Demir eksikli*ine dikkat!

BASIN BÜLTENİ
22 MAYIS 2015
Zeki gelişimini olumsuz etkileyebilir
ÇOCUKLARDAKİ DEMİR EKSİKLİĞİNE DİKKAT!
Tüm dünyada en sık rastlanan besinsel eksiklik olan demir eksikliği, özellikle gelişmekte olan
ülkelerde önemli bir halk sağlığı sorunu. Demir eksikliğinin tüm dünyada kaç çocuğu
etkilediğine dair kesin bir veri olmasa da, anemi, demir eksikliğinin dolaylı bir göstergesi
olarak kullanıldığında, gelişmekte olan ülkelerde okul öncesi çağdaki çocukların çoğunda ve
gelişmiş ülkelerdekilerin de en az yüzde 30-40’ında demir eksikliği görüldüğü tahmin ediliyor.
Demir eksikliğinin anemi dışında yol açtığı en önemli sorunlardan biri ise çocuğun zeka
gelişimi olumsuz yönde etkileyebilmesi. Acıbadem International Hastanesi Çocuk
Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla, demir eksikliğinin zamanında fark
edilmezse zeka katsayısındaki düşüklüğün ve zihinsel fonksiyon bozukluğunun kalıcı hale
dönüşebileceği uyarısında bulunarak, “Bu nedenle özellikle ilk 2 yaşta çocuğun düzenli hekim
takiplerinin atlanmaması çok önemli” diyor.
Zeka düşeyi 5 puan düşüyor
Demir eksikliğinde eritrosit, bir başka deyişle kan hücreleri yapımının etkilenmesinden çok
önce merkezi sinir sistemindeki demir azalıyor. Bu azalma dopamin, serotonin ve
noradrenalin gibi beyin hücrelerinin haberleşmesinde görevli olan maddelerin üretimi,
fonksiyonu ve parçalanmaları için gerekli olan demire bağımlı enzimlerin aktivitesini bozuyor.
Bunun sonucunda da, beynin hızla büyüdüğü ve temel psikomotor becerilerin kazanıldığı süt
çocukluğu (1-12 ay) döneminde oluşan demir eksikliği zeka gelişimini olumsuz yönde
etkileyebiliyor. Öyle ki zeka katsayısı (IQ) kalıcı olarak, olması gereken düzeyin yaklaşık 5
puan altına düşebiliyor.
Bu belirtiler varsa, dikkat!
Peki ama demir eksikliği hangi sinyallerle kendini gösteriyor? Dr. İhsan Şehla, ebeveynlerin
dikkat etmeleri gereken belirtileri şöyle sıralıyor: “Ciltte solukluk, huzursuzluk, iştahsızlık, kalp
atımında hızlanma sorunu varsa, aileler zaman kaybetmeden hekime başvurmalı. Demir
eksikliğinde ayrıca besin olmayan maddelerin yenilmesi (buz, toprak) veya duvar ve metal
maddeleri yalama gibi belirtiler de görülüyor. Dikkatsizlik ve konsantrasyon güçlüğü gibi
belirtiler de demir eksikliği için uyarıcı oluyor”
En sık görülen nedeni, hatalı beslenme
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla, hatalı beslenmenin, bir başka deyişle
demirin beslenme yoluyla yetersiz alınmasının demir eksikliğinin en sık görülen sebebini
oluşturduğuna dikkat çekiyor. Çölyak gibi emilimi bozan bazı hastalıklar da demirin yetersiz
alımına neden olabiliyor. Yoğun burun kanamaları, bağırsak polipleri ve bazı bağırsak
parazitleri de demir kaybıyla sonuçlanabiliyor. “Demir eksikliğine yol açan bir başka önemli
etken de, artmış olan ihtiyaç” diyen Dr. İhsan Şehla sözlerine şöyle devam ediyor:
“Prematüre doğanlarda ve süt çocukluğu döneminde demire olan gereksinim artıyor.
Zamanında doğan bebeklerin demir depoları ilk 5-6 ay için yeterli oluyor. Ancak doğum
ağırlıklarının 2 katına çıktıklarında, beslenmelerinde demir içeren besinlere ağırlık verilmezse
demir depoları tükenmeye başlıyor. Bunun sonucunda da demir eksikliği gelişiyor”
6-12 aylarda demir takviyesi öneriliyor
Dünya Sağlık Örgütü, Türkiye gibi demir eksikliğinin sık olduğu ülkelerde 6-12 aylarda demir
takviyesi öneriyor. Amerikan Pediatri Akademisi de 9-12 ay arasında bir kez kan sayımı ve
demir seviyelerinin kontrolü ile tarama yapılmasını tavsiye ediyor. Dr. İhsan Şehla, demir
eksikliği saptandığı durumlarda tedavi şekline, kansızlık durumunun ağırlığına ve eşlik eden
hastalıklara göre karar verildiğini belirtiyor.
Demir eksikliğinden korumanın 6 püf noktası
1.
İlk 6 ay sadece anne sütüyle besleyin.
2. 6. ayda ek besinler vermeye başlayın. Bu besinler içinde kırmızı ve beyaz et, yumurta
sarısı, karaciğer, baklagiller ve yeşil yapraklı sebzeler gibi demirden zengin besinler
bulunmasına dikkat edin.
3.
4.
5.
6.
Beslenmesinde demir emilimini kolaylaştıran limon, portakal, domates gibi C
vitamininden zengin besinler bulundurun.
Demir emilimini azaltan çay ile ekmek kabuğu vermeyin.
Mümkünse 2 yaşına kadar ek besinlerle birlikte anne sütü vermeye devam edin ve
inek sütünden kaçının.
1 yaşından sonra günlük süt alımının 500 ml’yi geçmemesine dikkat edin.
Basın İletişimi İçin:
Funda ÇATAR / Basın İlişkileri Sorumlusu 0216 544 29 60 / 0533 256 03 04 / [email protected]
Aslı TEKÖZ KAHRAMAN / Basın İlişkileri Sorumlusu 0216 547 35 58 / 0532 501 11 45 / [email protected]
Duygu YILMAZ / Basın İlişkileri Sorumlusu 0216 547 35 58 / 0532 773 67 11 / [email protected]
Sezen MUTLU / Basın İlişkileri Sorumlusu 0216 544 96 93 / 0539 584 86 54 / [email protected]