Filipinler Ülke Raporu 2010
advertisement
KONYA TİCARET ODASI FİLİPİNLER CUMHURİYETİ ÜLKE RAPORU Etüd-Araştırma Servisi Nisan 2010 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU YÖNETİCİ ÖZETİ Filipinler Güney-Doğu Asya’nın gelişme yolundaki ülkeleri arasındadır. Filipinler özellikle tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmiştir. Filipinler, ucuz ve kalifiye iş gücü, liberal ekonomisi ve yüksek iç tüketim eğilimiyle yatırımlar için elverişli bir ülkedir. Filipinler’in yabancı yatırımcılar için pek çok avantajları vardır. Asya Pasifik’teki merkezi konumu, yüksek eğitimli ve İngilizce bilen çalışan ve yöneticiler, liberal ekonomi ve yatırım teşvikleri, değiştirilmiş ekonomi ağırlıklı sektörler, yatırımcıları teşvik eden gelir vergisi oranı, özel ticaret bölgeleri ve serbest bölgeler ile 100 milyona yakın tüketici pazarı Filipinlerin en önemli avantajlarıdır. Bu nitelikleriyle Filipinler Türk yatırımcılar için elverişli bir ülkedir. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerimiz bakımından Filipinler’de ortak iş imkanları bulunmaktadır. Bölgede rekabet son derece yoğun olmasına rağmen, gerek sanayi mallarımız, gerek tarım ürünlerimiz açısından Filipinler cazip bir pazar olma özelliği taşımaktadır. Bununla birlikte Türkiye ile Filipinler arasındaki ticaret hacmi mevcut yasal altyapı ve sorunsuz siyasi ilişkilere rağmen gerçek potansiyelinin altında seyretmektedir. Bunda en önemli etkenin, Filipinler’in dış ticaretini büyük ölçüde ASEAN ve APEC ülkeleriyle yapması, Türk işadamlarının ilgisinin, ABD, AB, OECD ülkeleri, Rusya Federasyonu, komşu ülkeler ve Orta Asya Cumhuriyetleri pazarları üzerinde yoğunlaşması, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklık ve iş çevrelerindeki karşılıklı bilgi eksikliği olduğu düşünülmektedir. Bütün bu nedenlerle Konya ile Filipinler arasındaki ticaret de son derece sınırlıdır. 2009 yılında Konya’dan Filipinler’e sadece 274 ton un ihraç edilmiştir. İhraç edilen unun bedeli 74.715,00 dolardır. Filipinler’e Konya’dan başta gıda ve tarım makineleri olmak üzere çeşitli ürünler ihraç edilebilir. Bunun için Konya’da Filipinler’e gerçekleştirilecek heyet ziyaretleri ile Filipinler’de düzenlenecek uluslararası ticaret fuarlarına Konya firmalarının katılmalarının teşviki önemlidir. Bu Rapor, Filipinlerin genel ekonomik ve ticari durumu ve ülkemiz ile ekonomik ve ticari ilişkileri konularında Filipinlere ticaret ve yatırım yapmak isteyen işadamlarına bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Raporun birinci bölümünde, Filipinler’in ülke kimliği, tarihçesi ile ülkenin siyasi ve idari durumu kısaca ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Filipinlerin genel ekonomik durumuna, ekonomisindeki belli başlı sektörlere ve dış ticaret ilişkilerine yer verilmiştir. Son bölümde ise, Filipinler’in ülkemiz ile ekonomik ve ticari ilişkilerine ilişkin bilgiler ile Filipinler’de Türk işadamları için Pazar fırsatları verilmiştir. Ekler bölümünde ise, Filipinler’de iş yapmak isteyenler için irtibat kurabilecekleri kurum, oda ve birliklerin internet adresleri ile Filipinler’de yıl içinde düzenlenen fuarların listesi yer almaktadır. i FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ .................................................................................................................... i BİRİNCİ BÖLÜM FİLİPİNLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1. Ülke Kimliği ........................................................................................................................ 1 1.2. Kısa Tarihçe ........................................................................................................................ 2 1.3. Siyasi ve İdari Durum ......................................................................................................... 2 İKİNCİ BÖLÜM GENEL EKONOMİK DURUM 2.1. Genel Ekonomik Yapı ................................................................................................... 4 2.1.1. Cari İşlemler Dengesi .............................................................................................. 5 2.1.2. Sermaye Hareketleri ................................................................................................ 5 2.1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ................................................................. 5 2.1.4. Ekonomi Politikaları ............................................................................................... 6 2.2. Ekonomideki Belli Başlı Sektörler ................................................................................ 7 2.2.1. Tarım ve Hayvancılık .............................................................................................. 7 2.2.2. Sanayi ..................................................................................................................... 7 2.2.3. Hizmetler ................................................................................................................. 8 2.2.3.1. Ulaştırma ve Telekomünikasyon .................................................................... 8 2.2.5.2. Enerji .............................................................................................................. 8 2.2.4. Doğal Kaynaklar ve Madencilik ............................................................................. 9 2.3. Dış Ticaret ..................................................................................................................... 9 2.3.1. Duş Ticaret İstatistikleri ......................................................................................... 9 2.3.1.1. İhracat ........................................................................................................... 10 2.3.1.2. İthalat ............................................................................................................ 10 ii FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU 2.3.2. Dış Ticaret Mevzuatı ............................................................................................ 11 2.3.2.1. İthalat............................................................................................................ 11 2.3.2.2. Tarife Dışı Engeller ...................................................................................... 12 2.3.2.3. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar ......................................... 12 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FİLİPİNLER’İN TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ 3.1. Ekonomik İlişkilerin Genel Durumu ............................................................................... 13 3.2. Türkiye – Filipinler Dış Ticareti ...................................................................................... 14 3.2.1. Türkiye ile Dış Ticaretin Durumu ............................................................................ 15 3.2.1.1. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’ye İhracat.................................................... 16 3.2.1.2. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’den İthalat .................................................. 16 3.2.2. Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gereken Konular .......................................................... 16 3.2.2.1. Ticari Engeller ................................................................................................. 16 3.2.2.2. İthalat Mevzuatı............................................................................................... 17 3.2.2.3. Genel Olarak Ticari Tanımlama Uygulamaları ............................................... 17 3.2.2.4. Ticarette Uygulanan Standartlar...................................................................... 18 3.2.2.5. Serbest Bölgeler ve Mevzuatı ......................................................................... 18 3.2.2.6. Pazarlama ve Hizmetler .................................................................................. 18 3.3. Filipinlerin Yatırım Avantajları ....................................................................................... 19 3.4. Türkiye’nin Pazara Giriş İmkanları ................................................................................. 20 EKLER EK 1 – Yararlı Adresler .......................................................................................................... 22 EK 2 – Filipinler’de Yıl İçinde Düzenlenen Fuarlar .............................................................. 25 EK 3 – Hava Durumu ............................................................................................................. 27 iii FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU BİRİNCİ BÖLÜM FİLİPİNLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER 1.1. ÜLKE KİMLİĞİ Resmi Adı: Filipinler Cumhuriyeti Yönetim Biçimi: Demokratik Cumhuriyet Devlet Başkanı: Gloria MACAPAGAL-ARROYO Bağımsızlık Günü: 4 Temmuz 1946 (ABD'den) Milli bayram: Bağımsızlık günü (İspanya'dan), 12 Haziran (1898) Nüfusu: 97,976,603 (Temmuz 2009 tahmini) Yüzölçümü: 300,000 km² Resmi Din: Katolik (% 82.9), Protestan (% 3.4), Müslüman (% 4.6), Diğer (% 7.1) Diller: Filipin Dili, İngilizce Başlıca Kentleri: Manila, Cebu, Davao, İloilo, Caglayan de Ora, General Santos, Zamboanga, Baguio Etnik Yapısı: Tagalog 28.1%, Cebuano 13.1%, Ilocano 9%, Bisaya/Binisaya 7.6%, Hiligaynon Ilonggo 7.3%, Bikol 6%, Waray 3.4%, diğer 23.3% Para Birimi: Filipinler Pesosu Para Kuru: 1 $ = 47.8 PHP (2009) Saat Farkı: 3 saat (kış saati uygulamasında 6 saat) 1 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU 1.2. KISA TARİHÇE Filipinler, Negritolar, Proto-Endonezyalılar, Malaylar ve Çinlilerle meskun toplam 7.100 ada ve adacıktan oluşmaktadır. 13. yüzyıl sonlarında Hint Okyanusu’ndan ve Endonezya’dan bölgeye gelen Müslüman tacirler, Filipin adalarına İslamiyet’i yaymışlardır. Takımadalar 1321 yılında Macellan tarafından keşfedilmiş ve 1363 yılında Meksika’dan gelen Legazpi tarafından adalar üzerinde İspanyol hakimiyeti kurulmuştur. Sırasıyla Portekizliler, Çinliler ve Hollandalılar, İspanyolların bölgedeki hakimiyetini yıkmaya çalışmışlardır. İngilizler, 1762 ve 1763 tarihlerinde Manila’yı iki kez işgal etmişlerdir. Bu yıllardan başlayarak, Süveyş kanalının açılmasına bağlı olarak Avrupa’dan ulaşım süresinin kısalmasının da etkisiyle Filipinler’de milliyetçi görüşler gelişmeye başlamıştır. Nisan 1898’de İspanyollarla savaşa giren Amerikalılar, Mayıs 1898’de Manila’yı ele geçirmişlerdir. 10 Aralık 1898’de imzalanan Paris Anlaşması ile Filipinler ABD’ne bağlanmıştır. ABD ülkede sivil bir yönetim kurmuş, 1916 yılında çıkarılan Filipinler Özerklik Yasası, Amerikan tipi iki meclisli bir yasama sistemi oluşturmuştur. 24 Mart 1934 tarihinde ABD’ne bağlı “Filipinler Milletler Topluluğu”nun kurulduğu ilan edilmiş, bu 14 Mayıs 1933’de yapılan plebisitle onaylanmış ve 10 yıllık bir geçiş döneminin ardından, 4 Temmuz 1946 tarihinde Filipinler tam bağımsızlığını kazanmış, Roxas Cumhurbaşkanı olmuştur. 1.3. SİYASİ VE İDARİ DURUM Filipinler 4 Temmuz 1946’da bağımsızlığını kazandıktan sonra, 1972’ye kadar sakin yaşadı. Başkan Ferdinand Marcos 1972’de sıkıyönetim ilanıyla beraber anayasayı iptal etti. 1973 Anayasası ile Marcos geniş yetkilere sahip oldu. 1986 seçimlerine hile karıştırdı ve sonra kaçtı. Aquino devlet başkanı oldu. Filipinler, ABD yönetim modeline dayalı, Başkanlık sistemiyle yönetilen çoğulcu bir demokrasidir. Yasama görevi, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan oluşan iki meclisli Kongre, yürütme görevi ise, doğrudan halk oyuyla seçilen Başkan tarafından yürütülmektedir. Yasama organı, seçim bölgesi esasına göre seçilen 268 üyeli Temsilciler Meclisi ve ulusal oyla seçilen 24 üyeli Senato’dan oluşmaktadır. 1987 yılında yürürlüğe giren Anayasaya göre, yürütmenin başı, Devlet Başkanı ve Silahlı Kuvvetlerin Başkomutanı olan Başkan, 6 yıllık tek bir dönem için doğrudan halk oyuyla seçilmektedir. Anayasaya göre, Başkanın Temsilciler Meclisi’nin onayına bağlı olarak, azami 60 gün süreli sıkıyönetim ilan etme hakkı bulunmaktadır. Başkanın Meclis’i feshetme yetkisi bulunmamaktadır. Ayrıca, Başkanın yasalara ilişkin olarak kullanabileceği veto hakkı, yasama organının 2/3 çoğunluğuyla ilga edilebilmektedir. Öte yandan, Başkan tarafından atanan ve Temsilciler Meclisi tarafından atamaları onaylanan Bakanlar Kurulu üyelerinin, “kuvvetler ayrılığı” ilkesi çerçevesinde Meclis üyesi olmamaları Anayasanın amir hükmüdür. Yasama organının alt kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi üyeleri, üç yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenmektedir. 2 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Filipinler 880’inde yerleşim bulunan 7107 ada ve adacıktan oluşmaktadır. Ülkenin kuzeyde Manila’nın da bulunduğu Luzon, orta kesimde Visayas ve güneyinde Mindanao olmak üzere başlıca üç ada grubu bulunmaktadır. Bunlar, on yedi bölgeye, seksen bir ile, 118 şehir, bin 310 belediyeye ve 41 bin 993 Barangay (bölge hükümetleri) ayrılır. Başşehri Manila, Lucon Adasındadır. Yine bu adadaki Metro Manila 7.211.733 nüfûsu ile en büyük şehirdir. Parlamento ve ülkenin en büyük ticaret ve kültür merkezi Metro-Manila’dadır. Okuma-yazma bilenlerin oranı % 88,7 gibi çok yüksek bir rakama sahiptir. Filipinler bazı yönleriyle komşularından farklıdır. Asya’daki yegane Hıristiyan devlettir ve batı kültürünü kabul etmiştir. Politik kurumları ve yönetim biçimi Amerikan yönetimidir. Filipinliler, esasında Batılılarca, Avrupalı kabul edilmemekte ve Asyalılarca da şüpheyle karşılanmaktadır. Bu durum bazen iç huzursuzluğa sebep olmaktadır. Birleşmiş Milletlerin kurucu unsurlarından olan Filipinler, Milletlerarası politikada aktiftir. 1934’de Güneydoğu Asya Paktı Antlaşması (SEATO) üyesi olmuştur. Çoğu dünya meselelerinde ABD yanında yer almaktadır. Asya ülkeleri ile bağlarını kuvvetlendirmek için Asya ve Pasifik Konseyi (ASPAC) ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Cemiyeti (ASEAN)ne girmiştir. 3 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU İKİNCİ BÖLÜM GENEL EKONOMİK DURUM 2.1. GENEL EKONOMİK YAPI Filipinler Güney-Doğu Asya’nın gelişme yolundaki ülkeleri arasındadır. Filipinler özellikle tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmistir. Asya Finansal Krizi sonucunda Filipin pesosunu bir doları 40 pesodan 26 pesoya düşürerek Filipin ekonomisini son derecede etkilemiştir. Düşük yabancı sermaye ülkeye girmesiyle temelini tarımın oluşturduğu ekonomide 1999'da %3 ve 2000'de %4 küçülme olmuştur. 2000'deki politik belirsizlikler peseyu zayıflatmış hatta daha ötesi bir doları 33 pesoya çıkararak pesonun en düşük seviyeye inmesine neden olmuştur. 1990'lardaki Doğu Asya finansal krizi, Filipinler'in ekonomisinde deneyim sağlamasına ve 2004'de %6'lık bir büyüme elde etmesini sağlamıştır. Başbakan Gloria Macapagal Arroyo, 2020'lerde ülkesinin gelişmiş ülkeler arasında yer alacağını taahhüt etmiştir. 2003'de Filipin pesosu Asya'nın en işlevsel parası oldu. 2006'da Filipin ekonomisi geçen yıla oranla %3,4'lik bir büyüme sağlamıştır. Hükümet Gayri safi milli hasılayı artırmak için 2007'de %7'lik, 2008'de %8'lik ve 2009'da %9'luk bir büyüme hedeflemiştir. TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler Yıl GSMH (Milyon $) Kişi Başına Gelir ($) Büyüme Oranı (%) Enflasyon Oranı (%) GSYİH (Milyon $) 2000 2001 2002 2003 2004 2003 2006 33,777 76,023 81,736 83,446 93,649 106,946 106,946 726 967 1020 1,044 1,121 1,234 1,464 7.1 2.3 4.2 3.9 6.9 3.4 3.4 4.0 6.8 3.0 3.3 6.0 7.7 6.2 73.9 71.2 76.8 79.6 86.9 98.8 117.3 2007 127,296 1,763 7.3 2.8 144.0 2008 136,610 2,031 6.2 9.3 166.9 Kaynak: Filipinler Merkez Bankası Filipinler’in, 2008 yılındaki GSMH’i 183.3 milyar ABD doları ve Kişi Başına Milli Geliri 2,031 ABD doları olmuştur. 2003 yılından itibaren GSMH’daki büyüme oranı % 3’in üzerinde olmuştur. 2007 yılında %7.3 olan büyüme oranı, 2008 yılında % 6.2 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılının ilk yarısında büyüme oranı ise, % 3.8’dır. Tarihsel olarak ülke % 3’lik sürdürülebilir gelişme hızını devam ettirmekte güçlük çekmektedir. 4 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Günümüzde tarım ve hayvancılık modernleşme kanunları gibi üretimi ve piyasa rekabetini körüklemiş olan yapısal reformlar, perakende ticareti, telekomünikasyon ve kamu hizmetlerinin liberalleştirilmesi, ekonominin canlanmasına sebep olmuştur. 2008 yılı, ihracat gelirleri ile yurtdışı işçi gelirlerindeki artışlar ve yabancı yatırımlarla cari işlemler dengesi 4,227 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 2007 yılında % 2.8’e düşen enflasyon oranı 2008 yılında % 9.3’e yükselmiştir. 2.1.1. Cari İşlemler Dengesi 2003, 2006, 2007 yıllarında sırasıyla, 2,410, 3,769, 8,337 milyon ABD doları fazla veren ödemeler dengesi fazlası, 2008 yılında 89 milyon ABD doları olmuştur. Bu azalışta, dış çevrenin yaşadığı olumsuzlukların cari işlemler ile sermaye ve mali işlemlere etkisi etkili olmuştur. 2006 ve 2007 yıllarında önemli artışlar gösteren cari işlemler dengesi, 2008 yılında % 40,62 azalarak, 4,227 milyon ABD doları (GSYİH’nin % 2.3) fazla vermiştir. Yurtdışı işçi gelirleri ve net gelir girişindeki artış cari işlemler dengesinin fazla vermesinde etkili olurken, bu pozitif gelişme, net hizmet girişinin düşük olması ve mal ticaretindeki yüksek açıkla azaltılmıştır. 2.1.2. Sermaye Hareketleri Filipinler’de sermaye hareketleri 1970’lerde serbest bırakılmaya başlanmıştır fakat büyüme ve ihracatta yeterli gelişme gösterilemediğinden ülke önemli ölçüde borçlanma yaşamıştır. Sermaye hareketleri 1996 yılında % 220 gibi büyük bir oranda atmasına rağmen, 1997 Asya krizi ile 1997 ve 1998’de düşmüş, 1999’da ise portfolyo yatırımları ile artmıştır. 2003 yılına kadar düşme eğilimi gösteren sermaye girişi, bu yıldan itibaren artmaya başlamıştır. 1990-1993 yılları arası sermaye girişinde doğrudan yatırımlar ve krediler sırasıyla % 37 ve % 30 ile önemli yer tutmuştur. Asya krizi ile gerileyen sermaye girişi, 1999’dan itibaren portfolyo ve bono yatırımları ve doğrudan sermaye hareketleri genel sermaye akışının en önemli unsurları olmuştur. 2.1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları Asya Pasifik’teki merkezi konumu ülkeyi uluslararası hava ve deniz taşımacılığının kesişme noktası yapmaktadır. Filipinler’den Asya’nın başlıca şehirlerine dört saatten az bir sürede ulaşmak mümkündür. Ülke yabancılar için Asya’da yaşanılabilecek en rahat ülkelerin başında gelmektedir. Yüksek eğitimli İngilizce bilen çalışan ve yönetici bulmak kolaydır. Çalışma ücretleri ucuzdur. Yatırımcı firmalar, ilk 4-6 yıl boyunca gelirler vergisinden (% 32) muaf tutulmaktadır. Hammadde ve yarı mamul için vergi taksitlendirmesi yapılmakta, 6 Haziran 2011 yılına kadar sermaye mallarını gümrük vergisiz ithal edebilmekte, altyapı işlerinde ilave vergi indirimleri yapılmakta, yabancı uyruklu işçi çalıştırılmasına izin verilmekte, kazanılan yabancı yatırım ve kazançların kendi ülkelerine gönderilmesi garanti edilmekte, tekrar ihraç edilecek konsinye teçhizatın ithalatına izin verilmektedir. Bu teşviklere ilave olarak, ekonomik bölgelerde yatırım yapan firmalar, gelir vergisinin % 3’ini ödemektedirler. 5 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Kayıt hariç medya, perakende satış, arsa sahibi olmak, küçük ölçekli madencilik gibi alanlarda yabancı yatırıma izin verilmemektedir. Diğer birçok sektörde ise oranları % 20 ile % 60 arasında değişmekle birlikte genellikle % 40 yabancı sermaye kullanılması mümkün bulunmaktadır. 2000’lı yıllarda istikrarlı bir özellik göstermeyen net yatırım, 2007 yılında 3,303 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken, 2008 yılında -1.967 milyon ABD dolarına düşmüştür. 2000 yılında 2,240 milyon ABD doları olan doğrudan yabancı yatırım, 2003 yılında 491 milyon ABD dolarına gerilemiş, 2006 yılında ise 2,921 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2007 yılında 2,916 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken 2008 yılında doğrudan yabancı yatırım, % 47.87 düşerek 1,320 milyon ABD doları olmuştur. 2009 Ocak-Mayıs döneminde ise, önceki yılın aynı dönemine göre % 86.03 artarak, 1,027 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. TABLO 2. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (Milyon ABD $) Yıllar 2000 2001 2002 2003 2004 2003 2006 2007 2008 2008* 2009* Net Yatırım 3,223 849 1,029 672 -1,647 2,189 -118 3,303 -1,967 486 -773 Değişim (%) Yabancı Doğrudan Yatırım 2,240 193 1,342 491 688 1,834 2,921 2,916 1,320 332 1,027 -73.67 21.20 -34.69 -343.09 -232.91 -103.39 -3,068.64 -136.13 -124.71 -239.47 Değişim (%) -91.29 690.77 -68.16 40.12 169.48 37.33 -0.17 -47.87 -63.68 86.03 Kaynak: Filipinler Merkez Bankası *: Ocak-Mart (Net Yatırım), Ocak-Mayıs (Net Doğrudan Yabancı Yatırım) 2.1.4. Ekonomi Politikaları Ekonomik politika olarak pazar ekonomisi uygulanmakla birlikte bir kaç sektörde tüketiciyi korumaya yönelik düzenleyici mekanizmalar kullanılmaktadır. Günümüzde Tarım ve Balıkçılığı Modernleştirme Kanunu gibi üretimi ve piyasa rekabetini körüklemiş olan yapısal reformlar, perakende ticareti, telekomünikasyon ve kamu hizmetlerinin liberalleştirilmesi ekonominin canlanmasına neden olmuştur. Ülke yönetimi tarihte önemli yeri olan idari yapının gücünü etkileyen reformu gerçekleştirmiş ve hükümetin değişim sürecine destek verdiğini ortaya koymuştur. Ülkedeki çeşitli bölgelerin karşılaştırmalı üstünlüklerinin değerlendirilerek, bu çerçevede stratejik altyapı inşa projelerinin uygulanması amacıyla ülke beş “süper bölge” halinde biçimlendirilmiş ve kaynakların en etkin ve eşgüdüm halinde kullanılmasına olanak sağlanmıştır. 6 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Bu bölgeler; Kuzey Luzon Tarım Bölgesi Luzon Şehri Sanayi ve Hizmet Bölgesi Merkez Filipinler Turizm Bölgesi Mindanao Güney Tarım Bölgesi Siber Koridor (Baguio ile Davao arası) Bilgi ve İletişim Teknolojisi Bölgesi Söz konusu 3 bölgede toplam 84 altyapı projesi halen devam etmektedir. Bu projelerin toplam değeri 403 milyar PhP’yi bulmaktadır ve hükümet, yerel belediyeler ve özel sektör tarafından finanse edilmektedir. 2.2. EKONOMİDEKİ BELLİ BAŞLI SEKTÖRLER Gerek fiziki gerekse beşeri kaynakları çok çeşitli olan Filipinler’de ekonomi de bu yapıya bağlı olarak çeşitlenme göstermektedir. Son yıllarda imalat sektörünün GSYİH içindeki payının %21-23, tarım sektörünün %13-17 ve hizmetler sektörünün ise %32’ler civarında olduğu görülmektedir. 2.2.1. Tarım ve Hayvancılık Tarım, ormancılık ve balıkçılık ülke ekonomisinde önemli rol oynamaktadır. Ülke nüfusunun % 70’lik bölümü kırsal alanda yaşamakta ve yine nüfusun üçte ikilik kısmının geçimi çiftçiliğe dayanmaktadır. Bununla birlikte ülke modernleştikçe tarım ürünlerinin ülke ekonomisindeki payı azalmıştır. Filipinler Kongresi tarafından 1997 yılında Tarım ve Balıkçılık Kanunu’nun kabul edilmesi ithal tarım ürünleri, ekipman ve makinelerinin vergisiz girişine sebep olmuştur. Son yıllarda iyi tohumlar, gelişen sulama sistemleri ve yoğun gübreleme uygulaması ile daha iyi ve büyük hasılat alınması sağlanmıştır. Filipinlerin en önemli tarım ürünleri arasında şeker kamışı, pirinç, hindistan cevizi, muz, mısır, mango yer almaktadır. Ülkede hayvancılık, kümesçilik ve balıkçılıkta önemlidir. Halkın temel besin kaynakları arasında pirinç, balık, sebze, tavuk ve domuz yer almaktadır. 2008 yılında tarım, balıkçılık ve ormancılık sektörleri %3.2 büyümüştür. Çiftlik hayvanları hariç tüm alt sektörlerde büyüme olmuştur. En çok artış balıkçılık ürünlerinde gerçekleşmiştir. 2.2.2. Sanayi 2008 yılında sanayi sektörü %3.0 büyümüştür. Çoğunlukla imalat sektöründen oluşan sanayi sektörü, ülkenin ihracat ve dış ticarette en çok gelir elde edilen sektördür. Sektörün büyümesi son 13 sene içinde olmuştur. 1999 senesinden itibaren imalat sektöründeki artış, bu alt sektörün yerli ve yabancı pazardan gelen taleplerin arttığı ve ülkenin Asya’da yaşanmış olan ekonomik krizi atlattığına dair en iyi göstergedir. Tüketici malları üretimi imalat sanayinin büyük kısmını oluşturmaktadır. 7 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Uluslararası ileri teknoloji şirketleri, küçük entegre ve devreler, veri ve telekomünikasyon kabloları, bluetooth sistem modelleri gibi ihraç mallarına olan talebin artması yüzünden faaliyetlerde çeşitlendirmeye gidilmiş ve alanlarda üretim artırılmıştır. Filipinler’deki başlıca sanayiler elektronik parçalar (yarı iletkenler) imalatı, tekstil ve konfeksiyon aksesuarları, ağaç ve mobilya, gıda işleme, bilgi teknolojisi hizmetleri, mali hizmetler, perakende ticaret olarak sıralanabilir. 2.2.3. Hizmetler Hizmetler sektörü Filipinler’in karşılaştırmalı üstünlüğü sahip olduğu bir sektör olup, 2008 yılında %3.3 büyümüştür. 2008 yılında GSMH’ya en çok katkıyı %44’lük pay ile hizmetler sektörü yapmıştır. Başlıca alt sektörler ise ulaşım, komünikasyon, ticaret, finans, gayrimenkul, özel ve kamu hizmetleri olmuştur. 2.2.3.1 Ulaştırma ve Telekomünikasyon 7000 binden fazla adadan oluşan Filipinler’de ulaşım sorunludur. Bu durumun temel nedeni gelişmemiş altyapıdan kaynaklanmaktadır. Ayrıca 1997-1998 Asya Krizi nedeniyle yatırımlarda görülen azalma da altyapı yetersizliğini devam ettirmiştir. Yine de bütün takımadayı kapsayan bir yol ağı bulunmaktadır. Ülkede bir düzineden fazla liman da bulunmaktadır. Ülkeyi zayıf ulaşım ağından kurtarmak amacıyla bir dizi proje devam etmektedir. Bunlar arasında, stratejik noktalara uluslararası hava alanlarının yapımı ve var olanların yenilenmesi, yeni otoyol, liman ve kitle iletişim araçlarının yapımı yer almaktadır. Hükümet yabancı yatırımcıları çekmek amacıyla “yap-işlet-devret” modeli yürürlüğe koymuştur. Telekomünikasyon sistemi serbestleştirilmiş, bir dizi yabancı yatırımcı yerli şirketlerle ortaklıklar kurmuştur. Telekomünikasyon sektöründe faaliyet gösteren şirketler özel sermayeye ait olup, mobil telefon sistemleri işleticilerinin çoğu tüm ülkeyi kapsam alanına almaktadır. 2.2.3.2. Enerji Filipinler ekonomisi ithal petrole bağımlıdır. Petrol sanayiinde faaliyet gösteren 3 ana şirket arasında Petron, Pilipinas Shell (Royal Dutch/Filipinler Shell iştiraki) ve Caltex bulunmaktadır. Filipinler’in en büyük petrol rafine ve pazarlama şirketi Petron’dur. Petron 1994’e kadar tamamı devlete ait Filipin Ulusal Petrol Şirketi’nin iştiraki olarak faaliyet göstermiş, bu tarihten itibaren Suudi Aramco şirketin % 40 hissesine sahip olmuştur. 1998 yılında Filipin petrol pazarındaki kısıtlamaların ortadan kaldırılmasıyla Coastal/Subic Bay Fuels, Oilink International, Easten Petroluem Corp. ve Total Fina Elf şirketleri de pazara dahil olmuştur. Söz konusu yeni girişimciler pazarın % 10’una sahip olmuştur. Pazara hakim 3 büyük şirketle rekabet edebilmek amacıyla yeni şirketler ortaklıklar yapmaktadır. Filipinler Hükümeti ithal petrol harcamalarını azaltmak amacıyla özellikle elektrik üretiminde gaza daha fazla ağırlık vermektedir. Malampaya doğal gaz arazisinin rezervlerinin kullanılması amacıyla Filipinler’de doğal gazda en büyük yatırımcılar arasında yer alan Shell Filipinler Sondaj (SPEX, % 43 hisse ile işletmeci), Texaco (% 43) ve Filipin Ulusal Petrol Şirketi (% 10) faaliyet göstermektedir 8 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Filipinler’de enerji üretimi elektrik sektöründe yoğunlaşmıştır. Yerli enerji üretiminde en büyük pay jeotermal enerji olup, onu hidroelektrik, kömür, petrol ve gaz izlemektedir. Hükümet ithal petrole bağımlılıktan kurtulmayı en önemli hedefleri arasına koymuştur ve doğal gazdan elektrik üretimine büyük destek vermektedir. 2.2.4. Doğal Kaynaklar ve Madencilik Deniz ürünleri Filipinler sularının 167 milyon hektarından elde edilmektedir. Ülkenin az tuzlu balık havuzları, Güneydoğu Asya’daki en gelişmiş balık havuzlarını oluşturmaktadır. Filipinlerin yaklaşık % 44’ü ormanlıktır. Ama çok azı kerestecilikte kullanılır. Arazinin % 24’ü bataklıktır. Filipinler ormanları, tropik yağmur ormanları türündendir. Ülkenin topraklık alanının neredeyse yarısı ormanlık arazidir. Filipinler dünyanın en fazla maden kaynaklarına sahip ülkeleri arasındadır. Dünyanın en fazla bakır, altın ve krom rezervlerine sahiptir. Diğer önemli madenler arasında nikel, gümüş, kömür, alçıtaşı ve sülfür gelmektedir. Ayrıca kil, kireçtaşı, mermer, silikat ve fosfat açısından da zengindir. Palawan bölgesinde doğal gaz rezervleri bulunmaktadır. Filipinler 1970 ve 80’lerde dünyanın ilk 10 altın ve bakır üretici ülkesi arasında olmasına rağmen, bugün düşük maden fiyatları, yüksek üretim maliyetleri ve altyapı yatırımlarındaki yetersizlikler nedeniyle anılan kaynaklarından yararlanamamaktadır. Hükümet madencilik alanına yabancı yatırımları çekmek amacıyla 2004 yılı Aralık ayında % 100 yabancı sermayeli firmaların geniş çaplı madencilik yatırımlarına izin veren bir kanun çıkartmıştır. 2.3. DIŞ TİCARET GATT, DTÖ ve ASEAN üyesi bir ülke olarak Filipinler, dış ticaretin kolaylaştırılmasına yönelik, son 20 yılda tarifeler ve tarife dışı engellerini azaltmaya gitmektedir. 1978 yılında ülkenin uygulamaya koyduğu ve pirinç, şeker, ham petrol, çimento ve kimyasal maddeler de dahil olmak üzere belirli ürünleri kapsayan karşılıklı tercihli ticaret anlaşması ile ülkede dış ticaretin liberalizasyon süreci başlamıştır. 2.3.1. Dış Ticaret İstatistikleri Filipinler’in 2000’li yıllardaki dış ticaret hacmi incelendiğinde, 2002-2007 yılları arasında artığı gözlenmektedir. 2002-2008 yıllarında artış gösteren ithalatında, en yüksek artış % 18.43 ile 2002 yılında gerçekleşmiştir. Dış ticaretine paralel olarak 2002-2007 döneminde artan ihracattaki en yüksek artış ise, % 14.77 ile 2006 yılında olmuştur. Birçok ülkede etkisini gösteren ekonomik krizin etkisiyle, Filipinlerin 2008 yılında dış ticaret hacmi önceki yıla göre % 0.38 azalarak 103.6 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Filipinler dış ticaretindeki azalış 2009 yılında daha fazla hissedilmeye başlanmış olup, 2009 yılının ilk yarısında, dış ticaret % 31.88 azalarak, 37.6 milyar ABD doları olmuştur. Bu azalışta, hem ithalat hem de ihracattaki yaklaşık aynı ölçüdeki düşüş etkili olmuştur. 2009 yılının ilk yarısında, ithalat % 31.08 azalarak 20.4 milyar ABD doları, ihracat ise % 32.81 azalarak 17.2 milyar ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 9 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU TABLO 3. Filipinler’in Dış Ticareti (2000-2008) İthalat İhracat Yıl İthalat Artışı(%) İhracat Artışı(%) 34,3 38,1 2000 33,1 -4,06 32,2 -13,49 2001 39,2 18,43 33,2 9,32 2002 40,3 3,32 36,2 2,84 2003 44,0 8,64 39,7 9,67 2004 47,4 7,73 41,3 4,03 2003 31,8 9,28 47,4 14,77 2006 33,3 7,14 30,3 6,34 2007 36,6 1,98 49,0 -2,97 2008 Dış Ticaret Dengesi 3,6 -0,9 -4,0 -4,3 -4,3 -6,1 -4,4 -3,0 -7,6 Dış Ticaret Hacmi 72,6 63,3 74,4 76,7 83,7 88,7 99,2 106,0 103,6 Kaynak: Filipinler Milli İstatistik Ofisi (NSO) 2.3.1.1. İhracat Filipinler’in 2008 yılı ihracatı % 2.97 azalarak, 49.0 milyar ABD doları olmuştur. Filipinler’in 2008 yılı ihracatında, en büyük payı % 38.14’lük oran ile elektronik sektörü almaktadır. Ülke Asya’nın elektronik merkezi konumundadır. Elektronik dışında belli başlı ihracat ürünleri ise, konfeksiyon ve giyim aksesuarları (% 3.98), katotlar ve katot / saf bakır kesitleri (% 2.67), petrol ürünleri (% 2.33), ağaç oymacılığı ve mobilya (% 2.33) ile hindistan cevizi yağı (%2.12)’dır. İhracatın % 38’ini oluşturan elektronik ürünler ihracatının % 8.31 azalması ihracatın düşmesinde önemli rol oynamıştır. Petrol ürünleri, metal bileşenleri, gübre, altın işlenmiş tütün ve bazı tarım ve gıda ürünleri haricinde diğer ürünlerin ihracatında genelde önemli oranda düşüş kaydedilmiştir. Filipinler’in ihracatında ilk üç ülkeyi ABD (%16.73), Japonya (%13.67) ve Çin Halk Cumhuriyeti (%11.13) olmuştur. Hong Kong, Hollanda, Singapur, Güney Kore, Almanya, Malezya ve Tayvan ise, sıralamayı takip eden diğer ülkelerdir. 2.3.1.2. İthalat 2008 yılında ithalatı % 1.98 artarak, 36.6 milyar ABD dolarına ulaşmıştır. Filipinler’in 2008 yılı ithalatında en büyük değeri oluşturan maddeler, elektronik ürünler (% 33.49), mineral yakıtlar ve yağlar (% 21.77), ulaştırma ekipmanları (% 4.80), tahıl (% 4.36), sanayi makine ve ekipmanları (% 4.04), demir ve çelik (% 2.81) ile organik ve inorganic kimyasallar (% 2.22)’dır. 2008 yılında mineral yakıtlar ithalatı % 28.34 artarak, ithalatta önemli bir yer tutmuştur. 2007 yılındaki 9,392 milyon ABD doları seviyesinden, 12,330 ABD dolarına yükselmiştir. Ülkenin artan nüfusu ile birlikte, önceki yıl 1,138 milyon ABD doları olan tahıl ithalatı % 126.97 artarak, 2,383 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. Kimyevi gübre ithalatı da % 116.10 artarak, 237,369 milyon ABD dolarından 336,398 milyon ABD dolarına yükselmiştir. 10 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU 2008 yılında sermaye malları ithalatı % 3.73, özel işlemler ithalatı % 2.37 ile hammadde ve ara malları ithalatı % 10.71 azalırken, tüketici malları ithalatı % 41.03 ve mineral yakıt ithalatı %28.34 ve artmıştır. Filipinlerin ithalatında ilk üç ülkeyi ise ABD (%12.73), Japonya (%11.64) ve Singapur (%10.32) oluşturmuştur. Suudi Arabistan, Çin Halk Cumhuriyeti, Tayvan, Güney Kore, Tayland, Malezya, ve Hong Kong’dur. 2.3.2. Dış Ticaret Mevzuatı 2.3.2.1. İthalat Genel kural olarak Filipinler’e her türlü ürünün ithalatı serbesttir. Ancak kamu sağlığı ve güvenliği, ulusal güvenlik, uluslararası yükümlülükler, yerel sanayinin gelişimi nedenleri ile bazı ürünlerin ithalatına düzenleme ya da yasaklama getirilmiştir. Filipinler’de ithalat üç başlıkta sınıflandırılmıştır 1. İthalatı Serbest Ürünler: Bu ürünlerin ithalatında önceden herhangi bir kamu kuruluşundan alınması gereken izin belgesine ihtiyaç bulunmamaktadır. 2. İthalatı Düzenlenmiş Ürünler: Bu ürünlerin ithalatında ilgili kamu kuruluşlarından alınması gereken izinlere ihtiyaç vardır. 3. İthalatı yasaklanmış ürünler . Bu ürünlerin ithalatı bazı yasalarla yasaklanmıştır. İthal edilmesi öngörülen ürünün yukarıda yer alan hangi sınıfa girdiğinin belirlenmesi amacıyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Müdürlüğüne, Filipinler Merkez Bankası veya yetkili bir temsilci bankaya başvurulabilinir. Tarım ürünlerinin ithalatındaki sınıflandırmaya ilişkin bilgi almak ve örneğin tavuk, domuz gibi ürünlerde Asgari Giriş Miktarı İthalat Belgesine ihtiyaç olup olmadığını öğrenmek amacıyla Tarım Bakanlığına başvurmak gerekmektedir. Filipinler’e yapılacak ithalatta aranan belgeler aşağıda yer almaktadır 1. Ticari Fatura – Tercihli bir gümrük vergisinden yararlanılmak talebi yok ise, herhangi özel bir forma ihtiyaç bulunmamaktadır. İhracatçı firmanın antetli kağıdının firma yetkilisi tarafından imzalanmış olması ve ürün, miktar, CIF değeri, menşe ülkesi ve geminin ismi gibi temel bilgiler yeterlidir. 2. Pro-forma Fatura – Gerekli olmamakla birlikte ithalatçı tarafından talep edilebilir. 3. Çeki listesi – Listedeki bilgiler diğer belgelerle uyumlu olmalıdır. 4. Menşe sertifikası – Özel bir menşe formuna ihtiyaç duyulmamakla birlikte, ASEAN menşeli ürünlerin ithalatında tercihli gümrük vergilerinden yararlanabilmek için özel bir forma ihtiyaç vardır. 5. Sigorta belgesi- Bu temel belgelerin yanısıra ürünün cinsine göre ithalatçı banka ya da akreditife göre başka belgelere de ihtiyaç olabilir. 11 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Gıda Ürünleri İthalatı Dünya Ticaret Örgütü üyesi olarak Filipinler pirinç dışında gıda ürünleri ithalatında miktar kısıtlamalarını kaldırmıştır.Pirinçte ise Tarım Bakanlığına bağlı Milli Gıda Kurumu özel sektöre ithalat lisansı vererek ithalatı kontrol altında tutmaktadır. İşlenmiş Gıda Ürünleri İthalatı Filipinler’de satışa sunulan her ürünün Gıda ve İlaç Kurumu’na kayıt ettirilmesi gerekmektedir. İhracatçıdan bazı belgeler ya da örnekler talep edilebilmekle birlikte, ithal ürünlerin kayıtları ancak bir Filipin özel veya tüzel kişisi tarafından yapılabilir. İthal ürünlerin kayıtlarına yönelik ürün sınıflandırmaları yapılmış ve bu sınıflandırmalara göre talep edilen belgeler belirlenmiştir. Eczacılık ürünleri ithalatı için de Gıda ve İlaç Kurumu’nun lisansına ihtiyaç duyulmaktadır. İthalatta Alınan Tarife Dışı Vergiler İthal edilen ürünler gümrük vergisinin yanı sıra % 12 oranında katma değer vergisine tabidir. Katma değer vergisi, Gümrük Müdürlüğü tarafından gümrük vergilerine ilave olarak ithalatta alınan diğer harçların (komisyon ücreti, antrepo ücreti vb.) toplamı esas alınarak hesaplanmaktadır. Otomobiller, benzin, tütün ve sigara, alkollü içecekler ve diğer bazı ürünlerde özel tüketim vergileri uygulanmaktadır. 2.3.2.2. Tarife Dışı Engeller Filipinler ticarette teknik engellerin kaldırılması amacıyla oluşturulmuş olan Dünya Ticaret Örgütü TBT Anlaşmasını imzalamıştır. 1996 yılında, kotaya tabi pirinç ithalatı dışında gıda ürünleri ithalatında bütün tarife dışı engeller kaldırılmıştır. Sağlık ve veterinerlikle ilgili ithalatta örneğin, et ve canlı hayvan, silahlar ve patlayıcılar, uyuşturucular, tehlikeli kimyasallar ve bitkilerde çeşitli kamu kurumlarının talep ettiği ithal izinleri bulunmaktadır. Çin, Malezya, Endonezya ve Rusya’dan bazı ürünlerin ithalatında anti-damping vergisi uygulanmaktadır. 2.3.2.3. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar Filipinler’in Dünya Ticaret Örgütü üyeliğinin yanı sıra, bölgesel ekonomik işbirliği üyelikleri arasında, Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) bulunmaktadır. Filipinler henüz herhangi bir ülke ile ikili serbest ticaret anlaşması imzalamamıştır. Ancak, Japonya ile yaptığı STA görüşmeleri sona ermiş, Japonya tarafından onaylanmış ancak Filipin tarafından onaylanmamıştır. Anlaşmanın ülke çıkarlarına uygun olmadığına ilişkin bir kampanya yürütülmekte, bu kampanyaya karşı ise ülkede ekonomiden sorumlu özel ve kamu kuruluşları tarafından Anlaşmanın ülke ekonomisi için önemli faydalar sağlayacağı hususunda karşı bir kampanya yürütülmektedir. 12 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU ÜÇÜNCÜ BÖLÜM FİLİPİNLER’İN TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ 3.1. EKONOMİK İLİŞKİLERİN GENEL DURUMU İkili Anlaşma ve protokoller, KEK Toplantıları Anlaşmanın Adı Ticaret Anlaşması Turizm Anlaşması Kültür ve Eğitim İşbirliği Anlaşması İş Konseyi Kurulmasını Öngören Mutabakat Muhtırası Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması İmza Tarihi ve Yeri 09/03/1993-Ankara 09/03/1993-Ankara 09/03/1993-Ankara 09/03/1993-Ankara 22/02/1999-Manila 22/02/1999-Manila 18/03/2009-Ankara RG Tarih ve No 23/03/1993-22293 24/07/1993-22333 09/08/1993-22369 08/07/1999-23749 22/07/2003-22883 1) Ticaret Anlaşması Türkiye-Filipinler Ticaret Anlaşması, Dönemin Filipinler Devlet Başkanı Sayın Fidel RAMOS’un ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret sırasında 9 Mart 1993 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır. Anlaşma onay işlemlerinin her iki ülke tarafından tamamlanmasının ardından 18 Eylül 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 2) Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması, Dönemin Devlet Başkanı Sayın Fidel RAMOS’un ülkemize gerçekleştirdiği ziyaret vesilesiyle Ankara’da imzalanarak, 4 Ekim 1993 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 3) Kültür ve Eğitim Alanında İşbirliği Anlaşması Kültür ve Eğitim Alanında İşbirliği Anlaşması, Dönemin Devlet Başkanı Sayın RAMOS’un ülkemizi ziyareti esnasında 9 Mart 1993 tarihinde Ankara’da imzalanmış ve 16 Mayıs 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 4) İş Konseyi Kurulmasını Öngören Mutabakat Muhtırası Ortak İş Konseyi Kurulmasını Öngören Mutabakat Muhtırası, Filipinler Sanayi ve Ticaret Odası ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği arasında 9 Mart 1993 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır. 2003 yılında Filipinler İş Konseyi kurulurken, Türk-Filipinler İş Konsey’inin kurulması için gerekli olan Türk İş Konsey’inin kurulması konusunda ilerleme kaydedilememiştir. 3) Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşması, Dönemin Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman DEMİREL’in Filipinler’i ziyareti vesilesiyle 22 Şubat 1999 tarihinde Manila’da imzalanmıştır. 13 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Her iki ülkenin onay işlemlerini tamamlamasının ardından anlaşma, 29 Kasım 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 6) Yatırımların Korunması ve Karşılıklı Teşviki Anlaşması Yatırımların Korunması ve Karşılıklı Teşviki Anlaşması, Dönemin Cumhurbaşkanı Sayın Süleyman DEMİREL’in ziyareti vesilesiyle 22 Şubat 1999 tarihinde Manila’da imzalanmıştır. Anlaşmanın onay işlemleri Filipinler tarafınca 2000 yılında, ülkemizde ise 22 Temmuz 2003 tarihli Resmi Gazete’de anlaşma metninin yayımlanmasının ardından tamamlanmıştır. 7) Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması, Filipinler Dış İşleri Bakanı Sayın Alberto G. ROMULO’nun ülkemizi ziyareti vesilesiyle, 18 Mart 2009 tarihinde Ankara’da imzalanmıştır. İmzalanması Öngörülen Anlaşmalar 1) Tarım Alanında İşbirliği Anlaşması 1993 yılında Filipinler tarafınca “Tarım Alanında İşbirliği Anlaşması” taslağı hazırlanmıştır. Üzerinde değişiklik yapılan taslağa ilişkin olarak en son Filipinler tarafının değişiklik önerileri, 2002 yılında ülkemize iletilmiştir. Türk tarafının Türkiye-Filipinler I. Dönem Karma Ekonomik Komitesi (KEK) Toplantısı esnasında görüşülmek üzere, yeni bir taslak hazırlanmasına ilişkin önerisi ise, 23 Mart 2009 tarihinde Filipinler tarafına iletilmiştir. 2) Hava Ulaştırma Anlaşması 21 Kasım 1993 tarihinde “Hava Ulaştırma Anlaşması” taslağımızın Filipinler tarafına iletilmesiyle başlayan anlaşma süreci, Türkiye-Filipinler I. Dönem KEK Hazırlık Toplantısı sonucunda imzalanan Mutabakat Muhtırası çerçevesinde, Türkiye’nin yeni taslağı 22 Aralık 2003 tarihinde Filipinler tarafına iletmesiyle ivme kazanmıştır. Taslağa ilişkin görüşler, Filipinler tarafının Kasım 2009 tarihinde Ankara’da toplantı yapılmasına ilişkin teklifinin 13 Mayıs 2009 tarihinde ülkemize iletilmesiyle devam etmektedir. 3) Deniz Ulaştırma Anlaşması Türk tarafınca hazırlanan “Deniz Ulaştırma Anlaşması” taslak metni, 20 Kasım 1993 tarihinde Filipinler’e iletilmiştir. 4) Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Anlaşması' “Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İşbirliği Çerçeve Anlaşması” taslağı, 9 Mayıs 2006 tarihinde Filipinler makamlarına iletilmiştir. 3) Savunma Sanayi İşbirliği Anlaşması “Savunma Sanayi İşbirliği Anlaşması” taslağı, 2007 ocak ayında Filipinler makamlarına iletilmiştir. 14 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU 6) Serbest Ticaret Anlaşması Avrupa Birliği ile ASEAN arasında 4-3 Mayıs 2009 tarihlerinde Siem Reap’ta yapılan Ekonomi Bakanları Toplantısı sırasında iki örgüt arasında yürütülen Serbest Ticaret Anlaşması (STA) görüşmelerin dondurulması kararı üzerine, ASEAN’ın eski üyeleriyle STA imzalanması çalışmaları çerçevesinde, 02-06 Kasım 2009 tarihinde STA görüşmelerine başlanılması teklifimiz, 6 Ağustos 2009 tarihinde Filipinler tarafına iletilmiştir. KEK Toplantısı Türkiye-Filipinler I. Dönem KEK Hazırlık Toplantısı, 27-28 Temmuz 2003 tarihinde Manila’da yapılmıştır. KEK Hazırlık Toplantısında; ikili ticaretin artırılması için gerekli faaliyetler kararlaştırılmış, iki ülke ihracatı geliştirme kuruluşları arasında bir çerçeve anlaşma taslağı üzerinde muhatabata varılmış, Türk Standartları Enstitüsü’nün İşbirliği Anlaşma Taslağı Filipinler Ürün Standartları Bürosu’na iletilmiş, 1999 yılında hazırlanmaya başlanan Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşmasının imzalanması uygun bulunmuş, bayındırlık, enerji, çevre ve ormancılık, sağlık, küçük ve orta ölçekli işletmeler, ulaştırma ve haberleşme ile müteahhitlik ve müşavirlik alanlarında ekonomik ve teknik işbirliği yapılması kararlaştırılmıştır. Türkiye-Filipinler I. Dönem KEK Toplantısı’nın Kasım 2009 tarihinde Manila’da yapılmasına ilişkin Filipinler tarafının önerisi ülkemize iletilmiş olup, Türk tarafının cevabı beklenmektedir. 3.2. TÜRKİYE-FİLİPİNLER DIŞ TİCARETİ 3.2.1. Türkiye ile Dış Ticaret Durumu 2000’li yıllardaki Türkiye-Filipinler ticaret verileri incelendiğinde; ticaret hacmimizin 2003 yılı hariç olmak üzere sürekli artığı ve özellikle 2003 ve 2004 yıllarında önemli artış kaydedildiği görülmektedir. 2003 yılında dış ticaretimizdeki artış oranı, % 47.70 olmuş, 2004 yılında ise artış oranı % 70.17 olarak gerçekleşmiştir. 2008 yılında Türkiye-Filipinler dış ticareti 239.7 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2009 yılının ilk yarısında iki ülke dış ticareti bir önceki yılın aynı döneme göre % 41.26 oranında azalarak, 70.7 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. Filipinler’e ihracatımız düzenli bir seyir izlememekle birlikte, 2001, 2003 ve 2007 yılları hariç olmak üzere artmıştır. Özellikle, 2003, 2004, 2006 ve 2008 yıllarında ihracatımızda önemli artış kaydedilmiştir. 2008 yılında ihracatımız % 142.07 oranında artarak 97.4 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2009 yılının ilk altı ayında ise ihracatımız, Filipinler’in aynı dönemdeki ithalatının önemli ölçüde düşmesinin (% 31,08) de etkisiyle % 42.13 azalarak 29.2 milyon ABD doları olmuştur. 2000’li yıllarda Filipinler’den yapılan ithalat rakamlarımız incelendiğinde ise, 2008 yılı hariç ithalatımızın artma eğilimde olduğu görülmektedir. 2000 yılında 28.6 milyon ABD doları olan ithalatımız 2007 yılında 196.6 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2008 yılında ise, % 27.62 azalarak 142.3 milyon ABD doları olmuştur. 2009 yılının ilk yarısında ise ithalatımız önceki yılın aynı döneme göre % 40.62 azalarak, 41.6 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir. 15 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU TABLO 4. İki Ülke Arasındaki Dış Ticaret Değerleri (Milyon Euro) Yıl İthalat 2000 2001 2002 2003 2004 2003 2006 2007 2008 28.333.337 33.981.973 43.377.318 39.337.934 111.868.193 117.331.793 130.298.142 196.333.074 142.236.329 İthalat Artışı (%) 2,48 26,01 21,11 36,67 87,83 4,88 11,03 30,83 -27,62 İthalat/ Genel 0,03 0,09 0,08 0,09 0,11 0,10 0,09 0,12 0,07 İhracat Artışı (%) 39,93 -18,87 19,64 79,12 31,80 -13,33 42,09 -7,33 142,07 İhracat 13.761.824 12.787.221 13.298.249 27.402.047 36.113.042 30.371.003 43.437.873 40.246.493 97.422.684 İhracat/ Genel 0,06 0,04 0,04 0,06 0,06 0,04 0,03 0,04 0,07 Dış Ticaret Dengesi 12.793.313 23.194.732 28.279.069 32.133.887 73.733.131 86.760.788 86.860.267 136.306.379 44.833.643 Dış Ticaret Hacmi 44.317.161 48.769.194 38.873.367 86.939.981 147.983.233 147.902.798 173.736.017 236.799.369 239.679.013 3.2.1.1. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’ye İhracat 2008 yılı içerisinde Filipinler’e yapılan toplam 97.4 milyon ABD doları ihracatımız içerisindeki demir çelik ürünleri, 40.8 milyon ABD doları değeri ile ilk sırada yer almıştır. % 41.83 oranında gerçekleştirilen demir çelik ürünleri ihracatını, % 13.43 ile buğday unu, % 8.17 ile dokuma, % 6.61 ile tütün ve % 1.83 oranıyla zeytinyağı takip etmiştir. Peynir altı suyu, traktör, plastik borular, ilaçlar, alüminyum oksit ve hidroksit ile makarna ise, Filipinler’e ihraç ettiğimiz diğer önemli ürünlerdir. 3.2.1.2. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’den İthalat 2008 yılında Filipinler’den ithal ettiğimiz ürünlerin başında % 17.64’lük oranıyla, kabuklu hayvanlar ilk sırada yer almaktadır. Kabuklu hayvanların değeri toplam 142.3 milyon ABD doları ithalatımız içerisinde 23.1 milyon ABD dolarını bulmuştur. % 8.09’luk oranıyla mercan benzeri maddeler ile kabuklu hayvan döküntüleri ithalatımızda ikinci, % 7.30’luk oranıyla Hindistan Cevizi, Brezilya ve Kaju Cevizi üçüncü sırada yer almıştır. Diğer önemli ithal ürünlerimiz ise, tropikal meyveler, ekim amacıyla kullanılan tohum ve meyve, sakız, reçine, balıklar, kakao ile meyve ve sebze suları’dır. 3.2.2. Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gerekli Genel Konular 3.2.2.1. Ticari Engeller a. Antidamping, Korunma Önlemleri ve Telafi Edici Vergiler Çin, Malezya, Endonezya ve Rusya’dan bazı ürünlerin ithalatında anti-damping vergisi uygulanmaktadır.Filipinler bazı cam ürünleri, seramik yer döşemesi, ve duvar seramiği ithalatında korunma önlemleri uygulamaktadır. Filipinler’in telafi edici vergi uyguladığı herhangi bir ürün bulunmamaktadır. 16 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU 3.2.2.2. İthalat Mevzuatı a. Genel Olarak Gümrük Vergileri Uygulanan gümrük vergileri, ithal edilen ürünün tarife sınıflandırmasına göre alınmaktadır. Gümrük ürün sınıflandırmasında, ASEAN Armonize Nomenklatürü (AHTN) uygulanmaktadır. Filipinler tarım ürünlerinde ortalama % 11.92, madencilik ürünlerinde ortalama % 2.33 ve üretim sektörü için ortalama % 6.22, genel ortalama olarak ise, % 7.07 gümrük vergisi uygulamaktadır. b. KDV ve Diğer Vergileri İthal edilen ürünler gümrük vergisinin yanı sıra % 12 oranında katma değer vergisine tabidir. Otomobiller, benzin, tütün ve sigara, alkollü içecekler ve diğer bazı ürünlerde özel tüketim vergileri uygulanmaktadır. 3.2.2.3. Genel Olarak Ticari Tanımlama Uygulamaları a. Etiketleme İthal edilen ya da yerel olarak üretilen mamul maddelerin etiketlerinde aşağıdakiler aranmaktadır: Tescilli ticaret veya marka ismi, Usulüne uygun alınmış tescilli marka Usulüne uygun tescil edilmiş şirket ismi, Tüketim maddesinin imalatçısının, ithalatçısının ya da ambalajcısının Filipinlerdeki adresi İçindekiler ya da nelerden üretildiği Metrik sistemde sayısal değer, ağırlık veya ölçü olarak içindekilerin miktarı İmal ya da ithal ülkesi Söz konusu genel zorunluluklara ek olarak bazı ürün gruplarında ek şartlar aranmaktadır. b. Markalama Filipinler fikri mülkiyet hakları hususunda mevzuatı Dünya Ticaret Örgütü TRIPS Anlaşmasına uyumludur. Filipinlerde ticari faaliyette bulunan her tüzel kişinin telif hakkını, markasını Filipinler Fikri Mülkiyet Ofisine tescil ettirmesi gerekmektedir. Bu sürece ilişkin prosedür http://www.ipophil.gov.ph/ adresinden temin edilebilir. Filipin hükümetinin fikri mülkiyet haklarının korunması amacıyla önemli adımlar atmış olmasına rağmen uygulama zorlukları devam etmektedir. c. Paket ve Ambalajlama Nakliyesi hangi şekilde gerçekleşirse gerçekleşsin, ürünlerin mutlaka paketlenmiş olması gerekmektedir. Ancak paketlemenin ayrıntıları ulaştırma, iklim, navlun, gümrük şartlarına göre değişmektedir. 17 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU 3.2.2.4. Ticarette Uygulanan Standartlar Filipinlerde ürün ve ticaret standardizasyonu Ticaret ve Sanayi Bakanlığına bağlı Ürün Standardı Genel Müdürlüğü’nün yetkisi altındadır. Söz konusu kurum, gerek Filipin ürünlerinin kalite ve rekabetinin artırılması, gerekse tüketicinin korunması amacıyla standartların geliştirilmesi ve uygulanması belgeleme vb. hususlarında faaliyet göstermektedir. Ürün Standardı Genel Müdürlüğü ülkede ürün standardının geliştirilerek tüm sektörlerde güvenilir standartların oluşturulması amacıyla hazırlanmış olan Filipin Standardizasyon Stratejisini yürütmekle görevlidir. 3.2.2.3. Serbest Bölgeler ve Mevzuatı 1993 tarihli Özel Ekonomik Bölge Yasası ile “Ecozone” olarak adlandırılan özel ekonomik bölgeler oluşturulmasını sağlamıştır. Ecozone’ların tarım, sanayi, ticaret ve turizm alanlarında merkezi hükümetten yardım almadan ve merkezi hükümetin müdahalesine de uğramadan kendi yönetimleriyle bağımsız olarak geliştirilmesi amaçlanmıştır. Ecozone’lar, sanayi parkları, ihracata yönelik bölgeler, serbest ticaret alanları ve turizmeğlence merkezleri olarak dört gruba ayrılmaktadır. İhracata yönelik bölgelerde sermaye malları, hammaddeler vergisiz olarak ithal edilebilmektedir. Serbest ticaret bölgeleri ise limanlar ve havaalanları yakınlarında oluşturulmakta ve bu bölgelere getirilen mallar ithal vergisinden muaf olmaktadır. Ancak bu bölgelerden serbest bölge dışına çıkartılan mallar gümrük vergisine tabidir. 3.2.2.6. Pazarlama ve Hizmetler a. Perakende Piyasası Filipin perakende piyasası 2006 yılında % 7 oranında büyümüştür. 2006 yılı perakende satışları 31.9 milyar dolara ulaşarak GSMH’nın % 12’ünü oluşturmuştur. Toplam işgücünün % 18’ini istihdam eden sektörde 3.23 milyon kişi çalışmaktadır. Başkent Manila’nın dışında da büyük alışveriş merkezleri açılmaya devam edilmektedir. 2002 yılında ancak % 60 oranında yabancı ortaklık kabul eden sektörde, bugün % 100 oranında yabancı mülkiyetine izin verilmektedir. b. Dağıtım, Satış kanalları ve Başlıca Yayın Kuruluşları (Medya) Filipin dağıtım ve satış kanalları sektörel olarak farklılıklar göstermektedir. Perakendecilere yönelik tüketici malları distribütörler tarafından ithal edilmektedir. Sermaye malları ithalatı da acenteler veya distribütörler tarafından yapılmaktadır. Pazar tecrübeleri nedeniyle yerel acentelerle ya da distribütörlerle çalışmak ihracatçı açısından büyük kolaylık sağlamaktadır. Yerel acenteler düzenli olarak alım ve ihale süreçlerini takip etmektedir. Yabancı ihracatçıdan doğrudan alımlarda genellikle akreditif açılmaktadır. Bu anlaşmalarda, yerel temsilci ya da acente satıştan komisyon almaktadır. Yerel bir acente ile çalışmıyorsa, yabancı üreticilerin ülkeyi ziyaret ederek bir temsilci seçmeleri gerekmektedir. 18 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Acenta/distribütör oldukça yaygın olarak kullanılmaktadır.Yerli firmalar yabancı firmanın ürününün pazara uygun olup olmadığını belirleyene kadar incelemelerde bulunurlar. Yabancı üreticilerle onların Filipinli acente/distribütörleri arasında yapılan kontratlarda yer alan hususlar: a. Genel Hükümler: Kontratın tarafları, süresi, iptal şartları, ürünlerin tanımı, b. Üreticinin hak ve yükümlülükleri: Fesih şartları, satış ve teknik destek, satış şartları, vergi yükümlülükleri, ürünlerin teslimi, fiyatlar vb. c. Distribütörün hak ve yükümlülükleri: Üreticinin çıkarlarının korunması, ödeme düzenlemeleri, gümrükleme, satış sonrası hizmeti vb. Filipin yasalarında acente/distribütör kontratlarının iptaline ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Kontratlarda genellikle 30 günlük bir ihbar süresi bulunmaktadır.Standart acente komisyonları genellikle yüzde 3 veya 10 arasında değişmektedir. Acente/distribütörler küçük çaplı olabileceği gibi, oldukça büyük işletmelere de rastlanmaktadır. Filipinlerde temsilcilik arayan yabancı firmaların, özellikle temsilciliğin uygun stok tutabilmeye yönelik mali güce sahip olup olmadığına, etkin bir satış sonrası hizmeti sunup sunamayacağına ve Luzon, Mindanao ve Visayas bölgeleri gibi stratejik pazarlara erişip erişemeyeceği hususlarına dikkat etmesi gerekmektedir. 3.3. FİLİPİNLER’İN YATIRIM AVANTAJLARI a. Stratejik Konum: Asya Pasifik’teki merkezi konumu ülkeyi uluslararası hava ve deniz taşımacılığının kesişme noktası yapmaktadır. Dünyanın en büyük express teslim hizmet sağlayıcısı olan Filipinler, Asya’nın pek çok ticaret merkezine yakınlığı nedeniyle ilk Asya Pasifik Merkezini Subiv Bay Serbest Limanını işletmiştir. Filipinler’den Asya’nın başlıca şehirlerine dört saatten az bir sürede ulaşmak olasıdır. b. Misafirperver Yaşam Tarzı: 1999 ve 2000 senesinde politik ve Ekonomik Risk Danışmanlığı Ltd. Şirketinin - PERC yapmış olduğu araştırmaya katılanların çoğu yabancılar için Asya’daki en rahat yaşanacak ülkenin Filipinler olduğunu belirtmişlerdir. Bunun nedeni ülkenin yaşam tarzı, dünyaca tanınan kuruluşların ülkede var olması, eğlence ve hobi merkezleri, ikamet seçeneklerinin bol olması ve yerli halkın sosyal mizaçlı olmasından kaynaklanmaktadır. c. Yüksek Eğitimli ve İngilizce Bilen Çalışanlar ve Yöneticiler: Ülkedeki verimli ve teknolojiye uygun yeteneklere sahip olan İngilizce konuşan insan kaynağı farklı sektörlerdeki firmalar tarafından çalıştırılmaktadır. Mühendislikte çalışan yetenekli ve mali açıdan uygunlardır. Ülkede Kurulan firmalar kolaylıkla yetenekli yöneticiler bulabilmektedirler. Asya’da işlerini geliştirmek isteyen firmalar enformasyon teknolojisi veya mühendislik firmaları Filipinli profesyonellerin ve mühendislerin tasarım kapasitelerinden yararlanılabilir. 19 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU d. Liberal Ekonomi ve Yatırım Teşvikleri: İyi bir yatırım için Filipinler, liberal ekonomi, karlı yatırım teşvikleri ve değerli hizmetler sunmaktadır. Ülke, ekonominin hemen her sektöründe %100 yabancı sermayeye izin vererek ekonomisini yabancı yatırımına açmış ve sayısız özel ekonomik bölgeyi ve sanayi ağırlıklı araziyi üreticilere tahsis etmiş ve kurmuştur. Filipinler, hükümetin rolünü; özelleştirme, altyapıyı geliştirmek ve daha önceleri hükümetin idaresi altında olan bazı hizmetlerde yaratıcı Yapı-İşlet-Devret Modelleri ile özel sektör katılımına izin vererek yeniden yapılandırmıştır. Bu planın başarılı olması nedeni ile bazı ülkeler tarafından uygulanmaktadır e. Değiştirilmiş Ekonomi Ağırlıklı Sektörler: Ülke bankacılık, sigorta, telekomünikasyon, gemicilik ve perakende satış sektörlerini düzenleyerek piyasa ekonomisinde tekelleşmiş düzeni ortadan kaldırmıştır. f. Yatırımcıları Teşvik Eden Gelir Vergisi Oranı: Ticaret ve ihracat bölgelerinde yerleşik firmalar gelir vergisi olarak toplam verginin % 3’ini ödemektedirler ve bu nedenle gelir ergisi toplam %32’I azaltılmıştır. Ülke yerli ekonominin rekabet ortamında yaratmış olduğu geniş ürün yelpazesi ile çok dinamik bir tüketici pazarı sunmaktadır. g. Özel Ticaret Bölgeleri ve Serbest Bölgeler: Güneydoğu Asya’da yatırımcılar için en cazip alanlardan bazıları popüler yatırım yerleri olan Subic Koyu Serbest ve Özel Ekonomik Bölgesi (SBF) ile Clark Özel Ekonomi Bölgesidir (SCEZ). 67000 hektar üzerine kurulu, 600 geminin demirleyebildiği uluslararası limanına ek olarak SBF, yakın gelecekte özel ekonomik endüstri, ticaret, finansal ve yatırım merkezi olma yönünde yol almaktadır. SBF ve SCEZ’de kayıtlı bir şirket, burada yatırım yapmış olmanın avantajını birinci sınıf ticaret, ikamet ve turizm hizmetiyle hissedecektir. h. 100 Milyonluk Tüketici Pazarı: Yerli rekabetin olduğu ekonominin yaratmış olduğu geniş ürün sunum yelpazesi ile Filipinler çok dinamik bir tüketici pazarı sunmaktadır. 3.4. TÜRKİYE’NİN PAZARA GİRİŞ İMKANLARI Filipinler, ucuz ve kalifiye iş gücü, liberal ekonomisi ve yüksek iç tüketim eğilimiyle yatırımlar için elverişli bir ülkedir. Tüketimin iç üretim yoluyla karşılanma oranı düşüktür. Ayrıca, ASEAN’a üye olan Filipinler’e yapılacak yatırımlar, ASEAN ülkeleri arasında oluşturulması öngörülen serbest ticaret bölgesine de giriş imkanı sağlayabilecektir. Bu nitelikleriyle Türk yatırımcılar için elverişli bir ülkedir. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerimiz bakımından Filipinler’de ortak iş imkanları bulunmaktadır. Bölgede rekabet son derece yoğun olmasına rağmen, gerek sanayi mallarımız, gerek tarım ürünlerimiz açısından Filipinler cazip bir pazar olma özelliği taşımaktadır. Mesafe uzaklığı ve karşılıklı bilgi eksikliğinden kaynaklanan ilgisizlik nedeniyle Filipinler ile ticari ilişkilerimiz yeterli bir düzeye çıkarılamamıştır. Firmalarımızın Filipinler’de tanıtım faaliyetlerini devam ettirmeleri zorunludur. Uzun vadeli programların sabırla uygulanması pazar potansiyelinin değerlendirilmesi açısından ayrıca önem taşımaktadır. 20 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU İki ülke arasındaki ticaret hacmi mevcut yasal altyapı ve sorunsuz siyasi ilişkilere rağmen gerçek potansiyelinin altında seyretmektedir. Bunda en önemli etkenin, Filipinler’in dış ticaretini büyük ölçüde ASEAN ve APEC ülkeleriyle yapması, Türk işadamlarının ilgisinin, ABD, AB, OECD ülkeleri, Rusya Federasyonu, komşu ülkeler ve Orta Asya Cumhuriyetleri pazarları üzerinde yoğunlaşması, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklık ve iş çevrelerindeki karşılıklı bilgi eksikliği olduğu düşünülmektedir. Bu ülkeye yönelik ihracatımızın geliştirilebilmesi için işadamlarımızın Filipinler’e gelerek buradaki işadamları ve özel sektör çatı kuruluşları yetkilileriyle doğrudan temaslarda bulunmalarının yararlı olacağı düşünülmektedir. Bu bağlamda, hem ülkemizde hem Filipinler’de düzenlenecek uluslararası ticaret fuarlarına her iki ülke firmalarının katılmalarının teşviki önemlidir. Filipinler’e gıda ve tekstil başta olmak üzere elektrikli aletler ve elektrikli ev cihazları, kimyasal ürünler, plastik ürünler ile denizcilik ürünleri ihracatımızın artırılması için gerekli potansiyel bulunmaktadır. Diğer taraftan, Filipinler’de altyapı işleri ülkemizin olanakları açısından ümit vermektedir. Bu nedenle, inşaat malzemeleri ihracatımız bakımından bu ülkedeki olanakların araştırılmasında yarar görülmektedir. 21 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU EK 1. YARARLI ADRESLER FİLİPİNLER’DEKİ KAMU KURUM VE KURULUŞLARI Ticaret ve Sanayi Bakanlığı www.dti.gov.ph Yatırım Kurulu www.boi.gov.ph İhracatı Geliştirme Merkezi www.dti.gov.ph Uluslararası Ticaret Heyetleri Merkezi www.citem.com.ph Merkez Bankası www.bsp.gov.ph Milli Ekonomi ve Kalkınma Kurulu www.neda.gov.ph Tarımsal Reform Bakanlığı www.dar.gov.ph Tarım Bakanlığı www.da.gov.ph Tarımsal İstatistik www.bas.gov.ph Milli Gıda Kurumu www.nfa.gov.ph Eğitim Bakanlığı www.deped.gov.ph Enerji Bakanlığı www.doe.gov.ph Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı www.denr.gov.ph Maliye Bakanlığı www.dof.gov.ph Gümrükler Müdürlüğü www.customs.gov.ph Dışişleri Bakanlığı www.dfa.gov.ph Sağlık Bakanlığı www.doh.gov.ph Çalışma Bakanlığı www.dole.gov.ph Bilim ve Teknoloji Bakanlığı www.dost.gov.ph Sosyal Refah ve Kalkınma Bakanlığı www.dswd.gov.ph 22 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Fikri Mülkiyet Hakları Merkezi www.ipophil.gov.ph Ekonomik (Serbest) Bölgeler Merkezi www.peza.gov.ph Ulaştırma Bakanlığı www.dotcmain.gov.ph National Telecommunications Commission www.ntc.gov.ph Milli İstatistik Ofisi www.census.gov.ph Kalkınma Çalışmaları Enstitüsü www.pids.gov.ph İstatistiki Araştirma ve Eğitim Merkezi www.srtc.gov.ph Tarifeler Komisyonu www.tariffcommission.gov.ph Bilgi Merkezi www.pia.ops.gov.ph TİCARET VE SANAYİ ODALARI, BİRLİKLER Philippine Chamber of Commerce and Industry (Filipin Ticaret Odası) www.philippinechamber.com Philippine Exporters Confederation (Filipin İhracatçılar Konferderasyonu) www.philexport.ph Cebu Chamber of Commerce and Industry (Cebu Ticaret Odası) www.cebu-chamber.com Makati Business Club (Manila Makati İş Klubü) www.mbc.com.ph Philippine Association of Pearl Producers and Exporters ( Filipin İnci Üreticileri ve İhracatçıları Birliği) www.jewelmer.com Cebu Furniture Industries Foundation, Inc. (Cebu Mobilya Sanayicileri Kuruluşu) www.cebuexhibition.com / www.furniturecebu.com Chamber of Furniture Industries of the Philippines (Filipin Mobilya Sanayicileri Kuruluşu) www.pifshow.com Association of Filipino Franchisers, Inc., (Filipin Franchising Birliği) www.filfranchisers.com 23 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Motor Vehicle Parts Manufacturers Assn. Of the Phils (Otomobil Parçaları Üreticileri Birliği) www.mvpmap.com Cebu Costume Jewelry and Fashion Accessories Association (Cebu Mücevherat ve Moda Aksesuarları Birliği) www.cebufame.com.ph Cebu Gifts, Toys and Houseware Association (Cebu Hediye, Oyuncak ve Ev Aletleri Birliği) www.cebugth.com Association of Negros Producers (Negros Üreticiler Birliği) www.anp-philippines.com Philippine Chamber of Handicraft Industries (Filipin El Sanatları Odası) www.pchi.com.ph American Chamber of Commerce of the Philippines (Filipinler Amerikan Ticaret Odası) www.amchamphilippines.com Australian-New Zealand Chamber of Commerce of the Philippines, Inc., (Filipinler Avustralya-Yeni Zelanda Ticaret Odası) www.anzcham.com British Chamber of Commerce of the Philippines (Filipinler İngiliz Ticaret Odası) www.bccphil.com Le Club French Business Association of the Philippines (Filipinler Fransız Ticaret Odası) www.leclub-fcc.org Federation of Filipino-Chinese Chambers of Commerce and Industry, (Filipin-Çin Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu) www.ffcccii.com.ph Korean Chamber of Commerce of the Philippines, Inc., (Filipinler Kore Ticaret Odası) www.kccp.ph Canadian Chamber of Commerce of the Philippines (Filipinler Kanada Ticaret Odası) www.cancham.com.ph Taiwan Chamber of Commerce & Industry (Tayvan Ticaret ve Sanayi Odası) www.twchamphil.org 24 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU EK 2 FİLİPİNLER’DE YIL İÇİNDE DÜZENLENEN FUARLAR Fuar E-Services Global Sourcing Conference and Exhibition www.e-servicephils.com Philippine International Furniture Show www.pifshow.com Cebu X www.cebuexhibition.com National Trade Fair www.citem.com.ph/ntf WorldBex www.worldbex.com Manila F.A.M.E. International www.manilafame.com International Food Exhibition www.ifexphilippines.com Bio-Search www.biosearch.com.ph PHILBEX www.worldbex.com WOFEX www.wofex.com Ay ve yer Sektör Organizatör Şubat/Manila Bilgi ve İletişim Teknolojileri (ICT) Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Şubat/Manila Mobilya Mart/Cebu Mobilya Mart/Manila Mart/Manila General Consumer Products İnşaat ve yapı malzemeleri Nisan ve Ekim/ Manila Hediyelik eşya Mayıs/Manila Gıda Mayıs/Manila Mayıs/Manila Kişisel bakım ürünleri, sağlık, spa İnşaat ve yapı malzemeleri Filipinler Mobilya Sanayicileri Odası Cebu Mobilya Sanayicileri Kurumu Department of Trade and Industry Worldbex Services International Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Worldbex Services International Premier Events Plus Group Trade Information Marketing and Exhibition Inc. Ağustos/Manila Gıda Eylül/Manila Gıda Philhome and Build con Eylül/Manila İnşaat yapı ve kamyon ve ağı ekipman makinaları Agrilink/Foodlink 2007 www.bar.gov.ph Ekim/ Manila Gıda Tarım bakanlığı Sanayi ürünleri 'Global-Link Marketing & Management services, Inc. İnşaat ve Yapı Global-Link Marketing & Management services, Inc. Asian Food Expo www.bed2bath.com/afex2007/default.htm Manufacturing Technologies Cebu www.globallinkph.com Phil Construction www.globallinkph.com Haziran/Cebu Kasım/Manila 25 FİLİPİNLER ÜLKE RAPORU Manila International Autoshow www.manilaautoshow.com Nisan/Manila Philippine Logistics Expo www.adexhibit-inc.com/phil_logistics Mayıs/Manila Philippine International Food and Beverage Fair www.tradecoinc.com Mart/Manila Gıda ve İçecek The TOPS Show www.globallinkph.com Şubat/Davao Bilgi teknolojisi Ağustos/Manila Kalıp makineleri Powertrends www.leverageinternational.com Eylül/Manila Enerji Manufacturing Technology World Series www.globallinkph.com Eylül/Manila Teknoloji, donanaım ürünleri, yarı iletkenler Health World Expo www.globallinkph.com Ekim/Manila Sağlık, ilaç, diş ve bakım ürünleri Motorshow Cebu International [email protected] Ekim/Cebu Otomobil Refrigeration Philippines www.globallinkph.com Kasım/Manila Soğutma teknolojileri, klima Cebu Food Expo www.globallinkph.com Haziran/Cebu Gıda ve paketleme Philippine Die and Mold Convention 26 Otomobil ve parçaları Lojistik, paketleme, ulaştırma malzemesi Ad Exhibit Incorporated Trade Advertising Exhibitions and Conventions Global-Link Marketing and Management Services MAI Managment Philippines Leverage International Global-Link Marketing and Managment services Global-Link Marketing and Managment services Motorshow International, Inc. Global-Link Marketing and Management Services Global-Link Marketing
