ilaç güvenliği
advertisement
İLAÇ GÜVENLİĞİNDE AMAÇ •Hasta ve çalışan güvenliğini korumak, •Hizmette kaliteyi geliştirmek, •İlaç uygulamalarını standardize etmek. • Doktor istemi olmadan hiçbir hastaya ilaç uygulanmaz. • Doktor tedavi planını hemşireye yazarak iletir (order). • Acil durumlarda “Sözel Order Talimatı” na uyarak sözel order alınabilir. Hastanın evde kullandığı ilaçlar: • Hastaneye yattıktan sonra evde uygulanan tedaviye devam edilmeyeceği konusunda hastaya bilgi verilir. • Hastanın bu tedavisine ait ilaçları servise kabulünde “İlaç (Hastabaşı) Teslim Tutanağı” ile hastadan teslim alınır, • Hasta başında bırakılmaz, • Hemşire tarafından uygulanır. İlaç isteminde bulunması gereken bölümler; • • • • • • • Hastanın adı soyadı İstemin verildiği tarih ve zaman Uygulanacak ilacın adı İlacın dozu İlacın hangi yoldan uygulanacağı İlacın uygulama zamanı ve sıklığı İstemi veren doktorun kaşe ve imzası • Order her sabah yada istem değiştiğinde doktor tarafından yenilenir. • Her değişimde hemşire yeni orderı hemşire gözlen formuna kaydeder. • Hemşirenin order ile ilgili her hangi bir kuşkusu varsa doktorla görüşerek açığa kavuşturur. İlaç uygulamalarında 8 doğru – – – – – – – – Doğru ilaç Doğru doz Doğru hasta Doğru zaman Doğru yol Doğru ilaç şekli Doğru kayıt Doğru yan (taraf) İlaç hazırlama işlemi dikkat dağınıklığını önlemek için sakin ve aydınlık bir odada yalnız başına yapılmalıdır. İlacın adı, dozu, miadı açısından; • İlacı kadehe koyarken • Şişeyi raftan alırken • İlaç şişesini rafa koyarken üç defa kontrol edilir. • İlacı hazırlayan hemşire uygulamayı kendisi yapar, işlemi hemşire gözlem formuna kaydeder ve uygulamadan sonra imzasını atar. • Hemşire ilacı hastaya uygulamadan önce doğru hasta olduğundan emin olmak için sözel kimlik doğrulaması yapar. • Hastaya uygulanacak her ilaç hasta adına ayrılmış ilaç kadehleri kullanılarak hasta başına götürülür. • Verilmesi unutulan ilaçlar rapor edilir. • Hemşire hastada ilaca karşı gelişebilecek reaksiyonları bilir, böyle bir durum geliştiğinde kaydeder ve doktoruna bilgi verir. • Hastanın ilacı alıp almadığından emin olunmadan verildi şeklinde kayıt yapılmaz. • Bazı ilaçları vermeden önce ilaca özgü dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. – • Örneğin; bazı kalp ilaçları verilmeden nabız sayılması gerektiği gibi. Lüzumu halinde yazılan ilaçlar gerekmedikçe uygulanmaz. • Tüm ilaç uygulamalarından önce eller uygun olarak yıkanır. • Uygulanacak bütün ilaçlar eczaneden “İlaç Dağıtım Talimatı” na uygun olarak istenir. • Hastanın ilaç uygulamasını reddettiği durumlar doktoruna bildirilerek kayıt altına alınır. İlaç uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler; • Göze ilaç damlatılması için erişkinlerin yukarı bakmaları istenir ve alt göz kapağı aşağı çekilerek oluşan keseye ilaç damlatılır. • Çocukların gözüne damlatmak için açmaya zorlanmamalıdır, ilacın gözün iç köşesine damlatılması yeterlidir. İlaç uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler; • Kulak damlaları ağrı oluşumunu önlemek için uygulamadan önce avuç içerisinde ısıtılmalıdır. • Kulak damlasının zara ulaşması için damlatıldıktan sonra erişkinlerde kulak kepçesi yukarı, çocuklarda ise geri doğru çekilmelidir. İlaç uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler; • Burun damlası, temiz buruna, sırt üstü yatırılıp baş extansiyona getirildikten sonra uygulanır. Hasta birkaç dakika bu pozisyonda kalmalıdır. • Cilde uygulanan flaster formundaki ilaçlar hasarsız, katlanmamış ve kılsız cilde uygulanır. İlaç uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler; • Aerosol formundaki tüm ilaçlar iyice çalkalandıktan sonra hasta oturur pozisyona getirilerek öksürükle sekresyonu çıkarılmış hava yoluna uygulanır. • Süppozitüvar ve vajinal ovüller buzdolabında saklanıp, mutlaka uygun pozisyonlarda ısıtılarak uygulanmalı ve hasta bu pozisyonda birkaç dakika kalmalıdır. İlaç uygulamalarında dikkat edilmesi gerekenler; Lavman uygulamalarında ilaç vücut ısısına uygun sıcaklıkta hazırlanarak, lateral (yan) pozisyonda hastaya uygulanır. Hastanın ortalama 10-15 dakika yatar pozisyonda kalması istenir. Daha sonra ihtiyacı doğrultusunda tuvalete çıkabilir. Oral yolla ilaç uygulama; • Oral olarak uygulanması gereken tüm ilaçlar hasta adına ayrılmış ilaç kadehlerine konur. • Hasta oturur/yarı oturur pozisyonda iken ilaç uygulanır. • Hastanın verilen ilacı yutup yutmadığı kontrol edilir. Subcutan (SC) enjeksiyon uygulama; • Uygulamada kullanılacak olan ilaç ve malzemeler aseptik şartalara uygun olarak hazırlanır, hasta yanına götürülür. • Hastaya uygun pozisyon verilir. • Uygulamada “Cilt Antisepsisi Talimatı” na uyulur. • İlaç dermisin altındaki gevşek bağ dokusu içine uygulanır. Subcutan (SC) enjeksiyon uygulama; • İlaç dermisin altındaki gevşek bağ dokusu içine uygulanır. • Uygulama için; uyluk dış yanı, deltoid kas alt ucu, karın (göbek çevresi), sırt kullanılabilir. Subcutan (SC) enjeksiyon uygulama; • Enjeksiyon, uygulamada kullanılacak enjeksiyon iğnesine, deri turgoruna ve kalınlığına göre 45-90 derecelik açıyla, uygulanacak bölge iki parmak ile çevresinden tutulup kaldırılarak yapılır. İğne yerine girince doku serbest bırakılır. İğnenin kan damarına girip girmediğini anlamak için piston hafifçe geri çekilir. – – Kan gelmezse ilaç yavaşça verilip iğne çabukça geri çekilir. Kan gelirse iğne geri çekilir, ve yeni bir iğne ucu ile aynı işlem başka bir bölgeden tekrarlanır. Subcutan (SC) enjeksiyon uygulama; • Her enjeksiyonda nekroz, ağrı ve apseyi önlemek için bölge sırayla değiştirilir. • Reaksiyon geliştiğinde doktoruna bilgi verilerek, durum hemşire gözleme kaydedilir. İntradermal enjeksiyon uygulama; • İlaç epidermis altına uygulanır. Uygulama tanı amaçlı olarak kullanılır. • Uygulama için uygun bölge seçilir (Sol önkolun 2/3 üst ve dış kısmı). • Hastaya uygun pozisyon verilir. • Enjeksiyon bölgesi “Cilt Antisepsisi Talimatı” na uyularak temizlenir. İntradermal enjeksiyon uygulama; • Enjektör uygulama yapılacak olan ele alınır, diğer el ile hastanın önkolu altından tutulup deri işaret ve baş parmak ile çekilip gerdirilir. İğne kesik ucu yukarı bakacak şekilde 15 derecelik açıyla 2 ml kadar deri içine sokulur. İlaç deride 6-8 mm’lik kabarcık oluşturacak şekilde verilir. Enjeksiyon yerine pamuk bastırmadan, iğne aynı açı ile çıkarılır. • Enjeksiyon sonrasında bölge işaretlenir, bölgeye masaj uygulanmaz ve bölge silinmez. İntramüsküler (IM) ilaç uygulama; • İlaç kas dokusu içine verilir. • Normal yapıdaki hastaya en fazla 3 ml, çocuk, yaşlı, kaşektik hastalara en fazla 2 ml ilaç IM uygulanır. • Uygulamada kullanılacak olan ilaç ve malzemeler aseptik şartalara uygun olarak hazırlanır, hasta yanına götürülür. • Hastaya uygun pozisyon verilir. Uygulama için; dorsagluteal bölge, ventrogluteal bölge, vastus lateralis kası, rectus femoris kası, deltoid kası, triseps kası kullanılabilir. İntravenöz (ıv) ilaç uygulama; • IV ilaç uygulamalarında “Periferik Venöz Kateter Uygulama Bakım ve Talimatı” na uyulur. • IV enjeksiyonlar kanül içerisinden yavaşça damar yoluna verilir. İntravenöz (ıv) ilaç uygulama; • IV ilaç uygulaması sırasında herhangi bir kızarıklık, şişlik, alerji ve ilaç reaksiyonu gelişirse işleme son verilir, durum hemşire gözleme kaydedilerek doktoruna bilgi verilir. • Uygulama sonrasında ilacın özelliğine göre erken komplikasyonlar gözlenir. Yapılacak uygulama serum ise veya serum içerisinde verilmesi gerekiyor ise; • Uygulanacak mayiye infizyon seti takılır. • Setin havası boşlatılarak set kateterle birleştirilir. • Takılacak mayi uygulama yerinden 45-60 cm yukarıya asılır. • Setin klempi açılır ve doktor orderında belirtilen miktara göre dakika damla sayısı ayarlanır. Yapılacak uygulama serum ise veya serum içerisinde verilmesi gerekiyor ise; • Perfüzyon boyunca infüzyon akışı ve kateter bölgesi komplikasyonlar açısından sık sık kontrol edilir. • Perfüzyon bitiminde klemp kapatılır, işlem sonlandırılır. • Reaksiyon gelişirse, klemp kapatılarak doktoruna bilgi, verilir. • Tüm ilaç uygulamalarından sonra kullanılan malzemeler “Tıbbi Atık Yönetim Talimatı” na uygun olarak atılır. • Tüm ilaç uygulamalarında “Cilt Antisepsisi Talimatı” na uyulmalıdır.
