Birlik, CEA tarafından hazırlanan “2009 Yılında Rakamlarla Avrupa
advertisement
2009 YILINDA RAKAMLARLA AVRUPA SİGORTA PİYASASI OCAK 2011 İÇİNDEKİLER Giriş 1. Avrupa’da Toplam Prim Gelişimi 2. 1.1. Hayat Sigortası Primleri 4. 1. 2. Hayat-dışı Sigorta Primleri 5. 1.2.1. Motorlu Taşıt Sigortası 7. 1.2.2. Sağlık Sigortası 8. 1.2.3. Mal Sigortası 9. 1.2.4. Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigortalar 9. 2. Sigorta Yoğunluğu ve Sigorta Penetrasyonu 2.1. Sigorta Yoğunluğu 11. 11. 2.1.1. Hayat Sigortası Yoğunluğu 12. 2.1.2. Mal ve Kaza Sigortası Yoğunluğu 12. 2.1.3. Sağlık Sigortası Yoğunluğu 13. 2.2. Sigorta Penetrasyonu 14. 3. Sigortacıların Yatırım Portföyü 17. 3.1. Yatırım Portföyünün Yapısı 18. 3.2. Yatırım Portföyünün GSYİH’ ye Oranı 20. 4. Sigorta Piyasası Aktörleri 21. 4.1. Sigorta Şirketleri 21. 4.2. Çalışan Sayısı 22. 4.3. Dağıtım Kanalları 22. 4.3.1. Hayat Sigortası Dağıtım Kanalları 22. 4.3.2. Hayat-dışı Sigorta Dağıtım Kanalları 23. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 1 Giriş Avrupa Sigorta ve Reasürans Federasyonu (CEA) tarafından hazırlanan “2009 Yılında Rakamlarla Avrupa Sigorta Piyasası” başlıklı rapor, Avrupa sigorta piyasasının 2009 yılındaki durumunu mercek altına almaktadır. CEA üyesi ülkelerin sigorta piyasalarına ait 2009 yılı verileri ışığında hazırlanan raporda Avrupa sigorta piyasasının prim üretimi, sigorta şirketlerinin yatırım portföyleri ve sigorta piyasasında önemli rol oynayan şirket ve dağıtım kanalları hakkında bilgiler yer almaktadır. Rapor, Avrupa sigorta piyasasının 2009 yılında karşılaştığı zorluklar ve fırsatlara ilişkin farkındalık yaratmayı amaçlamaktadır. 1. Avrupa’da Toplam Prim Gelişimi 2009 yılına ait veriler, prim büyüklüğü açısından Avrupa sigorta piyasasının devam etmekte olan ekonomik krizi 2008 yılına göre daha iyi geçirdiğini göstermektedir. Buna göre toplam prim gelirlerinin, tüm prim gelirlerinin % 60’ından fazlasını oluşturan hayat sigortaları nedeniyle % 2,9 oranında arttığı görülmektedir. Buna karşın, bir yıl önceki verilere bakıldığında, toplam prim gelirlerinin sabit döviz kurunda % 6’dan fazla azaldığı görülmektedir. Grafik 1: Avrupa’daki Toplam Primler 2001–2009 (Milyar Euro) Hayat-dışı branşta motorlu taşıt sigortası % 30 ile en büyük pazar payına sahip iken motorlu taşıt sigortasını % 25’lik pazar payı ile sağlık (kaza hariç) sigortası, % 20’lik pazar payı ile ise mal sigortası takip etmektedir. Hayat-dışı branşta görülen bu dağılım bir önceki yılda da aynı olmakla birlikte yalnızca sağlık sigortasının pazar payı az da olsa artış göstermiştir. Geriye kalan % 25’lik prim gelir oranı ise genel sorumluluk (% 8) , kaza (% 7), nakliyat (% 4), hukuksal koruma (% 2) ile seyahat ve kredi sigortalarını kapsayan diğer hayatdışı sigortalar arasında bölünmektedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 2 Grafik 2: Avrupa’daki Toplam Prim Dağılımı – 2009 Sigorta piyasaları incelendiğinde, finansal krizin dünya genelinde sigorta faaliyetlerini etkilediği görülmektedir. Swiss Re verilerine göre 2007 yılında % 11,2; 2008 yılında ise % 2,3 oranında büyüme gösteren dünya genelindeki prim hacmi, 2009 yılında nominal bazda % 3,6 azalarak 4 066 Milyar Dolar (2 915 Milyar Euro) olmuştur. Dünya genelindeki prim hacmi, son on yıl içerisinde ikinci kez olarak nominal bazda azalma göstermiştir. Dünyadaki toplam prim dağılımına bakıldığında ise 2009 yılında primlerin Asya dışındaki her bölgede azaldığı dikkat çekmektedir. 2002 ile 2007 yılları arasında Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki payının % 32’den % 43’e ulaşması Avrupa’daki prim hacminin dünya genelindeki prim hacminden daha hızlı büyüme kaydettiğini göstermiştir. Buna karşın, 2008 ve 2009 yıllarında Avrupa’daki primlerin azalması ile Avrupa sigorta piyasasının dünya sigorta piyasasındaki payı % 40’a gerilemiştir. Amerika’nın dünya sigorta piyasasındaki prim payı düşüş trendini sürdürürken Asya’nın prim payının ise arttığı görülmektedir. Grafik 3: Dünya Genelinde Sigorta Primlerinin Dağılımı 2000– 2009 (Milyar Euro) © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 3 1.1. Hayat Sigortası Primleri 2008 yılında hayat sigortasındaki prim üretiminde görülen keskin azalmanın ardından bu branştaki prim üretiminin 2009 yılında bir önceki yıla göre sabit döviz kurunda % 4,7 oranında artarak 647 Milyar Euro’ya ulaşması beklenmektedir. Avrupa’da en büyük hayat sigortası piyasasına sahip ülkeler arasında Birleşik Krallık, Fransa, Almanya ve İtalya bulunmaktadır. Avrupa’daki hayat sigortası primlerinin neredeyse % 75’i bu ülkeler tarafından elde edilmektedir. Grafik 4: Avrupa’da Hayat Sigortası Branşındaki Primler 2001–2009 (Milyar Euro) 2009 yılında prim üretimi büyüklüğünün olumlu şekilde gelişmesine karşın prim üretimi büyüklüğünün Romanya (-% 48) ve Polonya (-% 22) ile İtalya (+% 49 ) ve Lihtenştayn (+% 51 ) gibi ülkelerde elde edilen değerler arasında değiştiği görülmektedir. Ancak 2009 yılında prim üretimi büyüklüğünde ülkeler arasında görülen farklılığın 2008 yılına göre daha az olduğu dikkat çekmektedir. Avrupa’da en büyük hayat sigortası piyasasına sahip dört ülke arasından yalnızca Birleşik Krallık’ ta hayat primleri -%10 oranında azalma göstermiştir. Buna karşın, Fransa (+% 13), Almanya (+% 7) ve İtalya (+% 49) gibi ülkeler hayat primleri açısından önemli ilerleme kaydetmiştir. 2009 yılında hane halkları arasındaki tasarrufları arttırma trendi bazı ülkelerde hayat sigortacıları tarafından sunulan getiri garantisi olan ürünleri avantajlı hale getirmiştir. Romanya’da hayat primlerinde görülen % 48 oranındaki azalmanın başlıca nedeni ekonomik gerilemedir. Bu karşın, Polonya’da hayat primlerinde kaydedilen % 22 oranındaki azalma iki faktörün birleşiminden kaynaklanmaktadır. Buna göre söz konusu azalma, önceki yıllara kıyasla 2008 yılında hayat primlerinde gerçekleşen büyük artış ile 2009 yılında hayat sigortası poliçelerindeki azalmadan ileri gelmektedir. 2009 yılında hayat primlerinde Batı Avrupa ülkeleri arasında Hollanda’da % 8, Portekiz’de ise % 5 oranında azalma kaydedilmiştir. Hollanda’da hayat primlerinde kaydedilen düşüş, büyük ölçüde ekonomik ortam, birime bağlı ürünlerin (unit-linked) © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 4 popülerliğini kaybetmesi ve bankalar dolayısıyla oluşan rekabet nedeniyle bireysel hayat poliçesi sayısındaki azalmadan kaynaklanmaktadır. 2009 yılında Portekiz’de hayat branşında kaydedilen gerileme ise sermaye piyasalarındaki düzelme sonucu sigorta dışı ürünlerin rekabet avantajı içinde olduğu tasarruf piyasaları kapsamında değerlendirilmelidir. Grafik 5: Hayat Sigortası Branşındaki Primlerde Ülkelere Göre Nominal Büyüme 2007/08 ve 2008/09 (Sabit Döviz Kuru) 1.2. Hayat-dışı Sigorta Primleri Hayat-dışı branşta 2008 yılında % 2,7 oranında artış gösteren toplam prim büyüklüğünün 2009 yılında büyük ölçüde sabit kalarak sabit döviz kurunda (-% 1,9) 409 Milyar Euro’ya ulaştığı görülmektedir. 10 yıl boyunca art arda cari döviz kurunda kaydedilen büyümenin ilk kez olarak eksi değerde olduğu dikkat çekmektedir. Grafik 6: Avrupa’da Hayat-dışı Sigorta Branşındaki Primler 2001–2009 (Milyar Euro) © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 5 Avrupa’da en büyük hayat-dışı sigorta piyasasına sahip ilk 4 ülke arasında Almanya (% 20), Birleşik Krallık (% 15), Fransa (% 15) ve Hollanda (% 12) yer almaktadır. Bu ülkelerde temin edilen hayat-dışı primler, Avrupa’daki toplam hayat-dışı primlerinin % 60’ından fazlasını oluşturmaktadır. Avrupa’da hayat-dışı branşta motorlu taşıt sigortaları ile sağlık sigortaları en büyük paya sahip sigortalardır. Buna göre hayat-dışı branşta motorlu taşıt sigortaları % 30; sağlık sigortaları ise % 25 pazar payına sahiptir. Tablo 1: Branşlara Göre Hayat-dışı Sigorta Primleri 2007–2009 2009 yılında hayat-dışı primlerinin % 42 oranında büyüme gösterdiği Lihtenştayn ile primlerin % 30’dan fazla azalma gösterdiği Litvanya ve Letonya dışında 2008/2009 döneminde hayat-dışı sigorta prim büyüklükleri ülkeler arasında bir önceki yıl ile kıyaslandığında büyük farklılıklar göstermemektedir. Buna göre hayat-dışı sigorta prim büyüklüğünün İsveç (-% 16) ve Yunanistan ile Kıbrıs Rum Kesimi (+% 8) gibi ülkelerde elde edilen değerler arasında değiştiği görülmektedir. Hayat-dışı sigorta prim büyüklükleri Birleşik Krallık’ ta % 0 ‘dan - %1,5’e; Fransa’da ise % 3,7’den % 1,6’ya gerilemiştir. Başlıca hayat-dışı sigorta piyasalarından biri olan Almanya’da primlerin 2009 yılında sabit kaldığı; Hollanda’da ise primlerin sağlık sigortası piyasası nedeniyle az da olsa gelişme gösterdiği görülmektedir. Grafik 7: Hayat-dışı Sigorta Branşındaki Primlerde Ülkelere Göre Nominal Büyüme 2007/08 ve 2008/09 (Sabit Döviz Kuru) © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 6 Belirtildiği üzere, İsveç’teki hayat-dışı sigorta piyasası 2009 yılında sabit döviz kurunda % 16 oranında küçülmüştür. Bu gelişme, İsveç’te sağlık sigortası sunan bir şirketin 2009 yılında prim yazmayı durdurmuş olmasından kaynaklanmaktadır1. Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında ise Polonya’da 2008 yılında % 11 olan hayat-dışı sigorta prim büyüklüğü, 2009 yılında % 4’e gerilemiştir. Söz konusu gerileme motorlu taşıt sigortası ile sağlık sigortasının bir sonucu olarak görülmektedir. Romanya’da 2008 yılında hayat-dışı sigorta prim büyüklüğünde kaydedilen önemli artışın yerini 2009 negatif bir büyüme oranı almıştır. İnşaat sektöründeki gerileme nedeniyle mal sigortası en fazla etkilenen hayat-dışı sigorta olmuştur. 1.2.1. Motorlu Taşıt Sigortası Toplam hayat-dışı prim üretiminin neredeyse % 30’ unu oluşturan motorlu taşıt sigortaları, Avrupa’daki en büyük hayat-dışı sigorta branşıdır. 2007 yılında 130 Milyar Euro, 2008 yılında ise 127 Milyar Euro olan motorlu taşıt sigortası toplam prim gelirlerinin 2009 yılında 121 Milyar Euro’ya gerilediği tahmin edilmektedir. Buna göre sabit döviz kurunda motorlu taşıt sigortası toplam prim gelirlerindeki azalma % 1,7 olmuştur. Prim gelirlerinde görülen bu azalma, piyasadaki güçlü rekabeti ve ekonomik gerilemenin etkisini yansıtmaktadır. Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği, 2007 yılında % 2 artan; 2008 yılında ise % 8 oranında azalan yeni araç trafik tescil kayıtlarının 2009 yılında da % 6 oranında azaldığını kaydetmiştir. Grafik 8: Avrupa’da Motorlu Taşıt Sigortası Primleri 2001–2009 (Milyon Euro) Motorlu taşıt sigortası primlerinin % 60’ını oluşturan İtalya, Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık, Avrupa motorlu taşıt sigortası piyasasına hâkim konumdaki ülkelerdir. Buna karşın, bu ülkelerde motorlu taşıt sigortası primlerinin 2009 yılında azaldığı görülmektedir.2009 yılında motorlu taşıt sigortası prim büyüklüğünün İtalya’da -% 3,3; Almanya’da -% 1,3; Birleşik Krallık’ ta -% 1,0; Fransa’da ise -% 0,2 olması beklenmektedir. 1 Bu gelişme ile pazar payı 1,1 Milyar Euro gerilemiştir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 7 Batı Avrupa’daki ülkeler genelindeki durum incelendiğinde ise primlerin 2009 yılında -% 8 ile en fazla Portekiz’de; Avrupa’nın 5. büyük motorlu taşıt sigortası piyasasına sahip İspanya’da ise % 6 oranında azaldığı görülmektedir. Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında en büyük motorlu taşıt sigortası piyasasına sahip Polonya’da ise 2008 yılında % 10 oranında artış gösteren primlerin 2009 yılında % 1,6 oranında azaldığı görülmektedir. Prim gelirlerinde görülen bu düşüş, satılan araç sayısındaki azalma ve piyasadaki güçlü rekabetten kaynaklanmaktadır. 1.2.2. Sağlık Sigortası Hayat-dışı prim üretiminin % 25’ ini oluşturan sağlık sigortası, Avrupa’daki en büyük ikinci hayat-dışı sigorta branşıdır. Sağlık sigortası primlerinin üçte ikisini oluşturan Hollanda ve Almanya Avrupa sağlık sigortası piyasasına hâkim olan ülkelerdir. 2007/ 08 döneminde % 6,4 olan sağlık sigortası prim büyüklüğü oranının 2008/09 döneminde % 3,3’e düşmesine karşın ilk verilere göre, 2009 yılında toplam prim miktarı artış göstererek 101 Milyar Euro’ya ulaşmıştır. Toplam prim miktarı 2007 yılında 93 Milyar Euro; 2008 yılında ise 98 Milyar Euro olarak kaydedilmiştir. Hayat-dışı branşta 2009 yılında toplam prim miktarını arttıran tek sigorta sağlık sigortası olmuştur. Böylece sağlık sigortası, yaşlanan nüfusla birlikte artan tüketici talebi ve sağlık harcamaları nedeniyle hayat-dışı branştaki en dinamik piyasa olmaya devam etmiştir. Grafik 9: Avrupa’da Sağlık Sigortası Primleri 2001–2009 (Milyon Euro) 2006 yılında yeni sağlık sisteminin uygulanmaya başlanmasını takiben Avrupa’nın en büyük sağlık sigortası piyasası haline gelen Hollanda’da 2009 yılında prim büyüklüğü % 6 oranında artış göstermiştir. Buna ek olarak prim büyüklüğünün % 9 pazar payı ile Avrupa’nın üçüncü büyük sağlık sigortası piyasasına sahip Fransa’da +% 4; Almanya’da ise +% 7 oranında olması beklenmektedir. İsveç’te ise sağlık sigortası sunan bir şirketin 2009 yılında prim yazmayı durdurması ile birlikte toplam prim miktarı % 60 oranında azalma göstermiştir. Buna karşın, Avrupa © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 8 sağlık sigortası piyasasının yalnızca % 2’sini oluşturan İsveç’te prim gelirlerinin azalması Avrupa sağlık sigortası piyasası üzerinde önemli bir etki yaratmamıştır. 1.2.3. Mal Sigortası Mal sigortası branşı, hayat-dışı branşın yaklaşık % 20’sini oluşturmaktadır. Motorlu taşıt sigortasında olduğu gibi mal sigortasında da sert bir rekabetin hâkim olduğu ve bu sigorta branşının 2009 yılında ekonomideki gerilemeden etkilendiği görülmektedir. Buna göre 2009 yılında mal sigortası primleri 10 yıl içinde ilk kez olarak cari döviz kurunda -% 9 oranında azalma kaydetmiştir. 2009 yılında mal sigortası primleri büyük ölçüde (sabit döviz kurunda + % 0,9 ) sabit bir seyir izleyerek 80 Milyar Euro civarında kalmıştır. Birleşik Krallık (% 19,5), Almanya (% 18) ve Fransa (%17) sahip oldukları pazar payları ile Avrupa mal sigortası piyasasına hâkim konumda bulunan ülkelerdir. İspanya ise % 10’luk pazar payı ile Avrupa sigorta piyasasındaki dördüncü ülke konumundadır. 2009 yılında mal sigortası primlerinde kaydedilen istikrar, Birleşik Krallık’ ta primlerin % 4 azalma göstermiş olmasına karşın, birçok Avrupa ülkesindeki primlerde görülen küçük artıştan kaynaklanmaktadır. Grafik 10: Avrupa’da Mal Sigortası Primleri 2001–2009 (Milyon Euro) 2009 yılında özellikle Fransa ve kuzey İspanya’da geniş mal kayıplarına neden olan Klaus fırtınası olmak üzere Avrupa’daki kötü hava koşulları nedeniyle mal sigortası fiyatlarının 2010 yılında yükselmesi beklenmektedir. 1.2.4. Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigortalar Hayat-dışı branştaki diğer sigortalar arasında genel sorumluluk, kaza, nakliyat, hukuksal koruma ile kredi ve seyahat sigortaları2 bulunmaktadır. 2008 yılında toplam hayatdışı primlerinin % 8’ini genel sorumluluk sigortası primleri; % 7’sini ise kaza sigortası primleri oluşturmuştur. Toplam hayat-dışı primlerinin % 4’ünü nakliyat sigortası primleri; % 2’sini ise hukuksal koruma sigortası primleri oluşturmaktadır. 2 CEA tarafından kredi ve seyahat sigortalarına ilişkin veriler temin edilmemektedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 9 Grafik 11:Avrupa’da Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigortaların Dağılımı 2008 2008 yılında 111 Milyar Euro olan hayat-dışı branştaki diğer sigorta primlerinin 2009 yılında 107 Milyar Euro’ya (sabit döviz kurunda % 0,8 azalma) gerilemesi ile hayat-dışı branştaki diğer sigortaların ekonomik krizden etkilendiği sonucu çıkarılmaktadır. Grafik 12: Avrupa’da Hayat-dışı Branştaki Diğer Sigorta Primleri 2001–2009 (Milyon Euro) Avrupa’da genel sorumluluk sigortası primlerinde üç yıl art arda kaydedilen istikrarın ardından primlerin sabit döviz kurunda yaklaşık % 2 oranında (cari döviz kurunda -% 5) azaldığı görülmektedir. Bu azalma büyük ölçüde ekonomik kriz ile bağlantılıdır. Hayat-dışı branştaki diğer sigortalardan kredi sigortası ile nakliyat sigortası (daha az olmakla birlikte) da olumsuz ekonomik koşulların etkisinde kalmıştır. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 10 2. Sigorta Yoğunluğu ve Sigorta Penetrasyonu 2.1. Sigorta Yoğunluğu CEA’ nın temsil ettiği 33 ülkede 2009 yılında kişi başına sigortaya harcanan ortalama miktar 1 791 Euro olmuştur. Bu miktar içerisinde 1 097 Euro hayat sigortasına; geriye kalan 694 Euro ise hayat-dışı sigortalara harcanmıştır. 2009 yılında kişi başına sigortaya harcanan ortalama miktar 2008 yılında harcanan toplam miktarın (1 805 Euro) 14 Euro gerisinde kalmıştır. Grafik 13: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Toplam Prim Miktarı 2008–2009 (Euro) Avrupa ülkeleri genelinde sigorta yoğunluğu, 2009 yılında ülkeden ülkeye büyük farklılık göstermiştir (kişi başına düşen prim miktarı Türkiye’de 79 Euro iken Hollanda’da 4 632 Euro’dur)3. Hollanda’daki yüksek sigorta yoğunluğu, hayat-dışı sigortalardan ve özellikle de sağlık sigortalarından kaynaklanmaktadır. Sigorta yoğunluğu, büyük ölçüde hayat sigortası ürünleri nedeniyle büyük finans merkezlerinde oldukça yüksektir. Buna karşın, Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde sigorta harcamalarında hayat-dışı ürünler daha öncelikli yer tutmaktadır. Bu ülkeler arasında Slovenya bir önceki yılda olduğu gibi 2009 yılında da 1 023 Euro’luk kişi başına düşen prim miktarı ile en yüksek sigorta yoğunluğuna sahip ülkedir. Sigorta yoğunluğunun yıllar içerisindeki durumu incelendiğinde, İtalya’daki sigorta yoğunluğunun fark edilir şekilde değiştiği görülmektedir. Buna göre İtalya’da 2008 yılında 1 538 Euro olan kişi başına düşen prim miktarının 2009 yılında + % 28 artış ile 1 961 Euro’ya ulaştığı kaydedilmiştir. Bu artış hayat sigortasından kaynaklanmaktadır. 3 Lihtenştayn dâhil edilmemiştir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 11 2.1.1. Hayat Sigortası Yoğunluğu Belirtildiği üzere, 2009 yılında Avrupa’da kişi başına ortalama 1 097 Euro sağlık sigortasına harcanmıştır. Sabit döviz kurunda bu miktar 2008 yılında sağlık sigortalarına harcanan miktardan 44 Euro daha fazladır. Buna karşın, hayat sigortası yoğunluğunun ülkeler arasında değişiklik gösterdiği dikkat çekmektedir. Buna göre sağlık sigortasında kişi başına düşen prim miktarı Danimarka (2 517 Euro) ve Romanya (11 Euro) gibi ülkelerde elde edilen miktarlar arasında değişmektedir. Grafik 14: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Hayat Sigortası Prim Miktarı 2008–2009 (Euro) Genel olarak bakıldığında, hayat sigortası yoğunluğu, İskandinav ülkelerinde olduğu kadar büyük finans merkezlerinde de çok yüksektir. Buna göre 2009 yılında Danimarka ve İsviçre, hayat sigortası yoğunluğu sıralamasında Birleşik Krallık’ ın önüne geçmiştir. 2009 yılında hayat sigortası prim gelirlerinin İtalya ve Fransa’da artış göstermiş olması ile bu ülkelerdeki hayat sigortası yoğunluğunun da artması beklenmektedir. Zira hayat sigortası prim gelirlerinin İtalya’da önemli şekilde artış göstermesi ile İtalya’daki hayat sigortası yoğunluğu Almanya’daki hayat sigortası yoğunluğunu geride bırakmıştır. 2.1.2. Mal ve Kaza Sigortası Yoğunluğu Mal ve kaza sigortası piyasası motorlu taşıt, mal ve genel sorumluluk sigortalarını kapsamaktadır. 2008 yılında Avrupa’da mal ve kaza sigortalarında kişi başına harcanan ortalama miktar 5294 Euro iken 2009 yılında bu miktar 523 Euro’ya gerilemiştir. Buna göre 2009 yılında sigorta yoğunluğunda azalma beklenen tek branş mal ve kaza sigortalarıdır. Buna ek olarak mal ve kaza sigortası sigorta yoğunluğunda en az değişiklik gösteren sigortadır. Lihtenştayn dışında mal ve kaza sigortası için kişi başına düşen prim miktarının 4 Sabit döviz kurunda. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 12 Türkiye (58 Euro) ile Lüksemburg ve İsviçre (1 200 Euro üzeri) gibi ülkelerde elde edilen miktarlar arasında değiştiği görülmektedir. Grafik 15: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Mal ve Kaza Sigortası Prim Miktarı 2008–2009 (Euro) 2.1.3. Sağlık Sigortası Yoğunluğu Avrupa’da sağlık sigortası yoğunluğunun ülkeden ülkeye büyük değişiklik gösterdiği dikkat çekmektedir. Buna göre 2009 yılında kişi başına düşen sağlık sigortası prim miktarı Türkiye’de 9 Euro; Hollanda’da ise 2 000 Euro’nun üzerinde kaydedilmiştir. 2008 yılında 167 Euro olan kişi başına düşen ortalama sağlık sigortası prim miktarı 2009 yılında 171 Euro’ya ulaşmıştır. Hollanda’da gözlenen yüksek sigorta yoğunluğu, 2006 yılında uygulanmaya başlanan özel sağlık sisteminden kaynaklanmaktadır. Sigorta yoğunluğu sıralamasında Hollanda’yı İsviçre (749 Euro) ile Almanya (383 Euro) takip etmektedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 13 Grafik 16: Avrupa’da Kişi Başına Düşen Sağlık Sigortası Prim Miktarı 2008–2009 (Euro) 2008 ile 2009 verileri karşılaştırıldığında, sigorta yoğunluğundaki değişikliklerin büyük ölçüde hayat sigortası primlerindeki büyümeyi yansıttığı görülmektedir. 2.2. Sigorta Penetrasyonu Sigorta penetrasyonu, sigortacılık faaliyetlerini, prim hacminin GSYİH içindeki payı olarak ölçen bir göstergedir.5 2008 yılında ortalama % 7,7 olarak kaydedilen sigorta penetrasyon oranı, Avrupa’da GSYİH’ deki azalmanın (-% 5) toplam primlerdeki azalmadan (-% 0,6) daha fazla olması nedeniyle 2009 yılında % 8,1’e yükselmiştir. Sigorta penetrasyon oranı ülkeden ülkeye (Lihtenştayn hariç tutulmaktadır) farklılık göstermektedir. Buna göre penetrasyon oranı Türkiye’de % 1,3; Hollanda’da ise % 13,3 olmak üzere farklı aralıklardadır. 2008 yılına kadar en yüksek penetrasyon oranına sahip ülke olan Birleşik Krallık yerini % 13’lük penetrasyon oranı ile Hollanda’ya bırakmıştır. Bu iki ülke ile Avrupa’ nın geri kalan ülkeleri arasında büyük bir fark bulunmaktadır. Üçüncü en yüksek penetrasyon oranına sahip ülke ise % 10,3 ile Fransa’dır. Sigorta penetrasyonu, sigorta sektörünün ekonomiye katkısından ziyade zaman içinde ülkeler arasındaki farklılıkları göstermektedir. 5 © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 14 Grafik 17: Avrupa’da Primlerin GSYİH’ ye Oranı 2008–2009 Hayat branşı ile hayat-dışı branştaki sigorta penetrasyon oranları karşılaştırıldığında 2009 yılında hayat sigortası penetrasyonunun % 0,3 oranında yükselerek % 5’e; hayat-dışı sigorta penetrasyon oranının ise % 3’ten % 3,2’e ulaştığı görülmektedir. Grafik 18: Avrupa’da Hayat Primlerinin GSYİH’ ye Oranı 2008–2009 Hayat sigortası penetrasyon oranı Letonya’da % 0,2; Birleşik Krallık’ ta % 9,6; Lihtenştayn’da ise % 150’nin üzerinde olmak üzere ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Toplam penetrasyon oranı ile hayat sigortası penetrasyon oranı karşılaştırıldığında, hayat sigortası penetrasyon oranı açısından Hollanda’nın % 4,2 ile CEA ortalamasının altında kaldığı görülmektedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 15 Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinin hem toplam penetrasyon oranları hem de hayat sigortası penetrasyon oranları ise CEA ortalamasının altında kalmaktadır. Grafik 19: Avrupa’da Mal ve Kaza Sigortası Primlerinin GSYİH’ ye Oranı 2008–2009 Mal ve kaza sigortası penetrasyon oranı ise Avrupa’da oldukça farklılık göstermektedir. Buna göre 2009 yılında mal ve kaza sigortası penetrasyon oranları Türkiye (%1) ve Birleşik Krallık (% 3,2) gibi ülkelerde kaydedilen oranlar arasında değişmektedir. Mal ve kaza sigortası penetrasyon oranı için CEA ortalaması 2008 yılında % 2,5 iken 2009 yılında % 2,3’e gerilemiştir. Merkez ve Doğu Avrupa ülkeleri arasında Slovenya’nın hayat-dışı sigorta penetrasyon oranı CEA ortalamasının üzerindedir. Sağlık sigortasında ise Avrupa’da 2008 yılında % 0,8 olan ortalama penetrasyon oranı 2009 yılında % 0,8 olarak kaydedilmiştir. Buna göre 2009 yılında en yüksek sağlık sigortası penetrasyon oranı % 6,4 ile Hollanda’da (2008 yılında bu oran % 5,9’dur) elde edilmiştir. İkinci en yüksek sağlık sigortası penetrasyon oranına sahip ülke ise % 1,6 ile İsviçre’dir. Hollanda ve İsviçre dışında sadece Almanya ve Slovenya’daki sağlık sigortası penetrasyon oranları CEA ortalamasının üzerindedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 16 Grafik 20: Avrupa’da Sağlık Sigortası Primlerinin GSYİH’ ye Oranı 2008–2009 Yıldan yıla hayat sigortası penetrasyon oranlarının sadece İsveç, Letonya ve Litvanya’ da azaldığı dikkat çekmektedir. 2009 yılında bu ülkelerin sağlık sigortası primlerinde de önemli azalma kaydedilmiştir. 3. Sigortacıların Yatırım Portföyü Finansal kriz, 2007 yılından itibaren AB ekonomisini ciddi bir şekilde etkisi altına almıştır. Eurostat verilerine göre 2008 yılında % 0,7 oranında büyüme gösteren GSYİH, 2009 yılında % 4 oranında azalmıştır. Sigorta şirketlerinin en büyük yatırımcılar arasında yer alması ile 2008 yılında borsada meydana gelen düşüş ve alım satım fiyatları arasındaki farklılıklar, yatırım portföyleri üzerinde baskı unsuru yaratmıştır. 2007 yılında Avrupa genelinde 7 200 Milyar Euro’nun üzerinde olan sigortacıların yatırım portföyü, 2008 yılında 6 500 Milyar Euro’ya gerilemiştir. Buna göre son 10 yıl içerisinde yıldan yıla ilk kez sigortacıların yatırım portföyünde kaydedilen büyüme negatiftir. Avrupa Ekonomik Kurtarma Planı kapsamında alınan istisnai tedbirler bankacılık sektöründe güvenin yeniden tesis edilmesini ve Mart 2009’dan itibaren iyileşme gösteren sermaye piyasalarına yönelik talebin artmasını desteklemiştir. Sonuç olarak, 2009 yılında Avrupalı sigortacıların yatırım portföylerinin 6 800 Milyar Euro’nun üzerine çıkması beklenmektedir. 2008 yılında yatırım portföylerinde kaydedilen % 7,5 oranındaki azalmaya karşın 2009 yılı için beklenen yükselme sabit döviz kurunda % 8’den fazladır. Hayat sigortası piyasasındaki yatırım varlıklarının toplam yatırım varlıklarında % 80’ den fazla pay sahibi olması ile yatırım portföyünün gelişimi temel olarak hayat branşına bağlıdır. Birleşik Krallık, Fransa ve Almanya Avrupa’daki en büyük piyasalara sahip üç ülke olup yalnız bu ülkelerin toplam yatırım portföyü miktarı, Avrupa toplamının % 65’ine tekabül etmektedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 17 Grafik 21: Avrupa’da Hayat ve Hayat-dışı Sigortacıların Yatırım Portföyü 2001–2009 (Milyar Euro) 3.1.Yatırım Portföyünün Yapısı Grafik 22, finansal krizin ardından Avrupalı sigortacıların yatırım portföylerindeki hisse senedi ve diğer değişken getirili varlıkların öneminin borçlanma senetleri ve diğer sabit getirili varlıklar nedeniyle azaldığını göstermektedir.2002 yılından sonra hisse senetleri ve diğer değişken getirili varlıkların Avrupalı sigortacıların yatırım portföylerindeki payı % 26,5’den % 34’e ulaşarak yeniden yatırım portföyünün en büyük bileşenini oluşturmuştur. Ancak bu yükseliş trendi finansal kriz nedeniyle son bularak hisse senetleri ve diğer değişken getirili varlıkların pazar payı 2008 yılında % 26’ya gerilemiştir. Aşağıdaki grafikte görüldüğü üzere, borçlanma senetleri ve hisse senetlerindeki değişiklikler oldukça simetriktir. Buna göre 2008 yılında hisse senetlerinin payındaki azalma borçlanma senetlerinin payının % 33,9’dan % 39,9’a çıkmasına neden olmuştur. İkrazlar ise üçüncü yatırım çeşidini oluşturmakta olup ikrazların yatırımlar içerisindeki payı 2000–2008 yılları arasında en az % 15,6; en yüksek ise % 18 (2008 yılında % 16,9) olarak kaydedilmiştir. Bina ve arazi (% 4,1), bağlı şirketlerdeki yatırımlar (% 5) gibi diğer yatırımların sabit kaldığı buna karşın, 2000 yılında % 0,9 olan mevduat payının 2008 yılında % 3,3’e yükseldiği görülmektedir. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 18 Grafik 22: Yatırım Portföyünün Yapısı 2000–2008 Finansal krizi takiben sermaye piyasalarında yaşanan düşüş, 2008 yılında yalnız varlıkların değerini değil varlıkların tahsisini de etkilemiştir. Grafik 23’de de görüldüğü üzere değişken getirili varlıklara yapılan yatırımlar büyük ölçüde borsanın gelişimine bağlıdır. 2008 yılında sermaye piyasalarının düzelmeye başlaması ile sigortacıların portföylerindeki hisse payının da artması beklenmektedir. Grafik 23: Sigortacıların Yatırım Portföylerindeki Hisse Oranının Sermaye Piyasaları ile Karşılaştırılması 2000–2009 © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 19 3.2. Yatırım Portföyünün GSYİH’ ye Oranı Yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı, sigortanın ekonomideki öneminin bir göstergesidir. Bu oran, sigorta sektörünün gelişiminin ülkeden ülkeye ve yıldan yıla gösterdiği farklılığı ortaya koyarak bir karşılaştırma imkânı sunmaktadır. 2009 yılında Avrupalı sigortacıların yatırım portföyünün büyümesi ve ekonomik gerileme nedeniyle 2008 yılında % 47,8 olan yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı % 53,2’ye yükselmiştir. Bu oran, yine de 2005, 2006 ve 2007 yıllarında kaydedilen (%54-%55) aralığın altında kalmaktadır. Grafik 24: Yatırım Portföyünün GSYİH’ ye Oranı 2008–2009 Sigorta yoğunluğu ve sigorta penetrasyonu gibi göstergelerde olduğu gibi yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı da ülkeler arasında büyük değişiklik göstermektedir. Buna göre 2009 yılı için tahminler yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranının % 1,9 (Türkiye) ile % 101 (Danimarka) aralığında olduğunu göstermektedir. Büyük hayat sigortası piyasasına sahip ülkelerde olduğu gibi Lüksemburg, Birleşik Krallık, İsviçre gibi en büyük finansal merkezlerde de yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranı oldukça yüksektir. Yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranının en düşük olduğu piyasalar ise Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerindeki piyasalardır. Bu ülkelerde yatırım portföyünün GSYİH’ ye oranının düşük olması söz konusu piyasalardaki hayat branşının Batı Avrupa ülkelerine kıyasla daha yeni ve gelişmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 20 4. Sigorta Piyasası Aktörleri 4.1. Sigorta Şirketleri CEA üyesi 33 ülkedeki sigorta şirketi sayısının geçen on yıl içerisinde azaldığı görülmektedir. Şirket sayılarındaki azalma, 1990’lı yılların sonlarında Avrupa Birliği’nde gerçekleşen serbestleşme ve de-regülasyonun ardından meydana gelen birleşme ve devralma dalgasından kaynaklanmıştır. 2007 yılında sigorta sektöründe faaliyet gösteren şirket sayısı 5 200’ün üzerinde iken bu sayı % 2,1 oranında azalma ile 2008 yılında 5 100’ün biraz üzerinde kalmıştır. Kesin olmayan veriler, şirket sayısının 2009 yılında da azaldığına işaret etmektedir. Avrupa’daki toplam sigorta şirketi sayısının % 20’sine sahip Birleşik Krallık’ ta yaklaşık 1 000 sigorta şirketi faaliyet göstermektedir. Avrupa’daki sigorta şirketi sayısı sıralamasında Almanya 600 şirket ile ikinci sırayı almaktadır. Buna karşın, Avrupa’da prim gelirlerinin yalnız % 2’sini oluşturan İsveç ise şirket sayısı açısından dördüncü sırada yer almaktadır. Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde ise sigorta şirketi sayısının arttığı veya sabit kaldığı görülmektedir. Grafik 25: Sigorta Şirketi Sayısının Ülkelere Göre Dağılımı 2008 © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 21 4.2. Çalışan Sayısı Avrupa sigorta sektöründeki istihdam incelendiğinde, konsolidasyon süreci nedeniyle sigorta sektöründe 5 yıl ardı ardına azalan istihdam oranının 2007 ve 2008 yıllarında düzelme kaydettiği görülmektedir. Buna göre sigorta sektöründe istihdamın 2007 yılında % 0,7; 2008 yılında ise % 0,6 büyüme kaydederek istihdam edilen kişi sayısının 1 Milyonu geçtiği görülmektedir6. 2009 yılına ait veriler ise istihdamdaki yükseliş trendinin az da olsa inişe geçtiğini göstermektedir. Bu düşüş, büyük ölçüde en büyük sigorta piyasasına sahip ülkelerin istihdam oranlarından (sigorta sektöründeki istihdam oranı Birleşik Krallık’ ta % 4 azalırken Fransa’da % 1,5 oranında artış göstermiştir.) kaynaklanmaktadır. Avrupa sigorta sektöründe en fazla kişinin istihdam edildiği ülke 215 000’den fazla kişi sayısı ile Almanya’dır. Sigorta sektöründe istihdam edilen kişi sıralamasında Almanya’yı yaklaşık 179 000 kişi ile Birleşik Krallık; 145 000 kişi ile de Fransa takip etmektedir. Avrupa sigorta sektöründe en fazla kişi istihdam eden diğer ülkeler arasında ise Hollanda, İsviçre, İspanya ve İtalya yer almaktadır. Bu ülkelerde istihdam edilen kişi sayısı 47 000 ile 51 000 arasındadır. 2007 yılında sigorta sektöründe istihdam edilen kişi sayısındaki % 0,7’lik artış, İtalya’da sigorta şirketleri kontrolündeki kurumlarda 4 550’den fazla kişinin; büyük şirketlerdeki yeniden yapılanma sonucu ise 2 000 ek satış elemanının istihdam edilmesinden kaynaklanmıştır. 2008 yılında sigorta sektöründe istihdam edilen kişi sayısındaki % 0,6’lık artış ise yukarıda sözü geçen yedi ülkede değişen istihdam oranlarından kaynaklanmaktadır. Buna göre Hollanda ve Birleşik Krallık’ taki iş gücünde görülen azalma diğer ülkelerdeki artışlarla dengelenmiştir. 2008 yılına ait verilere göre tam zamanlı çalışan oranı % 88 olup bu oran son 10 yıl içerisinde yavaş bir azalma izlemektedir. Bu arada 1999 yılında % 22 olan sigorta sektöründeki satış gücü oranı ise 2007 yılında % 20’ye gerilemiştir. 4.3. Dağıtım Kanalları Sigorta ürünleri dağıtım kanalları incelendiğinde, hayat ve hayat-dışı sigorta dağıtım kanalları arasındaki ayrımın belirgin olmadığı görülmektedir. Örneğin bazı aracılar sigorta ürünlerinin dağıtımında internet veya posta gibi kanalları kullanmaktadır. 4.3.1. Hayat Sigortası Dağıtım Kanalları 1980’li yıllarda bankalar tarafından bankasürans modeli uygulamaya konulmuştur. Bankasüransın ortaya çıkışı ile bankalar yeni ürünler sunma ve müşteri sadakati sağlama yoluyla bankacılık faaliyetlerini çeşitlendirmiş ve kendilerine yeni bir gelir kaynağı yaratmışlardır. Grafik 26’da görüldüğü üzere Avrupa’nın birçok ülkesinde hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında kullanılan başlıca kanal bankasürans olmuştur. Buna göre bankasüransın pazar payı Polonya (% 44) ve Portekiz (% 82) gibi ülkelerde kaydedilen oranlar arasında değişmektedir. Yıllar içerisinde bankasüransın Polonya’da fark edilir şekilde gelişme gösterdiği görülmektedir. Buna göre Polonya’da bankasüransın pazar payı acenteler pahasına 2007–2008 yılları arasında neredeyse iki katına çıkmıştır. Buna karşın, 2008 yılında bankasüransın kullanımında Polonya ve Malta dışında az da olsa azalma kaydedilmiştir. Özellikle Batı Avrupa ülkeleri arasında en büyük hayat sigortası piyasasına sahip Birleşik Krallık’ta bankasüransın payının % 15-% 20 arasında olduğu görülmektedir. Söz konusu rakam sadece sigorta şirketlerinde istihdam edilen kişi sayısını belirtmekte olup bağımsız aracı ve dışarıdan destek alma yoluyla istihdam edilen kişileri kapsamamaktadır. 6 © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 22 İki geleneksel aracı olan acente ve brokerler arasında acentelerin birçok ülkede hayat sigortası ürünlerinin dağıtımında büyük payı elde ettiği görülmektedir. Buna göre acentelerin özellikle Almanya (% 54,5), Slovenya (% 53), Hırvatistan (% 43) ve daha az olarak Bulgaristan’da (% 36) yaygın olduğu dikkat çekmektedir. Bulgaristan’da 2007–2008 yılları arasında doğrudan satış ve brokerler acentelerin önüne geçmiştir. Brokerlerin en yüksek piyasa payına sahip olduğu ülkeler arasında İngiltere (% 69), İrlanda (% 45) ve Belçika (%33) yer almaktadır. Hollanda’da ise hayat branşında brokerler, acenteler ile birlikte % 57 pazar payına sahiptir. Broker ve acentelerin durumunun Birleşik Krallık dışındaki ülkelerde sabit kaldığı görülmektedir. 2008 yılında Birleşik Krallık’ ta acentelerin payı 7 puan artmış; İrlanda’da ise acentelerin pazar payları % 10’dan % 7’ye gerilemiştir. Bu durum İrlanda’da brokerleri avantajlı hale getirmiştir. Grafik 26: Avrupa’da Hayat Sigortası Dağıtım Kanalları 2008 Hayat branşında doğrudan dağıtım kanalları, Slovakya’da % 62, İrlanda’da ise % 47,5 oranındaki pazar payları ile hâkim konumda bulunmaktadır. Doğrudan dağıtım kanallarının yaygın olduğu diğer ülkeler arasında Hırvatistan(% 38), Bulgaristan (% 35), Hollanda (% 27), Polonya (% 23) ve Avusturya (% 20) yer almaktadır. 2008 yılında Bulgaristan’da acentelerin hâkimiyeti doğrudan satış ve daha az ölçüde brokerlere geçmiştir. Bu durum sonucunda Bulgaristan’da hayat sigortasının dağıtımının eşit olarak doğrudan satış, acente ve broker kanalları aracılığıyla gerçekleştirildiği görülmektedir. 4.3.2. Hayat-dışı Sigorta Dağıtım Kanalları Hayat branşındaki dağıtım kanalları ile karşılaştırıldığında hayat-dışı branştaki dağıtım kanallarının bir önceki yıla göre 2008 yılında Bulgaristan dışında fazla değişmediği görülmektedir. Hayat-dışı sigorta ürünlerinin dağıtımı, doğrudan dağıtımın hâkim olduğu Hollanda, Hırvatistan ve Slovakya dışındaki diğer ülkelerde en fazla acente ve brokerler kanalıyla yapılmıştır. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 23 Hayat branşında olduğu gibi hayat-dışı branşta da acenteler sigorta ürünlerinin dağıtımında önemli rol oynamaktadır. Dağıtım kanalı olarak acentelerin en yaygın şekilde İtalya (% 84), Türkiye (% 72), Slovenya (% 68) ve Portekiz’de (% 61) kullanıldığı dikkat çekmektedir. Avrupa ülkelerinin çoğunda acentelerin hâkim olmasına karşın brokerler, Belçika (% 62), İrlanda (% 59) ve Birleşik Krallık (% 56) gibi ülkelerde yaygın olmayı sürdürmektedir. Brokerler açısından en büyük değişikliğin kaydedildiği ülke Bulgaristan’dır. Buna göre Bulgaristan’da 2007 yılında % 32 olan brokerlerin pazar payı 2008 yılında % 40’a yükselmiştir. Bulgaristan’da dağıtım kanalı olarak brokerlerin yükselişe geçmesi hem doğrudan satışın hem de acentelerin pazar paylarının gerilemesine neden olmuştur. Şirket çalışanları tarafından doğrudan veya uzak mesafeden yapılan satışlar ise hayat branşına kıyasla ürünlerin daha karmaşık olduğu hayat-dışı branşta daha gelişmiş düzeydedir. Buna göre 2008 yılında doğrudan satışın tüm hayat-dışı ürünlerinin satışında üçte iki paya sahip olduğu ülkeler arasında Hırvatistan (% 69) ve Slovakya (% 66) yer almaktadır. Doğrudan dağıtım kanallarının ayrıca Hollanda (% 49), Litvanya7 (% 44), İrlanda (% 41), Avusturya (% 38) ve Fransa (% 35) gibi ülkelerde yaygın şekilde kullanıldığı görülmektedir. 2007–2008 yılları arasında Bulgaristan dışındaki ülkelerde hayat-dışı ürünlerin doğrudan dağıtım kanalları ile satışında fazla bir değişiklik kaydedilmemiştir. Grafik 27: Hayat-Dışı Sigorta Dağıtım Kanalları 2008 Avrupa’da bankasüransın hayat-dışı branşta fazla kullanılmadığı görülmektedir. Buna göre bankasüransın en çok tercih edildiği ülke Türkiye olmakla birlikte bankasüransın diğer tüm ülkelerde dağıtım kanalı olarak tercih edilme oranı en fazla % 12’dir. 2007–2008 yılları arasında bankasüransın kullanımında küçük bir artış olmasına karşın bankasüransın özellikle Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerinde halen nadiren kullanıldığı görülmektedir. Buna göre bankasüransın Merkez ve Doğu Avrupa ülkelerindeki pazar payı % 2’yi geçmemektedir. 7 2007 verileri. © TSRŞB Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Birimi, Ocak 2011 24
