elektrik devreleri laboratuvarı kullanılacak araçlar

MÜHENDİSLİK ve MİMARLIK FAKÜLTESİ
BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ELEKTRİK DEVRELERİ
LABORATUVARI
KULLANILACAK ARAÇLAR
Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği
Elektrik Devreleri Laboratuvarı Kullanılacak Araçlar
LABORATUVARDA UYULMASI GEREKEN KURALLAR
Laboratuvara kesinlikle YİYECEK VE İÇECEK getirilmemelidir.
Laboratuvara öğretim elemanı gelmeden girilmemelidir.
Laboratuvara ait cihazlar, öğretim elemanının izni olmadan kullanılmamalıdır.
Laboratuvar sorumlusu araştırma görevlilerinin bilgi ve denetimleri dışında herhangi bir
nedenle hasar verdiğiniz tüm araç gerecin onarım ya da yerine konma bedeli tarafınızdan
karşılanacaktır.
Deney boyunca etrafı rahatsız edecek şekilde yüksek sesle konuşmak, başka grupların
çalışmalarını engellemek, izin almadan laboratuvarı terk etmek, malzeme değiştirmek ve
laboratuvarda dolaşmak yasaktır.
Deneyler esnasında birbirinize soru sormanız veya yardım etmeye çalışmanız laboratuvar
düzenini bozmanın yanısıra sizlerin de zaman kaybetmesine neden oluyor. Birbirinize soru
sormak yerine lütfen asistan hocalarınıza soru sorun.
Soru sormadan önce aşağıdaki adımları takip edin. Örneğin;
1. Devrenizde bir temassızlık veya kopukluk var mı?
2. Tüm fişler takılı mı? İlgili cihazın kalibrasyonu yapılmış mı?
3. Ölçüm yapamıyorsanız multimetrenizin probları doğru yerde mi?
4. Devrenizi kurarken doğru devre elemanlarını kullandınız mı?
Ders bitiminde kullanılan araç gereci düzenli şekilde bırakarak laboratuvardan ayrılınız.
Laboratuvarı terk ederken arkanızda boş şişe, kâğıt, deney atığı vb. gibi çöpler bırakmayın
ve çalışma alanınızı bir sonraki kullanım için temiz ve düzenli bırakınız.
LÜTFEN LABORATUVAR KAZALARINA KARŞI DİKKATLİ VE
TEDBİRLİ OLUNUZ!
1
Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği
Elektrik Devreleri Laboratuvarı Kullanılacak Araçlar
İçindekiler
DENEY MALZEMELERİNİ ÖĞRENME ........................................................................................................ 2
1.
Ayarlanabilir DC Güç Kaynağı ...................................................................................................... 2
1)
Ekran ........................................................................................................................................ 3
2)
Voltaj Ayarlama Düğmesi ........................................................................................................ 3
3)
Akım Ayarlama Düğmesi.......................................................................................................... 4
4)
Ayarlı Voltaj Çıkışı .................................................................................................................... 4
5)
5 V Çıkışı................................................................................................................................... 4
2.
3.
Multimetre .................................................................................................................................. 4
1)
Ekran ........................................................................................................................................ 4
2)
Akım Ölçümü Ayarlama ........................................................................................................... 4
3)
Gerilim Ölçümü Ayarlama ....................................................................................................... 5
4)
Direnç ve Kısa Devre Ölçümü Ayarlama .................................................................................. 5
5)
Amper Cinsinden Akım Ölçmek İçin Probun Bağlanacağı Giriş ............................................... 5
6)
mA veya uA Cinsinden Akım Ölçmek İçin Probun Bağlanacağı Giriş ....................................... 5
7)
mV, V, Direnç Veya Kısa Devre Ölçmek İçin Probun Bağlanacağı Giriş ................................... 5
8)
Probun Bir Ucunun Sürekli Bağlanacağı Giriş (COMMON) ...................................................... 5
Breadboard .................................................................................................................................. 5
DENEY MALZEMELERİNİ ÖĞRENME
DENEYİN AMACI : “Elektrik Devreleri Laboratuvarı” dersinde kullanılacak deney
malzemelerinin(osiloskop, sinyal jeneratörü, güç kaynağı, multimetre, breadboard vs.) işlevini ve
kullanımını öğrenme
1. Ayarlanabilir DC Güç Kaynağı
Ayarlanabilir DC güç kaynağı, ayarlandığı voltaj değeri kadar DC çıkış veren güç kaynağıdır.
Üretilen voltajın akım değeri de ayarlanabilir. Devrenin kullanacağından az miktarda akım ayarlamak
devrenin çalışmamasına, yüksek miktarda akım ayarlamak ise herhangi bir kısa devre veya ters voltaj
bağlanması durumlarında devre elemanlarının yanmasına neden olabilir. Ayrıca kolay kullanım için 5
Voltluk sabit güç çıkışı da güç kaynağının üstünde mevcuttur.
Deneylerde kullanılacak olan iki farklı ayarlanabilir DC güç kaynakları Şekil 6 ve 7’de gösterilmiştir.
2
Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği
Elektrik Devreleri Laboratuvarı Kullanılacak Araçlar
Şekil 6
Şekil 7
1) Ekran
Üretilen gerilimin voltaj ve akım değerlerinin kullanıcıya gösterildiği paneldir.
2) Voltaj Ayarlama Düğmesi
Üretilecek olan gerilimin voltaj değerinin ayarlandığı düğmedir.
3
Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği
Elektrik Devreleri Laboratuvarı Kullanılacak Araçlar
3) Akım Ayarlama Düğmesi
Üretilecek gerilimin, gerilime yük yüklendiğinde kullanılan akım değerinin ayarlandığı düğmedir.
4) Ayarlı Voltaj Çıkışı
Üretilen gerilimin devreye aktarıldığı çıkışlardır. + ve -(GND) olarak iki çıkış vardır. Devredeki
beslemenin pozitif ucu +’ya, negatif ucu -‘ye bağlanmalıdır. Aksi durumda devre elemanları ısınabilir,
patlayabilir veya zarar görebilir.
5) 5 V Çıkışı
Kolaylık olsun ve hazır olarak kullanılsın diye sabit 5V’luk çıkışın verildiği uçlardır.
2. Multimetre
Multimetre, akım (Amper), gerilim (Volt), direnç (Ohm) ve kısa devre ölçebilen bir elektronik
alettir. Akım ölçülürken devreye seri, gerilim ve direnç ölçülürken ise devreye paralel bağlanır. Kısa
devre ölçümlerinde devrede gerilim olmamalıdır ve kısa devre olacağı düşünülen uçlara probelar
değdirilerek kısa devre olup olmadığı ölçülebilir.
Deneylerde kullanılacak olan multimetre Şekil 8’de gösterilmiştir.
Şekil 8
1) Ekran
Ölçülen akım, gerilim ve direnç değerlerinin kullanıcıya gösterildiği paneldir.
2) Akım Ölçümü Ayarlama
Ölçülecek akıma göre ekranda gösterilecek değerin uA(mikroAmper), mA(miliAmper) veya
10A(Amper) cinsinden olacağının seçildiği bölümdür.
4
Necmettin Erbakan Üniversitesi – Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi – Bilgisayar Mühendisliği
Elektrik Devreleri Laboratuvarı Kullanılacak Araçlar
3) Gerilim Ölçümü Ayarlama
Ölçülecek gerilime göre ekranda gösterilecek değerin V(Volt) veya mV(miliVolt) cinsinden
olacağının seçildiği bölümdür.
4) Direnç ve Kısa Devre Ölçümü Ayarlama
Direnç veya kısa devre ölçülecekse bu bölüm seçilir.
5) Amper Cinsinden Akım Ölçmek İçin Probun Bağlanacağı Giriş
Amper cinsinden akım ölçmek için probun (özellikle kırmızı olanın) bağlanacağı giriştir.
6) mA veya uA Cinsinden Akım Ölçmek İçin Probun Bağlanacağı Giriş
mA veya uA cinsinden akım ölçmek için probun (özellikle kırmızı olanın) bağlanacağı giriştir.
7) mV, V, Direnç Veya Kısa Devre Ölçmek İçin Probun Bağlanacağı Giriş
mV veya V cinsinden gerilim ölçmek için probun (özellikle kırmızı olanın) bağlanacağı giriştir.
8) Probun Bir Ucunun Sürekli Bağlanacağı Giriş (COMMON)
Probun (özellikle siyah olanın) bağlanacağı giriştir.
3. Breadboard
Breadboard devreleri tak çıkar mantığı ile oluşturmamıza yarayan, belli satır ve sütunları kendi
aralarında kısa devre edilmiş devre tahtasıdır. Breadboard, devreleri daha hızlı şekilde oluşturarak
test etme imkanı sunar. Atlamalar jumper kablolar ile yapılarak istenilen devre kurulabilmektedir.
Breadboard Şekil 9’da gösterilmiştir.
Şekil 9
+ ve - hatlar gösterildiği kırmızı ve mavi çizgiler boyunca(yatay 25 delik) birbirine değmektedir
yani kısa devredir, fakat sağ ve sol hatlar birlikte kullanılacaksa aradaki atlamayı bir kablo yardımıyla
yapmak gerekmektedir.
A, B, C, D, E hatları kendi aralarında gösterilen yeşil hatlar boyunca (dikey 5 delik) birbirine
değmektedir yani kısa devredir.
F, G, H, I, J hatları kendi aralarında gösterilen yeşil hatlar boyunca (dikey 5 delik) birbirine
değmektedir yani kısa devredir.
5