besleme gerilimi düzenleri

BESLEME GERİLİMİ DÜZENLERİ
AMAÇ:
Elektronik devreler, çalışmak için belirli bir besleme kaynağına gereksinim duyar. Bu
deneyde, bir besleme kaynağı gerçeklenecek ve bazı durumlar için çalışması incelenecektir.
Doğrultma
Deneyin bu kısmında besleme düzeninin tek tollu doğrultuculu ve çift yollu
doğrultuculu durumlarındaki akım ve gerilim değerleri incelenmiştir. Deney föyü Şekil 4
deki devre kuruldu. Tek yollu ve çift yollu doğrultucu için yük akımı 100 mA seviyesinde
iken Ry ‘nin uçlarındaki gerilimin değişimi osiloskoptan aşağıdaki gibi gözlenmiştir
ÇİFT YOLLU DOĞRULTMA
TEK YOLLU DOĞRULTMA
10 V
97mA
10 V
10 ms
10 ms
Osiloskopta gözlenen gerilim-zaman grafiği
Osiloskopta gözlenen gerilim-zaman grafiği
Ampermetreden ölçülen akım değeri 97 mA’dir
Ampermetreden ölçülen akım değeri 104 mA’dir
Tek yollu doğrultucuda (anahtarı açık olduğundan) devrede sadece bir diyot vardır. Bu
diyot transformatörden gelen alternatif gerilimi sadece bir yönde (pozitif) geçirir. Böylece,
alternatif gerilimin pozitif değerlerinde diyot iletimde olacak, negatif değerlerinde ise diyot
kesime gidecek ve çıkış 0 olacaktır.
Akım deneyde istenen değerlere çekilip Ry ‘nin uçlarındaki gerilim tek yönlü
doğrultucu ve çift yönlü doğrultucu için ölçülmüştür.
ÇİFT YOLLU DOĞRULTMA
Akım (mA)
Vy (V)
50
6,448
250
6,317
TEK YOLLU DOĞRULTMA
Akım (mA)
Vy (V)
106
12,985
497
12,565
Hesaplanan Rg = 0,455 
Hesaplanan Rg = 1,05 
Tek yönlü doğrultucu için bulunan iç direnç, çift yönlü doğrultucu için bulunanın
yarısı kadardır.
Diyotlar daha sonra devreye ters bağlandığında ise gerilim zaman grafikleri aşağıdaki
gibi değişmiştir.
ÇİFT YOLLU DOĞRULTMA
TEK YOLLU DOĞRULTMA
10 ms
10 ms
Osiloskopta gözlenen gerilim-zaman grafiği
Osiloskopta gözlenen gerilim-zaman grafiği
Bunun nedeni diyotların artık, ilk devrede geçirdikleri gerilimlere ters yöndeki
gerilimleri geçirmeleridir. Sonuç olarak ilk devreye ters yönde doğrultucular elde edilmiştir.
Regülasyon Etkisi
V
102 mA için
1.84
t
T=3,7 ms
V
315 mA için
4,6
t
Devreden geçen akımın çeşitli değerlerine göre çıkış geriliminin dalga şekli yukarıdaki
şekildeki gibi elde edilmiştir.
Vi ve Vo nun devre akımının farklı değerlerinde ölçülen bazı değerleri aşağıdaki
tabloda verilmiştir.
I ( mA)
50
250
316
Vi ( V )
20,18
19,5
19,4
Vo ( V )
14,7
14,7
14,7
Bir doğrultucudan beklediğimiz en önemli özellik, beslediği yükün değişmesi
durumunda yüke sağladığı potansiyel farkının sabit olmasıdır. ( devredeki yük miktarının
artmasına paralel olarak, doğrultucunun devreye sağladığı güç miktarının da artmalı).
Deneyde kurulan doğrultucu devre gözlem yapılan aralıkta istediğimiz bu özelliği
sağlamaktadır.