HİPERTANSİYON

HİPERTANSİYON
int. Dr volkan Yazman
Ktu tıp fakültesi
TANIM
• SKB>140mmhg
veya
DKB>90mmhg
• 18 yaşından küçüklerde yaş ve boya göre
persentil değerleri
TEHLİKE!!!
•
•
•
•
KALP (KAH, KALP YETMEZLİĞİ)
BÖBREK
GÖZ
BEYİN(HEMORAJİ, STROKE)
• DAMARIN OLDUĞU HER YER
PREVALANS % 32.3
Tanısal değerlendirme
• OFİS KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ
• AMBULATUVAR KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ
• EVDE KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ
Ofiste kan basıncı ölçümü
• Hastanın 3-5dk oturmasına izin verilmeli
• Hastanın pozisyonu ne olursa olsun manşon kalp hizasında
olmalı
• Tansiyon her iki koldan ölçülmeli ve anlamlı fark varsa
(10mmhg) yüksek olan esas alınmalı
• 1-2 dk arayla en az 2 kez kan basıncı ölçülmeli
• Ölçümlerde belirgin fark varsa ek ölçümler yapılmalı ve
ortalaması alınmalı(son iki kan basıncı ortalaması)
• Kalp hızı ölçülmeli
• Yaşlı bireyler, diyabetik hastalar ve ortostatik
hipotansiyonun sık veya olası olduğu diğer durumlarda, ilk
muayene sırasında, KB’yi ayağa kalktıktan 1 ve 3 dakika
sonra tekrar ölçülmeli
Ambulatuvar kan basıncı ölçümü
*taşınabilir bir KB ölçüm cihazı
*24-25 saatlik süre boyunca KB ölçümü
*günlük aktiviteler ve gece uyku sırasında KB hakkında bilgi
sağlanır.
*Hastaya normal günlük aktivitelerini yerine getirmesi ancak
ağır egzersizden kaçınması, manşon şişirilirken hareket
etmemesi, konuşmaması ve kolunu hareketsiz olarak manşonu
kalp seviyesinde tutması söylenir. *Hastadan, ilacını aldığı
saat, öğünlerin saati, yatış ve uyanış saatlerine ek olarak KB’yi
etkileyebilecek belirtiler ve olaylar konusunda günlük tutarak
bilgi sağlaması istenir.
*sıklıkla gündüzleri 15 dakika, geceleri ise 30 dakika aralıklarla
yapılır
• 24 saatlik kan basıncı
• Gece ortalama kan basıncı
• Gündüz ortalama kan basıncı
EVDE KAN BASINCI ÖLÇÜMÜ
• Tanısal değerlendirme için KB en az 3-4 gün boyunca,
tercihen ardışık 7 gün, sabah - akşam ölçülmeli
• 1-2 dk arayla 2 şer kez ölçülmeli
• Oturur pozisyonda dinlenik vaziyette ölçülmeli , sırtı
yaslı ayakları yere basacak şekilde kolu kalp hizasında
destekli
• En az yarım saat öncesine kadar sigara kahve ve benzeri
alınmamış olmalı
• Uygun manşon !
• Eğitim gerekli
• Beyaz önlük hipertansiyonu
• Maskelenmiş hipertansiyon
Genç yaş, erkek cinsiyeti, sigara, alkol tüketimi, fiziksel aktivite, egzersiz
kaynaklı hipertansiyon, anksiyete, iş stresi, obezite, diyabet, KBH ve ailede
hipertansiyon öyküsü gibi birçok faktör ofis dışı KB’yi ofis KB’ye göre
artırabilir.!!!
tanım
ETYOLOJİ
• Primer (Esansiyel) Hipertansiyon (%95)
Nedenleri:
–
–
–
–
–
–
–
–
–
Genetik yatkınlık
Aşırı tuz tüketimi
Obezite
Sempatik sinir sistemi fazla çalışması
Renin-anjiotensin sisteminin rolü
Tuz atılımındaki renal bozukluk
İntraselüler sodyum ve kalsiyum artışı
Düşük doğum ağırlığı
Aceleci, sabırsız, stresli kişilik yapısı
Arttıran faktörler: Aşırı alkol alımı, sigara, sedanter hayat, polisitemi,
nonsteroidal antiinflamatuvarlar, düşük potasyum alımı
•
Sekonder Hipertansiyon
A. Renal nedenler
–
–
–
–
–
–
–
Kronik piyelonefrit
Akut ve kronik glomerülonefrit
Polikistik böbrek hastalığı
Renal arter darlığı
Arteriolar nefroskleroz
Diyabetik nefropati
Renin salgılayan tümörler
B. Endokrin nedenler
–
–
Oral kontraseptifler
Adrenokortikal Hiperfonksiyon
•
•
•
–
–
–
–
–
Cushing sendromu
Primer hiperaldosteronizm
Konjenital adrenal hiperplazi (17 α-hidroksilaz ve 11 β-hidroksilaz eksikliği)
Feokromositoma
Miksodem
Akromegali
Hipotiroidi, hipertiroidi
Hiperparatiroidi
C. Uyku- apne sendromu
D. Nörolojik nedenler
E. Aorta koarktasyonu
PATOFİZYOLOJİ
•
•
•
•
•
GENETİK
FETAL DÖNEM(IUGG, NEFROJENEZ BOZUKLUĞU)
SEMPATİK SİNİR SİSTEMİ AKTİVASYONU
İNSÜLİN DİRENCİ
ARTMIŞ SODYUM ALIMI(glomerul az, fonksiyonu
düşük,kapiller membran yüzey alanı az,basınç Natriürez
ilişkisi bozuk, sodyum transportu bozuk,gereğinden
fazla renin salınımı)
• RENİN ANJİOTENSİN ALDESTERON SİSTEMİ
• ENDOTEL DİSFONKSİYONU(NO az, endotelin fazla)
• VASKÜLER HİPERTROFİ
ÖYKÜ
ikincil hipertansiyon
*kbh öyküsü, aile öyküsü
*ilaç
*baş ağrısı terleme çarpıntı
*hipertiroidizm bulguları
*sigara
*diyet
*obezite
*düşük doğum ağırlığı
*fiziksel inaktivite
*diyabet
*baş ağrısı,baş dönmesi,görme bozukluğu,çınlama,nefes
darlığı,poliüri,noktüri
FM
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Cushingoid görünüm
Nörofibramotozis cilt bulguları
Böbreklerin palpasyonu
Abdominal üfürüm, karotis üfürümü
Sağ sol kan basıncı farkı
Azalmış/gecilmiş femoral nabız
Motor veya duyu kaybı
Retina muayenesi
AC muayenesi
Kalp sesleri(s3,s4,ritim bozukluğu,üfürüm,periferik ödem)
Periferik nabızlar
Kilo,boy,bki
Bel çevresi
LABARATUAR
birinci basamak labaratuar
*kan şekeri
*idrar analizi
*kan sayımı
*göğüs röntgenogramı
*ekg
İkinci basamak labaratuar
*tam kan sayımı
*ldl/hdl kolesterol
*sodyum/potasyum
*total kolesterol
*kreatinin
*açlık kreatinini
Gerektiğinde???
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
- Kreatinin klirensi
- Mikroalbuminüri
- 24 saatlik idrarda protein miktarı
- Kan kalsiyum düzeyi
- Ürik asit
- Ekokardiyografi
-ayak bileği kol indeksi
- Hemoglobin A1C ya da früktozamin
- TSH/fT4
- Batın ultrasonografisi
- PRA, aldosteron ve katekolaminler
- LDL kolesterol, apolipoproteinler, lipoprotein elektroforezi vb. lipid
analizleri
• - Kraniyal, renal ve periferik arterlerde Doppler ultrasonografik incelenme
TEDAVİ
TEDAVİ STRATEJİLERİ
Yaşam tarzı değişiklikleri
•Tuz kısıtlaması(günlük:5-6 g)= 1 çay kaşığı!!!
•Alkol kullanımının sınırlandırılması
•Sigaranın bırakılması
•Kilo verme ve kilonun korunması
•Fiziksel egzersiz
•diyet
diyet
• sebze, düşük yağ içeren süt ürünleri
• çözünebilir lif, tam tahıllar ve bitkisel kaynaklı
protein
• doymuş yağ ve kolesterol düzeyini azalt !
*Hipertansiyon hastalarına haftada en az iki kez
balık ve 300-400 g/gün meyve ve sebze
tüketmesi önerilmelidir
Kilo!!!
•KAYBEDİLEN HER 1
KİLO İÇİN
•TANSİYON 0.3-1
MMHG DÜŞER !!!
EGZERSİZ
• haftada 5-7 gün
• en az 30 dakikalık orta düzeyde aerobik
egzersiz (yürüme, hafif koşu,373 bisiklete
binme veya yüzme) yapması önerilmelidir
İLAÇ TEDAVİSİ
• Tedaviye tek ilaçla başlandığında, KB hedef
düzeye gelmezse tedaviye ikinci bir ilaç eklenir.
• Başlangıçta sistolik KB hedeften 20 mmHg ve
diyastolik KB hedeften 10 mmHg yüksek ise
(ör. Evre 2 ve üzeri hipertansiyon varlığı)
doğrudan kombinasyon tedavisi başlanabilir.
• Birden fazla ilaç kullanılıyorsa, en az birinin
akşam saatlerinden sonra verilmesi önerilir.
• İlaç seçiminde ilaç kontrendikasyonları, hasta
cevabı ve tolere edilebilirlik dikkate alınmalıdır.
!!!
• Beta-blokerler, ≥65 yaş veya diyabete yatkınlığı
olanlarda başlangıç tedavisinde önerilmez.
UZMANA SEVK
• Eğer KB yeterli dozda verilen ve en az biri
diüretik olan üç ilaçla kontrol edilemiyorsa,
hastada dirençli hipertansiyon var olduğu
düşünülmeli ve bu durumda uzmana sevk
veya diğer tedaviler gündeme alınmalıdır
• Yaşlılarda (> 65 yaş), öncelikle kalsiyum kanal
blokeri veya diüretikler, daha sonra ACE inhibitörü
veya ARB grubu ilaçlar önerilebilir.
• Hipertansiyonu olan ≥65 yaş bireylerde özel bir
endikasyon olmadığı sürece beta-blokerlerin ilk
seçenek kullanımından kaçınılmalıdır.
• Hipertansiyonu olan ve yaşı ≥80 olan hastalarda
tedavi başlama eşiği sistolik KB ≥160 mmHg,
tedavi hedefi 140-150 mmHg’dir
Koroner arter hastalığı olan
diyabetiklerde <130/80 mmHg risklidir.
* Genç diyabetiklerde tedavi yükünü
artırmaksızın KB’yi 130/80 mmHg’nın
altına indirmek hedeflenebilir.
* Diyabetiklerde tedaviye ACE inhibitörü
veya ARB grubu ilaçlar ile başlanması
önerilir.
• Miyokard iskemisi riski ortaya çıkabileceği için
izole sistolik hipertansiyonu olan bireylerde
diyastolik KB’nin 60 mmHg’nin altına
indirilmemesi önerilir
• Koroner arter hastalığı olan bireylerde
tedavide tercih edilecek ilaç grupları beta
bloker, ACE inhibitörü, ARB veya kalsiyum
kanal blokerleridir.
• Kronik böbrek hastalarında tedavi eşiği 140/90
mmHg’dir.
• Albuminürisi (>30 mg/gün) olan hastalarda
KB’nin 130/80 mmHg altına düşürülmesi
hedeflenmelidir.
• Ancak koroner arter hastalığı olanlarda veya
yaşlılarda KB’nin 130/80 mmHg altına
düşürülmemesi önerilir
• Kronik böbrek hastalarında tedaviye ACE
inhibitörü veya ARB ile başlanması önerilir.