Türk Ceza Kanunu 301.madde ve AB Uygulamaları

Şubat 2008
Türk Ceza Kanunu 301.madde ve
AB Uygulamaları
Bu çalışmada Türk Ceza Kanununun 301. maddesi
hakkında bilgi verilmekte aynı zamanda AB üyesi
ülkelerdeki benzer düzenlemeler incelenmektedir.
Nezahat Yuca
Hukuk Bölüm
[email protected]
Tel: 420 66 69
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
2
TÜRK CEZA KANUNU 301. MADDE VE AVRUPA BİRLİĞİ’NDEKİ
UYGULAMALARI
2
1. MADDE 301.
2
2. AB ÜLKELERİNDE TCK 301.MADDE BENZERİ MADDELER
3
2.1 ALMANYA
3
2.2. AVUSTURYA
4
2.3. DANİMARKA
4
2.4. FRANSA
4
2.5. İTALYA
6
2.6. İSPANYA
7
2.7. POLONYA
7
2.8. PORTEKİZ
8
2.9. HOLLANDA
8
3. 301. MADDE BENZERLERİ DOLAYISIYLA AVRUPA ÜLKELERİNDE
VERİLEN MAHKUMİYET KARARLARI
9
3.1. ALMANYA’DA 72 KİŞİ MAHKUM OLDU
9
3.2. AVUSTURYA’DA BİR KİŞİ
10
3.3. İTALYA'DA 107 MAHKUMİYET
10
3.4. HOLLANDA’DA 419 MAHKUMİYET
10
SONUÇ
11
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
1
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
GİRİŞ
1999 Helsinki Zirvesi ile Avrupa Birliği’ne tam üyelik yolunda kendisine adaylık
statüsü verilen Türkiye, Ekim 2005’te müzakerelere başlamıştır. Birliğe aday ülke olarak
başta ekonomik ve siyasi kriterler olmak üzere pek çok alanda uyumlaştırma faaliyeti
içerisinde bulunan Türkiye, ifade özgürlüğü kapsamında da bu çabayı göstermektedir.
Bu çalışmada, ifade özgürlüğü ile ilgili olarak gündeme gelen Türk Ceza Kanununun
301. maddesi hakkında bilgi verilmekte ve bazı Avrupa Birliği ülkelerindeki benzer maddeler
incelenmektedir.
TÜRK CEZA KANUNU 301. MADDE VE AVRUPA BİRLİĞİ’NDEKİ
UYGULAMALARI
AB sürecinde çok fazla tartışılan konuların başında ifade özgürlüğünü kısıtladığı
belirtilen Ceza Kanunu’nun 301. maddesi hükmü gelmektedir. Gerçekten de 2005 yılında
yürürlüğe giren yeni Ceza Kanunu ile birlikte 301. madde çerçevesinde açılan davaların
sayısında bir artış olduğu gözlemlenmektedir.
AB ülkelerinin mevzuatlarında yapılan bir çalışma ile Ceza Kanunu’nun 301.
maddesine benzer hükümlerin bir takım farklılıklar ile birçok AB ülkesinde de yer aldığı
görülmektedir. Farklılık temelde “Türklük” ifadesinde yatmaktadır. Ayrıca uygulamada çok
fazla sayıda dava açılmış olması son dönemde 301. maddeyi AB-Türkiye ilişkilerinin önemli
bir halkası haline getirmiştir. Çalışmada AB ülkelerinin benzer maddeleri ele alındıktan sonra
pratik olarak ne yapılması gerekir sorusuna da kısa bir yanıt verilecektir.
1926 tarihli Türk ceza yasasının 159. maddesi, 1889 tarihli İtalyan Ceza Yasası’ndan
değiştirilerek alınmış, birebir bir çeviri yapılmamıştır. Bugüne kadar da altı kez değiştirilen ve
2004’teki değişikliklerle TCK’nın 301. maddesi olarak yeniden ve aynı biçimde korunan
madde şunu söylemektedir:
1. MADDE 301.
(1) Türklüğü, Cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet Meclisini alenen aşağılayan
kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini, Devletin yargı organlarını, askeri veya emniyet
teşkilatını alenen aşağılayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(3) Türklüğü aşağılamanın yabancı bir ülkede bir Türk vatandaşı tarafından işlenmesi
halinde, verilecek ceza üçte bir oranında artırılır.
(4) Eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklamaları suç oluşturmaz.
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
2
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
Bir çok ülkenin ceza yasalarında da devlet kurumlarının, anayasal düzenin, devlet
çalışanlarının, kamu düzeninin korunmasına ilişkin ceza ve yaptırımlar bulunmaktadır.
Suç Türü: Alenen Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar; Türklüğü, Cumhuriyeti veya Türkiye Büyük Millet
Meclisi
Ceza Miktarı:
Altı aydan üç yıla kadar hapis cezası
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini, Devletin yargı organlarını, askeri veya emniyet teşkilatı
Ceza Miktarı:
Altı aydan iki yıla kadar hapis cezası
Ağırlaştırıcı Neden:
Türklüğü aşağılama yabancı bir ülkede bir Türk vatandaşı tarafından işlenmesi durumunda
ceza üçte biri oranında artırılır. Bu durumda verilecek ceza miktarı 8 ay ile 4 yıl arasında
olacaktır.
2. AB ÜLKELERİNDE TCK 301.MADDE BENZERİ MADDELER
2.1 ALMANYA
Alman Ceza Yasası 90. maddesine göre: “Her kim Federal Almanya Cumhuriyeti’ni,
eyaletlerinden birini alenen aşağılarsa; ya da anayasal düzenine, bayrağına, milli marşına,
amblemine söverse 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Suç Türü:
Alenen Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Federal Alman Cumhuriyeti ya da Eyelatleri,
Sövme Suçunun Yöneltileceği kurumlar,
• Anayasal Düzen,
• Bayrak,
• Milli Marş,
• Amblem
Ceza Miktarı:
1-3 yıl hapis cezası
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
3
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
2.2. AVUSTURYA
Avustrurya Ceza Yasası 248. maddesi 1. paragrafında “devlet ve alametlerinin
aşağılanması” ele alınmaktadır ve şöyle devam eder “her kim, anılan davranışları alenen ve
taammüden sergiler; Avusturya Cumhuriyeti’ne ve eyaletlerine hakaret eder ve aşağılar ise; 1
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. “her kim 1. paragrafta anılan davranışları alenen ve
taammüden sergiler, resmi amaçlı bayrağını ya da Avusturya Cumhuriyeti’nin ve eyaletlerinin
milli marşını aşağılar ise 6 aya kadar hapis ya da sabit günlük değerin 360 katına kadar para
cezası ile cezalandırılır.
Suç Türü:
Alenen ve Taammüden Hakaret ve Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Avusturya Cumhuriyeti ya da Eyelatleri,
Ceza Miktarı: 1 yıla kadar hapis cezası
Suç aşağıdakilere yöneltilirse;
• Avusturya Cumhuriyeti ve Eyaletlerinin milli marşı,
• Bayrak,
Ceza Miktarı:
6 aya kadar hapis ya da sabit günlük değerin 360 katına kadar para cezası
2.3. DANİMARKA
Danimarka Ceza Kanunu 110. maddesi e bendine göre: Her kim alenen Avrupa
ülkelerini ya da Avrupa Milletlerini veya Avrupa Parlamentosunu alenen aşağılarsa, azami 2
yıl hapis cezası ile cezalandırılır.
Suç Türü:
Alenen Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Avrupa Ülkeleri, Avrupa Milletleri veya Avrupa Parlamentosu
Ceza Miktarı:
Azami iki yıl hapis cezası
2.4. FRANSA
Fransız Ceza Yasası’nda bu konu daha geniş şekilde ele alınır. Fransız Ceza
Yasası’nın dördüncü kitabında “ulusa, devlete ve kamu barışına karşı suçlar ve kabahatler
( Felonies and misdemeanours against the nation, the state and the public peace) başlığını
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
4
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
taşımaktadır. Dördüncü kitapta birinci başlık, ulusun temel çıkarlarına saldırı, ihanet,
casusluk, sabotaj (treason and the espionage) gibi konuları içerir ve bununla beraber toprak
bütünlüğü ve cumhuriyetin kurumlarına karşı saldırı konularını düzenler (other offences
against the institutions of the republic or the integrity of the national territoirty) İkinci bölüm,
terörizm suçlarını düzenlerken (…of terrorism), üçüncü bölüm ise kamu barışına saldırı, birey
haklarının kullanımına engel olma ve yasadışı gösteri yapma suçlarını konu edinir ( violation
of the authority of the State and other breaches of the public peace). Bununla beraber kamu
idaresine hakaret konusu da hakaret ve aşağılamayı kapsar (offences against the public
administration committed by private persons). 433. madde göre kamu görevi yapan bireylere
karşı direnme ya da saldırıyı suç sayar. Buna göre, Fransa'da Cumhuriyet yetkilerini kullanan
kamu görevlilerine (polis, itfaiyeci, öğretmen, otobüs şoförü gibi) karşı direnme ya da saldırı
bir suç teşkil etmekte, kamu barışını tehdit eden davranışlar ve daha doğrusu kamu hizmetinin
verilmesine engel olacak davranışlar suç kapsamına alınmaktadır.
2003 yılında iç güvenliğin (internal security) bir parçası olarak geçen düzenleme,
ulusal bayrak ya da ulusal marş hakaretine karşı maksimum 9000 euroluk para cezası ya da 6
aya kadar hapis cezası öngörmektedir. Kısıtlamalar bir taraftan cumhuriyet haysiyetini
yıpratıcı hareketleri kapsarken, diğer taraftan kamu hizmetinde bulunan kişilere ( özellikle
yüksek rütbeli memurlar olmak üzere, hâkim, savcı, polis, hatta otobüs şoförlerini dahi
kapsamaktadır) karşı hakaretleri de içermektedir.
Yasamaya getirilen bu yenilikler iki olayın ardından gerçekleşen tartışmaları
yansıtmaktadır:
-2001 Fransa-Cezayir futbol maçı esnasında Fransız milli marşına “La Marseillaise”
karşı yapılan tezahüratlar. 6 Ekim 2001 Cezayir-Fransa maçı, Cezayir ve Fransa ilişkilerinin
soğuk, Sarkozy’nin içişleri bakanı olduğu ve göçmen sorunlarının yoğunluk kazandığı bir
dönemde gerçekleşmiştir. Yapılan futbol müsabakası sırasında bir grup Cezayirli tarafından
Fransız milli marşının “La Marseillaise” yuhalanması– ki bu milli değerlere karşı saygısızlık
olarak görülmüştür- reaksiyonun ciddi şekilde tırmanmasına neden olmuştur.
-Bununla beraber aynı türden bir olayın 2002 tarihinde Jacques Chirac’ın
cumhurbaşkanı olduğu dönemde Fransız kupa maçında Korsikalı taraftarlar tarafından
tekrarlanmış olması olayların tansiyonunu arttırmıştır ve milli sembollere hakaret yasasının
çıkmasına önayak olmuştur.
İşte bu olaylardan sonradır ki, Fransız bayrağına ve Fransız milli marşına yönelik
yapılan hakaretleri kapsayacak yönde düzenleme getirilmiştir. Parlemento tarafından bu
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
5
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
düzenlemeler iç güvenlik sağlayıcı yasa, diğer bir adıyla o zaman da içişleri bakanı olan
Sarkozy yasası adı altında kabul edilmiştir.
Suç Türü:
Hakaret
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Milli marş ve milli bayrak
Ceza Miktarı:
6 ay hapis cezası ya da maksimum 9000 Euro para cezası
2.5. İTALYA
İtalyan Ceza yasası 290 ve 291. maddelerine göre; Cumhuriyeti, parlamentoyu ya da
her ikisini birden veya hükümeti, anayasa mahkemesini yahut yargı otoritelerini alenen
aşağılayan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
İtalyan Ceza Yasası’nın 292. maddesine göre; İtalyan milli bayrağına ve milli marşına
alenen hakaret eden veya aşağılayan kişi en çok dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Bu ayrıca milli bayraktan bağımsız olarak ulusal renklere hakaret eden veya aşağılayan
kişileri de kapsamaktadır.
İtalyan kanunu ceza miktarları aynı olmak üzere iki ayrı suç türü düzenlemektedir;
Suç Türü:
Alenen Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Cumhuriyet, Parlamento, Hükümet, Anayasa Mahkemesi ya da yargı otoriteleri
Ceza Miktarı: 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası
Suç Türü: Alenen Hakaret veya Aşağılama
Suç aşağıdakilere yöneltilirse;
• İtalyan milli marşı,
• İtalyan Bayrağı,
• İtalyan Bayrağından bağımsız bir şekilde Ulusal renklere,
Ceza Miktarı:
Dört yıla kadar hapis cezası
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
6
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
2.6. İSPANYA
İspanya Ceza Kanunu 543. Maddesi: “İspanya’yı, özerk bölgesini, alamet ya da
amblemlerini yazıyla veya eylemle alenen aşağılayan kişi en fazla 2 ay hapis cezası ile
cezalandırılır.
İspanya Veliaht Prensi Felipe ve Prenses Letiza’yı cinsel ilişki halinde gösteren
karikatürü çizenlere verilen para cezası. “El Jueves” adlı haftalık siyasi mizah dergisinde
yayımlanan karikatürle ilgili davada Ulusal Mahkeme biri yazar, biri karikatürist iki dergi
çalışanına, “Kraliyet ailesini aşağılayıcı” hareket bulundukları gerekçesiyle 3’er bin avro para
cezası verilmiştir.
Suç Türü:
Yazıyla ya da Eylemle Alenen Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• İspanya, özerk bölge, alamet ya da amblemler
Ceza Miktarı:
2 ay kadar hapis cezası
2.7. POLONYA
Polonya Ceza Kanunu’nun 133. maddesine göre: “Polonya Cumhuriyeti’ni, Polonya
halkını, alenen aşağılayan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
2005’den itibaren, dini inançlara veya Polonya topraklarında henüz başa geçmemiş fakat
yakın zamanda başa geçecek devlet adamlarına yapılan hakaret durumlarında bazı zamanlar
kişiler aleyhine bir günlük mahkumiyet kararı alınabilmektedir. Yakın zamanda, iddiaya göre
Vladimir Putin aleyhine yapılan hakaretlerden dolayı 30’a yakın insan hakları eylemcisi
geçici olarak hapsedilmiş, 30 saatin sonunda da serbest bırakılmışlardır. Sadece bir tanesi
yabancı bir devlet adamına hakaretten dolayı suçlu bulunmuştur.
Suç Türü:
Alenen Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Polonya Cumhuriyeti, Polonya halkı
Ceza Miktarı:
1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
7
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
2.8. PORTEKİZ
1999 tarihli Portekiz Ceza Kanunu’nun 332. maddesi şunu der: Her kim yazı veya
diğer türlü kamu iletişim araçlarıyla cumhuriyete ya da Portekiz egemenliğinin simgesi olan
sembol ya da amblemlere hakaret ederse veya her hengi bir şekilde onların saygınlığını
zayıflatırsa 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır ya da 240 gün ceza hapsine karşılık
gelecek para cezasına çarptırılır.
Suç Türü: Yazı ya da diğer türlü kamu iletişim araçları ile hakaret veya herhangi bir şekilde
saygınlığı zayıflatma
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Portekiz Cumhuriyeti, Polonya egemenliğinin simgesi olan sembol ya da amblemler
Ceza Miktarı:
2 yıla kadar hapis cezası ya da 240 gün ceza hapsine karşılık gelecek para cezası
2.9. HOLLANDA
Ceza Kanunu madde 112:
Kralın eşine, kralın muhtemel veliahtına ve onun eşine, veya kralın vekili ve onun eşine
yönelik kasıtlı aşağılama en yüksek dört sene hapis veya dördüncü dereceden para cezası ile
cezalandırılır.
Ceza Kanunu madde 113:
1. Krala, kralın eşine, kralın muhtemel veliahtına ve onun eşinine, veya kralın vekili ve onun
eşine hakaret içeren yazılı veya resimli yayınları yayan, açıkça sergileyen veya öven kişi;
veya bu yayınları yaymak, açıkça sergilemek veya övmek için katkıda bulunan kişi, bu yazılı
veya resimli yayınların bahsedilen türde bir aşağılamaya neden olacağını bilmesi veya bilmesi
konusunda esaslı gerekçelere sahip olması durumunda en fazla bir yıl ağır para cezası veya
üçüncü dereceden para cezası ile cezalandırılır.
2. Benzer bilgiye veya bilmesi konusunda benzer gerekçelere sahip kişi de bu içeriğe sahip
yayınları topluma ulaştırdığı takdirde aynı şekilde cezalandırılır.
3. Bahsedilen ağır ceza işlerini işleyen sanık, bu suçu mesleğini icra ederken işlemiş ve bu
suçu işlediği anın iki sene öncesine kadar bahsedilen suçlardan ötürü geri dönülmez bir ceza
sürecine girmemiş ise bu durum maddenin uygulanmasında hafifletici etken olarak göz önüne
alınır.
Hollanda Ceza Kanunu iki ayrı suç tipi öngörmektedir.
1. Suç Türü: Hakaret içeren yazılı veya resimli yayınları yaymak, açıkça sergilemek veya
övmek; veya bu yayınları yaymak, açıkça sergilemek veya övmek için katkıda bulunmak,
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
8
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Kraliyet Ailesi (Kral, Kralın eşi, kralın muhtemel veliahtı ve onun eşi, veya kralın vekili ve
onun eşi)
Ceza Miktarı:
4 yıla kadar hapis cezası ve dördüncü dereceden para cezası
2. Suç Türü: Kasıtlı Aşağılama
Suçun yöneltileceği kişi ve kurumlar;
• Kraliyet Ailesi (Kral, Kralın eşi, kralın muhtemel veliahtı ve onun eşi, veya kralın vekili ve
onun eşi)
Ceza Miktarı:
1 yıla kadar hapis cezası ve üçüncü dereceden para cezası 1
3. 301. MADDE BENZERLERİ DOLAYISIYLA AVRUPA ÜLKELERİNDE
VERİLEN MAHKUMİYET KARARLARI
Adalet Bakanlığı, tartışma konusu olan ifade özgürlüğüyle ilgili 301’inci maddenin
benzerlerinin Avrupa ülkelerinde nasıl uygulandığını araştırdı. Bakanlığın raporuna göre
Almanya’da 72, Avusturya’da 1, İtalya’da 107, Hollanda’da 419 mahkumiyet kararı çıktı.
Yurtiçinde ve yurtdışında yoğun eleştiri alan TCK’nın 301’inci maddesinin
Avrupa’daki uygulamaları konusunda rapor hazırlandı. Rapora göre, Almanya’da aynı
maddeden 72, Avusturya’da 1, İtalya’da 107, Hollanda’da 419 mahkumiyet kararı verildi.
Adalet Bakanlığı’nın hazırladığı rapora göre, TCK’nın 301’inci maddesi değişiklik
şekillerde pek çok Avrupa ülkesinin de yasal düzenlemeleri arasında bulunuyor. Bu ülkelerde
yasa maddesine aykırı davrandığı gerekçesiyle pek çok kişiye de mahkumiyet kararı
uygulanmış. Rapor şöyle:
3.1. ALMANYA’DA 72 KİŞİ MAHKUM OLDU
Alman Ceza Kanunu’nun 90.madde “Devlet başkanına hakaret”, 90-a maddesinde
‘Devlete ve sembollere hakaret”, 90-b maddesinde “anayasal organlara hakaret” suçları
düzenlenmiştir. Alman Ceza Kanunu’nun 90-b maddesi ‘Anayasal organlara hakaret” kenar
başlığını taşımaktadır. Maddenin birinci fıkrasında, ‘Her kim aleni bir toplantıda veya basın
yayın yoluyla bir yasama organına, hükümete veya Federal Anayasa Mahkemesine veya onun
üyelerinden birine, bu sıfatından dolayı ve devletin itibarını zedeleyecek şekilde hakaret
1
Bu yazı Doç. Dr. Mehmet Özcan’ın USAK AB Araştırmaları Merkezinin internet sayfasındaki yazısından
alınmıştır. http://www.usakgundem.com/haber.php?id=16465, ( Erişim Tarihi: 27.02.2008)
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
9
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
ederse bu şeklide Federal Almanya’nın varlığını ve anayasal düzenine yönelirse, 3 aydan 5
yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır’ deniliyor.
Alman Federal İstatistik Kurumu’nun 12 Nisan 2006 tarihinde yayımlanan cezai
takibatlara ilişkin yıllık raporunda, 2004 yılında Alman Ceza Kanunu’nun 90, 90-a, 90-b
maddelerinin de yer aldığı ‘devlet aleyhine işlenen diğer suçlara’ ilişkin olarak 72
mahkumiyetin bulunduğu bildirilmiştir.
3.2. AVUSTURYA’DA BİR KİŞİ
Avusturya Ceza Kanunu’nun 248.maddesi ‘devlet ve onun sembollerini aşağılama’
kenar başlığını taşımaktadır. Avusturya Ceza Kanunu’nun 248.maddesinde Avusturya
Cumhuriyeti ve onu oluşturan eyaletlerin birisine kötü niyetle ve toplumun geniş bir kesimi
tarafından idrak edilmesi koşuluyla hakaret edilmesi cezalandırılmış, bundan başka Avusturya
Cumhuriyetinin bayrağına, amblemlerine ve milli marşına hakaret, küçük düşürme ya da
kötüleme eylemleri suç olarak düzenlenmiştir. Avusturya İstatistik Kurumu’nun 2006 yılına
ilişkin raporunda Avusturya Ceza Kanunu’nun 248.maddesinin yeraldığı ‘vatana ihanet ve
devlet aleyhine işlenen suçlara” ilişkin olarak 2003’de 1 mahkumiyet bulunmaktadır.
3.3. İTALYA'DA 107 MAHKUMİYET
İtalyan Ceza Kanunu’nun 290.maddesi ‘Cumhuriyete, anayasal kurumlara ve askeri
kuvvetlere karşı hakaret, hor görme, sövme, başlığını taşımaktadır. Anılan maddeyle açıkça
cumhuriyete, yasama meclislerine, hükümete veya anayasa mahkemesine veya adli düzene
hakaret cezalandırılmıştır. Yine İtalyan Ceza Kanunu’nun 291’inciddase ‘İtalyan milletine
hakaret, aşağılayıcı söz, sövme” kenar başlığını taşımaktadır. Anılan maddede İtalyan
milletine hakaret 1 yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılmaktadır. İtalya’da
devletin kişiliğine karşı suçlar olarak 2000’de 21, 2001’de 31, 2002’de 22, 2003’de 5,
2004’de 28 mahkumiyet bulunmaktadır.
3.4. HOLLANDA’DA 419 MAHKUMİYET
Hollanda Ceza Kanunu’nun 92 ve devam maddelerinde ‘devletin güvenliğine karşı
suçlar” düzenlenmiş, yine 111 ve devamı maddelerinde ‘kraliyete karşı suçlar, 131 ve devamı
maddelerinde ise kamu düzenine karşı suçlar düzenlenmiştir. Bu çerçevede 111.maddede
‘krala hakaret etmek”, 113 maddede “aşağılayıcı yazılar dağıtmak”, 131.madde ‘suç işlemeye
tahrik”, 132.maddede ‘tahrik edici yazılar dağıtmak” 137’inci maddede, ‘bir grup insanı
aşağılamak,
137’inci
maddesinde
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
‘nefrete
teşvik
etmek”
suçları
düzenlenmiştir.
10
TCK 301.madde ve AB Uygulamaları
şubat 2008
Hollanda’da anılan suçlardan dolayı 2004’te 240, 2005’te 274, 2006’da Ekim ayına kadar 287
dava açılmış bulunmaktadır. Bunlardan 2004’te 134, 2005’te 146, 2006’da 139 tanesi cezai
yaptırımla sonuçlanmıştır. 2
SONUÇ
Türk Ceza Kanununun 301. maddesi “Türklüğü, Cumhuriyeti ve Türkiye Büyük
Millet Meclisi’ni” alenen aşağılamayı suç olarak düzenlemekte, bu suçun, bir Türk vatandaşı
tarafından yurtdışında işlenmesini ağırlaştırıcı neden olarak kabul etmektedir.
Bu madde ile benzer düzenlemeler, Avrupa Birliği üyesi ülkelerde de mevcuttur. Başta
Almanya, İtalya ve Avusturya olmak üzere AB üyesi ülkelerde de anayasal düzen,
cumhuriyet, bayrak, milli marş gibi bir devletin temel kurumları niteliğindeki değerler TCK
301. madde benzeri maddeler ile korunmaktadır.
2
Saygı Öztürk, 1Şubat 2007 tarihli Hürriyet gazetesi
http://www.kenthaber.com/Arsiv/Haberler/2007/Subat/01/Haber_204949.aspx, (Erişim tarihi:26.02.2008)
TBMM, Araştırma Merkezi Müdürlüğü
11