Hangi Arap Müziği? - Mardin Haberleri Burada
advertisement
Hangi Arap Müziği? Açıklama: Kategori: KÖŞE YAZARLARI Eklenme Tarihi: 28 Ocak 2013 Geçerli Tarih: 18 Temmuz 2017, 18:58 Site: Mardin Haberleri Burada URL: http://haberler.mardinimiz.com/yazar.asp?yaziID=2158 İslamiyet’in yayılımıyla birlikte büyük bir coğrafyada etkisini gösteren Arap kültürü, kuşkusuz müzik etkileşimi bakımından çok önemlidir. İran – Ahvaz’dan Batı Sahra’ya kadar geniş bir alanda gelişen müzik yayılımı, bölgesel bazı farklılıklar göstererek birbirinden ayrılmaktadır. Birinci kısımda ele alınabilecek Kuzey Afrika’da Batı Sahra’dan Mısır’a kadar olan Arap Müziği, Berberi etkisine açık, Emevilerin Endülüs günlerinden esintiler taşıyan bir yapı göstermektedir Bu bölgede müzik türünde bir yenilik olarak “Rai”, geçtiğimiz yüzyılın son yirmi yılında bölgenin en bilinen Arap müziği tarzını oluşturmuştur. Rai, aslında otuzlu yıllarda ortaya çıkmış, sömürgeci Fransa’daki Araplar arasında popularitesi hızla artmış bir müzik türü olarak bilinmektedir. Arapça okunan parçalar olmasına karşın, Rai türünde salt Fas ya da Cezayir’in Arap etkisi söz konusu değildir, bu müzikte Fransız, İspanyol etkileri de göz ardı edilmemelidir. Tabi buna siyahî Afrika etkisini de mutlak surette eklemek gerekir… İkinci kısımda toplanan Arap Müziği için sözünü edeceğimiz coğrafya, Klasik Arap Müziğinin temel bölümünü oluşturmaktadır. Bu kısma Mısır, en parlak bir örnek olarak yerleşirken bu ülkeye Suriye, Irak, Lübnan, Filistin’i eklemek yerinde olur. Mardin başta olmak üzere, Arap yurttaşların birçok şehrinde yaşadığı Türkiye, Klasik Arap Müziği icrasının en yaygın olduğu bu ikinci kısma dâhil edilmelidir. Mısır, ismi sayılan memleketler arasında kuşkusuz Arap Müziği’nin icra, beste vb. bakımından lideri ve icradaki yeniliklerin de merkezidir. Mısır, Memlûklardan, Tolunoğullarından beri Türklerin Araplarla birlikte yaşadığı bir yerdir. Elbette Osmanlı Devleti’nin bir parçası olarak da Mısır, bilhassa Hıdivlikle idare edildiği 19. yüzyılda Istanbul’a gelip giden Hıdiv ailesi mensuplarının yanlarında getirdikleri Arap ya da Istanbul’dan Mısır’a götürdükleri Türk bestekâr, sazende ve hanendeler sayesinde Türk – Arap müzik etkileşimini sağlayan merkezlerdendir. Başta ismi geçen diğer Arap ülkeleri tarafından özellikle 20. yüzyılda takip edilen Mısır Arap Müziği, oluşan film endüstrisi ile de dikkati çekmiş ve Türkiye’de de özellikle kırklı yıllarda çok sevilen Arapça şarkılı filmlerin yayılım merkezi olmuştur… Bugün çağdaş Arap Müziğinin kurucusu kabul edilen ve inşaallah bir başka yazımızın konusu olacak udî Muhammed Abdülvahab da Mısırlıdır. Üçüncü kısım, kabaca Ürdün, Irak’ın güney bölümü ile Suudi Arabistan ve Oman’a kadar diğer Körfez Ülkelerini kapsar denebilir. Bugün, bahsi geçen coğrafyaya özgü Arap Müziğinin en önemli temsilcisi, Muhammed Abdo’dur. Abdo, hem bestekâr hem icracı olarak sadece Suudi Arabistan’ın değil, bölgenin tarzını en iyi şekilde yansıtmaktadır. Bu üç kısım içinde Mardin Müziği tarz olarak Irak (ama güney değil), Suriye ile benzerlik göstermekte ve tam manasıyla ikinci kısımdaki klasik tarzın içine yerleşebilmektedir. Mardin’in ud, kanun vb. ile klasik müzik makamlarına uygun icra geleneğine, şehrin Suriye ve Irak’a coğrafi ve kültürel yakınlığının da eklenmesi bu tarzı kuvvetlendirici etmendir. Arap müzik kültürünün genelde hâkim olduğu Mardin şehir merkezinde başka çalışmaların konusu olabilecek kadar başarılı ve birçoğu artık merhum olan icracıların birer hafız veya müezzin olmaları, dikkat çekici bir özellik olarak durmaktadır. Mardinli merhum sanatkârların birçoğunda sözü geçen özellik bulunduğu gibi, mesela Suriye, Mısır ya da Türkiye’nin başka kentlerindeki tanınmış bazı klasik icracı veya bestekârların da hafız ya da müezzin olduğu örneklerle görülmektedir. Murat ÖZYILDIRIM Kimdir? Okt. Murat Özyıldırım (MA), 1970 doğumludur. İstanbul Üniversitesi Eski Çağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim dalını bitirdi aynı bölümde Yüksek Lisans yaptı. Arkeoloji Dergisi olan Seleucia ad Calycadnum’un editörlerindendir. Mersin Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde öğretim elemanı olarak görev yapan Özyıldırım’ın Erken Hıristiyanlık Dönemi üzerine bilimsel makaleleri bulunmaktadır. Özel olarak Ümmügülsüm, Klasik Arap Müziği ve Türkiye Arap Müziği ile ilgilenen ve geniş bir Arap Müziği arşivi olan Murat Özyıldırım’ın bu konuda çeşitli dergi ve gazetelerde çalışmaları yayınlanmıştır. Özyıldırım, aynı zamanda Türkçe hazırlanan ilk ve en geniş içerikli Ümmügülsüm sitesinin de yayıncısıdır (www.ummugulsum.com).
