Duygudurum Bozukluklarında Beyin Anatomisi

Sonsuzluğun Eşiğinde, Vincent Van Gogh
Zihinsel Bozuklukların Tanısal ve İstatiksel El Kitabı
Bölüm 6 Duygudurum Bozuklukları
Majör Depresif Bozukluk
Bipolar Bozukluk
Distimik Bozukluk




Madde bağımlılığı indüklenen duygudurum bozukluğu
Genel bir tıbbi duruma bağlı duygudurum bozukluğu
Depresif duygudurumu ile olan uyum bozukluğu
Depresyonun primer semptom olabileceği diğer psikiyatrik
durumlar
DSM-IV-TR ®
Mart 2007
MAJÖR DEPRESIF BOZUKLUK
2 veya daha fazla majör depresif atak
En az 5 semptom, 2 veya daha fazla hafta
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Günün çoğunda depresif duygu durumu
Tüm (veya çoğu) aktiviteler için azalmış ilgi/zevk
Önemli ölçüde istemeden kilo kaybı veya alımı
İnsomnia veya çok uyumak
Ajitasyon veya psikomotor retardasyon
Halsizlik veya enerji kaybı
Değersizlik veya aşırı suçluluk hissi
Düşünme veya konsantre olma yetilerinde azalma veya
kararsızlık
9. Tekrarlayan ölüm düşünceleri
MAJÖR DEPRESIF BOZUKLUK
20 kişiden 1’i geçen sene bir majör depresif atak yaşadı.
Şu an dünyada 350 milyon depresyon hastası
Her yıl 1 milyon kişiyi intihar yüzünden kaybediyoruz.
Günde 3,000 kişi intihar ederek ölüyor.
MAJÖR DEPRESIF BOZUKLUK
limbik–kortikal–striatal–pallidal–talamik yol
Strakowskiet al. 2012. Thefunctionalneuroanatomyof bipolardisorder: a consensusmodel.
BipolarDisorder
•
•
•
•
MDD hastalarında gri cevher hacminde azalma
Hacim kaybı nöronlardan değil glia hücrelerinin azalmasından kaynaklı
Kortikal hacim azalmasına paralel metabolik aktivite düşüşü
Uzun süreli antidepresan tedavisiyle hacim artışı
Drevets WC, Price JL, Simpson JR Jr, Todd RD, Reich T, Vannier M, Raichle ME. Subgenual
prefrontal cortex abnormalities in mood disorders. Nature. 1997;386:824-7.
• Emosyonun regülasyonu
• Hipotalamo-hipofizer-adrenal eksenin
düzenlenmesi
• Kısa dönem bellek işlemesi
• Dikkatin toplanması
Strese verilen yanıtta
hippocampus ile
hipotalamo-hipofizeradrenal aks ilişkisi
Knapman A, Kaltwasser SF, Martins-de-Souza D, Holsboer F, Landgraf R, Turck CW, Czisch M,
Touma C. Increased stress reactivity is associated with reduced hippocampal activity and
neuronal integrity along with changes in energy metabolism. Eur J Neurosci. 2012;35:412-22.
2 yıldan fazla majör depresyonu olanlarda
1’den fazla depresyon atağı olanlarda
24 depresif kadında bilateral hippocampus hacminde azalma
Hippocampus hacminin azalması verbal hafıza ile doğru orantılı
Depresyon süresi ve
Depresyon süresi ~ hippocampus hacminde azalma
hippocampus hacmi
arasındaki korelasyon.
32 major depresif bozukluk hastası kadın:
21 puberte öncesi fiziksel/cinsel istismara maruz kalmış
11 puberte öncesi fiziksel/cinsel istismar yaşamamış
14 kontrol grubu
%18 daha küçük sol HC istismara uğramayan depresif gruba göre
%15 daha küçük sol HC kontrol grubuna göre
•
•
•
•
Orbitofrontal Korteks
Vermis
Kaudat
Putamen
Uzun süreli tedavi gören majör
depresif bozukluğu olan hastalarda
anterior vermis hacminde artış
BİPOLAR BOZUKLUK
1 ya da daha fazla hafta süren değişken duygudurumu
en az 3 semptom
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Kendine verilen değerin çok artması
Uyku ihtiyacının azalması
Normalden daha çok konuşma
Uçuk düşünceler
Dikkatini toplayabilme yeteneğinin kaybolması
Hedef amaçlı aktivitelerde artış
Tehlikeli ve haz içeren aktivitelere katılımın artması
BİPOLAR BOZUKLUK
• Dünya nüfusunun %1,4’ü bipolar bozukluk
hastası
• Geç ergenlikten 40-50 yaş aralığına kadar
görülme yelpazesi
• Bipolar hastalar arasında intihar sıklığı %7
• Hastaların %50’sinde madde kullanım
geçmişi
AngstF, StassenHH, ClaytonPJ, AngstJ. Mortalityof patientswithmooddisorders: follow-upover34-38 years. J Affect
Disord. 2002;68:167-181.
BİPOLAR BOZUKLUK
OFK ve hippocampus hacminde azalma
PFK aktivitesinde azalma
Kortikolimbik disregülasyon
BİPOLAR BOZUKLUK
Kısa vadeli Li tedavisinde hippocampus ve hippocampus başı
hacminde bilateral artış
Tedavi süresi: 1-8 hafta
Uzun vadeli Li tedavisinde hippocampus hacminde bilateral
artış
Tedavi süresi: 2-4 yıl
DİSTİMİK BOZUKLUK
En az 2 semptom, 2 yıl ya da daha fazla süreli
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Az ya da çok iştah
Insomnia ya da çok uyuma
Enerji kaybı ya da yorgunluk hissi
Kendini değersiz hissetme
Konsantrasyon düşüklüğü ya da kararsızlık
Umutsuz hissetme
Distimik bozukluğun fark edilmesi zor, semptomları daha
belirsiz ama hastalık süresi uzundur.
• Dorsolateral prefrontal kortekste aktivite
• Amigdala, anterior singulat korteks ve insula’da metabolik aktivite
RavindranAV, Smith A, CameronC, BhatlaR, CameronI, GeorgescuTM, HoganMJ. Towarda functionalneuroanatomy
of dysthymia: a functionalmagneticresonanceimagingstudy. J AffectDisord. 2009;119:9-15
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER