(Böbrek Üstü Bezi Hormonları) ENDOKRİN BEZLERİ VE

SİNİR VE SİSTEMİ
 Sinir Sistemi ve Fonksiyonları



Sinir sistemi, sinir hücreleri ve sinir liflerinden
oluşan sistemdir.
Duyu organlarından gelen bilgi, bu sistemle
taşınır, işlenir ve uygun cevaplar oluşturulur.
Hücrelerin yaşamlarını sürdürebilmeleri,
sıcaklık ve kimyasal içerik yönünden sürekli
olarak değişmez tutulmasına bağlıdır (iç denge
= homeostazis)
SİNİR SİSTEMİ
Sinir sistemi
ve
homeostazis
SİNİR SİSTEMİNİN SINIFLANDIRILMASI
Beynin sağ ve sol loblarının kullanımı
SİNİR SİSTEMİ
Sinir
sisteminin
anatomisi
SİNİR SİSTEMİNİN GÖREVLERİ
VE ÖZELLİKLERİ
 Sinir Sisteminin Görevleri
 Duyuları
Algılama
 Birleştirme, Bütünleme
 Hareketi Sağlama
 Sinir Sisteminin Özellikleri
 Uyarılabilme
(irritabilite)
 İletebilme (transmission)
 Vücudun dengesinin korunması.
 Uyarıya cevap verir.
 İstemli hareketleri başlatır.
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Tüm
beyin
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Beyin
sapı
Beynin lobları
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Beyinin
lobları
ve
alanları
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Cerebellum, hipotalamus, talamus
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Limbik
sistem
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Omurilik sinirlerinin bölgelere dağılımı
Bölgeler





Cervical (boyun ) sinirler
Thoracal( Gögüs) sinirler
Lumbal (Bel) sinirler
Sacral (Sağrı) sinirler
Coccyx (kuyruk sokumu) sinirler
Sayıları
8 adet
12 adet
5 adet
5 adet
1 adet
MERKEZİ
SİNİR
SİSTEMİ
Omur,
omurilik
ve
sinirler
Omurilik sinirleri
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
 Omuriliğin işlevleri




Uyarı iletmek
Beyin ve periferik sinir sistemi arasında
bağlantı ve iletimi sağlamak.
Otonom Sinirlere Merkezlik Yapmak.
Refleks Oluşturmak
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Refleks oluşumu
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
 Beyin Omurilik Sıvısı (BOS)

Beyin ventriküllerinde (beyin boşlukları) choroit
pleksusların kandan süzerek oluşturduğu sıvıdır.
 BOS’ un Görevleri



Beyni; vurma, çarpma gibi mekanik etkilerden korur.
Kan ve sinir hücreleri arasında madde alışverişini sağlar.
Merkezi sinir sisteminde iyon değişiminin dengede
kalmasına yardım eder.
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Beyin katmanları ve zarları
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
Beyin zarları
MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ
 Beyin Boşlukları (Ventriküller)
 1.
ve 2. ventrikül ( Ventriculus lateralis) Beyin
yarım küreleri içinde bulunur.
 3.
ventrikül (Ventriculus tertius)
Diencephalonda bulunur. Hipotalamus ile talamus
arasında yerleşmiştir.
 4.
ventrikül (Ventriculus quartus) Önden medulla
oblangata ve pons, arkadan cerebellum tarafından
sınırlandırılmıştır.
PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ
(Çevresel Sinir Sistemi)
 Kafa Sinirleri (Cranial nevrus )












I. N. Olfactorius (Koku siniri)
II. N. Opticus (Görme siniri)
III. N. Oculomotorius (Göz oynatıcı sinir)
IV. N. Trochlearis (Göz kaslarına giden sinir)
V. N. Trigeminus (Üçüz sinir)
VI. N. Abducens (Gözü dışa döndüren sinir)
VII. N.Facialis (Yüz siniri)
VIII. N. Vestibulo cochlearis (N . Acusticus, işitme ve Denge siniri)
IX. N. Glossopharyngeus (Dil yutak siniri)
X. N. Vagus
XI. N. Accessorius (Kafa spinal siniri)
XII. N. Hypoglossus (Büyük dil altı siniri )
PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ
(Çevresel Sinir Sistemi)
Kafa
sinirleri
OMURİLİK
SİNİRLERİ
Spinal sinirler
(nervus spinalis)
OTONOM (İSTEMSİZ) SİNİR SİSTEMİ
Otonom
sinirlerin
iç
organlar
üzerine
etkileri
SİNİR VE ENDOKRİN SİSTEMİ
Sempatik ve
parasempatik
sinirler
ENDOKRİN BEZLER VE
HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
 Endokrin sistemi


Salgılarını, belli bir kanal sistemine ihtiyaç
duymadan doğrudan kana veren glandların
(bezlerin ) bir araya gelmesi ile oluşan sisteme
Endokrin Sistem denir.
üreme, beslenme, maddelerin hücreler
tarafından kullanımı, tuz ve sıvı dengesini
ayarlama, metabolik aktiviteyi düzenleme,
büyüme gelişme gibi görevleri yerine getirir.
ENDOKRİN BEZLER VE
HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
Endokrin Sistem İçinde Yer Alan İç Salgı Bezleri
Gl. Pituitaria- Hypophysis ( Hipofiz bezi)
Gl.pinealis-Pineal bezi (Epifiz bezi)
Gl. Thyroidea (Tiroid bezi)
Gll. Parathyroidea (Paratiroid bezi)
Gll. Suprarenales (Böbreküstü bezleri)
Thymus bezi (Timus bezi)
Pancreas (Pankreas bezi)
Gonadlar (Cinsiyet bezleri)
ENDOKRİN BEZLER VE
HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
Vücudumuzdaki iç salgı
bezlerinin yerleri
ENDOKRİN BEZLER VE
HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
Hormon;

Vücudun iç salgı bezlerinde sentezlenerek
kana verilen, kan yoluyla çeşitli organ ve
dokulara götürülerek bunların yapı ve
fonksiyonlarını, vücudun ihtiyaçlarına göre
değiştiren kimyasal maddelerdir.
ENDOKRİN BEZLERİ VE
HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
 Hormonların Çeşitleri

Peptit Hormonlar




Vazopressin
Oksitoksin
Adrenokortikotropik hormon
Steroid Hormonlar




Östrojen
Progesteron
Testesteron
Aldesteron
ENDOKRİN BEZLERİ VE
HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ
 Hormonların Görevleri





Vücut ortamının dış çevreye uyumunu sağlar.
Metabolizma faaliyetlerini düzenler.
İç ortamın fiziksel ve kimyasal şartların
sürekliliğini ve dengesini sağlar.
Hormonlar, hücrelerdeki yapım ve yıkım
olaylarını denetimi altında tutar.
Vücut organlarının fonksiyonlarının
düzenlenmesini sağlar.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Hipofiz Bezi (Glandula hypophysea)



Hipofiz bezi; kafa tabanında sfenoid kemiğin
(temel kemik) üzerinde, sella turcica (Türk
Eğeri) da bulunan fossa hypophysialis isimli
çukurun içine yerleşmiştir.
Hormonal düzenlemenin merkezidir.
Ön lob (lobus anterior), arka lob (lobus
posterior), arka loba nörohipofiz
(neurohypophysis), ön loba adenohipofiz
(adenohypophysis) denir.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Hipofiz ve
hipotalamus
bezi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Hipofiz Bezi Ön Lob Hormonları
(Adenohypophysis- Adenohipofiz)

Tropik Hormonlar
 Tiroid
stimule eden hormon (TSH)
 Adrenocorticotrop hormon (ACTH)
 Gonodotrop hormon
 Folikül stimule eden hormon (FSH)
 LuteinleĢtiren hormon (LH)
 Somatotropin ve prolaktin hormonu
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Hipotalamus
tarafından
uyarılan
hipofiz bezi,
diğer endokrin
bezlerin
hormon
salgılanmasını
denetler
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Somatotropin Hormonu (STH-büyüme-growht hormon)




Hipofiz ön lobunda bulunan eozinofil hücreler tarafından
yapılarak kana verilen en önemli hormonlardan biridir.
Vücudun büyüme ve gelişmesini sağlar.
Somatotropik hormon ergenlik döneminden önce az
salgılanırsa zekâ geriliği olmayan cücelik oluşur (dwarfizm)
Büyüme döneminde aşırı salgılanırsa aşırı büyüme
jigantizm ( devlik) ortaya çıkar.
Ergenlik döneminden sonra tekrar salgılanmaya devam
ederse ellerde, ayaklarda, çenede, burunda, dil, karaciğer,
böbrek gibi yumuşak dokularda anormal büyüme ve
vertebralarda kalınlaşma olur (akromegali)
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Somatotropik Hormonun
Metabolizmadaki Etkileri
 Kemik
Gelişimine Etkisi
 Protein Metabolizmasına Etkisi
 Yağ Metabolizmasına Etkisi
 Karbonhidrat Metabolizmasına Etkisi
 Elektrolitlere Etkisi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Somodotropik hormonun büyüme ve gelişme üzerine etkisi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Gonadotropik Hormon


Hipofiz ön lobundan, bazofil hücreleri tarafından
salgılanır.
Cinsiyet bezlerinin ve organlarının üreme fonksiyonlarını
kazanması bu hormonlarının etkisiyle gerçekleşir.

Gonadotropik Hormonlar:
 Follikül Stimulan Hormon (FSH)
 Luteinize Edici Hormon (LH)
 Laktotrop Hormon (LTH)
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Hipofizden
salınan
hormonların
cinsiyet
bezlerine
etkileri
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)



Adenohipofizin bazofil hücrelerinde üretilir.
Yağ, protein ve karbonhidrat metabolizmasında
etkilidir.
Böbrek üstü bezi (Glandula suprarenalis)
korteksinin büyümesini, hormonun salınmasını
ve kana verilmesini sağlar.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Sağ ve sol böbrek
üstü bezleri
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Troidi Stümile Edici Hormon
(Trotrop (Thyretrop-TSH)
TSH vücuttaki kimyasal reaksiyonlar
üzerinde etkili olan troid bezinden
salgılanan troksin (T4) hormonunun
salgılanmasını denetler.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Hipofiz Bezi Arka Lob Hormonları
(Neurohypophysis, lobus posterior)
 Oksitosin
(oxsitocin ) hormon
 Antidiüretik
hormon(ADH, Vasopressin)
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Oksitosin
hormonu
ve
etkileri
ENDOKRİN
BEZLERİ VE
HORMONLARI
Antidiüritik
hormonun
salgılanması ve
etki
mekanizması
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Epifiz Bezi (Glandula pinealis)



Diencephalonun üst kısmında ve arkada yer alır.
6-8 mm genişliğinde, 3-4 mm kalınlığında 0,6gr
kadar ağırlığında, 9 mm uzunluğundadır.
Epifiz bezinden melatonin ve serotonin hormonu
salgılanır.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Troit Bezi Hormonları



Triiyodotironin (T3)
Tetraiyodotironin (T4)
Kalsitonin
 Tiroit bezinin yeri
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Tiroit hormonunun salgılanmasında feed- back manizması
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Hiper tiroidizm
( Tiroid bezinin
büyümesi)
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Tiroit Hormonlarının Etkileri







Genel Metabolizmaya Etkisi
Protein Metabolizmasına Etkisi
Karbonhidrat Metabolizmasına Etkisi
Yağ Metabolizmasına Etkisi
Su Metabolizmasına Etkisi
Mineral Metabolizmasına Etkisi
Sinir Sistemine Etkisi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Paratiroid Bezler (Glandula parathyroidea)

Paratroid bezler, troid bezinin arka üst tarafında
bezi saran kapsül içerisinde bulunur.

Parat hormon, yaşam için mutlaka gerekli olan
bir hormondur. Kalsiyum ve fosfor
metabolizması üzerine etkili bir bezdir.
ENDOKRİN
BEZLERİ VE
HORMONLARI
Tiroid bezi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Parathormon salgılanma mekanizması
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Paratiroid bezler
1. Önden görünüş
2. Tiroit kıkırdağı
3. Tiroit bezi
4. Nefes borusu
5. Arkadan görünüş
6. Yutak
7. Yemek borusu
8. Nefes borusu
9. Paratiroid bezleri
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Adrenal Bez
HormonlarıGlandula
Suprenalis
(Böbrek Üstü
Bezi Hormonları)
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Pankreas Bezi (Pancreas)



Karın boşluğunda midenin arka kısmında, mide
ile ince bağırsak arasında, duodenumun kıvrımı
içine yerleşmiştir.
Pankreas hem endokrin (iç salgı) hem de
ekzokrin (dış salgı) salgı yapan bir bezdir.
Pankreasın %98’lik kısmı ekzokrin görevi, kalan
%2’lik kısmı da endokrin görevini yerine getirir.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Pankreas
bezi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
İnsülin hormonunun salgılanma mekanizma
Glukagon hormonunun salgılanma mekanizma
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Pankreas
bezinin
yeri
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Cinsiyet (Seks)
Hormonlarının
salgılanması
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Testis (Erkek Seks) Hormonları
Erkek gonadları testislerdir. Testisler
erkek üreme hücresi (spermotozoaları)
ve androjen hormonunu üretir.
ENDOKRİN
BEZLERİ VE
HORMONLARI
Erkek üreme
bezlerinin
hormonal
döngüsü
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Ovarium (Kadın seks) Hormonları

Kadın gonadı olan ovaryumlar, ovumu (kadın üreme
hücresi) meydana getirme görevinin yapar

Bir iç salgı bezi olarak östrojen progesteron hormonlarnı
da salgılar

Bu hormonlar hipofiz ön lobundan salgılanan FSH ve LH
hormonlarının denetimi altındadır.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Östrogen ve progesteron hormonunun
salgılanmsı ve uterusa etkisi
ENDOKRİN
BEZLERİ VE
HORMONLARI
Kadın üreme
hormonlarının
döngüsü
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Yumurtalık, yumurtanın gelişimi ve döllenme
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Timus (thymus)

Timus toraks boşluğunda ön mediastinuma
yerleşmiştir.

Timus, endokrin bir bez olmasının yanı sıra
lenfoid sistemin santral organlarından biridir.

Timus’dan timosin hormonları, timik humoral
hormon (THH) ve faktör timik serum (FTS)
salgılanır.
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Timus
bezi
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
 Kalsiyum Metabolizmasına Etki Eden
Hormonlar
 Kalsitonin
ve parathormon
 Ayrıca D3 vitamini de kanda kalsiyum
konsantrasyonunu yükseltici etkiye sahiptir.
 Yetişkin
bir insan vücudunda yaklaşık 1100-1200
gram kadar kalsiyum (CA) bulunur.
 Vücuttaki
kalsiyumun %99’u kemiklerde kalan kısmı
ise kan serumunda bulunur. Kan serumundaki
kalsiyum miktarı 10 mg’dır
ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI
Kan kalsiyum
oranının
ayarlanması