Sexually Transmitted Infection – SW 1 - e-Bug

Cinsel Yolla Bulaşan
Enfeksiyonlar
Bu bölüm öğrencilere cinsel aktivitelerin
mikropların ve bakterilerin yayılmasına nasıl
neden olacağını öğretmeyi amaçlamaktadır.
Bölüm
2.3,
Cinsel
Yolla
Bulaşan
Enfeksiyonlar
bölümünde
öğrencilere
potansiyel olarak zararlı mikropların ne
kadar kolaylıkla insandan insana bilmeden
geçebileceğini göstermektedir. Öğrenciler
kimyasal bir deney yaparak ne kadar insanın
bilmeden
korumasız
cinsel
temasta
bulunarak enfeksiyon alabileceğini ve
bundan korunmak için neler yapması
gerektiğini öğrenecektir.
Bir çizgi roman serisi ilave aktivitenin
temelini oluşturacaktır. Çizgi romanın her
sahnesinde iki ana karakterimiz Amy ve
Harry vardır bazen iyi bazen de kötü kararlar
almaktadır. Öğrenciler daha sonra bu
kararların
ne
ölçüde
akıllıca
olup
olmadıklarını ve kendileri ile ne ölçüde ilgili
olabileceğini tartışacaklardır.
ÖĞRENME
SONUÇLARI
Tüm Öğrenciler:
 Enfeksiyonların cinsel temas yoluyla kolaylıkla
yayılabileceğini öğrenecekler.
 CYB (STI) enfeksiyonlardan Kendilerini korumak için
neler yapmaları gerektiği öğrenecekler.
Herpes virüsü
ULUSAL MÜFREDAT
BAĞLANTILARI
Ana Aşama 3
Çalışma Programı
3. Aralığı ve İçeriği
3.3 Organizmalar, davranışlar ve sağlık
Yaklaşık Eğitim Süresi
50 dakika
2.3 Enfeksiyonların Yayılması
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
(CYB)
Geçmiş Bilgiler
Anahtar
Kelimeler
AIDS
Anal seks
Kilamidya
Genital sivilceler
Bel soğukluğu
Hepatit B
Herpes
HIV
Oral seks
Seks
STI
Frengi
Yayılma
Gerekli
Malzemeler
Her Öğrenci için
□
□
□
□
3 temiz test tüpü
Fotokopi SW 1
Fotokopi SH 1
Fotokopi SH 2
Sınıf için
□
□
□
□
□
□
Test tüp tutacağı
İyot solüsyonu
Nişasta
Su
Eldivenler
Cling film veya pamuk
tıkaçlar
Sağlık ve
Güvenlik
İyot ve nişastanın gözlere
gelmemesine dikkat edin
ve bu maddeleri tutan
öğrenciler ellerini
yıkamalılar.
CYB hastalıklar daha önce enfeksiyon kapmış kişilerle yakın
cinsel temasta bulaşan enfeksiyonlardır. Bazı CYB hastalıklar
antibiyotik ilaçları ile tedavi edilebilir ama bazıları edilemezler.
Tedavi edilemeyen CYB hastalıkları bu hastalıklarla daha rahat
yaşanabilmeleri için tedavi edilebilirler. 25 den fazla, farklı CYB
hastalık bulunmaktadır.
Bakterisel CYB hastalıklar, bakterilerin enfekte bir insan ile
vajinal, oral veya anal cinsel temastan sonra yayılırlar. Bu
enfeksiyonlar kilamidya, bel soğukluğu ve frengidir ve genellikle
antibiyotik kürü ile tedavi edilir.
Viral enfeksiyonlarda bakterisel enfeksiyonlar gibi aynı yollardan
yayılırlar aynı zamanda enfekte insanın kan, semen ve savla
gibi vücut sıvılarıyla doğrudan temas ile ve hasta olmayan
insanın kan sistemine bulaşması yoluyla da yayılırlar. Viral
enfeksiyonlar, cinsel bölge sivilceleri, hepatit B, herpes ve tedavi
edilemeyen ancak bakımı yapılabilen HIV dir.
CYB hastalıkların çoğu cinsel temas yoluyla bulaştıkları gibi,
bazı CYB hastalıklar diğerlerini aynı şırınga iğnesinin
kullanılması, ciltten cilde temas ile (bir insanın elindeki
bakterinin diğerine geçmesi gibi) bulaşabilir veya hamilelik
süresinde doğmamış bebeğe ve doğum esnasında bulaşabilir.
HIV aynı zamanda anne sütünden de geçebilir.
En yaygın CYB hastalıklar e-Bug web sitesindeki PowerPoint
sunumda bulunmaktadır. Şunu belirtmek önemlidir bazı insanlar
belirgin bir semptomları olmamasına rağmen ve hatta
kendilerinin enfekte olduklarını bilmemelerine rağmen CYB
hastalıkları taşıyor olabilirler.
Herkes bir CYB hastalık ile karşılaşabilir. Bu bir kişinin ne kadar
‘temiz’ olmasıyla ve bu kişinin nasıl giyindiği ile ve hareketleri ile
hiçbir bağlantısı yoktur. Birçok insan cinsel temasta bulunduğu
kişinin CYB hastası olduğunu bilmemektedir.
İlave Hazırlıklar
1a. Her bir öğrenci için yarısı su ile doldurulmuş test tüpü
hazırlayın
1b. Test tüplerinden birisini nişastalı tüple değiştirin
2a. İkinci bir test tüpleri setinin yarısını su ile doldurun
2b. Test tüplerinden birisini nişastalı tüple değiştirin
Mevcut Web
Kaynakları
 Bu aktivitenin bir
gösterim filmi.

Bir MS PowerPoint
sunum bu konunun
öğretimi ile ilgili
 SH 1 ve SH 2 MS
PowerPoint olarak
3a. 4 Test tüpünü su ile doldurun
3b. Pamuk tıkaç veya cling film ile 2 test tüpünün ağzını
kapatın.
4. Her öğrenci için SW 1 fotokopisi hazırlayın
NOT: Bu aktivite diğer enfeksiyon çeşitlerinin yayılmasını göstermek
için de kullanılabilir. Grip virüsünün yayılmasını göstermek için nasıl
uygulanacağı görmek için Bölüm 2.2 ye bakın.
2.3 Enfeksiyonların Yayılması
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
(CYB)
Giriş
1. Derse başlarken öğrencilere mikropların yayılabilmesi için çok çeşitli yollar olduğunu
hatırlatınız. Örneğin, dokunmayla, hapşırmayla veya kirlenmiş yiyecek ve içme suyu ile v.b.
Mikropların yayıldığı diğer önemli bir yolun vücut salgıları yoluyla mesela korunmasız cinsel
birleşme ile gerçekleştiğini belirtin.
2. Öğrencilerin konudan dolayı çekinmelerini önlemek için bildikleri CYB hastalık ismi bilip
bilmediklerini ve bunlara nelerin sebep olduğunu sorun. www.e-bug.eu web sitesindeki
PowerPoint aktiviteyi kullanarak bu konuyu açıklayın.
3. CYB hastalıkların bazı durumlarda aynı şırınga iğnesinin kullanılması, cilt teması, anneden
doğmamış çocuğa bulaşması anne sütü gibi yollardan bulaşmasına rağmen, genel olarak
korunmasız cinsel birleşme yoluyla yani prezervatif kullanılmamasından yayıldığını açıklayın.
Bunun nedeni bazı CYB hastalıkların kan ve vücut sıvısının içerisinde taşındığını ve bunlar
tarafından nakledilebileceğidir.
4. Koruyucu engeli olmayan doğum kontrolünün , doğum kontrol haplarının CYB hastalıkları
önlemeyeceğini anlatın.
Ana Aktivite
1. Bu aktivite en iyi bir şekilde bir sınıf aktivitesi olarak yapılır.
Bölüm A
2. Öğrencilere; cinsel teması temsil etmek için ellerinde bulunan test tüplerindeki sıvıları
değişeceklerini (vücut sıvısı olarak) anlatın. Test tüplerini sınıfa dağıtın ve her öğrencinin dolu
bir test tüpü aldığından emin olun. Hangisinde olduğunu öğretmen bilmesine rağmen test
tüplerinden birinin içinde nişasta olduğundan sınıfa bahsetmeyin, NOT kendi test tüpünün kirli
olduğu ortaya çıkınca diğer örgenciler tarafından ‘taşıyıcı’ olduğundan dolayı seçilmemesi gibi
bir sorunun ortaya çıkması önemli bir sorun olabilir.
3. Her öğrenciye elindeki test tüpündeki sıvıyı 5 ayrı öğrencinin elindeki sıvıyla değiştirmesini
söyleyin (25 kişiden daha küçük sınıflarda değiştiricilerin sayısını her 3 veya 4 kişiye düşürün)
Öğrencilere sıvıları kiminle değiştirdiklerini, daha sonra SW 1 e yazacakları için hatırlamalarını
söyleyin. Öğrencileri seçimlerinde kendi normal gruplarının dışına çıkmaya ve kız ve erkek
karışımını sağlamalarına teşvik edin.
4. Bittikten sonra öğrencilere bir SW 1 kopyası verin ve öğrencilerden bir tanesinde CYB
hastalığı temsil eden bir tüp olduğunu anlatın. Öğretmen sınıftaki her bir test tüpüne bir damla
iyot çözeltisi damlatmalıdır. Eğer test tüpünün rengi siyahlaşırsa o kişi enfeksiyon kapmış
demektir. Sınıf bu koşullarda orijinal olarak enfeksiyonlu olan kişiyi belirleyebilir mi?
Bölüm B
5. Aktiviteyi öğrencilerin sıvı değiştirme sayısını 1 veya 2 ye düşürerek (cinsel ilişki) tekrar edin.
Sınıf bu koşullarda orijinal olarak enfeksiyonlu olan kişiyi belirleyebilir mi?
6.
7.
8.
9.
Bölüm C
Bir gösteri yapmaları için sınıftan 5 öğrenci seçin. Sınıfa hangi öğrencinin ‘enfekte’ olan test
tüpüne sahip olduğunu gösterin. Geri kalan 4 öğrenciye ikisinin üstü cling film ile kapatılmış
test tüplerini verin.
‘enfekte’ olan öğrenciden geri kalan 5 diğer öğrenci ile ‘cinsel temas’ ta bulunmasını isteyin.
Bu sefer sıvıları karıştırmayın ancak damlalıkla bir damla sıvı ilave edin ve tüpleri iyice
karıştırın.
İyot solüsyonunu kullanarak her öğrencinin test tüplerini CYB hastalıklar için kontrol edin.
Cinsel temasta cling film kullanılmasının prezervatif kullanılması anlamında olduğunu ve bu
öğrencilerin enfeksiyon almadıklarını belirtin.
2.3 Enfeksiyonların Yayılması
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
(CYB)
Genel
Anlamalarını kontrol etmek için öğrencilere aşağıdaki soruları sorun:
a. CYB hastalık ne demektir?
Cinsel Yolla Bulaşan enfeksiyonlar (CYB) bir insandan diğerine genel olarak cinsel temas
esnasında transfer olan hastalıklardır. Farklı semptomları olan en az 25 farklı CYB
enfeksiyonu bulunmaktadır. Bu hastalıklar vajinal, anal veya oral seks yoluyla yayılabilir.
b. Kimler CYB enfeksiyonlarına yakalanabilir?
CYB enfeksiyonu taşıyan herhangi birisiyle korunmasız cinsel temasta bulunan herkes CYB
enfeksiyonlara yakalanabilir. CYB enfeksiyonları yalnızca ‘kolay’, fahişeler, homoseksüeller
veya uyuşturucu bağlılarına ait hastalıklar değildir, Yakalanmak için enfekte olmuş her hangi
bir kişiyle korunmasız cinsel temasta bulunulması yeterlidir.
c. CYB hastalıklara yakalanma riskini nasıl azaltabiliriz?
CYB bir enfeksiyona yakalanmamak için çeşitli yollar bulunmaktadır.
i.
Bulunmamak: Bir CYB enfeksiyona yakalanmamak için en emniyetli yol
oral, anal, vajinal cinsel temasta bulunmamaktır.
ii.
Prezervatif Kullanmak: Prezervatifler koruyucu bir önlem olarak
önerilmektedir. Ancak, prezervatifler kapladıkları cildi bu bulaşmadan korurlar, her hangi bir
yara ve siğil bu hastalıkların yayılmasına neden olabilirler..
iii.
Partnerinizle konuşmak: Partnerinizle konuşarak daha güvenli seks
uygulamaları konusunda örneğin prezervatif kullanılması konularında anlaşın. Eğer yeni bir
partner ile ilişki kuracaksınız, ilişki öncesi her ikinizinde CYB hastalıkları için test edilme
opsiyonunu tartışın.
iv.
Kendinizi test ettirin ve muntazam olarak çek-up yaptırın: Seksüel olarak
aktifseniz, herhangi bir semptomunuz olmamasına rağmen, muntazaman çek-up
yaptırmanız ve test olmanız ve herhangi bir enfeksiyonunuzun olmadığınızdan emin olmanız
son derece önemlidir. CYB hastalıkların tümü bazı semptomlar göstermezler.
d. Prezervatif dışındaki diğer doğum kontrol önlemleri CYB hastalıklara karşı korunma
sağlar mı?
HAYIR. Doğum kontrol önlemleri yalnız hamile kalmayı engeller, herhangi bir CYB hastalığa
karşı korunma sağlamaz.
e. Bir CYB enfeksiyonun semptomları nelerdir?
Cinsel yolla bulaşan hastalıkların semptomları farklılıklar gösterir. En yaygın olanları ağrı,
alışılmadık şişlik ve yaralar, kaşıntı, idrar zorluğu ve/veya genital bölgeden alışık olmayan
akıntı şeklinde olabilir.
f. CYB hastalık taşıyan herhangi biri bu semptomları gösterir mi?
HAYIR, CYB hastalıklarında genel bir problemdir çünkü bir çok insan bu enfeksiyonu
taşıdığını fark etmeyebilir. Bazı durumlarda daha sonra kısırlık sorunu ile karşılaştığında
böyle bir CYB hastalık taşıdığını fark eden kadınlar bulunmaktadır.
g. Daha fazla bilgi ve tavsiyeler için nereye ulaşabilirim?
Okul Hemşiresine veya Genel Pratisyene (GP) sorabilirsiniz.
İlave Aktivite
a. Genel toplumu CYB hastalıklar hakkında eğiten posterler yapın.
VEYA
b. Öğrencilere birer kopya SH 1 ve SH 2 verin ve her bir çizgi romandaki cümleler hakkında
yorumda bulunmalarını isteyin. Bu bireysel olarak veya grup aktivitesi olarak veya bir sınıf
tartışması olarak gerçekleştirilebilir.
2.3 Enfeksiyonların Yayılması
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar
(CYB)
Eğer Harry başka insanlarla korunmasız seks yapmış olsaydı,
cinsel yolla bulaşan bir hastalığı kapma olasılığı olacaktı. CYB
enfeksiyonlar herhangi bir kesin semptom göstermezler bu
nedenle Harry bir CYB enfeksiyon taşıyıp taşımadığını
bilemez. Amy’yi sevebilir ancak normal olarak korunmalı seks
ile ona bir enfeksiyon bulaştırıp bulaştıramayacağından emin
olamaz.
Amy çok yanlış bir karar alıyor. Prezervatif kullanılması
yalnızca hamile kalma riskini azaltmakla kalmaz aynı zamanda
bir CYB enfeksiyon kapma riskini de azaltır. Bir çok hamilelikler
ve CYB enfeksiyonlar “bu sefer her şey yolunda olacak” diye
düşünen insanlarda meydana gelmiştir.
Bu sahnede Amy ve Harry istenilmeyen hamilelikleri önlemek
için hamileliği engelleyici hap kullanımı konusunda oldukça
hassas oldukları görünüyor. Ancak haplar ve implantların
hamileliği engelleyici ilaçlardan oldukları unutulmamalıdır, CYB
hastalıkların bulaşmasını engellemezler.
Birçok insan hangi yaşta olurlarsa olsunlar Doktora ve
hemşireye veya Kliniğine gitmekten utanabilirler. Öğrencilere
bu konuda utanmak için herhangi bir neden olmadığını
belirtmek önemlidir. Bir CYB enfeksiyonu bulaşması ve bu
hastalığın tedavi edilmemesi nedeniyle sevdiklerinize
bulaştırılması daha çok utanç verici ve üzüntü verici olacaktır.
Bu birçok yetişkin ve öğrenciler arasında genel bir görüştür.
Herkes daha önce enfekte olmuş olan herhangi birisinden eğer
uygun önlemler alınmadıysa her an bir CYB enfeksiyonu
alabilir.
Öğrencilere CYB hastalıkların artan bir şekilde önem
kazandığının söylenmesi önemlidir.
Maalesef Kilamidya
günümüzde gençler arasında en sık görülen bir CYB
enfeksiyondur bunun nedeni başlangıçta hastalığın hiç veya
çok az belirti göstermesidir. Kilamidya bununla birlikte ileriki
yaşlarda kısırlığa neden olabilir.
Cinsel Yolla
Bulaşan Enfeksiyonlar
Her senaryoyu inceleyin. Buradaki konuşmalar hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Seni seviyorum. Sana enfeksiyon bulaştırmam.
Amy ve Harry seks
yaşantısı
beklentilerini
tartışmaktadırlar.
Harry’nin daha önce
partnerleri olmuştur
ve Amy herhangi bir
CYB enfeksiyon
taşıma olasılığından
endişe etmektedir.
Yalnızca bu sefer bir zarar vermez,
merak etme
Harry ve Amy bir
prezervatifleri
olmadığından
endişelenmektedir
.
Zaten doğum kontrolü uyguluyoruz
Amy ve Harry
prezervatif
almalılar mı?
condoms?
Cinsel Yolla
Bulaşan Enfeksiyonlar
Her senaryoyu inceleyin. Buradaki konuşmalar hakkındaki görüşleriniz nelerdir?
Bence beraber yatabiliriz
ancak önce test olmak
istiyorum
Harry, GUM (Genital
Üriner Tıp) Kliniğine
Amy ile birlikte
gitmekten çok
utanıyor.
İlk defasında buna
yakalanmazmışsınız
diye duydum
Amy ve Julia ilk
defa bu işin nasıl
olduğunu
tartışmakta ve
herpes hakkında
endişe
duymaktadır.
Klamidya! Bizim
eğlenmemizi engellemek
için sürekli bundan
bahsediyorlar
Harry ve Sandy
sınıftaki seksüel
eğitim ve
Kilamidya
hakkında
konuşmaktadırlar.
Cinsel Yolla
Bulaşan
Enfeksiyonlar
Bölüm A
‘Cinsel temasta’ bulunduğun kişilerin isimlerini ve CYB hastalığı olup olmadıklarını yazın:
Cinsel Birleşme
1
2
3
4
5
Kişinin ismi
Enfeksiyon var mı?
Sınıftaki kaç kişiye enfeksiyon bulaştı? _____________________________
Sana enfeksiyon bulaştı mı? _________________________________________________
Enfeksiyonu bulaştıran kimdi? ____________________________________________
Bölüm B
‘Cinsel temasta’ bulunduğun kişilerin isimlerini ve CYB hastalığı olup olmadıklarını yazın:
Cinsel Birleşme
1
2
Kişinin ismi
Enfeksiyon var mı?
Sınıftaki kaç kişiye enfeksiyon bulaştı? _____________________________
Sana enfeksiyon bulaştı mı? _________________________________________________
Bu sefer enfeksiyon bulaşan insanların sayısı bu sefer neden azaldı?
_________________________________________________________________________
Enfeksiyonu bulaştıran kimdi? ____________________________________________
Bölüm C – Sonuçlar
Kişi
1
2
3
4
Önceki Renk
Sonraki Renk
Renk değişiminin nedeni
Cling film veya pamuk toplar neyi temsil etmektedirler?
________________________________________________________________________
CYB hastalığı olan birisiyle cinsel teması olmasına rağmen bazılarının enfeksiyon
almamasının hangi nedeni olduğunu düşünüyorsunuz?
2
3
4
________________________________________________________________________