ses kirliliği - iop-v11-57-mbilgin

Ses Kirliliği " Gürültü "
Sanayileşme ve modern teknolojinin gelişmesiyle ortaya çıkan çevre sorunlarından biri de
ses kirliliğidir. Gürültü de denilen ses kirliliği, istenmeyen ve dinleyene bir anlam ifade
etmeyen sesler ya da insanı rahatsız eden düzensiz ve yüksek seslerdir. Ses kirliliğine
sebeb olan önemli etmenler;
Sanayileşme
Plansız kentleşme
Hızlı nüfus artışı
Ekonomik yetersizlikler
İnsanlara, gürültü ve gürültünün meydana getireceği sonuçları konusunda yeterli ve etkili
eğitimin verilmemiş olmasıdır.
Ses kirliliği, insan üzerinde çok önemli olumsuz etkilere sebeb olur. Bu etkileri
aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
İşitme sistemine etkileri: Ses kirliliği işitme sistemi
üzerinde, geçici ve kalıcı etkiler olmak üzere iki çeşit etki
yapar. Ses kirliliğinin geçici etkisi, duyma yorulması olarak da
bilinen işitme duyarlılığındaki geçici kayıplar şeklinde olur.
Duyma yorulması düzelmeden tekrar gürültüden etkilenilmesi
ve etkileşmenin çok fazla olması durumunda işitme kaybı kalıcı
olur.
Fizyolojik etkileri: İnsanlarda görülen stresin önemli bir
kaynağı ses kirliliğidir. Ani olarak oluşan gürültü insanın kalp
atışlarında (nabzında), kan basıncında (tansiyonunda),
solunum hızında, metabolizmasında, görme olayında bozulmalara yol açar. Bunların
sonucunda uykusuzluk, migren, ülser, kalp krizi gibi olumsuz durumlar ortaya çıkar.
Ancak en önemli olumsuzluk kulakta yaptığı tahribattır.
Psikolojik etkileri: Belirli bir sınırı aşan gürültünün etkisinde kalan kişiler, sinirli,
rahatsız ve tedirgin olmaktadır. Bu olumsuzluklar, gürültünün etkisi ortadan kalktıktan
sonra da sürebilmektedir.
İş yapabilme yeteneğine etkileri: Özellikle
beklenmeyen zamanlarda ortaya çıkan ses kirliliği, iş
veriminin düşmesi, kendini işine verememe ve hareketlerin
engellenmesi şeklinde performansı düşürücü etkiler yapar.
Gürültünün öğrenmeyi ve sağlıklı düşünmeyi de engellediği
deneylerle saptanmıştır.
Ülkemizde, insanları gürültünün zararlı etkilerinden
korumak için gerekli önlemleri içeren ve çevre yasasına
göre hazırlanmış olan "Gürültü kontrol yönetmeliği"
uygulanmaktadır. Ancak yönetmeleğin hedeflerine ulaşabilmesi için insanların bu konuda
eğitilmeleri ve bilinçlendirilmeleri gerekir.
Ses kirliliğinin saptanmasında ses şiddetini ölçmek için birim olarak desibel (dB) kullanılır.
İnsan için 35-65 dB sesler normaldir. 65-90 dB sesler, sürekli işitildiğinde zarar
verebilecek kadar risklidir. 90 dB'in üzerindeki sesler tehlikelidir.
Ses kirliliği aşağıdaki uygulamalarla önlenebilir:
Otomobil kullanımını azaltacak önlemler alınmalıdır.
Ev ve iş yerlerinde ses geçirmeyen camlar (ısıcam gibi) kullanılmalıdır.
Eğlence yerleri vb. ortamlarda yüksek sesle müzik çalınması engellenmelidir.
Gürültü yapan kuruluşlar, şehirlerin dışında kurulmalıdır.