m.ö. 73-71

ROMA TARİHİ SUNUM ÖDEVİ
•EREN YILMAZ
•B1402.11002
•2. Öğretim
1. GİRİŞ:
• Roma’nın M.Ö. 73 tarihinde İtalya’da köleci bir toplumun en büyük
kabusunu gerçeğe dönüştüren ciddi bir ayaklanma patlak verdi.
• Bu ayaklanma, «Spartacus» adlı karizmatik bir Gladyatör
liderliğindeki kölelerin de geniş katılımıyla Roma devletini çok
uğraştırdı.
• Spartacus aynı zamanda, Modern çağın ekonomik sömürü ve
sosyal eşitsizliğe karşı savaş veren ücretli köleleri temsil eden bir
figür de olmuştur. Buna örnek olarak Alman Sosyalistleri’nin Mart
1916’da Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht tarafından kurulan
radikal grup Spartacusbund (Spartacus Birliği) verilebilir.
• Ana kaynaklardan olan Plutarkhos’a göre, «kendi koşullarında
beklenebilecek bir kişiliğin çok ötesinde, müthiş zeki ve kültürlü
olan Spartacus…» diyerek bahseder.
2. Spartacus Kimdir?
• Trakyalı bir köledir. Roma’da gladyatör oyunlarıyla tanınmıştır.
• Tarihe mal olan Spartacus hırçın ve yiğitti; mert, gözü kara ve
yüce gönüllü bir adamdı ve ona ilişkin kayıtlar da, liderlik
kabiliyetini ve savaştaki ustalığını doğrulamaktadır.
• Spartacus, bütün bir antikçağ tarihinin böbürleneceği en
muazzam kişiliktir. (Correspondance, 1946)
• «Düzene baş kaldıran» tam anlamıyla denmese de en azından
mevcut konumuna karşı bir isyan hareketine giriştiği söylenebilir.
• Spartacus, diğer gladyatörlerden Spartacus daha fazla bir üne
sahipti ve isyan boyunca ön plandaydı. (Oğuz Tekin)
Spartacus’un Heykeli
2. İsyanın Sebepleri
•
İsyanın başlıca sebebi aslında Spartacus liderliğinde toplanan köle gladyatörlerin
mevcut durumlarından kurtulmak istemeleriydi.
3. İsyanın Başlaması
•
Capua: İtalya’nın önde gelen zevk ve sefa kenti ve Campania’nın başşehei Capua,
bir asırdır uzun süre boyunca gladyatörlerin eğitim alıp ikamet ettikleri bir ticaret
merkezi ve aynı zamanda gladyatörlerle ilgili olarak tüm zamanların en çarpıcı
olayların yaşandığı noktadır.
•
M.Ö. 73 yılında 200 kişilik bir gladyatör grubu, Baiatus’un gladyatör okulundan
kaçıp planı hazırladılar. Liderleri Trakyalı Spartacus ve Galyalı Crixus ile
Oenomaus’tu.
•
İsyan için hazırlık bittiğinde, her şey yemekhanede başladı.
•
Gladyatörler, özgürlükleri için mutfakta ne buldularsa muhafızlara karşı üstünlük
sağladılar ve Vezüv dağının yamaçlarına sığındılar.
• Gladyatörlerin yarıdan biraz azı başarıya ulaşabilmiş görünüyordu.
• Sayıları Plutarkhos’a göre 78, Sallustius; Frontinus, Eutropius’a göre
74 idi.
• Kaçak gladyatörlerin sayısının yanında, en önemli nokta tüm
kaynakların, isyanın kaybedecek hiçbir şeyi olmayan bir avuç adam
tarafından başlatıldığı konusunda hem fikir olmalarıdır.
4. Praetor Ordularının Yenilmesi (M.Ö.73)
• Vezüv dağının eteklerinde, Spartacus derhal kölelerden oluşan
bir ordu kurdu.
• M.Ö. 73 yılında praetor’larından Caius Claudius Glaber
komutasında gönderilen orduları yendi.
5. Konsül Ordularının Yenilmesi (M.Ö. 72)
• Takip eden ilkbaharda Spartacus, Appianos’un “70.000”
kişilik kuvvet” diye rivayet ettiği ordusu ile zengin yerleşim
merkezleri olan Cumea, Nola ve Nuceria’ya özel taarruzlar
düzenleyerek Campania’yı silip süpürürken, isyancılar
arkalarında çok sayıda ölü erkek, kadın ve hayvan
sürülerinin yanı sıra yanan evler bırakmaktaydı.
• Kuzeye yürümeye devam eden Spartacus’ün niyeti,
Trakya’ya gitmekti. Mutina şehri dışında, Po nehri vadisinin
yer aldığı mahalde Galllia valisi ve iki lejyondan oluşan bir
ordunun komutanı olan Longinus’u yendi. Prokonsül
neredeyse öldürülüyordu ama güç bela kaçtı.
5. Konsül Ordularının Yenilmesi (M.Ö. 72)
• Spartacus artık Roma için muazzam bir tehdit teşkil
ediyordu. Kendisi ve köleler ordusu üç praetor’un, iki
konsülün ve bir prokonsülün ordularını rahatça kılıçtan
geçirmişti. İsyan savaşa dönüşmüş ve savaşta da acı sona
gelinmişti.
6. Crassus’la Savaş (M.Ö. 71)
• Bu arada sabırsızlanan Senato, tecrübeli lejyonlarıyla karayolu
üzerinden İberya’dan dönmekte olan Pompeius’tan ve Lucullus
kardeşlerin küçüğü olan Lucullus’tan savaşı sona erdirmek üzere
Crassus’a yardımcı olmaları talebinde bulundu.
• Crassus’un, Pompeius’un dönüşünden korkmaya başladığını
tahmin etmek için gazla bir çaba gerekmiyor, zira bu durum,
Crassus’un azametli rolünün çalınması anlamına gelebilirdi. M.Ö.
71’de Silarus nehrinin kaynağına yakın bir yerde büyük bir çarpışma
oldu ve Spartacus yenilerek katledildi. Plutarkhos’un sözleri, bu
tarihi kahramanın son anlarına ilişkin versiyonlarından birini
sunuyor:
7. Savaşın Sonuçları
•
Spartacus’un ölümü üzerine, köleler ordusundan geriye kalanlar çabucak yakalandı ve
bunlar ibret alınacak korkunç örneklere dönüştürüldüler. Şiddet uygulamalarına girişilerek
ölüm cezalarının uygulanmasıyla gerçekleşti.
•
Crassus ve Pompoeius’un orduları karşılıklı nefret duyguları içinde Roma’ya yaklaşırken iki
komutan da konsül olma beklentisi içindeydi ve bunun için de birbirlerinin desteğine
ihtiyaçları vardı. Crassus, mevcut mal varlığı ile inanılmaz derecede zengindi ve çok sayıda
senatörün kendisine borcu vardı; Pompeius’a gelince, o da halkın gözdesiydi.
•
Spartacus’ün son yenilgisinin ardından savaşın yankıları devam etti. M.Ö. 63 yılındaki
Catilina krizi sırasında Senato, başkenti potansiyel tehlikelerden arındırmak amacıyla,
Roma’daki varlıkları bu yönde bir tehdit oluşturan gladyatör topluluklarının Capua’ya ve
diğer Campania kasabalarına nakledilmesi yönünde bir kararname çıkardı. M.Ö. 49’da iç
savaş başladığında, Caesar’ın Capu’da yerleşik 5.000 gladyatörü vardı ve Pompeius’un
konsülü Lentulus bunlardan asker olarak yararlanma niyetine gitmişti
KÖLE SATICISINA DAİR BİR RESİM
Gladyatör Dövüşleri
Çarmıha Gerilme Sahnesi
Gladyatörlerin Soylulara Oyunu
Toplu Gladyatör Oyunları
Modern Dizilerden Gladyatör Tasviri
Spartacus’ün Arena Zaferi
Arena Örneği