gürültünün işitme sistemi üzerine etkileri

GÜRÜLTÜNÜN
İŞİTME SİSTEMİ ÜZERİNE
ETKİLERİ
Prof.Dr.Erol Belgin
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Kulak Burun boğaz ABD
Çevre ve Orman Bakanlığı
Gürültünün İnsan Sağlığı Üzerine Etkileri Paneli
28.07.2010 İstanbul
FARKLI SESLERİN DESİBEL DEĞERLERİ
• FISILTI
20 - 25 dB SPL
• NORMAL KONUŞMA
50 - 70
• YÜKSEK SESLE KONUŞMA
70 - 85 dB SPL
• TRAFİK GÜRÜLTÜSÜ
90 - 100 dB SPL
• JET MOTORU
120- 150 dB SPL
dB SPL
Kulak(İnsanda)
20- 20000 Hz
0-110 dB
arasında işitebilir
Ses Uyarıları
Selected
Other
General Noise
Silence
Seçkin
Sıradan
Gürültü
Sessizlik
İşitme sistemine zarar verme
eşiği 85 dBA olarak
belirtilmiştir
DRC 85 dBA
İşitme sistemine organik hasar veren
gürültünün etkisi aşağıdaki faktörlere
bağlıdır:
•
•
•
•
•
Gürültünün şiddetine
Gürültünün süresine
Gürültünün frekans içeriğine
Gürültüye maruz kalınma süresine
Kişisel hassasiyete
Gürültünün İşitme Sistemi Üzerine Etkisi
• En çok hasar gören kısım tüy hücreleridir.
• Basiller membranın ve tektorial membranın ani
ve şiddetli uyarılmaları temasta oldukları korti
ve dış tüy hücrelerinde hasarlara yol açar.
• Düşük şiddetteki sesler tüy hücrelerinin hafif
dejenerasyonuna neden olurken, yüksek
şiddetteki seslerin hücrelerin uç bağlantılarını
bozarak kırılmalara neden olur.
» Wenthold ve ark 1992
• Uzun süreli etki ile korti organındaki
hasar spiral ganglion hücrelerini de içine
alır.
• Yapılan araştırmalar spiral ganglion
hasarlarının koklear nukleus ve superior
olivary complex’e kadar uzandığını
göstermiştir.
Gürültü sırasında nörotransmitterlerin
aşırı faaliyetlerinin afferent sinir
lifleri ve terminallerinde eksitoksik
hasara yol açması
Koklear sıvıların karışmasının retiküler
laminada hasara neden olması
Gürültüye maruziyet sırasında meydana
Geçici Eşik Değişlikliği
TTS(Temporary Threshold Shift)
• Birçok geçici eşik değişikliği ilk iki günde
düzelmekte.
• 40 dB den fazla olan geçici eşik
değişikliği patolojiktir ve kalıcı eşik
değişikliği ile ilişkilidir.
Kalıcı Eşik Değişlikliği
PTS (Permanent Threshold Shift)
Gürültüye maruziyet sonrasında işitme
hassasiyetinde tam olarak geriye dönüş
olmadığı durumlarda kalıcı işitme kaybı
ortaya çıkar.
Kalıcı işitme kaybı kendisini en belirgin
olarak 4 kHz’de görülen geri dönüşü olmayan
işitme kaybı ile belli eder.
Kalıcı Eşik Değişlikliği
• 4 kHz deki işitme
kaybı başlangışta hızlı
ilerler.
• İşitme kaybı 10 yıl
boyunca gittikçe hızı
azalarak ilerler.
• Yıllarla birlikte
presbiakuzi görüntüsü
ile birleşmeye başlar.
• Gürültüye maruz
kaldıktan sonra ilk
göze çarpan
odyolojik bulgu
yüksek frekans
işitme kaybıdır.
Blast Travma
İnsan kulağı maksimum 135 dBSPL
düzeyinde sesi tolere edebilir.Bu değerin
üstü genellikle kulak zarı ve kokleadaki
membranların yırtılmasına yol açabilir
Kulak zarı yırtılmalarında;
Ağrı
İşitme kaybı
Vertigo
Kusma hissi
İç Kulak Membran
Yırtılmalarında;
Ani ileri derecede işitme kaybı
Vertigo
Bulantı Kusma
Ülkemizde yasal olarak bir günde kalınabilecek
gürültü seviyeleri
Gürültüye maruz kalınan süre
(saat/gün)
Maksimum gürültü seviyesi (dbA)
7.5
4
2
1
0.5
0.25
1/8
80
90
95
100
105
110
115
Amerika’da yasal olarak bir günde kalınabilecek
gürültü seviyeleri
Gürültüye maruz kalınan süre
(saat/gün)
Maksimum gürültü seviyesi
(dBA)
8
6
4
3
2
1.5
1
0.5
90
92
95
97
100
102
105
110