Canlının Temel Bileşenleri Organik Maddeler 13 – Nükleik Asitler #1
advertisement
ADIM ADIM YGS-LYS 19. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 13- NÜKLEİK ASİTLER 6) NÜKLEİK ASİTLER Canlılarda gerçekleşen tüm hayatsal olayları denetleyen ve genetik özelliklerin nesilden nesile aktarılmasını sağlayan moleküllerdir. Keşfedildiklerinde çekirdek içerisinde bulundukları için nükleik asit denmiştir. Daha sonra çekirdek dışında da görülmüştür ancak adı değiştirilmemiştir. Virüsler dahil tüm canlılarda bulunurlar. Temel yapı birimlerine NÜKLEOTİT denir. NÜKLEOTİT Bir nükleotit üç kısımdan oluşmuştur. 1) Organik baz 2) Pentoz 3) Fosfat (Fosforik asit) ORGANİK BAZ: Yapısında C, H, O ve N atomları bulunur. Nükleotitler içerdikleri organik baza göre isimlendirilir. Pürin ve pirimidin organik bazları olmak üzere iki çeşittir. Pürin Bazı: Çift halkalı iskelete sahip organik bazlardır. Adenin (A) ve guanin (G) olmak üzere iki çeşittir. Pirimidin Bazı: Tek halkalı iskelete sahip organik bazlardır. Timin (T), sitozin (S,C) ve urasil (U) olmak üzere üç çeşittir. PENTOZ:5 karbonlu monosakkaritlerdir. Nükleik asitler içerdikleri pentoza göre isimlendirilir. Deoksiriboz ve riboz olmak üzere iki çeşittir. FOSFAT (FOSFORİK ASİT): Kapalı formülü H3PO4 tür. Pentoz çeşidine göre iki farklı nükleik asit bulunur. Bunlar DNA ve RNA dır. Organik baz ile pentozun beraberce oluşturduğu yapıya ise NÜKLEOZİT denir. Organik baz ile pentoz arasında glikozit bağı vardır. Pentoz ile fosfat arasında ise fosfoester bağı (ester bağı) bulunur. DNA (DEOKSİRİBONÜKLEİKASİT) Prokaryot hücrelerin sitoplazmasında, ökaryot hücrelerde çekirdek, mitokondri ve kloroplast organelinde bulunur. Yapısında adenin, guanin, sitozin ve timin organik bazları; deoksiriboz pentoz şekeri ve fosfat bulunur. İki tane polinükleotit zincirinin karşılıklı yan yana gelmesi ile oluşmuştur. İki zincir birbirine HİDROJEN BAĞI ile bağlanır. Zincirler sarmal şeklindedir. Bu nedenle ikili sarmal olarak adlandırlır. İkili sarmal yapıda daima adeninin karşısına timin nükleotit; guaninin karşısına sitozin nükleotit gelir. Urasil organik bazı ve riboz pentoz şekeri yapısında bulunmaz. Nükleotitlerin üst üste bağlanması ise FOSFODİESTER BAĞI ile olur Hücre bölünmesinin başlangıcında kendini yarı korunumlu olarak eşler. Temel nükleik asittir. Watson ve Crick 1953 yılında yaptıkları çalışmalar sonucunda ikili sarmal yapıdaki DNA modelini ortaya çıkarmışlardır. Bu DNA modeline göre DNA da bazı bağlantılar keşfetmişlerdir. Nükleotit sayısı= fosfat sayısı= deoksiriboz sayısı= organik baz sayısı A=T G=S Pürin bazı sayısı= pirimidin bazı sayısı (A+G=T+S) Pürin Bazı sayısının pirimidin bazı sayısına oranı daima 1 dir. Adenin ile timin arasında ikili hidrojen bağı; guanin ile sitozin arasında üçlü hidrojen bağı bulunur. Ökaryot bir hücreye ait; Watson- Crick DNA modeline göre; 1. Çekirdek 1. Tek zincirdeki guanin ve sitozin sayıları eşittir. 2. Sitoplazma 2. İki zincirin bir arada kalması hidrojen bağları ile sağlanır. 3. Mitokondri 3. Her iki zincirdeki nükleotit sayıları eşittir. 4. Kloroplast Sonuçlarından hangilerine ulaşılamaz? Kısımlarından hangilerinde DNA molekülü bulunur? A) Yalnız 1 A) 1 ve 2 B) Yalnız 2 B) 3 ve 4 C) Yalnız 3 C) 1, 3 ve 4 D) 1 ve 2 D) 2, 3 ve 4 E) 1 ve 3 E) 1, 2, 3 ve 4 Eşit sayıda nükleotit içeren iki DNA molekülündeki; DNA molekülüne ait nükleotitlerin hidrolizi sonucunda aşağıdakilerden hangisi oluşamaz? A) Guanin B) Adenin C) Fosfat D) Timin E) Riboz 1. Adenin 2. Hidrojen bağı 3. Deoksiriboz 4. Pirimidin bazları Sayılarından hangileri farklılık gösterebilir? A) 1 ve 2 B) 1 ve 3 C) 2 ve 3 D) 2 ve 4 E) 3 ve 4
