Ratta T oraks Anatomisi Ratta T oraks Anatomisi

Cenk Kılıç
Ratta Toraks Anatomisi
Toraks boşluğunun ortasında (mediastinum medium) bulunan
geniş organ kalp’tir (Şekil 2,40). Üçüncü veya dördüncü kaburga seviyesinden başlayarak caudal’e doğru uzanır. Kalbin apex’i,
sola doğru yönelmiş halde, processus xiphoideus’un hemen
önünde yer alır. Atımların en yüksek şiddette hissedildiği kaburgalar arası aralığın sternum’a yakın kısmından caudodorsal yönde girildiği takdirde intrakardiyak manuplasyonlar için kalbe kolaylıkla ulaşılmış olacaktır. Bir septum kalbi sağ ve sol iki yarıma böler. Her bir yarım da, ventriculus ve daha az müsküler olan
atriyuma ayrılır. Sol ventrikül, sağdakine nazaran daha kalın duvarlı ve müsküler bir yapıya sahiptir. Sağ atriyum ve ventrikül
oksijen bakımından fakir olan (kirli) kanı ihtiva ederken sol atriyum ve ventrikülde oksijen bakımından zengin (temiz) kan bulunur. İki adet vena cava cranialis ve tek vena cava caudalis ile
tüm vücudun kirli kanı atrium dextrum’a (Şekil 42-45) ulaşır.
Ratta Toraks Anatomisi
Cenk Kılıç
Kalp
47
1
Şekil 42. Toraks duvarının sağ ön taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: Atrium dextrum, 2: Vena cava caudalis, 3: Diafragma.
48
2
Şekil 43. Toraks duvarının sağ taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: Atrium
dextrum, 2: Akciğere giren damar (pulmoner ven), 3: Akciğer lobları, 4: Vena cava
caudalis, 5: Diafragma.
Buradan akciğere gitmek üzere ostium atrioventriculare dextrum isimli delikten geçerek ventriculus dexter’e gelir. Sağ atrium ve ventrikül arasındaki deliği üçlü bir kapakçık sistemi (valva tricuspidalis) kapatır. Ventriculus dexter’deki kirli kan truncus pulmonalis aracılığı ile akciğerlere temizlenmek üzere pom49
3
palanır. Akciğerlerde oksijen bakımından temizlenen kan ratta
sayıları ortalama 4 adet olan vv. pulmonales vasıtası ile atrium sinistrum’a gelir. Ostium atrioventriculare sinistrum’dan geçen temiz kan ventriculus sinister’e ulaşır. Sol atriyum ve ventrikül arasındaki deliği ikili bir kapakçık sistemi (valva bicuspidalis)
kapatır. Ventriculus sinister’de toplanan temiz kan tüm vücuda
aorta vasıtasıyla pompalanır. Her iki ventrikülden çıkan damarın
ağzında da üçlü semilunar kapakçıklar vardır. Kalpteki kapakçıkların istisnasız tek yönlü çalışması, kanın bir sonraki segmente
geriye kaçırma olmadan iletilebilmesi açısından büyük önem taşır. Kalbin dış yüzünde atriyum ve ventrikülleri birbirinden ayıran
bir oluk (sulcus coronarius) içerisinde kalbin venini taşıyan sinus
coronarius bulunur.
Şekil 44. Kalbin sağ taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: Koroner damar,
2: Atrium dextrum’daki sağ aurikula.
50
4
Şekil 45. Kalbin sağ taraftan görünümü (taze rat diseksiyonu). 1: Koroner damar,
2: Atrium dextrum, 3: Vena cava caudalis.
Fakat kalbin vaskülarizasyonunu sağlayan bu damarlar, kalbin
ventral’ine doğru yönlenirken, sağ ve sol ventrikülü birbirinden
ayıran olukların (sulcus longitudinalis) belirgin olmaması sebebiyle lateral duvarlardan ventriküllere doğru ilerler. Kalbin etrafını pericardium denen serözal ve transparan bir zar sarar. Eğer
toraks dikkatli bir şekilde açılmazsa perikard rüptüre olacaktır. Küçük bir kesi aracılığıyla bir üfleme çubuğu (pipet) ile perikard delinir ve hava ile şişirilir. Kalp ve perikard arasındaki perikard boşluğu, vücut boşluğunun ya da coelom’un bir parçasıdır.
51
5
Coelom’un diğer iki bileşeni torasik ve abdominal boşluklardır.
Perikard çıkarılır ve anatomik pozisyonda kalp üzerinde çalışmaya başlanır. Arkus aorta, pulmoner arterler ve venler, üst ve alt
kaval venler’in tutunmaları belirlenir. Kalp iki atriyum ve iki ventrikül olmak üzere dört odacık içerir. Dikkatli bir şekilde üzerinde çalışılmış olan bir ratta kalbin atriyal ve ventriküler bölümleri
kolayca tespit edilebilir. Kulakçıklar pıhtılaşmış kan kitleleri içerdiklerinden çok koyu renkli görünürler. Halbüki ventriküller daha
açık renkli görünürler. Koroner sulkus ise kulakçıkları ventriküllerden ayıran kalbin yüzeyinde görülen derin yarıktır. Sağ ve sol
aurikulalar, sağ ve sol atriyumun ventral uzantılarıdır. Pulmoner
arterin her iki tarafında ventral olarak uzanırlar. Kalp vücuttaki
kanı pompalayan bir kas pompasıdır. Kalp yetmezliği sonucunda tam fonksiyon kaybı ortaya çıkarsa bu durumun sonucu anında ölüm demektir. Akciğerlere temizlenmek amacıyla gelen kan
alveollerdeki akciğer kapillerlerinden geçerken bir dizi kimyasal
reaksiyon ile konsantrasyon gradientine uygun olarak karbondioksidi bırakarak oksijeni alır. Oksijen kan içerisinde kana rengini veren hemoglobin denilen bir kan proteini tarafından taşınır.
52
6