PowerPoint Sunusu

ASİT BAZ DENGESİ
Taner ÖZGÜRTAŞ
Prof. Dr.
Tıbbi Biyokimya AD
ASİT BAZ DENGESİ
Asitler ortama H iyonu veren maddeler
Bazlar ortama OH- iyonu veren veya H iyonu alan maddelerdir
Tamamen disosiye oluyorsa GÜÇLÜ ASİT veya GÜÇLÜ BAZ denir
HCL
Sülfirik Asit
Az disosiye oluyorsa ZAYIF ASİT
oAsetik Asit
ASİT BAZ DENGESİ
Amino asitler PROSTETİK gruplara sahiptir
Hem asit hem baz gibi davranabilir
R-COOH
H iyonunu verir kendisi baz gibi davranır
R-NH2+H
R-NH3 iyonu alır kendisi asit gibi davranır
ASİT BAZ DENGESİ
Pür H2O
H + OH ‘e disosiye olur
H iyon konsantrasyonu bu solüsyonun ASİDİTESİ’ ni gösterir
H iyon konsantrasyonu 10-7 dir
Negatif logaritması 7’ dir bu suyun pH’ sıdır
H iyon konsantrasyonu arttıkça pH düşecektir
Buradaki değişiklikler HAYATİ RİSK taşır
ASİT BAZ DENGESİ
TAMPONLAR
İnsan vücudundaki reaksiyonlar çoğunlukla ASİT üretirler
Tamponlar aşırı pH değişimini önlerler
En iyi tamponlar pH değerinin ± 2 civarındadır
Hb tamponu pK’ sı 7.1
Fosfat tamponu pK’sı 6.8
Bikarbonat tamponu pK’sı 6.1 dir
En iyi tampon BİKARBONAT-KARBONİK ASİT tamponudur
Hem Akciğer hem Böbrek yoluyla işlem yapar
ASİT BAZ DENGESİ
DALTON KANUNU
Bir gaz karışımının total basıncı, karışımı oluşturan
gazların her birinin parsiyel basıncının toplamıdır!
(p) harfi ile gösterilir
Atmosferik basıncı oluşturan gazlar:
%79 Nitrojen
%20 Oksijen
% 0.03 Karbondioksittir
HENRY KANUNU
Bir gaza ait parsiyel basınç direk olarak bir solüsyon
içindeki çözünmüş gaz basıncı ile orantılıdır
ASİT BAZ DENGESİ
1 Atmosfer basıncı 760 mmHg dır
Atmosferdeki parsiyel oksijen basıncı (pO2)
karbondioksit basıncı(pCO2)
CO2
Alveollerde
158 mmHg (%21)
22.8 mmHg (%0.03)
(pO2) 100 mmHg
(pCO2) 36 mmHg
O2
Pulmoner kapillerde
(pO2) 40-50 mmHg
(pCO2) 40-44 mmHg
ASİT BAZ DENGESİ
Saha
pO2*
pCO2*
Hava
158
22.8
Alveol
100
36
Venöz kan
40-50
40-44
Hücre düzeyi
20
50-55
*(mmHg)
ASİT BAZ DENGESİ
Kan Oksijen ve Karbondioksit düzeyi kemoreseptörlerle
ayarlanır
H iyonuna duyarlıdır
H iyonu artarsa vücut hiperventilasyonla yanıt verir
Terside doğrudur
ASİT BAZ DENGESİ
OKSİJEN DİSOSİASYON EĞRİSİ
Oksijen hemoglobine bağlı taşınır
Normalde 1 gr Hb
1.39 ml Oksijen bağlar
Bu eğri Hb nin O2‘ye ilgisini gösterir
DİSOSİASYON EĞRİSİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
SICAKLIK
pH
pCO2
2,3 difosfogliserat
Hb’nin tipi ve miktarı
SOLA KAYDIRIR
ASİT BAZ DENGESİ
TAMPON SİSTEMLERİ
Günlük 13.000 mEq asit üretimi
Tamponlama için akciğerler solunumla CO2 olarak
Böbrekler amonyum iyonları şeklinde tamponlar
Hücre içinde Tamponlama
Protein
Bikarbonat
Fosfatla yapılır
Ekstraselüler Tamponlama
Bikarbonat
Hemoglobin
ASİT BAZ DENGESİ
BİKARBONAT /KARBONİK ASİT TAMPON SİSTEMİ
H + HCO3
H2CO3
H2O + CO2
Bikarbonat artarsa, pH artar, ALKALOZ
Karbonik asit artarsa (CO2), pH düşer, ASİDOZ
CO2 taşınımı
Çözünmüş
Karbonik Asit
Bikarbonat
Eritrosit içinde
ASİT BAZ DENGESİ
HEMOGLOBİN TAMPON SİSTEMİ
CO2 + Hb (Histidin)
Karbamino Bileşiği + H iyonu
Hb’ de 4 globin zinciri, zincir başına 9 adet Histidin rezidüsüdür
ASİT BAZ DENGESİ
FOSFAT TAMPON SİSTEMİ
Fosforik asit (H3PO4 ) 3 ADET Disosiye H iyonuna sahiptir
H2PO4
HPO4 + H
Bu tampon sistemi çok önemlidir
Fosfat idrarla fazla miktarda atılabilir, bu H iyonunun da atılmasıdır
ASİT BAZ DENGESİ
METABOLİK ASİDOZ
NEDEN
Primer neden BİKARBONAT (HCO3 ) azalmasıdır
LABORATUVAR
pH düşmüş
HCO3/H2CO3 oranı düşmüş
CO2 düşük
Asit idrar izlenir
HANGİ DURUMLARDA
Böbrek Yetmezliği
Ketoasidoz
Salisilat intoksikasyonu
Laktik asidoz
pH 7.2 nin altı kritiktir
ASİT BAZ DENGESİ
METABOLİK ALKALOZ
NEDEN
Primer neden HCO3 artışıdır
LABORATUVAR
HCO3 yüksek
PCO2 normal , hafif artmış
K ve Cl düşüktür
HANGİ DURUMLARDA
Kusma
Steroid tedavisi
Aşırı alkali alımı
H iyonu kaybı
K düşüklüğü
ASİT BAZ DENGESİ
RESPİRATUAR ASİDOZ
NEDEN
Primer neden CO2 artışı, pH da düşme
LABORATUVAR
Düşük pH
Yüksek CO2
HANGİ DURUMLARDA
Pulmoner ödem
SSS travması
Morfin kullanımı
Masif pnomotoraks
ASİT BAZ DENGESİ
RESPİRATUAR ALKALOZ
NEDEN
Primer neden CO2 kaybıdır, pH artar
LABORATUVAR
Düşük pCO2
Yüksek pH
Düşük HCO3
İdrar alkali
HANGİ DURUMLARDA
Histeri
Psikiatrik bozukluk
Menenjit
Gebelik
Hipermetabolik durumlar
ASİT BAZ DENGESİ
ÖRNEK TOPLAMA ve İŞLEME
Örnek mutlaka anaerobik şartlarda laboratuvara ulaştırılmalı
Örnek bekletilmeden gönderilmeli
Kuru yada sıvı buz içinde gönderilmeli
Örnek hızla 15 dk içinde çalışmalıdır
ASİT BAZ DENGESİ
Cihazlarda Ölçülen Parametreler
pO2 ölçümü (AMPEROMETRİK)
pH
(POTANSİYOMETRİK)
pCO2 ölçümü
Diğerleri hesaplanan parametrelerdir
TEŞEKKÜRLER