en az sekiz üye
olmak koşuluyla oluşturulmalıdır. İhtiyaca göre katkı sağlayacağı düşünülen kişiler de ekibe
dâhil edilebilir. Akılcı ilaç kullanımı ekibi tarafından akılcı ilaç kullanımının önemine,
hastanede yürütülmesi planlanan faaliyetlere ayrıca tüm sağlık personelinin desteği ile
AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROSEDÜRÜ
Doküman Kodu
S.İY.PR.03
Yayın Tarihi
15.03.2017
Revizyon Tarihi
Revizyon No
00
Sayfa Sayısı
3/3
yürütülmesi gereken bir program olduğuna ve sorumluluklara ilişkin kısa bilgilendirme
eğitimi verilmeli veya bilgi notları dağıtılmalıdır. Öneriler alınarak programa dâhil edilebilir.

Yönetimi temsilen ilaç ve hizmet alımından sorumlu başhekim yardımcısı,

En az üç farklı branştan birer hekim,

Hastane başeczacısı,

Hastane başhemşiresi,

Hastane farmakovijilans sorumlusu,

Hastane hasta hakları birimi sorumlusu,

Varsa farmakoloji alanında uzmanlığını yapmış veya doktorasını tamamlamış hekim yoksa bu
şartları sağlayan eczacı,

Varsa bir klinik eczacı.
Akılcı ilaç kullanımı ekibi düzenli olarak ekip sorumlusu başkanlığında 3 ayda bir veya
ihtiyaca göre daha sık toplanmalıdır. Akılcı ilaç kullanımı ekibi, en az beş kişi ile toplantı yapmalı
ve salt çoğunluk ile karar almalıdır. Bu toplantılarda mevcut durum değerlendirmesi yapılmalı,
gerçekleştirilen ve planlanan faaliyetler paylaşılmalıdır. Plandan sapmalar varsa gerekçeleri ve
çözüm önerileri ile birlikte bir rapor oluşturulmalıdır.
5. İLGİLİ DOKÜMANLAR:
Akılcı İlaç Kullanımı İle İlgili Kılavuz 06.10.2011/8685
Eczane Çalışma Prosedürü (S.İY. PR. 01)
İlaç Yönetimi Ve Güvenliği Prosedürü (S.İY.PR.02)
HAZIRLAYAN
Dr.Ecz.Buğra SOYKUT
Başeczacı
KONTROL EDEN
Hatice ÖZTÜRK
Kalite Yönetim Direktörü
ONAYLAYAN
Uzm.Dr.Süha ŞEN
Başhekim Yardımcısı