t : 103 19 . 5 . 1926 C : 2 da Perapalas ikinci sınıf olmuş

t : 103
19 . 5 . 1926
da Perapalas ikinci sınıf olmuş. Yedimde vesikası
duruyor. Samanpazannda bir han vardı eskiden, onu
birinci sınıf otel yapmışlar.
TAHSİN BEY (Ardahan) — Aldığı ücreti biliyor
musun?
VEHBİ BEY — O daha zammedecek; sen mü­
temadi vergiyi artırır isen... Beyefendi ücretten
bahis buyurdular. Kendileri idarenin yüksek memurlarındandır. Şehremaneti bir tarife yapmış, ka­
pılarına asmış. Demiş ki bundan fazla para alanları
tecziye edeceğim. Eğer fazla buluyorlarsa kabahati
Şehremanetine bulmalıdır. Çünkü tarifeyi veren Şehremanetidir. O oteli sui tesadüf olarak ikinci addetmiş,
burayı da birinci addetmiş, onun için Maliye Vekili
Beyden rica ediyorum. İstihlâk Vergisi Kanunu ka­
bul edilmiş, Meclisi Âliden geçmiş âlâ. Fakat tatbi­
kat itibariyle iyi olsun, ezici bir vaziyette devam et­
tirilmesin.
SÜLEYMAN SIRRI BEY (Bozok) — İstihlâk
Vergisi Kanununun esası, Kavanini Maliye Encüme­
ninde müzakere edildiği için tabiî aleyhinde buluna­
mam. Yalnız esnayı müzakerede tatbikatında bazı
müşkülât olacağından tutulacak defterin sade olma­
sını Vekil Beye söylediğimiz vakit hani bir sarı def­
ter var. Ona yazarlarsa, kâfidir diyorlardı. Elverir
ki Maliye tahakkuk memurluğundan veyahut Kâtibi
adilden musaddak olsun diyordu. Halbuki şimdi bazı
defterler görüyoruz ki balâsındaki sütundan, cetvel­
den biz de ürküyoruz. Binaenaleyh tatbikatta çok
müşkülât oluyor. Meselâ kundura yamacısı, teneke­
ci, sebzeci bunlar koçanlı satış defterleri almıştır.
Ve ne suretle yazacaklarını şaşırmışlar. Binaenaleyh
bu muamelenin kanunun maksadı veçhile sadeleştiril­
mesini bendeniz de Maliye Vekili Beyden rica edi­
yorum.
İkincisi, bir telgraf aldım, bir nahiyeden. Müsaade!
âlinizle onu da arz edeyim. Bu da nazarı dikkatinizi
celp eder,
«Bizler fukara adamız. Mevcut sermayemiz an­
cak idaremize, maişetimize kâfi, üçyüz lira raddesin­
de sermayedir. Perakendeci esnafız. Kasabamızın
ufaklığı ahzüitamızın arpa, nohut, mercimek gibi şey­
lerin mübadelesinden ibaret olduğundan, istihlâk res­
mi defatirinin sureti tanziminde okur yazar olmadı­
ğımızdan, yapamıyoruz. Tevellüt edecek mesuliyeti
âzimenin büyük zararımızı müeddi olacağını zannedi­
yoruz» Alım satımdan istihlâk vergisinin ne suretle
alınacağını da mal memurlarına tamimen bildirsin­
ler.
C : 2
Sonra, bazı temas ettiğimiz doktor ve avukatlar­
dan da almıyor. Ezcümle bir hasta hayatını kurtar­
mak için doktora müracaat ettiği zamanda bir de is­
tihlâk vergisi isteniyormuş. Kanunda böyle bir şey
yoktur.
AHMET SAKİ BEY (Antalya) — İstihlâk edi­
len nedir ki?
SÜLEYMAN SIRRI BEY (Devamla) — İstihlâk
edilen hayatıdır. Bunun da men'ine himmet buyur­
sunlar. Sonra Vehbi Beyefendi kanunu bu sene için­
de yaptık ve bu sene içinde tadil edemeyiz buyurdu­
lar. İcap ederse tadil ederiz. Çünkü senesi içinde mü­
zakere edilemiyen reddedilen tekliftir. Maruzatım
budur.
RASİH BEY (Antalya) — Efendim, bu kanun
Ticaret ve Muvazene Encümeninde müzakere edi­
lirken tesadüfen bulunmuştum. Bilhassa harice çı­
karılacak eşya üzerinden istihlâk vergisi alınacak mı,
alınmıyacak mı? Bu uzun uzadıya müzakere edilmiş­
ti. Gerek Ticaret, gerek Muvazenei Encümeni her
ikisi de şu kanaati izhar etmişlerdir ki, harice çıka­
rılacak eşyamız rekabet edebilmesi için bu resme ta­
bi tutulmamalıdır ve kanun da o ruhu muhafaza et­
miştir. Şimdi Muvazenei Maliye Encümeni Reisi ar­
kadaşımızdan bu noktanın tavzihini rica ediyorum.
Çünkü tatbikat gerek Encümenin müzakeratından
ve gerek kanunun mefadından o vakit anladığımız
ruhun hilâfındadır. Bu noktanın tavzihini rica edi­
yorum.
HAKKI TARIK BEY (Giresun) — Efendim, hep­
sinden evvel Vehbi Beyefendinin mevzubahis ettik­
leri bir noktaya işaret etmek istiyorum. Vehbi Bey­
efendi, herfıangMr kamumun senesi zarfında taiülinıe
imikan oîanuyaeağını beyan buyurdular. Bendenliz bu*
mı yanlış ve gayri varit gönüriim. Gerçi Nlzaıronıaanei
'dahûinıtzde bir madde vardır. Bu imalde Heyteti
Uimumayece reddoluınan ttökMleılJn ayin içtima sene­
sinde Meclise tekrar takdim oiunaımıyacağımı MaıhikH
tır. Bumdan ıbaşfka hiçfbir kanunun ka/bnOttndıen sanıra
aynı içftima senesinde tadil olunanuyacağuna dair bûr
bir madde yoktur. Meclisin sal&hiyeıîi gayri inadı»
duttur.
Umumi stühMık vergisi ibalhöine geHyiapıro. Bende­
niz de VeMbii Bey gibi kanunun esasından balhtsedeeeik
değilim. Yaînız toib'iıkaîta bazı müşkülât oOıdıuğumu
görüyoruz. Bununla ıberalber kanunun miinılkün oldu­
ğu kadar kolay taifcGk edilmesi liıçin Maliye VeücâkiMnin hüsnüniyetle hareket «ittiğine şahit okuyoruz. Hiç
şüphe yok ki bâzı gayrellkieşiîkler vardır. Niteık'im