- Free Documents

GR
Hematoloji Uzmanlk Dernei, the Leukemia amp Lymphoma SocietyLLSe .. tarihinde evirisi
yaplan Akut lenfositik lsemi ALL kitapna yeniden basm izni verdii iin minnetle teekkr eder.
Akut lenfositik lsemi ALL bir tr kan kanseridir. ALLnin dier adlar akut lenfoblastik lsemi ve
akut lenfoid lsemidir. Amerika Birleik Devletlerinde ylnda yaklak . kiiye kan kanseri tans
konmutur. Amerika Birleik Devletlerinde ylnda yaklak . kii ALL tans almtr. Bu kitapk ALL
hastalar, hasta aileleri ve bakclarna yneliktir. Hastalar, aileler ve bakclarn ALLyi ve nasl
tedavi edileceini renmelerine yardmc olacaktr.
NDEKLER Akut Lenfositik Lsemiyi ALL
Anlamak.......................................................................... Kemik lii, Kan ve Kan Hcreleri
Hakknda..................................................................... Nedenler, Belirtiler ve
Bulgular............................................................................................. Kan ve Kemik lii Testi
Nasl Yaplr................................................................................ ALL
Tedavisi...........................................................................................................................
ndksiyon tedavisi..................................................................................................................
Santral yollar, portlar veya PICCler.................................................................................... ALL
Tedavisinde Kullanlan Baz lalar............................................................................. Baz ALL
ndksiyon Tedavisi lalar................................................................................. Santral Sinir
Sistemi SSS Lsemisinin nlenmesi............................................................ SSS Lsemisinin
Tedavisi....................................................................................................... Konsolidasyon ve
dame Tedavisi.......................................................................................... Baz Konsolidasyon
ve idame Tedavileri............................................................................... Phpozitif ALL ndksiyon
Tedavisi................................................................................ Phpozitif ALL Konsolidasyon ve
dame Tedavisi.......................................................... Allojenik Kk Hcre Transplantlar
Allotransplantlar.................................................. Otolog Kk Hcre nfzyonlar
Ototransplantlar........................................................... Kord Kan Kk Hcre
Transplantlar................................................................................. ALL Tedavisinin Yan
Etkileri.............................................................................................. Tedavinin Yan Etkileri Kan
Hcresi Saym.................................................................... Tedaviye Bal Dier Yan
Etkiler......................................................................................... Refrakter ALL ve Relaps
Gsteren ALL............................................................................ Tedavinin uzun sreli ve ge
etkileri....................................................................................
Takip.......................................................................................................................................
Klinik almalar................................................................................................................... ALL
ile Mcadele Etmek....................................................................................................... ocuklarn
hastalkla baa kmasna yardm etmek......................................................... Doktora Ne
Sormalym........................................................................................................ ALL hastalar
veya ALLli ocuklarn ebeveynleri iin neriler....................................... Tbbi
Terimler......................................................................................................................... letiim
Bilgileri.......................................................................................................................
Akut Lenfositik Lsemiyi ALL Anlamak
ALL kemik iliinde balayan bir kanser trdr. ALL hakknda daha fazla ey okumadan nce kan
hcreleri ve kemik iliini bilmek yararl olacaktr. Kemik lii, Kan ve Kan Hcreleri Hakknda Kemik
ilii kemiklerin iindeki sngerimsi merkezdir. Kan hcreleri kemik iliinde yaplr. Yapm kk
hcrelerden balar. Kk hcreler kemik iliinde krmz kreler, beyaz kreler ve plateletler haline gelir.
Ardndan krmz kreler, beyaz kreler ve plateletler kana girer. Plateletler kanamay nler ve
yaralanma sonras kanamay durdurmaya yardmc olan phtlar oluturur. Krmz kreler vcutta
oksijen tar. Krmz krelerin says normalin altnda olmas anemi olarak adlandrlr. Anemi sizi
yorgun, soluk brakr ve solunum gl yaratr. Beyaz kreler vcutta enfeksiyonla savar. Balca iki
beyaz kre tipi vardr bakteri yiyen hcreler ntrofiller ve monositler ve lenfositler. Lenfositler B
lenfositleri, T lenfositleri veya doal ldrc hcreler olabilir. Tm bu hcre tipleri enfeksiyonla
savamaya yardm eder. Plazma kann baka bir blmdr. ounluu sudur. Ayrca baz vitaminler,
mineraller, proteinler, hormonlar ve dier doal kimyasallar ierir. ALL herhangi bir yata ortaya
kabilir. ALLye yakalanma riski ocuklar ve erikinlerde daha dktr. Fakat ALL ya altndaki
ocuklarda en sk rastlanan kanseri trdr. Erikinlerde ALLye yakalanma riski ya ve stnde
artmaktadr. Nedenler, Belirtiler ve Bulgular ALL kemik iliinde tek bir hcrenin deiimi ile balar.
Doktorlar birok ALL vakasna neyin neden olduunu bilmemektedirler. ALLnin belirti ve
bulgular birok hastalkla ortaktr. ALL hastasnda aadaki belirti ve bulgular grlebilir Bacaklar,
kollar ve kalada ar Sebebi aklanamayan siyah ve mavi lekeler Lenf nodlarnda byme Sebebi
aklanamayan ate Soluk grnml cilt Cilt altnda ine ba byklnde krmz noktalar
Tan
Kk kesiklerde uzam kanama Fiziksel aktivite srasnda solunum gl Halsizlik veya gszlk Kusma
ALL tans iin kan testi yaplr ve Krmz kreler, beyaz kreler ve plateletler saylr ALL hcreleri olup
olmadna baklr
Kemik ilii aspirasyonu ve kemik ilii biyopsisi yaplr ve ALL hcrelerine yakndan baklr Kemik
iliinde ka tane ALL hcresi bulunduuna dair bilgi edinilir.
Mikroskopta hcrelere baklr. Doktorlar hcre tiplerini, rnein blast hcrelerini grmek iin
aspirasyondan elde edilen hcre rneklerini kullanrlar. rnek sitogenetik analiz ve
immnofenotipleme iin de kullanlabilir.
Sitogenetik analiz ALLblast hcrelerinin kromozomlarn inceleyen bir laboratuar testidir.
Vcuttaki her hcrede genleri tayan kromozomlar vardr. Genler her hcreye ne yapacan syleyen
talimatlar verir. mmnofenotipleme ALLhcrelerinin B hcreleri mi T hcreleri mi olduunu gsteren
bir testtir. Birok hastada Bhcreli ALL vardr. Bhcreli ALL vakalarnn ou prekrsr Bhcreli ALLdir.
Doktorlar tm testlerden elde ettikleri bilgileri kullanr ve unlara karar verirler Hastann ihtiyac
olan ila tedavisinin tr Tedavinin ne kadar srecei
Tedavinin tipi ve sresi hastann yana da bal olabilir. Kan ve Kemik lii Testi Nasl Yaplr Kan
testi iin koldan ineyle kk bir miktar kan alnr. Kan tplerde toplanr ve laboratuara gnderilir.
Kemik ilii aspirasyonu kemik iliinden hcre rnei alnarak yaplr. Kemik ilii biyopsisi kemik ilii
hcreleriyle dolu kk bir kemik parasnn karlmasyla gerekletirilir. Her iki kemik ilii testi zel
inelerle yaplr. Baz hastalar ilem srasnda uyanktr. lemin banda hcre rnei almak iin kullanlacak
vcut parasn uyuturmak iin ila yaplr.
Buras genellikle hastann kala kemiidir. Baz hastalar ilem srasnda sedatize edilir uyutulur.
Kan ve kemik ilii testleri doktor ofisinde veya hastanede yaplabilir. Kemik ilii aspirasyonu ve
biyopsisi genellikle birlikte yaplr. Kan ve kemik ilii testleri tedavi srasnda ve sonrasnda da
yaplr. Tedavinin ALL hcrelerini ortadan kaldrp kaldrmadn grmek iin testler tekrarlanr.
ALL Tedavisi ALL hastalarnn tedavisinde deneyimli doktorlarn alt merkezlerde tbbi hizmet
almak nemlidir. ALL tedavisi blmden oluur indksiyon tedavisi, konsolidasyon tedavisi
intensifikasyon olarak da adlandrlr ve idame tedavisi. Konsolidasyon ve idame indksiyon
tedavisinden sonra gerekletirilir. Bu tedaviler . sayfadan itibaren aklanmaktadr. ALL
tedavisinin hedefi hastal iyiletirmektir. ALLli birok ocuk tedavi sonras iyileir. Remisyona giren
hastalk belirtisi olmayan erikin hasta says artmtr. Erikinlerde remisyon sresi uzamtr. ndksiyon
tedavisi ndksiyon tedavisi kemoterapi ile tedavinin balamas anlamna gelmektedir. Hastalarn
indksiyon tedavisine hemen balamalar gerekir. ndksiyon tedavisi genellikle hafta srer. Hasta
bu srecin haftasn hastanede geirebilir. ndksiyon tedavisinin amac Mmkn olduu kadar fazla
ALL hcresi ldrmek Kan deerlerini normale evirmek Uzun bir sre hastaln tm belirtilerinden
kurtulmak Kemoterapi kanser hcrelerini ldren veya hcrelere zarar veren ilalarla gerekletirilen
tedavidir. Baz ilalar az yoluyla verilir. Dier ilalar santral yol, port veya PICC ile verilir baknz
sayfa . ndksiyon tedavisinde veya ila birlikte kullanlabilir. ALL hcrelerini ldrmek iin birok farkl
ila kullanlr. Her ila hcreleri ldrmek iin farkl bir yol kullanr. lalarn kombine edilmesi etkilerini
glendirir. ALL tedavisinde kullanlan baz ilalar sayfa ve de listelenmektedir. Baz ilalarn zel
durumlarda kullanlmak zere onaylanmlardr. rnein Klofarabin dier ALL tedavilerine cevap
vermeyen ocuklarda ya kullanlmak zere onaylanmtr.
Nelarabin relaps gsteren T hcreli ALL hastalar iin onaylanmtr. matinib ve dasatinib Phpozitif
ALL hastalar iin onaylanmtr. Phpozitif ALL hastalar iin Nilotinib ile klinik almalar yaplmaktadr.
Yeni ila kombinasyonlar zerinde almalar yrtlmektedir. Onaylanm ilalarla ilgili yeni kullanmlar
zerinde de almalar yaplmaktadr. Daha fazla bilgi iin sayfa ya baknz. Santral yollar, portlar
veya PICCler Santral yollar, portlar veya PICCler ila, besin ve kan hcreleri vermek iin
kullanlabilirler. Kan rnei almak iin de kullanlrlar. Santral yollar, portlar veya PICCler haftalar
veya aylarca kalabilir. Sizin veya ocuunuzun kullanabilecei en uygun yntem hakknda
doktorunuzla konuabilirsiniz. Santral yol Cilt altnda gs iinde byk bir ven iine yerletirilen ince
bir tptr. Santral yol sk bir ekilde yerinde kalr. Santral yolun dier ad kateterdir. Port Port, vene
girmek iin santral yolla kateter birlikte kullanlan kk bir aygttr. Gs cildinin altna yerletirilir. Blge
iyiletikten sonra pansuman veya zel ev bakm gerekmez. Doktor veya hemire ila veya gda
vermek veya kan rnei almak iin cilt yoluyla port iine ine yerletirir. Port kullanlmadan nce cilt
zerine uyuturucu krem srlebilir. PICC veya PIC hatt PICC veya PIC hatt perktan olarak
yerletirilen santral venz kateterin ksaltmasdr. Bu kateter koldaki ven iine yerletirilir. ALL
Tedavisinde Kullanlan Baz lalar Antimetabolitler klofarabin sitarabin merkaptoprin
metotreksat tioguanin nelarabin Antitmr Antibiyotikler danorubisin doksorubisin mitoksantron
idarubisin DNA Tamir Enzim nhibitr etoposid
DNAya zarar veren ajanlar siklofosfamid Hcrelerin Blnmesini Engelleyen lalar vinkristin
Hcrelerin Yaamasn Engelleyen Enzimler asparaginaz pegaspargaz Tirozin Kinaz nhibitrleri
imatinib mesilat dasatinib nilotinib Kortikosteroidler prednizon prednizolon deksametazon
Yan etkilerle ilgili bilgiler . sayfadan itibaren verilmektedir.
Birok ALL hastasnn kannda hastala bal olarak rik asit birikir. rik asit vcutta yaplan bir
kimyasal maddedir. Kemoterapi kullanm da rik asidi artrr. rik asit seviyesinin art bbrek talarna
neden olabilir. rik asit seviyesi yksek hastalara az yoluyla veya santral yol, port veya PICC
araclyla allopurinol etken maddeli ila verilebilir. Yksek rik asit seviyesini tedavi etmek iin
kullanlan dier ila rasburikaz etken maddelidir. Baz ALL ndksiyon Tedavisi lalar Santral yol,
port veya PICC araclyla danorubisin veya doksorubisin, Enjeksiyon yoluyla asparaginaz veya
PEGL asparaginaz, Santral yol, port veya PICC araclyla vinkristin Az yoluyla deksametazon
veya prednizon, Spinal sv iine enjeksiyon yoluyla metotreksat, Spinal sv iine enjeksiyon
yoluyla sitarabin, etken maddeli ilalar verilebilir.
Santral Sinir Sistemi SSS Lsemisinin nlenmesi Omurilik veya beynin d klfnda ALL hcreleri
geliebilir. Spinal svy ALL hcreleri asndan incelemek amacyla spinal tap lomber ponksiyon
olarak da adlandrlr kullanlr. Spinal svda ALL hcresi bulunmasa da her hasta santral sinir
sisteminde SSS lsemi geliimini engellemek amacyla tedavi alr. Omurilik ve beyin
kemoterapinin kolaylkla ulaamad vcut paralardr. Bu vcut paralar spinal sv iine enjeksiyon
yoluyla tedavi edilir. SSS lsemisini engellemek amacyla spinal sv iine metotreksat, sitarabin
ve hidrokortizon gibi ilalar enjekte edilir. SSS Lsemisinin Tedavisi Baz ALL hastalarnda spinal
svda ALL hcreleri vardr ve SSS lsemisi iin tedavi edilmeleri gerekir. Tedavi gerektiinde spinal
tap yaplr. Ardndan spinal sv alnr ve spinal kanal iine kemoterapi enjekte edilir. Omurga veya
beyine radyasyon tedavisi verilebilir. Bazen hem kemoterapi ve radyasyon tedavisi birlikte
kullanlr. ALL hcrelerinin ldrlp ldrlmediini kontrol etmek iin zaman zaman spinal taplar yaplr.
Konsolidasyon ve dame Tedavisi ALL hastas remisyonda olsa bile daha fazla tedavi
gereklidir. Bu tedavi konsolidasyon tedavisi ve idame tedavisi olarak adlandrlr. Genel kan
veya kemik ilii testlerinde bulunamayan baz ALL hcreleri kald iin bu tedaviler verilir.
Konsolidasyon tedavisi genellikle aylk dngler halinde verilir. dame tedavisi genellikle yaklak yl
boyunca verilir. Birok hastada konsolidasyon ve idame tedavisinde kullanlan ilalar indksiyon
tedavisi srasnda kullanlan ilalarla ayn deildir. Doktorlar hastann ihtiyac olan konsolidasyon ve
idame tedavisinin tipi, dozu ve sresine karar vermek iin birok eyi dikkate almaldr ndksiyon
tedavisi ALL hcrelerini ldrd m Hastann ALL hcresi kromozomlarnda deiiklik var m Baz ALL
tipleri T hcreli ALL veya ok kk ocuklar infantlar ya da erikinlerdeki ALL indksiyon,
konsolidasyon ve idame tedavisi srasnda genellikle yksek doz ilala tedavi edilir. Allojenik kk
hcre transplant allotransplant baz ALL hastalar iin iyi bir tedavi olabilir. Allotransplantlar .
sayfadan itibaren aklanmaktadr. Baz Konsolidasyon ve idame Tedavileri IV Vinkristin Az
yoluyla prednizon veya deksametazon Az yoluyla merkaptoprin Az yoluyla, IV veya spinal sv
iine enjeksiyon yoluyla metotreksat IV veya spinal sv iine enjeksiyon yoluyla sitarabin
Enjeksiyon yoluyla asparaginaz veya PEGL asparaginaz
Etoposid veya teniposid Siklofosfamid Doksorubisin Tioguanin Spinal sv iine enjeksiyon
yoluyla hidrokortizon Baa ve bazen omurgaya radyasyon tedavisi
Phpozitif ALL ndksiyon Tedavisi ALLsi olan yaklak erikinden biri ve ok az sayda ocukta
ocukta Phpozitif ALL olarak adlandrlan ALL tipi vardr. Phpozitif ALL dier kemoterapi ilalarnn
yan sra imatinib mesilat matinib veya dasatinib etkin maddeli ilalar ile tedavi edilebilir.
Tedavide nilotinib etkin madesi kullanm ile ilgili almalar yrtlmektedir. Phpozitif ALL
Konsolidasyon ve dame Tedavisi
matinib Phpozitif ALL hastalarnn ouna indksiyon tedavisi iin verilen ilatr. Baz
hastalar dasatinib veya nilotinib etken maddeli ilalar ile tedavi edilebilir. Konsolidasyon ve
idame tedavisi srasnda dier ilalarla birlikte matinib veya dasatinib etken maddeli ila verilir.
Nilotinib etken maddeli tedavi ile ilgili almalar devam etmektedir. Phpozitif ALL hastalar
idame kemoterapisi tamamlandktan sonra genellikle, dasatinib veya nilotinib etken maddeli
ilalar alrlar. Klinik almalarda Phpozitif ALL tedavisi hakknda daha fazla bilgi iin sayfa e baknz.
Allojenik Kk Hcre Transplantlar Allotransplantlar Baz ALL hastalarn tedavi etmek iin allojenik
kk hcre transplantlar kullanlmaktadr. Allotransplantn temel amac ALL hcrelerini ldrmek iin gl
dozlarda kemoterapi veya radyasyon tedavisi vermektir. Bu tedavi hastanede gerekletirilir. lk
olarak hastaya yksek doz kemoterapi ve/veya radyasyon tedavisi verilir. Donrden kk hcreler
alnr. Donr erkek karde veya kz karde olabilir. Kk hcreleri hastayla eleen baka bir kii de donr
olabilir. Donr kk hcreleri IV yol veya santral yolla hastaya verilir. Donrn kk hcreleri hastann
kanndan kemik iliine gider ve yeni krmz kreler, beyaz kreler ve plateletlerin yapmnn
balamasna yardm eder. Eer erikin ALL hastalar, Dier tedavilerle iyileme gstermezlerse, Kk
hcre transplantnn beklen faydalar risklerini ayorsa, Donr varsa, allotransplant seenek olabilir.
Aadaki durumlar dnda ocuklarda genellikle kk hcre transplant yaplmaz Doktorlar ocuun ALL
tipinin kemoterapiye cevap verme olaslnn bulunmadna karar vermilerdir. Kemoterapi ie
yaramamtr.
ALL yeniden ortaya kmtr relaps.
Allotransplantasyon yksek riskli bir ilemdir. Bu nedenle baz ALL hastalar iin iyi bir tedavi
seenei olmayabilir. Otolog Kk Hcre nfzyonlar Ototransplantlar Allotransplant iin eletirilmi donr
olmayan ve tedaviye iyi cevap vermeyen hastalar klinik almada ok yksek doz kemoterapi ve
ototransplant alabilirler. Ototransplant ALL tedavisinde sk kullanlan bir yntem deildir.
Ototransplant iin hastann kendi kk hcreleri kullanlr. Hastann kan veya kemik iliinden kk
hcreler alnr ve kemoterapi balamadan nce depolanr. Kemoterapi teadvisi sona erdikten
sonra kk hcreler hastan kanna yeniden infze edilir. Ototransplantn amac yksek doz
kemoterapi sonrasnda vcudun normal kan hcreleri yapma yeteneini yeniden oluturmaktr.
Kord Kan Kk Hcre Transplantlar Transplantlarda kullanlan kk hcreler kan veya kemik iliinden
ya da bebein doumundan sonra umbilikal kordda kalan kandan elde edilir. Kord kan kk hcre
transplant alltronsplanta ihtiya duyan fakat baka kk hcre kayna olmayan hastalara yardm
eder. Transplant iin balanan kord kan bebein doumundan sonra umbilikal kord ve
plasentadan toplanr. Kord kan taramadan geirilir. Standartlara uygunsa dondurulur ve
gelecekte kullanlmak zere kord kan bankasnda depolanr.
ALL Tedavisinin Yan Etkileri
ALL tedavisinin amac ALL hcrelerini ldrmektir. ALL tedavisi salkl hcreleri de etkiler. Yan etki
terimi tedavinin salkl hcreleri nasl etkilediini aklamak iin kullanlmaktadr. Tedavinin Yan
Etkileri Kan Hcresi Saym Krmz krelerin says debilir anemi. Krmz kre saysn artrmak iin krmz
kre transfzyonlar balanan ve hastaya verilen krmz kreler gerekli olabilir. Hastalarda platelet
saysnda d de olabilir. Hastann platelet says ok dkse kanamay nlemek iin platelet transfzyonu
gerekebilir. Beyaz kre saysnda nemli d enfeksiyona neden olabilir. Bu enfeksiyonlar
genellikle antibiyotiklerle tedavi edilir.
Ate ve titreme enfeksiyonun tek bulgusu olabilir. Enfeksiyonu olan hastalarda ayn zamanda
ksrk
Boaz ars drar yaparken ar Sk ve yumuak dklama, vardr.
Erikinlerde bazen beyaz kreleri artrmak iin byme faktrleri verilir. GCSF ve GMCSF etken
maddeleri beyaz kre saysn artran ilalarda kullanlr. Doktor enfeksiyonla mcadele etmek iin
gereken ntrofil bir cins beyaz kre saysn gsteren mutlak ntrofil saysndan MNS sz edebilir.
Enfeksiyon riskini drmek iin Hasta, ziyaretiler ve tbbi personel ellerini ok iyi ykamaldr.
Hastann santral yolu temiz tutulmaldr. Kemoterapi alan hastalar dilerine ve di etlerine ok iyi
bakmaldrlar. Tedaviye Bal Dier Yan Etkiler Kemoterapi yeni hcrelerin hzla yapld vcut
paralarn etkiler. Bu blmler az ve barsak ii, cilt ve satr. Burada listelenen yan etkiler
kemoterapi srasnda yaygn olarak grlr Az yaralar Diyare Sa kayb Dkntler Bulant Kusma Bu
yan etkiler her hastada grlmez. Bulant, kusma, diyare ve az yaras gibi baz yan etkiler
nlenebilir veya tedavi edilebilir. Refrakter ALL ve Relaps Gsteren ALL ALLli ocuklarn ounda
hastalk iyileir. Fakat baz ocuklar veya erikinlerde tedaviden sonra dahi kemik iliinde ALL
hcreleri bulunabilir. Bu durum refrakter ALL olarak adlandrlr. Baz hastalar tedaviden sonra
remisyona girer, fakat ardndan ALL hcreleri yeniden ortaya kar bu durum relaps olarak
adlandrlr. Refrakter ALLde tedavinin ilk turunda kullanlmayan ilalar verilebilir. Hastaya ayn
zamanda allotransplant da yaplabilir. Relaps gsteren hastalara ayn veya farkl ilalar verilebilir
ve hastaya allotransplant yaplabilir. Klofarabin etken maddeli ila, genel tedavilerin yararl
olmad, relaps gsteren ve refrakter ALLsi olan baz ocuklar ya arasnda tedavi etmek iin FDA
tarafndan onaylanmtr. Allotransplant takip eden tedaviyle relaps gsteren veya refrakter ALLsi
olan ocuklarn iyilemesini salayabilir.
Tedavinin uzun sreli ve ge etkileri Uzun sreli etkiler tedavi sona erdikten sonra aylarca veya
yllarca sren tbbi sorunlardr. Halsizlik buna rnektir. Ge etkiler tedavi sona erdikten yllar sonra
ortaya kan tbbi sorunlardr. Kalp hastal buna rnektir. ALL tedavisi yaplan herkeste uzun vadeli
veya ge etkiler gelimez. Bu etkilerin geliimi hastann yana, genel salk durumuna ve tedaviye
baldr. ALL tedavisi yaplan ocuklar ve erikinler takip izlemi iin doktorlarn grmelidirler. ALL
tedavisi yaplan ocuklarda Byme problemleri Fertilite problemleri daha sonra ocuk sahibi olma
yetenei Kemik problemleri renme problemleri, olabilir. ALL tedavisi yaplan erikinlerde Fertilite
problemleri Tiroid problemleri Konsantrasyon problemleri Kalc halsizlik, olabilir Hastalar
tedavileriyle ilikili uzun vadeli veya ge etkiler konusunda doktorlaryla konumaldrlar.
Ebeveynler ocuklarnn renme yetenekleri kontrol edilmesi gerektiinde doktorla konumaldrlar.
Takip Tbbi takip her ALL hastas iin nemlidir. Takip, doktorun, hastann daha fazla tedavi
ihtiyac olup olmadn grmesini salar. Hastalar takip ziyaretlerinin hangi sklkta olmas gerektii
konusunda doktorlaryla konumaldrlar. Hangi testleri yaptrmalar gerektiini ve bu testleri hangi
sklkta yaptracaklarn sorabilirler. Takiplerde fizik muayene ve kan testleri yaplr. Bazen kemik
ilii testleri de gereklidir. Eer hasta ALL bulgusu gstermemeye devam ediyorsa, Uzun vadeli
veya ge etkiler iin tbbi bakm ihtiyac gstermiyorsa, doktor takip ziyaretleri arasndaki sresinin
uzamasn nerebilir.
Klinik almalar Aadaki konularda klinik almalar yaplmaktadr Yeni ilalar
Yeni tedaviler Onaylanm ilalar veya tedavilerin yeni kullanmlar.
Birok ALLli ocuk klinik almalarda tedavi edilmektedir. ALLli bireyler klinik almann kendi ALL
tipleri iin uygun bir tedavi olup olmadn anlamak amacyla doktorlaryla konumaldrlar. . Baz
almalar halen devam etmektedir Bilim adamlar normal hcrenin ALL hcresi haline gelmesine
neden olan kesin genetik deiiklikler zerinde almaktadrlar. Bu aratrma yeni tedavilerin
gelitirilmesine nclk etmektedir. Bu tedaviler kansere neden olan genlerin etkilerini bloke
edecektir. Risk tabanl tedavi gelecekte ALLspesifik tedaviye hedefler sunabilir. Yani hastann
ALL hcreleri hangi tip indksiyon tedavisi, konsolidasyon tedavisi ve idame tedavisinin onlara
en fazla fayday salayacan grmek iin incelenebilir. Baz hastalarn ALL hcreleri ilalar tarafndan
dier hastalarn hcreleri kadar kolayca ldrlemez. Buna ila rezistans ad verilir. Bilim adamlar baz
ALL hcrelerinin kemoterapinin etkilerine neden diren gsterdiini anlamaya almaktadrlar. Bu
durum daha iyi tedavilerin gelitirilmesine katkda bulunacaktr. Bilim adamlar vcudun doal
savunmasn destekleyen bir tedavi tr olan immnoterapi zerinde almalar yapmaktadrlar. Hedef
ALL hcrelerini ldrmek veya bu hcrelerin bymesini nlemektir. Sitokinler hcreler tarafndan
oluturulan doal maddelerdir. Ayn zamanda laboratuarda da yaplabilirler. Sitokinler Tedavi
srasnda normal kan hcrelerinin yeniden oluturulmasna ALL hcrelerine saldran immn sistemin
oluturulmasna yardm etmek amacyla kullanlabilirler. Phpozitif ALL iin yeni hedeflenmi
tedaviler gelitirilmektedir. Nilotinib veya bosutinib etken maddeli ilalar, imatinib veya dasatinib
etken maddesinden fayda grmeyen baz hastalara yardmc olabilir. Phpozitif ALL hastalarnn
tedavisinde kullanmak zere aurora kinazlar olarak adlandrlan ilalar zerinde almalar
yaplmaktadr. Baz ilalarn yardmc olmad hastalara aurora kinazlar yardm edebilir. Nelarabin
etken maddeli ilalar T hcreli ALL hastalarnn tedavisinde kullanlmaktadr. Bu ilalar ayn
zamanda yeni tan konulmu gen T hcreli ALL hastalarnn tedavisi amacyla incelenmektedir.
Relaps gsteren veya refrakter ALLsi olan ocuklar, genler ve erikinlerin tedavisinde dier
ilalarla birlikte klofarabin etken maddesi kullanm inceleme altndadr.
Doktorlar azaltlmyounlukta transplant nonmiyeloablatif kk hcre transplant olarak adlandrlan
bir allotransplant tipi zerinde almalarn srdrmektedirler. Bu tip transplant azaltlm dozda
kemoterapi ile balar. Hasta zel ilalar alr ve bu sayede hastann immn sistemi transplante
edilen kk hcrelerini reddetmez. Donrn kk hcreleri zamanla hasta kan ve immn sistem
hcrelerinin yerine geer. Ayrca donrn kk hcreleri hastann ALL hcrelerine saldrr. ALL ile baa
kmak Sizde veya ocuunuzda ALL olduu haberi birok duyguyu aa karar. ALL ile mcadele eden
insanlar daha sonra ne gelecei konusunda bilinmezlerle yz yze gelirler. Siz ve aileniz
endielerinizi salk bakm ekibinizle paylaabilirsiniz. lk olarak ALL ve sizin veya ocuunuzun
tedavisi konusunda neler bilmeniz gerektiini renmeye odaklanabilirsiniz. Ardndan remisyon
ve iyileme midiyle gelecee bakabilirsiniz. Tedavi seimi ok miktarda strese neden olabilir. Salk
bakm ekibinin yardmn ve rehberliini talep etmek nemlidir. Tm tbbi sorular hakknda konumak
kararlarn oluturulmasna katkda bulunacaktr. Ekip ayn zamanda duygusal destek verecek ve
mali yardm kaynaklarna ynlendirecektir. ALL hastalar nasl hissettikleri konusunda aileleri ve
arkadalaryla da konumak isteyebilirler. Aile ve arkadalar ileride nelerle baa klaca konusunda
size yardm edebilirler. Arkada veya aile yesi tedavilere sizinle birlikte gidebilir. Ayrca ALLli
hastalar genellikle birbirlerini tanrlar. Bu arkadaln da yarar vardr. Ruh hali zamanla iyileme
gstermeyen hastalarn tbbi yardm almalar nemlidir. Hasta ALL tedavisine alnsa dahi
depresyon tedavi edilmelidir. LLS veya hastann salk bakm ekibi depresyon tedavisi iin
rehberlik ve ynlendirme yapabilir. ocuklarn hastalkla baa kmasna yardm etmek ALLli ocuklar
korkmu ve aresiz hissedebilirler. Hastalklarn ve tedaviyi anlamak iin yalar ok kk olabilir. ALLli
ocuklar okula gidememe, arkadalar ve sevdikleri aktivitelerle mcadele etmelidirler. Onlar
incittikleri iin doktorlar ve hemirelere kzgn olabilirler. Ebeveynlerine kzabilirler ebeveynlerinin
onlar hastalandrdna inanabilirler. Testlere ve tedavilere izin verdikleri iin anne babalarna
kzabilirler. Hayatlarndaki deiiklikler konusunda daha iyi hissedebilmeleri iin ocuklara yardm
edebilmenin bir yolu doktor onaylad anda normal aktiviteler iinde yer almalarn salamaktr.
ALLli ocuklarn kardeleri de zel bir ilgiye ihtiya duyarlar. Onlar da ALL olmaktan korkabilirler.
Kardelerinin hasta olmasndan dolay huzursuz olabilirler. Ebeveynlerinin onlarla birlikte
olmamasna zlebilir veya kzabilirler.
ALLli ocuklarn ebeveynleri Her ey iin nasl yeterli zaman bulacaklar Tedavi iin nasl deme
yapacaklar ocuklarna en iyi destei nasl salayacaklar, konularnda ocuklarnn salk bakm
ekibiyle konumak isteyebilirler. Doktora Ne Sormalym ALL ve hastaln nasl tedavi edilecei
konusunda doktorunuzla konuun. Bu konuma tedavinize veya ocuunuzun tedavisine
katlmanza ve karar vermenize yardm edecektir. Kan ve kemik ilii testleri ne gstermektedir Bu
sonular normal sonularla nasl karlatrlabilir Bu testler ne zaman tekrarlanmaldr Aile
doktorumu son gelimelerden haberdar edecek misiniz Bu hastaln tedavisinin hedefleri
nelerdir Hastaln standart bir tedavisi var mdr Ne tr bir tedavinin gerekli olduunu dnyorsunuz
Dierlerinden stn tuttuunuz ve tavsiye edeceiniz bir seenek var m Neden var veya neden yok
Tedaviyi nerede almalym veya ocuum nerede almal Ka tane tedavi gerekli olacak Hangi ila
veya ilalar verilecek lalar nasl verilecek Tedavimi veya ocuum tedavisini klinik alma iinde mi
alacam Tedaviye bal olarak hangi yan etkiler beklenmektedir Bu yan etkilerle baa kmaya
yardm etmek iin ne yaplabilir Ben veya ocuum gnlk rutinlerimi deitirmek zorunda kalacak
mym veya herhangi bir aktiviteden kanacak mym Bu hastane ALL hastalarnn tedavisi
konusunda deneyimli mi Salk sigortam bu tedavileri deyecek mi Tedavinin hangi uzun vadeli
veya ge etkilerini bilmeliyim Takip ziyaretlerim veya ocuumun ziyaretleri hangi sklkta olacak
ve ne kadar srecek
Sorularnza verilen cevaplar yazmak ve sonra gzden geirmek yararl olabilir. Doktora bir aile
yesi veya arkadanzla birlikte gitmek isteyebilirsiniz. Bu kii dinleyebilir, notlar alabilir ve destek
sunabilir. Baz hastalar doktorun sylediklerini teybe almay ve daha sonra evde dinlemeyi daha
kolay bulurlar.
ALL hastalar veya ALLli ocuklarn ebeveynleri iin neriler Tm ilalar doktorunuzun nerdii ekilde
kullann. Doktorunuzla tm randevularnza gidin. Enfeksiyonu nlemek amacyla doktorunuzun el
ykamak gibi tavsiyelerine uyun. Her gn salkl yemeler yiyin. ana n yerine veya kez daha az
miktarda yemek yemek uygundur. Yemek yemek istemeyen hastalar iin tedavi ekibine
beslenmeyle ilgili ipular sorun. Sigara imeyin sigara ien hastalar sigaray brakmak iin yardm
almaldrlar.
Yeterince dinlenin ve egzersiz yapn. Egzersiz programna balamadan nce doktorunuzla
konuun.
Tbbi Terimler
Mutlak Ntrofil Says MNS Bireyin enfeksiyonla mcadele etmek iin sahip olduu ntrofil bir cins
beyaz kre says. Ntrofil yzdesi ile beyaz kan hcrelerinin toplam says arplarak hesaplanr.
Anemi Kanda hemoglobin seviyesinin dmesi. Antibiyotikler Bakteriler veya mantarlar
tarafndan oluturulan enfeksiyonlar tedavi etmek iin kullanlan ilalar. Penisilin bir tr
antibiyotiktir. Antikorlar Vcutta enfeksiyonla savamaya yardmc olan proteinler. Blast hcreleri
Lenfoblastlar olarak bilinen ilkel kemik ilii hcreleri. Normal kemik ilii hcrelerinin yaklak i blast
hcreleridir. ALLde ye ulaan oranda kemik ilii hcresi blast hcreleridir. Santral yol Doktorun
hastay kemoterapi tedavisine hazrlamak iin gsn st ksmnda geni bir ven iine yerletirdii zel
boru sistemi. Santral yol hastaya kemoterapi ilalar ve kan hcreleri vermek ve kan rnei almak
iin kullanlr. Kalc kateter olarak da adlandrlr. Santral sinir sistemi profilaksisi ALL hcrelerinin
sk sk biriktikleri omurilik klf ve beyne ynelik tedavi. Kemoterapi Lsemi hcrelerini ldren ilalarla
tedavi. Klinik alma Kanser hastalar iin daha iyi bakm ve tedavi yntemleri gelitirmek zere
doktorlar tarafndan yaplan almalar. Konsolidasyon tedavisi Kanser remisyona girdikten sonra
hastaya verilen ilave tedavi. Genellikle indksiyon tedavisi srasnda kullanlmayan kemoterapi
ilalarn ierir. ntensifikasyon tedavisi olarak da adlandrlr. Sitokinler Hcreler tarafndan yaplan
doal maddeler. Ayn zamanda laboratuarda da yaplabilirler. Bugn iin byme faktr sitokinleri
tedavi srasnda normal kan hcrelerinin yeniden
oluturulmasna yardm etmek iin kullanlabilir. Gelecekte ALL tedavisinde immn hcre sitokinleri
kullanlabilir. FDA ABD Gda ve la Dairesinin ksa ad. FDA ila almalarnn sonularn deerlendirir
ve ilacn gvenli ve etkin olup olmadna karar verir. FISH Hcrelerde spesifik kromozom veya
genlerin varln aratran floresan in situ hibridizasyon testinin ksa ad. Bu test tedaviyi planlamak
ve tedavi sonularn lmek iin kullanlabilir. Hematolog Kan hcresi hastalklarn tedavi eden
doktor. mmn sistem Vcudu enfeksiyona kar savunan hcreler ve proteinler. Lenfositler, lenf
nodlar ve dalak immn sistemin paralardr. mmnofenotipleme Hastann ALLhcrelerinin B
hcreleri mi T hcreleri mi olduunu bulmak iin kullanlan laboratuar testidir. mmnoterapi Vcudun
immn sistemini destekleyen tedaviler iin kullanlan terim. Kan kanseri tedavisi iin
immnoterapiler zerinde alma yaplmaktadr. Bu tedavi rneklerinden biri vaksin tedavisidir. Bu
tip vaksinler ALLyi nlemez, fakat immn sistemin ALL hcrelerine kar saldrsna katkda bulunur.
ntensifikasyon tedavisi Kanser remisyona girdikten sonra hastaya verilen ve dier ad
konsolidasyon tedavisi olan tedavi. Genellikle indksiyon tedavisi srasnda kullanlmayan
kemoterapi ilalarn ierir. Lsemi Kemik ilii ve kan kanseri. Lenf nodlar Vcut iinde yer alan ve
vcudun immn sisteminin bir paras olan fasulye eklinde kk organlar. dame tedavisi ndksiyon
ve konsolidasyon tedavisinden birka hafta sonra geri kalan ALL hcrelerini tahrip etmek iin
ALL hastalarna verilen kemoterapi. dame tedavisi yaklak yl verilir. Kemik ilii Kemiklerin
merkezinde kan hcrelerinin yapld sngerimsi materyal. Onkolog Kanserli hastalar tedavi eden
doktor.
PCR Kanda veya kemik iliinde kanser hcresi markrlarnn varln len duyarl bir laboratuar testi
olan polimeraz zincir reaksiyonunun ksa ad. PCR dier testlerle saptanamayan geri kalan
kanser hcrelerini saptamak iin kullanlr. Postindksiyon tedavisi ndksiyon tedavisi sonrasnda
ALL hastalarna verilen tedavi. Postindksiyon tedavisi para halinde verilir konsolidasyon
intensifikasyon olarak da adlandrlr ve idame. Refrakter ALL Tedaviye cevap vermeyen
hastalk. Relaps veya rekrrens Baaryla tedavi edilen ALLnin yeniden ortaya kmas. Remisyon
Hibir ALL bulgusunun olmamas ve/veya hastaln hibir salk sorununa neden olmad bir srecin
olumas. Belirtiler ve bulgular Belirti doktorun muayene veya laboratuar testinde vcutta grd
deiikliktir. Bulgu hastann vcutta grebildii veya hissedebildii deiikliktir. Kk hcre Kemik iliinde
bulunan ve krmz kreler, beyaz kreler ve plateletleri yapan hcre tipi.
letiim Bilgileri
Hematoloji Uzmanlk Dernei Adres Atatrk Bulvar / Bakanlklar Ankara Tel
webwww.hematoloji.org.tr email bilgihematoloji.org.tr