Isaac Newton - Feza Gürsey Merkezi

MSGSÜ Felsefe Bölümü
16 Mart 2011
Cemsinan Deliduman
 Kepler’in Optik’ini ve Descartes’ın Geometri’sini öğrendi.
 Işığı renklerine ayırdı (1666).
 Henry More ve yeniplantonculuk.
 Hermesçi gelenek: Maddenin edilgenliği ve mekanikçilik.
 Dinsizliğe karşı savunma, gerçek dini yeniden tesis etme...
 Unitaryan inancı.
 1679: Ters-kare yasasında yörünge nasıldır?
 1687: Principia
 Türev ve integral hesabı.
 Leibniz’le gerginlik, Bernoulli’nin problemi.
 Bacon, Yeni Organon: Tümevarımsal yöntem.
 Gözlem, hipotez, tahmin, doğrulama.
 Newton’a göre felsefede akıl yürütme yolları:
Olası en az nedenle açıklamalar aranmalı.
2) Aynı doğal sonuçların nedenleri aynıdır.
3) İncelenen bütün cisimlerin ortak nitelikleri
evrendeki tüm cisimlere genelleştirilmeli.
4) Gözlemsel verilerden çıkarılan tümevarımlar başka
olaylarla çürütülene dek doğru kabul edilmeli.
Retrodüktif akıl yürütme: Sonuçların doğruluğu
hipotezin doğruluğunun göstergesidir.
1)
 Ders kitabı, sayfa 142, Bacon’dan yapılan alıntı.
 Ders kitabı, sayfa 143, Newton’dan yapılan 1. alıntı.
 Ders kitabı, sayfa 143, Newton’dan yapılan 2. alıntı.
 Ders kitabı, sayfa 144, Newton’dan yapılan 1. alıntı.
 Ders kitabı, sayfa 144, Newton’dan yapılan 2. alıntı.
 Principia’dan yapılan bu alıntı Newton’un gerçek
çalışma yöntemini gösterir. Önceki sayfadaki alıntıda
anlatılan çalışma yöntemini genelde Newton takip
etmemiştir.
Belirli kabüllerin ya da aksiyomların getirdiklerini
analiz ettiğimiz matematiksel (ya da tümdengelimsel)
düzey.
2) Olası birçok aksiyom ya da yasalardan hangilerinin
gerçekte doğaya karşılık geldiğine karar vermek için
verilerle karşılaştırdığımız fiziksel düzey.
3) Bu yasaların nedenlerini aradığımız felsefi düzey.
 Newton, makroevrende (duyularımzla algıladığımız
evren) gözlemlediğimiz fiziksel olaylar için doğrudan
duyularla gözlemlenemez bir mikroevren cinsinden
her şeyi içeren son açıklamayı aradı.
1)
 Kütle = Yoğunluk • Hacim
 Hareket miktarı: Momentum = Kütle • Hız
 Kuvvet ile hareket miktarındaki değişimin ilişkisi.
 I. Kitap: Cisimlerin hareketi
I: Matematiksel kanıtlar, yeni analiz ve geometri.
II: Kepler’in 2. yasası ve merkezi kuvvet.
III: Konik kesitlerdeki hareket. Kepler’in 3. yasası.
VIII: Merkezi kuvvet altında yörünge ispatı.
XII: Küresel kabuklar ve kütleçekim kuvvetleri.
 III. Kitap: Dünya’nın düzeni
Teoremlerin doğal olaylara uygulanması.
Serbest düşme
Doğal Hareket
Eğik atış
Açıklanması gereken hareket
Serbest düşme
Açıklanması gereken hareket
Doğal Hareket
Sabit
Doğal Hareket
Açıklanması gereken hareket
büyüklük
yön
başlangıç
noktası
doğrultu
Sadece yatay
hareket
Eğik atış
hareketi
Sadece düşey
hareket
Atın arabaya
uyguladığı
Arabanın ata
uyguladığı
Atın yere uyguladığı
Yerin ata
uyguladığı
 Kepler’e göre gezegenler, dönmekte olan bir güneşten
etrafa yayılan, “bisiklet tekerleğinin telleri” gibi,
“kuvvet telleriyle” hareket ettiriliyorlardı.
 Galilei, kendi eylemsizlik yasası nedeniyle,
gezegenlerin çemberler üzerinde döndüklerini ve bu
hareketin kendi kendini sürdürdüğünü söylüyordu.
 Descartes’a göre ise, gezegenler izledikleri eğri yollarda
her yeri kaplayan kozmik bir eterdeki girdaplarla
tutuluyorlardı.
İpin üzerindeki gerilme kuvveti
dönme hareketinin nedenidir.
İp koparsa düz doğru üzerinde
doğal hareket başlar.
Merkezcil kuvvet gerilme
kuvvetine eşittir.
 Ders kitabı, sayfa 160, Newton’dan yapılan 1. alıntı.
Güneş
Bütün cisimler birbirlerine çekim kuvveti uygular
Çekim kuvveti cisimlerin kütlesiyle doğru orantılıdır
Çekim kuvveti uzaklığın karesiyle ters orantılıdır
Gezegen
Güneş
Dünya
Ağırlık
Yerçekimi
ivmesi
Güneş
Dünya
Ay
 Ders kitabı, sayfa 166, Newton’dan yapılan 2. alıntı.
 Ders kitabı, sayfa 167, Newton’dan yapılan alıntı.
 Felsefede akıl yürütme






yolları
Retrodüktif akıl yürütme
Deney ve akıl yürütme
3 çalışma düzeyi
Türev
İntegral
Hareketin 3 yasası
 Eylemsizlik ilkesi
 Dinamiğin temel ilkesi
 Vektör nicelikler
 Etki-Tepki ilkesi
 Merkezi kuvvet
 Merkezcil kuvvet
 Ters Kare yasası
 Ağırlık