m.bromid kullanımının azaltılması

KÜRESEL
ISINMA
Havadaki karbondioksit oranı her geçen yıl çeşitli nedenlerle
artmadır. Buda atmosferin gitgide ısınması demektir.
Okyanuslar ısınmaktadır.
Buzullar dünyanın
ısınmasına paralel olarak
erimektedir.
1950 den bu yana
Himalayalarda çekilen
fotoğraflarda buzulların ve
huş ağaçları ile kaplı
ormanların büyük ölçüde
yok olduğu görülmüştür.
Antartikada’da büyük
buzul kütleleri koparak
denizlere karışmaktadır.
Deniz seviyesi buzulların
erimesi ile yükselmektedir.
2- 3 derecelik kasırgalar büyük yıkımlara neden olabilir.
Orman yangınları
artmakta,
Irmaklar kurumakta,
Göller kendilerini besleyen
su kaynaklarının azalması
ile küçülmektedir.
Kurak dönemler
uzamaktadır.
İlerde insanlar su bulmak
için uzak yerlere göç
edeceklerdir.
Küresel ısınma, kuraklık
ve bilinçsiz tarımsal sulama,
göle ulaşan kaynakların kuruması
gibi etkenler yüzünden
Tuz Gölü’nün 90 yılda
% 85 küçülmesi nedeniyle
Beyşehir Gölü,
Türkiye’nin ikinci büyük gölü oldu.
Kış sıcaklıkları
artmakta,
Kar yığınları azalmaktadır.
İlkbahar erken gelmekte,
Bitkiler erken çiçek
açmakta,
Sonbahar ise
gecikmektedir.
Yapılan bir araştırmada 2005 yılında
yaşanan aşırı sıcaklarda bitkiler
normalde gündüz Oksijen vermeleri
gerekirken bunu bünyelerinde
tutup Karbondioksit vermeye başlamışlardır.
Kuşlar göç edemeyip
bulundukları
yerde kalmaktadır.
İlkbaharın geldiğini
sanıp göç eden leylekler
kar yağışının durmasını
bekliyor
Kuşlar erken yuva
yapmakta,
Yaşam alanları
farklılaşmaktadır.
Kıyı şeridi erozyona
uğramakta,
Mercan resifleri
ağarmaktadır.
Bu resiflerle beslenen
1 milyonu aşkın tür yok
olma tehlikesi ile karşı
karşıyadır.
Bulut ormanları
( Amazon) kuraklık ve
yangınlar nedeniyle yok
olmaya başlamıştır.
Ormanlarda yaşayan bir
çok canlıda tehdit
altındadır.
Bir amazon yerlisinin
kabile reisi şöyle demiş:
Eskiden gök yüzüne
bakarak ne zaman yağmur
yağacağını kesin olarak
bilirdik.Şimdi ise bu
imkansız.
Hastalıklar artmaktadır.
DÜNYA ŞU AN 0,8 DERECE
ISINMIŞ DURUMDA
İLERDE OLACAK KIYAMET
SENARYOLARI
Dünyanın 4 derece ısınırsa;
Tüm buzullar eriyebilir.
Dünyanın belli başlı büyük şehirleri oluşan
muazzam
seller nedeniyle sula altında kalabilir
Dünyanın 5 derece ısınırsa;
Tüm su kaynakları yok olabilir.
İklim mültecilerinin sayısı artabilir.
Yani insanlar su bulmak için başka yerlere göç
edebilir.
Dünyada su savaşları meydana gelebilir.
Dünya 6 derece ısınırsa;
Denizler bir çöl halini alabilir.
Dünyanın büyük şehirleri terkedilmiş boş bir hal
alabilir.
KÜRESEL ISINMA ( KYOTO PROTOKOLÜ )
Dünya atmosferi çeşitli gazlardan oluşur. Ayrıca küçük miktarlarda
bazı asal gazlar bulunmaktadır.
Güneşten gelen ışınlar (ısı ışınları/ kısa dalgalı ışınlar), atmosferi
geçer , yeryüzünü ısıtır.
Atmosferdeki gazlar yeryüzündeki ısının bir kısmını tutar ve
yeryüzünün ısı kaybetmesine engel olurlar. (CO2, havada en çok ısı
tutma özelliği olan gazdır.)
Atmosferin, IŞIĞI GEÇİRME ve ISIYI TUTMA özelliği vardır.
Atmosferin ısıyı tutma yeteneği sayesinde suların sıcaklığı dengede
kalır. Böylece nehirlerin ve okyanusların donması engellenmiş olur.
Bu şekilde oluşan, atmosferin ısıtma ve yalıtma etkisine sera etkisi
denir.
Dünya atmosferi cam seralara benzer bir özellik gösterir.Eğer sera
etkisi olmasaydı dünyanın sıcaklığı – 20 dereceyi bulur ve dünyada
yaşam olmazdı.
CO2 Dünya atmosferindeki ısının uzayda kaybolup gitmesini
önler.Böylece dünya yaşam için uygun bir sıcaklıkta kalır.
Bu nedenle CO2 Dünya için çok önemli bir gazdır.
Her ne kadar Küresel Isınmada önemli bir faktör olsa da Dünyanın
sıcaklığının sağlanmasında yaşamsal bir rol oynar.
700 milyon yıl kadar önce Dünyada dondurucu bir kış
yaşanıyordu.
Her taraf buzlarla kaplıydı.
Daha sonra yanardağlardan çıkan gazların etkisi ile Atmosferde
CO2 oranı arttı.
Atmosferde ısı 50 dereceye kadar yükseldi.
Buzlar erimeye başladı.
Dünyada büyük kasırgalar,seller meydana geldi ve yer yüzündeki
bir çok canlı yok oldu.
Son yıllarda atmosferdeki CO2 miktarı hava kirlenmesine bağlı olarak
hızla artmaktadır.
CO2,
METAN,
OZON,
KLOROFLOROKARBON (CFC)
gibi sera gazları çeşitli insan aktiviteleri ile atmosfere katılmaktadır.
Bu gazların tamamının ISI TUTMA ÖZELLİĞİ vardır.
CO2 ve ısıyı tutan diğer gazların miktarındaki artış, atmosferin ısısının
yükselmesine sebep olmaktadır.
Bu da KÜRESEL ISINMA olarak ifade edilir.
Bu durumun, buzulların erimesi ve okyanusların yükselmesi gibi ciddi
sonuçlar doğuracak iklim değişmelerine yol açmasından endişe
edilmektedir.
KÜRESEL ISINMA ,
1.5 MİLYON YIL ÖNCEDE YAŞANMIŞTI
VE ÇOK KISA BİR SÜREDE
DİNAZORLAR YERYÜZÜNDEN
SİLİNİP YOK OLDULAR
GEREKLİ TÜM ÖNLEMLER
ACİLEN ALINMALIDIR
Küresel ısınmaya engel
olmak için
kömür, petrol, doğalgaz
gibi fosil yakıtlar yerine
su , jeotermal , ve
güneş enerjisinin
kullanılması gerekir.
Evlerimizde, daha düşük enerji ile çalışan aletler, makineler
kullanılmalıdır.
Böylece kömürden elektrik üreten termik elektrik santralleri daha
az çalışmış olur.
Arabalar, küresel sera gazlarının % 20 sini üretiyor.
Sadece Çin’de günde 40.000 yeni araba trafiğe çıkıyor.
KORUYUCU OZON TABAKASI
STRATOSPHERE
İNCELME NEDEN KUTUPLARDA DAHA FAZLA ?
CFC’ler gibi suda çözülmeyen ve nispeten tepkimeye girmeyen gazlar, bir ya da iki yıl
içinde atmosferin en alt katmanı olan troposfere karışıyor. Daha sonra çoğunlukla
dönencelerde stratosfere doğru yükselmeye başlıyor.
Rüzgar buradaki havayı dönencelerden Kuzey ve Güney kutuplarına doğru taşır.
Böylece havaya karışan CFC’ler de kutuplara doğru taşınmaya başlıyor
Antartika üzerindeki ozon tabakasındaki delik her geçen gün büyümektedir. Ozon
tabasında oluşan bu delik nedeniyle KÜRESELISINMA artmaktadır.Küresel ısınma
nedeniyle Antartikadaki buzullarda erimektedir.
Gelecek için gerekli önlemler alınmaz ise,Dünyamız sular altında kalabilecektir.
Ozon tabakasına zarar veren tüm etmenlere karşı gereken yapılmalıdır.
METHYL BROMİD - OZON TABAKASI İLİŞKİSİ
Gaz halinde bulunan fümigant etkisi nedeniyle toprak fümigasyonunda , depolanmış ürünlerde
Örtü altı sebze ve süs bitkilerinde zirai mücadele ilacı olarak yaygın kullanılan M.Bromidin
yurt içinde üretimi bulunmamaktadır .
M.Bromid üretimi için aktif madde ihtiyacı İngiltere , Hollanda , Fransa , Belçika ve İsrail’den
ithal edilerek karşılanmaktadır .
Ülkemizde ilk defa 1987 yılında ruhsatlandırılan M.Bromid % 98 oranında aktif madde ,
içermektedir .
1987 yılında imzalanan ve ülkemizin de 1991 yılında taraf olduğu MONTREAL PROTOKOLÜ
gereğince ;
Türkiye’de önemli bir kullanım alanı bulunan M.Bromidin gerek OZON tabakasını
inceltici özelliğe sahip olması ve gerekse ürünlerde bıraktığı Brom kalıntısı nedeniyle
kullanımının ve ithalatının kademeli olarak azaltılması kararı benimsenmiştir.
Bu karara göre M.Bromidin azaltılarak , alternatiflerinin uygulamaya konulması için gerekli
politika ve stratejilerin belirlenmesine yönelik bir hareket planı hazırlanmıştır .
Bu plana göre uyulması gereken kriterler , 23 Haziran 2000 tarih ve 24088 sayı ile
Resmi Gazetede yayımlanan “ METHYL BROMİDİN TARIMDA KULLANIMININ AZALTILMASI
HAKKINDAKİ YÖNETMELİK “ ile belirlenmiştir .
Yayımlanan yönetmelik ile M.Bromid kullanımına ilişkin esaslar yeniden belirlenmiştir .
Buna göre ;
M.Bromidin , sadece SATIŞ BELGESİ olanlarca satılabileceği ve sadece UYGULAMA BELGESİ
olanlarca uygulanabileceği belirtilmiştir .
Bu yönetmelik gereğince Türkiye için belirlenen
M. Bromid kullanımını azaltma programı aşağıda belirtilmiştir .
M BROMİDİN DÜNYADA VE TÜRKİYE’ DE KULLANIMI
Türkiye'de tüketimi 750- 800 ton
Türkiye'de 1997 yılında kullanılan Mebr'ün; % 72‘ sinin toprak fumigasyonunda
% 27 ‘ sinin depolanmış ve taze ürünlerin fumigasyonunda,
% 0.6 ‘ slnın ise karantina amaçlı kullanıldığı belirtilmektedir
HEDEFLENEN TARİH
31.12.2000
01.01.2001
01.01.2002
HEDEFLENEN MİKTAR
800.000 KG
750.000 KG
600.000 KG
01.01.2003
500.000 KG
01.01.2004
400.000 KG
01.01.2005
01.01.2006
01.01.2007
01.01.2008
300.000 KG
200.000 KG
100.000 KG
İhtiyaca göre
Tarımda M.Bromür kullanımının Azaltılması Hakkındaki
Yönetmeliğin 8. Maddesindeki azaltma takvimi
HEDEFLENEN ÜRÜN
Tütünde %50 azaltılacak
Tütün dışında azaltmalar
Depolanmış ürünlerde
kullanım % 50 azaltılacak
Tütün ve depolanmış ürün
dışında azaltmalar
Tütün ve depolanmış ürünlerde
kullanımı tamamen sonlandırılacak
Toprak ilaçlama alanlarında azaltma
“
“
Taşıma öncesi ve karantina amaçlı
uygulamalar devam edecektir
METİL BROMÜR’ÜN TARIMDA KULLANIMININ AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİKTE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR YÖNETMELİK
MADDE 1 — 23/6/2000 tarihli ve 24088 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren "Metil Bromür’ün Tarımda Kullanımının Azaltılması Hakkında
Yönetmelik"in 5, 6, ve 7 nci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
MADDE 2 — Aynı Yönetmeliğin 8 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 8 — Montreal Protokolü ve değişiklikleri uyarınca üretimi, tüketimi ve
ticareti kontrol altına alınan MeBr’ün 01/01/2007 tarihine kadar zirai karantina ve
taşıma öncesi kullanımlar dışındaki tüketimi sıfırlanmış olacaktır.
Azaltma takvimi aşağıda verilmiştir.
Max. Ulusal tüketim (ODP ton )olarak
Yıllar( ODP ton = Ton X 0,6 )
2000
342.6
2001
332.6
2002
293.4
2003
225.4
2004
167.4
2005
78.4
2006
20.4
2007……………
Max. Ulusal tüketim ( Ton )
Ton olarak değerler
571 ton
554,3 ton
489 ton
375,7 ton
279 ton
130,6 ton
34 ton
Taşıma öncesi ve karantina amaçlı
uygulamalar devam edecektir.
MADDE 3 — Aynı Yönetmeliğin 10 uncu maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"Madde 10 — Halen yürürlükte bulunan "Zirai Mücadele İlaçlarının Toptan ve
Perakende Satılması ile Depolanması Hakkındaki Yönetmelik" hükümlerine göre;
Zirai Mücadele İlaçları Bayilik İzin Belgesi alanlar ve
"Zirai Karantina Yönetmeliği“ gereğince Fümigasyon Operatörü Belgesi alanlar,
Bakanlıkça belirlenen Müdürlüklerin organize edeceği bir günlük eğitimden geçirilir.
Eğitime katılanlarla ilgili bilgi ve belgeler Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne
gönderilir.
Genel Müdürlükçe Zirai Mücadele İlaçları Bayilik İzin Belgesi alanlara bu Yönetmeliğin
1 No’lu ekinde gösterilen "ME BR SATIŞ BELGESİ",
Fümigasyon Operatörü Belgesi olanlara da bu Yönetmeliğin 2 No’lu ekinde gösterilen
"ME BR UYGULAMA BELGESİ" düzenlenir.
Bu belgeleri alamayanlar, Metil Bromür SATAMAZLAR ve UYGULAYAMAZLAR .
Metil Bromürü satmak ve uygulamak amacıyla belge almak isteyenler için Müdürlüklerin
teklifi ve Bakanlığın uygun görmesi halinde Müdürlüklerde bir gün süreli eğitim yapılır,
başarılı olanlara belge verilir."
MADDE 4 — Aynı Yönetmeliğin 16 ncı maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Madde 16 — MeBr kullanılan sahalarda fümigasyon operatörleri, teknik elemanlar, çiftçiler
ve çalışan tüm personel ihtiyaç duyulması halinde Bakanlıkça hazırlanacak bir program
çerçevesinde Müdürlüklerde eğitime tabi tutulur. Eğitim sonuçları bir rapor halinde Genel
Müdürlüğe gönderilir."
MADDE 5 — Aynı Yönetmeliğin 17 nci maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"Madde 17 — MeBr’e alternatif olabilecek ilaçlarla ilgili demonstrasyon projelerinin teklifleri
ve ana raporları ve sonuç raporları ilgililerince Genel Müdürlüğe bildirilecek, bu raporlar ve
teklifler Genel Müdürlükçe değerlendirilecektir.
Eğitimlerde bu sonuçlar esas alınacaktır. IPM demonstrasyon programlarında yer alan
alternatif uygulamalar, ürün bazında bu Yönetmeliğin 3 No’lu ekinde verilmiştir."
MADDE 6 — Aynı Yönetmeliğin 19 uncu maddesi aşağıdaki şekilde
değiştirilmiştir.
"Madde 19 — MeBr’e alternatifler konusunda Bakanlık öncelikli olarak bunların
uygulanmasına yönelik araştırmalara ağırlık verecektir. Araştırması sonuçlanan
konularla ilgili demonstrasyon projelerinin öncelikli uygulaması Bakanlık tarafından
kararlaştırılır. MeBr uygulandığı alanlarda IPM’e öncelik verilecek ve gerekli
programlar bölgelerdeki Araştırma Enstitüleri tarafından hazırlanacak ve Genel
Müdürlükçe uygulamaya konulacaktır."
Yürürlük
MADDE 7 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
M.Bromid alternatiflerinin kullanımı konusunda Dünya’da ve ülkemizde çok sayıda proje
yürütülmektedir . Yürütülen bu demonstrasyon projeleri ile M.Bromid kullanımını azaltmaya
yönelik alternatif mücadele metodlarının yerleşmesi için için çalışmalar yapılmaktadır.
METHYL BROMİD İLE FÜMİGASYON TALİMATI
2006 yılından sonra karantina ve taşıma öncesi kullanım amaçlı ithal edilecek M.bromidin
TAKİBİ için Bakanlığımızca M.Bromid ithal eden firmalar ve belirtilen Karantina Müdürlükleri ile
yapılan toplantıda , FİRMALARCA İTHAL EDİLECEK M.BROMİDİN sadece İSTANBUL ,İZMİR,
MERSİN Karantina müdürlüklerine satışının yapılması ve bu Karantina Müdürlükleri tarafından
İlgili yönetmelikte belirtilen şartları taşıyan özel ve tüzel kişiler ile ilgili kurum ve kuruluşlara
satış ve dağıtımının yapılmasına karar verilmiştir.
Ülkemize ithal edilecek M. Bromidin tamamının yukarıda adı geçen Karantina Müdürlükleri
tarafından Bakanlığımızca belirlenen fiyattan satılması ve daha sağlıklı takibinin sağlanması
amacıyla bir talimat hazırlanmıştır.
BU TALİMATA GÖRE ;
METHYL BROMİDİ İTHAL EDECEK FİRMALARIN GÖREV
VE SORUMLULUKLARI
Karantina kullanılacak olan M.bromidi sadece Tarım ve Köyişleri Bakanlığından M.BROMİD
RUHSATINA SAHİP olan firmalar BELİRLENEN MİKTARLARDA ithal edebilir.
M.bromidi İTHAL EDEN FİRMALAR ithal ettikleri M.bromidi Bakanlığın SATIŞ VE KONTROLLÜ
KULLANIM için görevlendirdiği İSTANBUL,İZMİR,MERSİN Karantina Müdürlükleri dışında
hiçbir yere satamazlar.
İthal edilen M.Bromidin İTHALAT BİLGİLERİ ile belirlenen Karantina Müdürlüklerine yapılan
FİİLİ SATIŞ BİLGİSİNİ Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bildirmekle sorumludur.
İthal edilen M.Bromid SATIŞ FİYATI Bakanlıkça belirlenecek ve kesinlikle bu fiyat üzerinden
işlem görecektir.
METHYL BROMİDİN KONTROLLÜ KULLANIMINI
YAPACAK KARANTİNA MÜDÜRLÜKLERİNİN GÖREV
VE SORUMLULUKLARI
Karantina Müdürlükleri kendileri için aşağıda belirtilen bölgeler dışında satış yapmayacaktır.
Karantina Müdürlüklerinin satış yapacağı bölgeler;
İSTANBUL ZİRAİ KARANTİNA MÜDÜRLÜĞÜ : MARMARA BÖLGESİ , KARADENİZ BÖLGESİ
İZMİR ZİRAİ KARANTİNA MÜDÜRLÜĞÜ : EGE BÖLGESİ , İÇ ANADOLU BÖLGESİ
MERSİN ZİRAİ KARANTİNA MÜDÜRLÜĞÜ : AKDENİZ BÖLGESİ , DOĞU ANADOLU BÖLGESİ ,
GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ
Karantina Müdürlükleri karantina amaçlı kullanılacak M. Bromidi sadece M.B UYGULAMA BELGESİ
olan ve ilgili şartları taşıyan özel veya tüzel kişilere KARANTİNA MÜDÜRLÜKLERİNİN GÖREVLENDİRECEĞİ
UZMAN NEZARETİNDE fümigasyon yapılması şartı ile satacaktır.
M.B Karantina Müdürlüklerince sadece
M.B UYGULAMA BELGESİNE SAHİP KİŞİLERE ,
M.B UYGULAMA BELGESİNE SAHİP KİŞİLERİ ÇALIŞTIRAN FİRMALARA ,
UYGULAMA YAPABİLECEK TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TAŞRA TEŞKİLAT BİRİMLERİNE
uygulamanın başında Karantina Müdürlüğünün görevlendirdiği eleman nezaretinde SATIŞ ve UYGULAMA
yapılır.
Karantina Müdürlükleri ;
HANGİ FİRMADAN NE KADAR M.B ALDIĞINI ,
YAPTIKLARI SATIŞI ,
SATIŞ YAPILAN M.B KULLANIM VERİLERİNİ
her ayın 5 ine kadar Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bildirmek zorundadır
Karantina Müdürlükleri tarafından yapılan satış sonrası yapılacak olan TÜM FÜMİGASYON
UYGULAMALARI Zirai Karantina Müdürlüklerinde görevli M.B UYGULAMA BELGESİNE SAHİP
operatörler nezaretinde gerçekleştirilecektir .
Zaman yönünden sıkıntı yaşanmaması için kullanılacak ürün miktarı , kullanılacak doz vb.
kullanılan M. Bromid miktarları günlük cetvellere işlenecektir.
METHYL BROMİD UYGULAMASI YAPACAK ÖZEL VE
TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUKLARI
M. Bromid uygulamasını yapacak olan ilgili şartları taşıyan ÖZEL VE TÜZEL KİŞİLER
YAPACAKLARI UYGULAMALARI Zirai Karantina Müdürlüklerinde görevli veya İl Müdürlüğü
Bitki Koruma Şube Müdürlüğünde görevli M.B UYGULAMA BELGESİNE SAHİP OPERATÖRLER
NEZARETİNDE yapacaktır.
İlgili şartları taşıyan ÖZEL VEYA TÜZEL KİŞİLER İLE İLGİLİ KURUMLARCA YAPILAN
M.BROMİD KULLANIM verileri HER AYIN EN GEÇ 1 İNDE satın alınan Karantina müdürlüğüne
bildirilecektir.
M. BROMİD UYGULAMA BELGESİ OLMAYAN KİŞİLER TARAFINDAN M.B UYGULAMASI
YAPILAMAZ VE BU BELGEYE SAHİP OLMAYAN KİŞİLERE SATIŞ YAPILAMAZ .
FÜMİGANTLAR VE IŞINLAMA TEKNİĞİ
TMO, 1992- 2002 yılları arasında böceklenme ile mücadele edebilmek için başta fosfin gazı
olmak üzere yaklaşık 519.000 kg fumigant tüketilmiştir .
Ancak ilaçlama ve fumigasyon işlemleri ciddi sınırlamalara ve dezavantajlara sahiptir:
1) Bütün depo tiplerinde fumigasyon işleminin verimi sıcaklığa bağlıdır. Dolayısıyla ürünün
sıcaklığı doğru şekilde ölçülmeli ve gazlama süresi buna göre ayarlanmalıdır.
2) Bu tür işlemlerin uygulanması ve etkili olabilmesi için siloların bir kaç gün hermetik
olarak sızdırmazlığı sağlanmalı ve çalışanları korumaya yönelik özel önlemler alınmalıdır.
3) Metil bromit, ozon tabakasının delinmesine diğer gazlar ise sera etkisine (greenhouse
effect) katkıda bulunduklarından, çevre ve hava kirliliği açısından zararlıdırlar.
4) Kullanılan kimyasallar bazı durumlarda etkili olmayabilir. Böcek ve haşere ilaçlarının
düzgün olmayan dağılımı sonucunda, böcek ve haşere oluşumları (mutant) kimyasallara
karşı daha dirençli olabilirler,dolayısıyla böceklerin bıraktığı yumurtalar, larvalar ve pupalar
çoğunlukla yaşamlarını devam ettirirler.
5) İlaçlanan ürünlerde zararlı atıklar kalabilir.
Diğer taraftan son yıllarda, depolanan ürünlerin böceklenmesini önlemek veya
böceklenmeden arındırmak amacıyla verimli ve etkin olan iyonlaştırıcı radyasyonun
kullanıldığı ışınlama teknikleri geliştirmiştir .
Özellikle yaygın bir şekilde kullanılan MeBr’ün Montreal Protokolünde, çevre ve güvenlik
sebebiyle gelişmiş ülkelerde 2005 , gelişmekte olan ülkelerde ise 2015’e kadar tamamen
kaldırılmasının öngörülmesi, ışınlama tekniğini alternatif bir yöntem durumuna getirmiştir.
Bugün en az bir tahıl türü veya tahıl ürünlerinin birinin ışınlanması 22 ülke tarafından
onaylanmıştır.
Bazı durumlarda, metil bromit ve diğer fumigasyonlara karşı ticari olarak kullanılabilecek
iyi bir seçenek olan ışınlama yöntemi bir çok avantajlara sahiptir:
1) Işınlama esnasında havaya ve çevreye herhangi bir kimyasal atık bırakılmadığından
çevre kirliliği açısından problem yoktur. Metil bromit gibi ozon delici bir madde değildir.
2) Ambar zararlıların kontrolünde yaygın olarak kullanılan
ana fumigant olan fosfin gazının aksine ışınlama hızlıdır
ve verimi sıcaklığa bağlı değildir.
Işınlama, fosfin gazına dayanıklı böcekleri de
kontrol altına alabilir ve küresel ısınmaya katkıda bulunmaz.
3) Ambar zararlıları, iyonlaştırıcı radyasyona karşı aşırı duyarlıdırlar ve radyasyon ile
böceklenmenin kontrolü,baklagillerin, tahılların ve ürünlerinin kalitesine etki etmez.
Böcek ve haşere ilaçları gibi ürünlerde zararlı atık bırakmaz.
Böceklenmenin önlenmesinde kullanılan radyasyon dozu , tahılların ve ürünlerinin
filizlenmesini de engeller.
4) Işınlama ile gıdada oluşan sıcaklık artışı ihmal edilecek kadar çok küçüktür .
Örnek : 10 kGy’lik ışınlamada sıcaklık artışı 2,5 °C dir
5) Büyük ebatlardaki gıda paketlerinin geniş hacimlerde sürekli olarak ışınlanması
mümkündür.
Bu çalışmada, depolanmış ürünlerdeki böceklenmenin kontrolü için beta ve X-ışınları
kaynağı olarak kullanılan elektron hızlandırıcıları, radyoizotop gama kaynakları
(Co ve 137 Cs) ile karşılaştırılmış ve ilgili teknik parametreler gözden geçirilmiştir.
Ayrıca, TMO’ya ait herhangi bir siloda ışınlama sisteminin nasıl olması gerektiği ve
ANAEM’de kurulması düşünülen elektron hızlandırıcı ünitesinin, laboratuar ve pilot
ışınlama ölçeğinde kullanılabilirliği tartışılmıştır.