çanakkale savaşı - files.eba.gov.tr


H.HÜSEYİN ÇEVİK
24Ağustos Ortaokulu
Sosyal Bilgiler Öğretmeni
ÇANAKKALE SAVAŞI
(1915-1916)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
1.DÜNYA SAVAŞI
ÇANAKKALE SAVAŞLARI
TARAFLAR
CEPHELER
ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN NEDENLERİ
DENİZ SAVAŞLARI
KARA SAVAŞLARI
ÇANAKKALE SAVAŞI’NIN ÖNEMİ
RESIMLER
DEĞERLENDIRME
1. DÜNYA SAVAŞI
Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşı içinde,
tarihin en kanlı bölümü ve Birinci Dünya Savaşını uzatan
savaş olarak bilinir.
Ancak, Dünya savaş tarihi açısından büyük önem
taşıyan ve Mustafa Kemal
komutasındaki Türk ordu
birliklerinin dünyayı şaşırtan cesaret ve kahramanlıklar
gösterdiği savaşdır.Çanakkale M.Kemal’in tarih sahnesine
askeri dehasıyla çıktığı savaştır.
Çanakkale savaşı, Türk’ün sayısız zafer, şan
ve
şerefle dolu tarihinin
EN PARLAK SAYFASIDIR.
İşte
Çanakkale
Zaferini
yaratan
kuvvet;
1914
yazında küçümsenen, değeri hakkında yanlış teşhis konan
“TÜRK ORDUSU”
dur.
ÇANAKKALE
SAVAŞLARI



I. dünya Savaşı sırasında 19 Şubat 1915 9 Ocak 1916 yılları arasında,
Gelibolu Yarımadası'nda,
Osmanlı İmparatorluğu ile İtilaf Devletleri
arasında yapılan ,

deniz ve

kara savaşlarıdır.
TARAFLAR







Britanya İmparatorluğu (İngiltere)
Fransa
Hindistan
Avustralya
Yeni Zelanda
Newfoundland
Osmanlı Devleti
CEPHELER
 Seddülbahir Cephesi







1.Kirte
2.Kirte
3.Kirte
1.Kerevizdere
Zığındere
2.Kerevizdere
Kirte Bağları
 Arıburnu Cephesi(M.Kemal)
Kanlı sırt
 Sarı Bayır
 Kılıçbayır
 Kocaçimen tepe
 Conk Bayırı ( M.Kemal)
 Anafartalar Cephesi
 I. Anafartalar(M.Kemal)
 II. Anafartalar
Birinci dünya savaşının nedenleri yanında
İtilaf
devletlerinin
müttefikleri
Rusya’ya
Boğazı
yardım
geçerek
etme
hem
hemde
boğazdan İstanbul’a ulaşarak Osmanlı Devletini
savaş dışı bırakma en önemli nedenlerdir.
İngiliz
ve
geçirmek
İstanbul
Fransızların
istemesi,
kapılarını
İstanbul’u
Bulgar
zorlaması
ele
ordularının
ve
bunun
sonucu olarak;
İstanbul
ve
tehlikeye girmesi.
boğazların
güvenliğinin
Ekonomisi kötüye giden Rusya’ya gerekli yardımı
götürmek ve Anadolu’daki ve Anadolu’ya yakın
(Musul-Kerkük)
petrol
yataklarını
ele
geçirmek.
Balkan Savaşları’ nda yara almış,
Osmanlı
devleti’ne
ikinci
darbeyi
vurarak
tamamen çökertmek.
Bu sayede de Ortadoğu’ya açılabilme emellerini
gerçekleştirmek.
İki Alman gemisinin Akdeniz’de İngiliz ve
Fransız
bayrağı
donanmasından
altında
kaçarak
Rus
Türk
limanlarını
bombalaması.
Osmanlı Devleti’nin bu sebeplerden dolayı
savaşa
müttefiği
girmek
olduğu
zorunda
kalması
Almanya’nın
kazanacaklarına inanması.
ve
savaşı
Çanakkale Savaşı;

18 Mart 1915'e kadar yapılan "Deniz
Savaşları" ve

Sonrasındaki
"Kara
üzere iki ana bölüme ayrılır.
Savaşları"
olmak
DENİZ SAVAŞLARI
İtilaf Devletleri’nin deniz harekatı;

19 Şubat 1915’te başladı.

13 Mart 1915’e kadar düşman gemileri
tabyaları
top ateşine tuttu, mayın tarama
gemileri olabildiğince yol açtı.

Boğazları
zorlayarak
geçebileceklerine
inanan düşman kuvvetlerinin, kararlı ve dirençli
bir karşılık almaları bu işin o kadar da kolay
olmadığını gösteriyordu.
18 Mart 1915’e kadar geçen bu dönemde
boğazın
girişinde
bulunan
Rumeli
yakasındaki
Seddülbahir ve Ertuğrul tabyaları ile, Anadolu
yakasındaki Kumkale ve Orhaniye tabyaları tahrip
edilmişti. Boğaza giriş kapıları aralanmış ama
istenen
başarı
yenilgisinde
Seyit
unutmamak gerekir.
elde
edilememişti.Düşmanın
onbaşının
üstün
çabasını
İtilaf devletleri, bir sonraki saldırıyı 18
Mart 1915’de gerçekleştirmişlerdir. Hedef,
Çanakkale
Boğazı'nın
sadece
1
mil
genişliğindeki en dar noktasıdır. Admiral de
Robeck komutasındaki aşağı yukarı 16 savaş
gemilik dev donanma Çanakkale'yi geçmeye
kalkmıştır.
Ancak, her gemi Nusrat(Nusret) adlı
Türk mayın gemisinin boğazın Asya tarafına
yerleştirdiği deniz mayınları tarafından hasar
almıştır. Bazı balıkçılar, İngilizler tarafından
mayın toplama işiyle görevlendirilmiştir; ama
Türk ordusunun açtığı top atışlarıyla korkarak
kaçmışlar, mayınlara dokunulmamıştır.
Yerinde kalmış bu mayınlar İngiliz HMS
Ocean, HMS Irresistible ve Fransız Bouvet
adlı üç savaş gemisini batırmıştır.
Ayrıca, İngiliz HMS Inflexible ve Fransız
savaş gemileri Suffren ve Gaulois çok ağır bir
şekilde
hasar
gelmiştir.
almıştır.Savaşamayacak
hale
Bu ağır kayıplar İtilaf devletlerine,
Çanakkale'yi deniz yoluyla geçemeyeceklerini
göstermiştir.
İngiliz
donanmasının
yenilmesi
askerlerine inanılmaz bir moral olmuştur.
Türk
Sonuç olarak,
18
Mart
1915'te
İtilaf
devletleri,
Türkler tarafından yenilgiye uğratılmıştır.
Böylece
operasyonlarına
İtilaf
girişerek
devletleri,
kıyıyı
temizlemeyi hedeflemişlerdir.
kara
toplardan
KARA SAVAŞLARI
İtilaf Devletleri Gelibolu Yarımadası üzerine
çıkarak Türkleri karadan yenmeyi planlamışlardır.
Gelibolu Yarımadası’nda Müttefik çıkartmaları
yarımadanın
güney
cephede yapılmıştır.
bölümündeki
altı
kumsala,
iki
Seddülbahir
Cephesi'ne
29.
İngiliz
Tümeni ile Fransız Kolordusu (Fransız Doğu
Sefer Kuvveti) çıkartma yaparken Arıburnu
Cephesi'nde ise Anzaklar Kolordusu çıkartma
yapmıştır.
Her
iki
cephedeki
kanlı
çatışmalar
ardından 1915 yılının Temmuz Ayı sonlarında
cepheler kilitlenmiş, çatışmalar mevzi harbine
dönüşmüştü.
Gelibolu Yarımadası’nda bir sonuç elde
edebilmek için İngiliz General Sir Lan Hamilton,
daha kuzeyde üçüncü bir cephe açmak gereği
duymuş, Suvla Koyu'nda çıkartma yaparak
Anafartalar Cephesi'ni açmıştır.
Fakat bu cephede M Kemal ve askerlerinin
gösterdiği kahramanlıklar sonucu yenilmişlerdir.
6 Ağustos 1915 tarihinde Suvla Koyu'na
yapılan çıkartmayla Çanakkale Savaşları bu
bölgeye
kaymış,
Arıburnu'ndaki
Anzak
Kolordusu ile Suvla çıkartma kuvvetleri,
dolayısıyla bu iki cephe birleşmiştir. Gelibolu
Yarımadası'nın
Müttefik
kuvvetlerce
tahliyesine kadar asıl çatışmalar bu bölgede
olmuştur.
Müttefiklerin Gelibolu Seferi'ne eklenen
yeni takviyelerle üçüncü bir cephe açılmasına
karşın kara harekatı Müttefikler açısından bir
sonuç getirmemiş, Türk kuvvetlerinin direnci
karşısında cepheler yeniden kilitlenmiştir.
İtilaf Devletleri, zaten 2 yıldır ilerleme
kaydetmeden sürekli zayiat verdiklerini de
hesaba katarak Aralık 1915'te geceleri yavaş
yavaş
ve
ayrılmışlardır.
sessiz
sedasız
Gelibolu'dan
Böylece 2 yıldır süren şiddetli ve kanlı
çarpışmalar,
Türklerin galibiyetiyle sona ermiştir.
 Çanakkale Zaferi, müttefikleriyle Rusya'nın
irtibatını önlemiş, dolayısıyla savaş iki yıl
uzamış, bu arada çıkan Bolşevik ihtilali ile
Rusya savaş dışı kalmıştır. Bu durum ihtilal
Rusyası ile müttefiklerini birbirinden ayırmış,
Kurtuluş
Savaşı
yıllarında
kuzeyde
güvenliğimizi sağlamış ve zafere ulaşmamızı
kolaylaştırmıştır.
 Bu savaşlar, İngiliz ve Fransız kuvvetlerini
Gelibolu Yarımadasına bağlamış, Almanya ve
müttefiklerinin savaş yükleri azalmıştır.
 Düşmana çok büyük insan ve malzeme
zayiatı verdirilmiştir.
 Türk
ordusunun zaferi, İngiltere ve
Fransa'nın sömürgelerindeki prestjlerine
bir darbe, esir milletlere bir ümit ve
istiklal ışığı olmuştur.
 Çanakkale Zaferi, Türk askerinin direnme
gücünün,
fedakarlık
ruhunun
ve
vatanseverlik şuurunun bir abidesidir.
Harpten önce kıymeti üzerinde tereddüt
edilen Türk ordusu, iyi sevk ve idare
edildiği zaman ehliyetli ellerde, bin bir
yokluk ve zarurete rağmen neler yapmaya
muktedir olduğunu dünyaya göstermiş ve
Balkan yenilgisinin kara lekesini tertemiz
kanıyla silmiştir.
 Bilindiği gibi, büyük hadiseler olağanüstü şahsiyetleri,
büyük
ve
müstesna
kabiliyetleri
meydana
çıkarmaktadır. Mustafa Kemal'in ortaya çıkışında
Çanakkale savaşları kader tayin edici bir merhale
olarak gözümüze çarpmaktadır.
 Çanakkale
Milli Mücadele de Anadolu insanının
M.Kemal’i lider olarak kabul etmesini kolaylaştırmıştır.
 Çanakkale Zaferleri, Mustafa KEMAL'in
ordu içinde olduğu kadar tüm milletçe de
tanınmasına vesile olmuştur. Bu suretle
Türk
Milleti,
1699'dan
beri
makus
istikamette gelişen talihini yenecek olan
liderlerini bulmuştur. Ordu ve millet,
Anafartalar Kahramanı'nın bu işte bu
güven, ATATÜRK'ün Milli Mücadele'yi
zaferle sonuçlandırmasında genç, dinamik
ve yepyeni modern bir devlet kurmasında
en büyük ilham ve kuvvet kaynağı olmuştur.
 Çanakkale,
Milli
mücadelenin
bir
nevi
başlangıcı sayılmaktadır. Çanakkale, Türk'ün
vatanseverliğinin,
cesaretinin,
mücadele
azminin ve kahramanlığının sembolüdür.
 Bize
bu vatanı emanet eden M.Kemal
Atatürk’ü kahraman,silah arkadaşlarını ve
şehitlerimizi
bir
kez
daha
rahmetle
anıyor,manevi huzurlarında saygıyla eğiliyoruz.





1.Çanakkale Savaşının türk tarihi açısından
önemi nedir?
2.M.Kemal’in Çanakkale savaşında hangi
cephelerde savaşmıştır?
3.Çanakkale savaşının dünya tarihi açısından
önemini belirtiniz?
4.M Kemal’ in Çanakkale Savaşında rütbesi
nedir?
5.Düşmanın nerden çıkarma yapacağını
bilmesi M.Kemal’in hangi kişilik özelliğini
gösterir?
TEŞEKKÜR EDERİM…