organize sanayi bölgelerinin katma değer vergisi açısından

ORGANİZE SANAYİ
BÖLGELERİNİN KATMA DEĞER
VERGİSİ AÇISINDAN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Enver ÇAKAN Ali YERLİ
Yeminli Mali Müşavir Yeminli Mali Müşavir
C&Ç YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİLLİK LİMİTED ŞİRKETİ
OSB’LERİN TESLİM VE
HİZMETLERİ VE KDV
• OLAYA KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN
BAKILDIĞINDA BİR TESLİMİN KATMA DEĞER
VERGİSİNE TABİ OLABİLMESİ İÇİN
• 1.Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek
faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve
hizmetler,
• 2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
• 3. Kanunun 1. maddesinde sayılan diğer
faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetlerden
olması gerekmektedir
• KDVK’NIN 1. MADDESİNDE;
• “Bu faaliyetlerin kanunların veya resmi
makamların gösterdiği gerek üzerine
yapılması, bunları hukuki statü ve kişilikleri,
Türk tabiiyetinde bulunup bulunmamaları,
ikametgah veya işyerlerinin yahut kanuni merkez
veya iş merkezlerinin Türkiye’de olup olmaması
işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve
vergilendirmeye mani teşkil etmez.” hükmü yer
almaktadır
• Aynı maddede;
• “Ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest
meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsam ve
niteliği gelir vergisi kanunu hükümlerine
göre; gelir vergisi kanununda açıklık
bulunmadığı hallerde Türk Ticaret Kanunu
ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre
tayin ve tespit edilecektir.”
Denilmektedir.
• KDVK’NIN 19. MADDESİNDE İSE;
“ Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna
hükümleri bu vergi bakımından
geçersizdir. Katma Değer Vergisine ilişkin
istisna ve muafiyetler ancak bu kanuna
hüküm eklenmek veya bu kanunda
değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.”
• BUNA GÖRE,
1- OSB KANUNUN 21. MADDESİNDEKİ
İSTİSNA VE MUAFİYET HÜKMÜNÜN
KDV AÇISINDAN GEÇERLİ OLMADIĞINI,
UYGULANMASI GEREKEN
HÜKÜMLERİN KDVK’NUNA GÖRE
BELİRLENMESİ GEREKTİĞİNİ
DÜŞÜNÜYORUZ.
2- OSB’LERİN KENDİ KANUNUNDA
SAYILAN GELİRLERİNİ ELDE EDERKEN
YAPTIKLARI TESLİM VE HİZMETLER,
MAHİYET VE NİTELİKERİNE GÖRE
KATMA DEĞER VERGİSİ KAPSAMINA
GİRECEKLERDİR
3- BU KAPSAMDA OSB’LERİN TİCARİ, ZİARİ,
SINAİ VE SERBEST MESLEK FAALİYETİ
KAPSAMINDAKİ TESLİMLERİ KDV’YE TABİDİR
4- İTHALATI KDV’YE TABİDİR
5-OSB’LERİN İKİTİSADİ İŞLETME OLARAK
NİTELENDİRİLEN KİRA GELİRLERİ KATMA
DEĞER VERGİSİNE TABİDİR (GVK 70.
MADDEDE SAYILNA MAL VE HAKLARIN KİRA
GELİRLERİ)
• TİCARİ MAHİYETİN KAPSAM VE
SINIRLARI KONUSUNDA OSB’LER
AÇISINDAN GELİR VERGİSİ
KANUNUNDA FAZLA AÇIKLAYICI BİLGİ
BULUNMAMAKTADIR
• TİCARİ MAHİYET TİCARET KANUNUNA
GÖRE BELİRLENECEKTİR
• YENİ TİCARET KANUNUN 11.
MADDESİNDE, “ESNAF İŞLETMESİ İÇİN
ÖNGÖRÜLEN SINIRI AŞAN DÜZEYDE
GELİR SAĞLAMAYI HEDEF TUTAN
FAALİYETLERİN DEVAMLI VE BAĞIMSIZ
ŞEKİLDE YÜRÜRTÜLDÜĞÜ
İŞLETMELER” OLARAK
TANIMLANMIŞTIR.
• DİĞER TARAFTAN YENİ TİCARET
KANUNUN 16. MADDESİNDE ÖZEL
HUKUK HÜKÜMLERİNE GÖRE
YÖNETİLMEK ÜZERE DEVLET
TARAFINDAN KURULAN TÜZEL
KİŞİLERE AİT TİCARİ İŞLETMELER DE
TACİR SAYILMAKTA VE BUNLARIN
TESLİMLERİ TİCARİ MAHİYET
ARZETMEKTEDİR.
• BU HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE
DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE, OSB’LERE
AİT İŞLETMELER TİCARİ
İŞLETMELERDİR VE TESLİMLERİ
TİCARİ MAHİYET ARZETMEKTEDİR.
• ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ KANUNU’NUN 3.
MADDESİNİN1. FIKRASININ (b)BENDİNDE OSB
TANIMLANMIŞTIR.
• “Organize Sanayi Bölgeleri (OSB): Sanayinin uygun görülen
alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre
sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel
kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi
türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi
amacıyla; sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki
oranlar dahilinde gerekli idari, sosyal ve teknik altyapı alanları ile
küçük imalat ve tamirat, ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji
geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler
dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun
hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgelerini” ifade
eder.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
OSB KANUNUN 12. MADDESİNE GÖRE OSB GELİRLERİ İSE ŞUNLARDAN
OLUŞUR
Madde 12 – OSB`nin gelirleri şunlardır:
Müteşebbis heyete katılan kurum ve kuruluşların verdikleri iştirak payları.
Arsa tahsisi yapılan veya satışı yapılan ve OSB`de faaliyet gösterecek olan ve
gösteren katılımcıların ödedikleri aidatlar ile arsa ve alt yapı katılım payları ve hizmet
karşılıkları.
OSB alt yapı ve sosyal tesislerinin ihalesi için hazırlanan dosyaların satış bedelleri ile
bölge içinde kurulacak olan işletmelerin projelerinin tasdik ve vize bedelleri.
Yönetim aidatlar.
Su, elektrik, doğalgaz, sosyal tesis, arıtma ve benzeri işletme gelirleri ile iştirak
gelirleri.
Arsa satışından sağlanan gelirler.
Bağışlar.
Bölge ortak mülklerinin kira ve hizmet gelirleri.
Banka faizleri.
Gecikme cezaları.
İlan ve reklam gelirleri.
Diğer gelirler.
•
•
•
•
KANUNUN 20. MADDESİNDE İSE OSBNİN KENDİ BÖLGESİNDEKJİ
YÜKÜMLÜLÜKLERİ SAYILMIŞTIR
Alt yapı tesisleri kurma, kullanma ve işletme hakkı
Madde 20 – OSB`lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz,
arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi alt yapı ve genel
hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın
alarak dağıtım ve satışını yapma, üretim tesisleri kurma ve işletme
hakkı sadece OSB`nin yetki ve sorumluluğundadır. Ancak, atıkların ortak
arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla
münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir.
OSB`de yer alan kuruluşlar, alt yapı ihtiyaçlarını OSB`nin tesislerinden
karşılamak zorundadır. OSB`nin izni olmaksızın alt yapı ihtiyaçları
başka bir yerden karşılanamaz ve bu amaçla münferiden tesis
kurulamaz. Bu kuruluşlar kendilerine tahsis edilen alt yapı kullanma
hakkını başka kuruluşlara devir ve temlik edemez ve başkalarının
istifadesine tahsis edemez.Bu Maddenin uygulanmasına ilişkin diğer
hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.
• YUKARIDA BELİRTİLEN OSB GELİR VE
FAALİYETLERİ İCRA EDİLİRKEN
İKTİSADİ İŞLETME OLABİLMEKTE VE
TİCARİ MAHİYETTE TESLİMLER
MEYDANA GELEBİLMEKTEDİR
• OSB KANUNU VE YÖNETMELİĞİ
ÇERÇVESİNDE KATMA DEĞER
VERGİSİNE TABİ NİTELİKTE TİCARİ
FAALİYETLER
1-ARSA TESLİMİ
2-ALTYAPI HİZMETLERİ FAALİYETİ
3-SU, ELEKTRİK, DOĞALGAZ DAĞITIMI
4-İNTERNET HİZMETLERİ
5-ARITMA VE BENZERİ İŞLETMELER
6-OSB GAYRİMENKULLERİNİN KİRA VE
HİZMET GELİRLERİ
7-İLAN VE REKLAM FAALİYETLERİ
8-SOSYAL TESİS İŞLETİLMESİ
9- İKTİSADİ İŞLETME ALACAKLARINA AİT
GECİKME FAİZ, ZAM VE VADE
FARKLARI
KDV’YE TABİOLMAYAN HİZMETLER
1-BAĞIŞLAR
2-AİDATLAR
3-BANKA FAİZLERİ
4- İKTİSADİ İŞLETME FAALİYETLERİ
DIŞINDAKİ ALACAKLARA İLİŞKİN
GECİKME CEZALARI
5- OSB’YE VERİLEN İŞTİRAK PAYLARI
6- OSB KATILIMCILARINA VERİLEN
PROJE TASDİK VE VİZE BEDELLERİ
7- İHALE DOSYA BEDELLERİ
OSB KDV İSTİSNASI
ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN
KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNA
İŞLEMLERİ KATMA DEĞER VERGİSİ
KANUNUN 17/4-K
MADDESİ ÇERÇEVESİNDE
DEĞERLENDİRİLECEKTİR
• Katma değer vergisi kanunun 17/4-k
maddesindeki hüküm şöyledir;
“Organize sanayi bölgeleri ile küçük
sanayi sitelerinin kurulması
amacıyla oluşturulan iktisadi
işletmelerin arsa ve işyeri
teslimleri”
• BU KONUDA KATMA DEĞER VERGİSİNE BAĞLI 69
SERİ NUMARALI TEBLİĞDE AÇIKLAMALR
YAPILMIŞTIR
ANILAN TEBLİĞDE YER ALAN HÜKÜM ŞÖYLEDİR:
3. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE KÜÇÜK SANAYİ
SİTELERİNDE ARSA VE İŞYERİ TESLİMLERİ
• 4369 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesi ile 3065 sayılı
Kanunun 17/4 üncü maddesine (k) bendi eklenerek;
organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin
kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa
ve işyeri teslimleri 01/08/1998 tarihinden itibaren istisna
kapsamına alınmıştır.
•
Organize sanayi bölgesi veya küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla,
müteşebbis heyet, kooperatif veya diğer isimler altında iktisadi işletmeler
oluşturulmaktadır. Bu organizasyonlar, arsayı temin etme, altyapıyı
tamamlama, işyerlerini inşa etme gibi hizmetlerin tamamını veya bir kısmını
yürütmek üzere kurulmaktadır.
• Yapılan kanun değişikliği ile sözü edilen
organizasyonların sadece arsa teslimleri ile işyeri
teslimleri istisna kapsamına alınmıştır. Bu
organizasyonların yapacakları her türlü hizmetler ile arsa
ve işyeri dışındaki teslimlerinin yanı sıra bölge ve site
dışındaki arsa ve işyeri teslimleri de genel hükümler
çerçevesinde katma değer vergisine tabi olacaktır.
Ayrıca bunlara yapılan mal ve hizmet satışlarında genel
hükümler çerçevesinde vergi uygulanacağı tabiidir.
OSB’LERDE KDV
• KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUN
17/4-k MADDESİNE GÖRE İSTİSNA
OSB’LERCE TESLİM EDİLEN ARSA VE
İŞYERLERİ İLE SINIRLIDIR.
KURAL OLARAK BUNUN DIŞINDA KALAN
İŞLEMLERİN KATMA DEĞER
VERGİSİNE TABİ OLDUĞUNU
DÜŞÜNMEK GEREKMEKTEDİR
OSB KATMA DEĞER VERGİSİ
İSTİSNA AÇMAZI
• GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE OSB’LERİN ARSA
VE İŞYERİ TESLİMLERİ KATMA DEĞER
VERGİSİNDEN İSTİSNADIR
• ANCAK ARSA ÜRETİMİ İÇİN
KATLANILAN MALİYETLER VARDIR VE
BUNLAR İÇİN ALINAN MAL VE
HİZMETLERİN OSB’LERE TESLİMİ
KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİDİR.
İSTİSNA AÇMAZI
• BU DURUMDA OSB ARSA ÜRETİMİ İÇİN
YÜKLENDİĞİ KATMA DEĞER VERGİSİNİ
DİĞER İŞLETMECİLİK FAALİYETLERİ
NEDENİYLE HESAPLADIĞI KATMA DEĞER
VERGİLERİNDEN İNDİREMEZ
• DOĞRUDAN ARSA ÜRETİM MALİYETİNE
ATMAK ZORUNDADIRLAR.
• BU KATMA DEĞER VERGİLERİNİN KISMİ
İSTİSNA KAPSAMINDA OLMASI NEDENİYLE
İADESİ DE MÜMKÜN DEĞİLDİR
İSTİSNA AÇMAZI
• BU DURUM GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
AİDATLARI İÇİN DE GEÇERLİDİR.
• BİR SANAYİCİ OSB DIŞINDA BİR ARSA ALMIŞ
OLMASI,PARSALESYAN VE DİĞER ARSAYA
BAĞLI ALTYAPI GİDERLERİNE KENDİSİ
KATLANMASI DURUMUNDA ÖDEDİĞİ KATMA
DEĞER VERGİLERİNİ İNDİRİM KONUSU
YAPABİLECEK İDİ
İSTİSNA AÇMAZI
• OSB’LER ARSA TAHSİSİ YAPARKEN
GENELLİKLE ELEKTRİK, DOĞALGAZ,
YOL VB. GİDERLERİ KARŞILAYACAK
BİR BİRİM ARSA TAHSİS BEDELİ
HESAPLAMAKTA VE BUNUN
ÜZERİNDEN TAHSİSİ
GERÇEKLEŞTİRMEKTEDİRLER.
İSTİSNA AÇMAZI
• BU DURUM NETİCESİNDE TAPULARIN
VERİLMESİ VE FATURANIN KESİLMESİ
SIRASINDA ALINAN BEDELİN
TAMAMININ “ARSA BEDELİ” OLARAK
DEĞERLENDİRİLMESİNE YOL
AÇMAKTA VE TAMAMINA İSTİSNA
KAPSAMINDA FATURA
DÜZENLENMEKTEDİR
İSTİSNA AÇMAZI
• BU AÇMAZDAN KURTULMAK İÇİN BAZI OSB’LER
KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUN İSTİSNADAN
VAZGEÇME MÜESSESİNDEN YARARLANMAYI
DENEMEKTEDİR.
• BU DURUMDA İSE İSTİSNADAN VAZGEÇİLDİĞİ
DÖNEME KADAR YÜKLENİLEN KATMA DEĞER
VERGİLERİNİN İNDİRİMİ MÜMKÜN OLAMAMAKTADIR
• BUNUN BAŞKA BİR SAKINCASI İSE DEVREDEN
KATMA DEĞER VERGİSİ KALMADIĞINDA ELDE
KALAN ARSALARIN SATIŞINDA BU DEFA SIKINTI
ÇEKİLMEKTEDİR
İSTİSNA AÇMAZI
• İSTİSNA AÇMAZINDAN KURTULMAK İÇİN NE
YAPILMALIDIR?
• ÖNCELİKLE HARCAMALARLA İLGİLİ AŞAĞIDAKİ
SORULARA CEVAP VERİLMELİDİR
• 1-ARSA MALİYETLERİ NELERDEN
OLUŞMAKTADIR?
• 2-ALTYAPI MALİYETLERİ NELERDEN
OLUŞMAKTADIR?
• 3- İKTİSADİ İŞLETME NİTELİĞİNİ TAŞIYAN MAL VE
HİZMET TESLİMLERİNE YÖNELİK YATIRIMLAR
NELERDİR?
İSTİSNA AÇMAZI
• İKİNCİ OLARAK TAHSİS BEDELİ
İÇİNDE
• ARSA BEDELİ,
• ALTYAPI KATILIM BEDELİ
• VE İKTİSADİ İŞLETME NİTELİĞİNDEKİ
MAL VE HİZMET ÜRETİMİ İÇİN
KURULACAK TESİSLERE KATILIM
BEDELİ TESPİT EDİLMELİDİR.
İSTİSNA AÇMAZI
• ARSA MALİYETLERİ
– SATIN ALMA BEDELİ
– ALIMDA YÜKLENİLEN VERGİ VE BENZERİ
GİDERLER
– İMAR VE PARSELASYON MASRAFLARI
– DİĞER ARSA ÜRETİMİNE İLİŞKİN
GİDERLER
– GENEL YÖNETİM PAYLARI
İSTİSNA AÇMAZI
• ALTYAPI GİDERLERİ
– YOL
– KALDIRIM
– YEŞİL ALANLAR
– ÇEVRE DUVARI
– İDARİ BİNALAR
– İTFAİYE TESİSLERİ
– DİĞER
İSTİSNA AÇMAZI
• İŞLETMELERE İLİŞKİN TESİSLER
– SU VE KANALİZASYON YATIRIMLARI
– DOĞALGAZ DAĞITIM YATIRIMLARI
– ELEKTRİK DAĞITIM YATIRIMLARI
– ARITMA TESİSİ YATIRIMLARI
– DİĞER İŞLETME YATIRIMLARI