doğum travması

advertisement
Yenidoğanların ve
Bebeklerin Beslenmesi
Anne Sütünün Beslenmede
Önemi
Yrd. Doç. Dr. Nejat Narlı
Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi
Neonatoloji (Yenidoğan) Bilim Dalı
http://hastaneciyiz.blogspot.com
*Yenidoğan bebek yaşamın ilk
bir yılında hem hızlı büyür hem
de organları hızlı gelişir.
*İlk yıl içinde bebeğe verilen
besinlerin miktarları, kıvamları
ve türleri aydan aya değişir.



İlk 4-6 Ay Sadece
Anne Sütü
4-6. Aydan itibaren
ek gıdalar
1 yaşından itibaren
erişkin tipi beslenme
ANNE SÜTÜ VE ANNE SÜTÜ
İLE BESLENME
Bebeğe doğduktan
sonra verilecek
en güzel armağan
anne sütüdür

Bebeğin ilk aşısı anne
sütüdür

Her canlı için en iyisi
kendi anne sütüdür.
Anne Sütünün Üstünlükleri
I-En uygun besleyici
II-Organların büyümesini düzenleyen
büyüme faktörlerini içermesi
III-Enzimler ve hormonlar içermesi
IV-Her koşulda verilebilmesi, mikrop kapma
riskinin olmaması
V-Allerjik olmaması
VI-Yaşamın ileri dönemlerine olumlu etkileri
Anne Sütünün Üstünlükleri
VII-Enfeksiyondan koruyucu faktörler
içermesi
VIII-Anne-çocuk arasında ruhsal gelişmeyi
sağlaması
IX-Annede meme kanseri görülme riskini
azaltması
X-Doğal doğum kontrolü sağlaması
XI-Ekonomik olması
Anne Sütünün Üstünlükleri
En Uygun Besleyici





Proteinler
Karbonhidratlar
Yağlar, yağ asitleri
Mineraller
Vitaminler
Anne Sütünün Üstünlükleri
Büyüme Faktörleri






Epidermal büyüme
faktörü
Sinir büyüme faktörü
İnsülin ve insülin benzeri
büyüme faktörü
Meme kaynaklı büyüme
faktörü
Eritropoietin
Taurin, etanolamin,
fosfoetanolamin
Anne Sütünün Üstünlükleri
Enzimler
Hormonlar -
(*20’den fazla enzim vardır)





Lipaz
Galaktozil transferaz
Sülfidril oksidaz
Laktoperoksidaz



Gonadotropin releasing hormon
Tirotropin-releasing
hormon
T3, T4
Prolaktin
Anne Sütünün Üstünlükleri
Anne Sütü İle Beslenmenin İleri Yaşama Etkileri
 Büyüme daha normal
 Şişmanlık, koroner kalp hastalıklarının gelişimini
daha az
 Kavrama yetenekleri fonksiyonlar daha iyi
 Konuşma problemleri daha az
 Zeka yaşı (IQ) daha yüksek
 Çene ve ağız gelişimine ait bozukluklar ve diş
çürükleri daha az
Anne Sütünün Üstünlükleri
Anne Sütü İle Beslenmenin İleri Yaşama Etkileri
Orta kulak iltihabı 
 Ülseratif kolit, Celiac hastalığı gelişme riski 
 Atopik hastalıklar 
 Lenfoma gelişme riski 
 Diyabetes Mellitus gelişme riski 

Anne Sütünün Üstünlükleri
Enfeksiyondan Koruyucu
Özellikleri



Direk etkili antimikrobiyal
faktörler
Antiinflamatuvar
faktörler
İmmün sistemi düzenleyen
faktörler
Anne Sütünün Üstünlükleri
Anne sütü ile beslenmenin ekonomik yönü
 Mamalara ve biberona ödenen para
 Mama hazırlama için harcanan zaman ve masraf
 Hastalanma olasılığının artışı ile ortaya çıkan ilaç,
hastaneye yatış vb masraflar
 Artan gebelik ya da doğum kontrolü için harcanan
para
Sütün Yapımı ve Akması
Süt yapımı için gerekli olan prolaktin, bebeğin
emmeye başlaması ile artar ve süt yapımını sağlar
(Hiçbir şey, süt yapımını, bebeğin memeyi emmesi
kadar arttırmaz)
 Prolaktin, geceleri daha çok yapılır ve bu hormon,
anneyi gevşeterek uykusunu getirir.
 Bebeğin emmesiyle salgılanan oksitosin, sütün
salgılanmasını sağlar.
(Oksitosin, annenin duygu, düşünce ve
algılarından etkilenmektedir)

Uygun Emzirme
Doğumdan hemen sonra bebeğin çıplak
olarak annenin göğsüne konulması
 İlk emzirme öncesi, başka besin
verilmemesi
 Bebeğin canı istediğinde emzirilmesi
 İlk dört-altı ay hiçbir ek besin
verilmemesi
 Bebeğin etkin emmesi

Etkili Emmede
Areola ve alttaki meme dokusunun çoğu ağıza
alınmıştır
 Meme başıyla birlikte ağıza alınan areola ve
meme dokusu damağa doğru uzunca bir emzik
oluşturmuştur
 Bu emziğin üçte birini meme başı, geri kalanını
meme dokusu oluşturmuştur
 Dili önde, alttan meme başını sarmalıyor
şekildedir.

Laktasyon Öncesi Besinlerin
Zararları
Kolostrum yerine geçer
Enfeksiyon için büyükrisk
İntolerans ve allerji riski
 Bebeğin tam olarak emmesini engeller
Yapay beslenme açlığı giderir
Biberon, çocuğun memeyi kavramasını güçleştirir
Bebek daha az emer
Emzirmeyi sağlamak güçleşir

Bebeğin Her İstediğinde Emzirilmesi
Kısıtlamama veya “bebek istediğinde” emzirme,
 Emzirme sıklığında kısıtlama yok
 İlk memeyi bitirdikten sonra diğerini emzirme

Bebeğin Her İsteyişinde
Emzirimesinin Avantajları
Anne sütü oluşumu daha erken olur
 Bebek daha hızlı kilo alır
 Göğüste süt birikimi gibi sorunlar daha
az görülür
 Emzirme daha kolay gerçekleşir

Etkisiz emme durumunda
Meme ucunda ağrı, zedelenme ve çatlaklar
oluşur
 Memeler boşalmaz, bebek ağlar
(aç kaldığı için sık veya uzun süre beslenmek
isteyebilir)
 Annenin sütünün yetersiz olduğu sanılır
 Olay uzun sürerse, gerçekten az süt yapılmaya
başlar

Emzirme sorunu varsa yapılması
gerekenler
Anne, rahat pozisyonda oturmalı, kendini rahat
hissetmeli
 Bebek uygun pozisyonda tutulmalı
 Meme uygun olarak desteklenmeli
 Bebeğin, memeye yerleşmesine yardımcı
olunmalı
 Bebeğin başı memeye doğru itilmemeli

Memeden kaynaklanan emzirme
problemleri
Meme büyüklüğü emzirmeyi etkilemez
 Dolu meme
 Tıkanmış meme
 İltihaplı meme
 Mantar (Candida)
 Meme başı çatlakları

SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK
ve MASTİT SEMPTOMLARI
Süt kanallarında tıkanıklıkSütün birikimi Enfektif
olmayan mastit Enfektif mastit
Şişlik
Hassasiyet
Lokalize kızarıklık
Ateş yok
Kendini iyi hissetme

DÖNÜŞÜR

Kitle
Şiddetli ağrı
Kırmızı alan
Ateş
Kendini hasta hissetme
SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK
ve MASTİT NEDENLERİ

Memenin bir bölümü
veya tamamen zayıf
drenajı








Stress, aşırı çalışma
Meme travması
Meme başı çatlağı



Emzirme aralarının uzun olması
etkisiz emme
sıkı giysiler
emzirme sırasında parmaklarla
oluşturulan basınç
drenajı kötü olan büyük meme’ye bağlıdır
emzirmenin süresi ve sıklığını azaltır
dokuları takip eder
bakterilerin girişini kolaylaştırır
SÜT KANALLARINDA TIKANIKLIK
ve MASTİT TEDAVİSİ
Önce
-Meme drenajını sağlayan
kötü emzirme tekniği
sıkı giysiler
drenajı kötü büyük meme olup
olmadığını kontrol edin, varsa
düzeltin
 Önerin;
-sık emzirme
-emzirme sırasında meme başına doğru
hafif masaj
-ılık kompres

Eğer faydalı ise anneye;
-beslemeye etkilenmemiş
meme ile başlamasını
-her emzirmenin farklı
pozisyonda yapılmasını
önerin
 Daha sonra
ciddi semptom veya çatlak
veya 24 saatten sonra
iyileşme görülmez ise ek
olarak
-Antibiyotik
-Analjezik verin
-Tam istrahati sağlayın

Anne Sütü ile Beslenmeyi
Engelleyen Durumlar
Anneye ait nedenler
Kalp, böbrek yetmezliği, solunum yetmezliği
 Aktif açık tüberküloz
 Aktif hepatit
 AIDS
 Psikoz, ciddi depresyon
 İlaçlar:Kanser, epilepsi
 Memede apse, iltihap

Anne Sütü ile Beslenmeyi
Engelleyen Durumlar
Bebeğe ait nedenler
Ciddi hastalık
 Doğumsal anormallikler

Anne Sütü alamayan çocuğun
beslenmesi (Yapay Beslenme)
 Mamalar
 İnek
sütü
Mamalar



Adapte süt formülleri
Yarı adapte formulalar
Devam formulalar
İnek Sütü



İlk ay
1-4.ay
4 Ay
1Süt+1Su
2Süt+1Su
Süt
İnek Sütü



İlk ay
1-4.ay
4 Ay
1Süt+1Su
2Süt+1Su
Süt
Yapay Beslenmede Dikkat
Edilmesi Gerekenler




Kaynatma en az 10 dakika
olmalı (su, süt, biberon, lastik
emzikler)
Mama günlük hazırlanmalı
Cam biberon kullanılmalı
4. aydan sonra biberonla
değil bardak ya da kaşık la
verilmelidir
Yapay Beslenmede Dikkat
Edilmesi Gerekenler
Beslenme şekli/sayısı
Bebek anne sütü verir pozisyonda tutulmalı
 Bebek aç ve uyanık olduğu zaman beslenmeli
 Biberon dik, lastik memesi hava geçirmeyecek
şekilde tutulmalı
 Emzik delikleri, sütün yavaşça damlayabileceği
büyüklükte olmalı

Yapay Beslenmede Dikkat
Edilmesi Gerekenler




Bebek anne sütü verir
pozisyonda tutulmalı
Bebek aç ve uyanık olduğu
zaman beslenmeli
Biberon dik, lastik memesi
hava geçirmeyecek şekilde
tutulmalı
Emzik delikleri, sütün
yavaşça damlayabileceği
büyüklükte olmalı
İlk yaş içinde ortalama
beslenme sayısı ve miktarı
Yaş
 Doğum-1 hafta
 1 hafta-1 ay
 1 ay-3 ay
 3 ay-7 ay
 7 ay-9 ay
 9ay-12ay
Öğün Sayısı/gün
6-10
6-8
5-6
4-5
3-4
3
İlk yaşta her öğün alınan besin
miktarı
Yaş
 Doğum-2 hafta
 3 hafta-2 ay
 2 ay-3 ay
 3 ay-4 ay
 5 ay-12 ay
Öğünde alınan miktar (ml)
60-90
120-150
150-180
180-210
180-210
EK BESİNLERE GEÇİŞ
DÖNEMİNDE BESLENME
Ek besinlere geçiş yaşı 4-6 aydır
EK BESİNLERE GEÇİŞ
DÖNEMİNDE BESLENME
Baş-boyun kontrolünün tamamlanması
 El ve göz koordinasyonunun sağlanması
 Bebeğin anne ve çevre ile ilişkiye geçmesi
 Oturmaya başlaması
 Çiğneme ve yutma koordinasyonun
gelişmesi

Ek besinlere erken başlama
Süt alımı azalacağından protein alımı azalır
(büyüme hızı yavaşlar)
 Allerjik hastalıkların görülme sıklığı artar
 Böbrek yükü artar
 Şişmanlık riski artar

Ek besinlere geç başlama
Büyüme geriliği
 Vücut direncinde azalma
 Vitamin ve demir eksikliği

Yaşa göre önerilen ek besinler
4-6 Ayda






Anne Sütü
Meyve suyu
Yoğurt
Unlu sütlü mama
Meyve püresi
Sebze püresi
Yaşa göre önerilen ek besinler
6-8.Ayda






Yumurta sarısı
Beyaz peynir
Ekmek, bisküvi
Sebze çorbası
Baklagiller
Etli sebze yemekleri
Yaşa göre önerilen ek besinler
9-10.Ayda




Et
Baklagil
Yumurtanın tamamı
Hayvansal yağlar
(Tereyağı)
Yaşa göre önerilen ek besinler
10-12. Ay

Acısız ve baharatsız
erişkin yemekleri
Yaşa göre önerilen ek besinler
10-12. Ay

Acısız ve baharatsız
erişkin yemekleri
Ek Besinler Verilirken Dikkat
Edilmesi Gerekenler
İlk kez verilecek besinler haftada bir çeşit olacak
şekilde verilmeli
 Ek besinler tek öğün olarak ve çok az miktarda
verilmeye başlanmalı
 İlk kez verilecek besinler, bebek aç iken denenmeli
 Bebek almadığı besinler için zorlanmamalı,
birsüre sonra tekrar denenmeli
 Tüm besinler kaşık ile verilmeli
 Yiyecekler doğal ve taze olmalı

Ek Besinler Verilirken Dikkat
Edilmesi Gerekenler


Su ve gereçler temiz
olmalı
Eller yıkanmalı
Ek besinlere geçiş döneminde
karşılaşılan sorunlar


İshal
Enfeksiyon
Tablo. Farklı sosyoekonomik düzey ve farklı
yaş gruplarında anti-HAV seroprevalansı
SED Grup I
SED Grup III
TOPLAM
%
sayı
%
7/36
19.4 29/120 24.1
16/94
17.0
52/250 20.8
72-143 ay
27/45
60.0 64/122 52.5
38/96
39.6
129/263 49.1
144-198 ay
20/23
86.9 68/87
47/88
53.4
135/198 68.2
TOPLAM
54/104
51.9 161/329 48.9
101/278 36.3
316/711 44.4
YAŞ
sayı
24-71 ay
%
SED Grup II
sayı
78.1
sayı
%
%
80
70
60
50
40
30
20
10
0
24-47
48-71
72-95
96-119
Yaş (ay)
120-143 144-167 168-198
Download