Öğrenme ve Motivasyon Neden ve Nasıl Öğreniyoruz?

Öğrenme ve Motivasyon
Neden ve Nasıl Öğreniyoruz?
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İstanbul Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD 11 Kasım 2015
Türk Üroloji Derneği Toplantısı
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
1
Eğitmenlik deneyiminiz?
• A) Ben hala öğrenciyim
• B) Mezuniyet sonrası (uzmanlık) eğitimi yapıyorum
• C) Hem mezuniyet öncesi hem de mezuniyet sonrası eğitim yapıyorum
• D) Eğitmen + öğrenciyim
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
2
Öğrenmek hakkında ne öğrenmek istiyorsunuz?
• A) Öğrenme ve öğretmede motivasyon sağlamakta zorlanıyorum
• B) Nasıl öğrendiğimizi bilmek eğitmenlik yaşantıma katkı yapacaktır
• C) Beceri eğitimini nasıl daha verimli hale getirebileceğim konusu ilgimi çeker
• D) ???
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
3
Sunum Planı
• Neden öğreniyoruz‐ öğrenme motivasyonu
• Nasıl öğreniyoruz: Merkezi sinir sistemi
‐ Amigdala ‐ Adrenalin ‐ Östrojen
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
4
Öğrenmek?
•
•
•
•
•
Bilgiyi edinmek ve kaydetmek
Gerektiğinde hatırlamak
Soyutlamalar, çıkarımlar yapabilmek
Yeniden yorumlayabilmek
Uygulayabilmek ve kullanabilmek
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
5
Akıllı telefon, ben ve oğlum/ Neden Öğreniyoruz?
•
•
•
•
•
•
•
•
Oğlumun bildiklerini ben öğrenemiyorum.
Neden öğrenemiyorum?
Kurcalamıyorsun.
Neden kurcalamıyorum? Sen neden kurcalıyorsun?
Benim ihtiyaçlarım farklı
Neden?
Gencim ben…
………
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
6
Öğrenmek için motivasyon
•
•
•
•
Motivasyon =isteklilik
Öznel bir durum
Learning and Motivation Journal 1970 –
Motivasyon=
Başarı olasılığı x Başarıya ulaşma yöntemi x Hedefin değeri 13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
7
Öğrenme motivasyonu
İç motivasyon
Dış motivasyon
Sosyal yaptırımlar
Biyolojik
Duygular
Sosyal beklentiler
Bilişsel
Ruhsal
Sosyal
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
8
Motivasyon gereksinimden kaynaklanıyorsa: Maslow
Kendini gerçekleştir
me ve aşkınlık
Estetik
Kendine güven, değerini koruma
Aidiyet ve sevgi, duygusal gereksinimler Güvenlik gereksinimi Fizyolojik gereksinimler
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
9
Öğrenme Motivasyonu
• Sosyal öğrenme: taklit ederek
• Başarma gereksinimi:
Ustalaşma hedefleri
Performans hedefleri (başkalarına göre daha
…. yapmak, daha kolay yapmak)
Sosyal hedefler – başarınca face e atmak
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
10
Öğrenme ortamında motivasyon yaratmak için yaklaşımlar
İç motivasyon için
Dış motivasyon için
 Öğrenilecek şeyin neden önemli olduğunu açıklamak / göstermek
 Öğrencilerin bazı hedefleri seçmesine izin vermek
 Merak yaratmak
 Duyusal uyarıları ve aktiviteleri çeşitlendirmek
 Oyun ve simülasyon kullanmak
 Öğrenme amaçlarını tanıtmak
 Hedefi öğrencilerin amaçlarıyla bağlantılandırmak
 Öğrencinin bir eylem planı geliştirmesine yardım etmek
 Beklentiyi açık biçimde belirtmek
13.11.2015
 Düzeltici geribildirim vermek
 Basit öğrenme ödevleri için değerli ödüller vermek
 Ulaşılabilir ödüller oluşturmak
 Öğrencilerin doğru örnekleri gözlemesini sağlamak
 Sosyal öğrenme etkinlikleri için fırsat yaratmak
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
11
Öğrenme ortamında gereksinim yaratmak
• Bir model önerisi: Deneyime dayalı öğrenme 13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
12
Deneyime Dayalı Öğrenme Döngüsü
Deneyim Yansıtma
Uygulama
Genelleme
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
13
Siz neden öğrenmek istiyorsunuz?
•
•
•
•
Laparoskopik nefrektomi
Retrograd intrarenal taş cerrahisi
Yeni akıllı telefon Windows 10
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
14
Nasıl öğreniyoruz
• Nöronların karmaşık devrelerinde dendritik uzantı değişiklikleri oluşturarak
• Uzantı değişikleri nerelerde oluyor
• Prefrontal korteks, Hipokampus, entorinal
korteks, pariyetal korteks, amigdala
• Uzantı oluşumunu etkileyen faktörler neler?
• Adrenalin, BDGF, glikokortikoidler, östrojen, duyusal girdiler.
• Amigdalanın orkestra şefliği ile
İzduergo I, Bevilaqua LRM, Rossato JI, Trends in Neuroscience29, 9:
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
15
Semantik bellek
İşleyen bellek
Bellek stratejileri
Prosedürel öğrenme , Ödülle öğrenme
Prefrontal korteks
Mediyal Temporal Lob Bellek Sistemi: Hipokampüs
Striyatum
Amigdala
Deklaratif bellek, Belleğin güçlendirilmesi
Duyusal neokorteks
Hipotalamo‐hipofiz ekseni
Serebellum
Belleğin nörohormonal modülasyonu
13.11.2015
Refleks koşullanma, Motor öğrenme
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Kavramsal ve algısal kolaylaştırma
16
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
17
Uygulamaya Dönük Çıkarımlar
• Kalıcı öğrenmek/öğretmek için “amigdalayı
uyarın”/ heyecan yaratın • Adrenalin • Uzun süreli belleğe aktarmak için 170. dk dan sonra tekrar edin
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
18
Hipokampus
CA1
CA1 CA3
Entorinal
Korteks
Bazolateral
amigdala
13.11.2015
Subikulum
Entorinal
korteks/diğer korteks alanları
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
19
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
20
Bireysel Uzun Süreli Bellek
Örtük (implicit)
Prosedürel
13.11.2015
Açık (explicit)
Algısal
Kolaylaştırıcı
(Perceptual)
(Priming)
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Semantik
Epizodik
21
Ayna Nöronlar
• 1990 larda Makak maymunların F5 frontal alanında • El ve ağız için amaca dönük hareketleri hem yaparken hem de gözlerken ateşleme yapan nöron grubu‐
• Giacomo Rizzolatti – Leonardo Fogassi
• Viziyo‐motor
• Odyo‐motor
• Odyo‐vokal ‐
• Odyo afektif
• Viziyo‐afektif
• Konuşmayı, iki ayak üzerinde yürümeyi, sosyal davranışlarımızı , hızlı beceri evrimimizi ayna nöronlara borçlu olabiliriz
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
22
Kırmızı: Üç türde AN nöron bölgesi
Mavi: İnsan ve maymunda pariyetal AN bölgesi Sarı :dolaylı yollarla AN etkisi gösteren bölgeler
doi: 10.1111/j.1749‐6632.2011.06002.x 166 Ann. N.Y. Acad. Sci. 1225 (2011) 166–175 c 2011 New York Academy of 13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Sciences.
23
Phylogenetic tree of mirroring mechanisms. Red groups include species where direct evidence of single MNs is available. Orange groups include cases of indirect convergent evidence at both the anatomical and the behavioral level (no recording of single neuron activity). Blue groups indicate species where the presence of MNs might be hypothesized on the basis of behavioral evidence, but is not yet supported by neuroscientific data.
13.11.2015
doi: 10.1111/j.1749‐6632.2011.06002.x 166 Ann. N.Y. Acad. Sci. 1225 (2011) 166–175 c 2011 New York Academy of Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Sciences.
24
Curr Biol. 2010 Apr 27; 20(8): 750–756.
Published online 2010 Apr 8. doi: 10.1016/j.cub.
2010.02.045
Rasters (top) and peri‐stimulus time histograms (bottom) of two cells during all experimental conditions and tasks. Rasters are aligned to stimulus onset (red vertical line at time = 0). Bin size = 200ms. Red box highlights responses 13.11.2015
passing statistical
...
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
25
Ayna Nöron bilgisi ne işimize yarar
• Robotik cerrahi için ele benzer gereçler planlamak öğrenmeyi kolaylaştırabilir.
• Bir beceriyi kazanmak için defalarca izlemek otomatik hareket kalıplarının oturmasına katkı verir
• İzleme sırasında konuşarak anlatmak pekiştirici olur
• Karşımızdakinin sakin olmasını istiyorsak biz sakin olmalıyız –En azından sakin görünmeliyiz. 
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
26
Özet
• Öğrenme motivasyonu sağlamak için amigdalanın adrenalinle uyarılması gerekli
• Beceriyi on kere izlerseniz çok daha kolay uygularsınız
• Robot bölümlerini ekstremiteye benzer yapalım
• Örnek olmak iyi bir değişim sağlama stratejisi
• Televizyonu kullananlar işlerini biliyor
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
27
Motivasyonel Gereksinimlerin Kaynakları
Davranış/dış
Ödülleri kazanmak, istenmeyen sonuçlardan uzaklaşmak
Sosyal
Pozitif modelleri taklit etmek
Etkili sosyal yeterlik becerisi kazanmak
Bir grubun, kurumun ya da topluluğun üyesi olmak
Biyolojik
Duyuları aktive etmek (tad, koku, dokunma)
Açlık ,susuzluk, soğuk vb azaltmak
Dengeyi, homeostazisi korumak
Bilişsel
Tehdit eden ya da ilginç bir şeye dikkat etmek
Anlam geliştirmek ve anlamak
Bilişsel çatışmaları belirsizliği artırmak/azaltmak
Problemi çözmek, karar vermek
Risk ya da tehdidi azaltmak
Duygusal
Duygusal uyumsuzluğu azaltmak
İyi hissetmeyi artırmak/kötü hissetmeyi azaltmak
Güvenli ortam sağlamak, tehditleri azaltmak
İyimserliği korumak, onaylanmak, kabul edilmek
Konatif (amaca
odaklı)
Kişisel olarak seçilmiş hedefler belirlemek
Kişisel rüyasını gerçekleştirmek
13.11.2015
Ruhsal/felsefi
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Yaşamın anlamını kavramak
28
Gereksinim Hiyerarşisi (Maslow ve Alfreder)
Düzey
İçe Dönük
Dışa Dönük
Varoluş (ben)
Fizyolojik, biyolojik Birliktelik (başkaları)
Grup içinde bireysel Grup içinde bireyin kimlik, aidiyet
değeri
Gelişme , büyüme
Kendini gerçekleştirme
(yeterliklerin ve karakterin gelişimi)
Başkalarının yeterlik ve karakter
geliştirmesine yardım etmek, kendini aşmak
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
29
13.11.2015
Güvenlik
Average normalized response profile of all Curr Biol. 2010 Apr Action Observation/Execution matching 27; 20(8): 750–756. neurons. (A) Average of 41 excitatory responses (from 33 different neurons) during Published online 2010 action execution and action observation. (B) Apr 8. doi: 10.1016/j.cub.Average of 26 inhibitory response (from 21 different neurons). (C) Average of 11 response 2010.02.045
profiles (from 11 different neurons) exhibiting excitation during action‐execution and inhibition during action‐observation. Bins size = 200ms. For normalization procedure see Experimental procedures. Error bars represent standard error of the mean across all neurons. Asterisks on the observation/execution plots denote time bins at which the difference between the temporal profile of action‐
execution and action‐observation were significant (see Experimental procedures). Asterisks on the control task plot denote time bins at which the control condition is significantly different than zero. See also figure S3.
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
30
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
31
Activations found when pain was applied to self or to the partner
A and B: the results of a conjunction analysis between the contrasts of pain and no pain in the context of self and other. Results are shown on sagittal (A) and coronal (B) sections of the mean structural scan. Coordinates refer to peak activations. Increased pain‐related activation was observed in the anterior cingulate (ACC), anterior insula, cerebellum, and brain stem (from Ref. 58).
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
32
Fig. 1. Pain-related activation associated with either experiencing pain in oneself or observing
Pain-related
activation
associated
one's
partner feeling
pain. with
Science 20 February 2004:
Vol. 303 no. 5661 pp. 1157-1162
DOI: 10.1126/science.1093535
13.11.2015
Published by AAAS
either experiencing pain in oneself or
observing one's partner feeling pain.
Areas in green represent significant
activation (P < 0.001) for the contrast
pain–no pain in the “self” condition and
areas in red for the contrast pain–no pain
in the “other” condition. The results are
superimposed on a mean structural scan
of the 16 subjects. Activations are shown
on sagittal (A and B) and axial (C and D)
slices. (A) Activation in ACC and
cerebellum. (B) Bilateral insula cortex
extending into lateral prefrontal cortex, left
posterior insula extending into secondary
somatosensory cortex (SII), bilateral
occipital cortex, and fusiform cortex. (C)
Bilateral insula and mediodorsal thalamus.
(D) Middle and lateral cerebellum/fusiform
gyrus. For coordinates of peak activations
from “self” and “other” conditions, see
Tania Singer et al. Science 2004;303:1157-1162
tables
S1 and S2.
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
33
Rizzolatti G, Fogassi L. The Mirror Mechanism: recent findings and perspectives Phil.Trans. R. 13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Soc. B 369: 20130420
lateral view of reconstructed left
hemisphere indicating the six different antero‐posterior levels at which coronal slices shown on the right have been taken. Right: statistical parametric maps activation
for the contrast: hand action versus static control. The data are from a single monkey, overlaid onto its coronal anatomical sections. Numbers on each slice
indicate y‐coordinate (antero‐
posterior from interaural plane). as, arcuate sulcus; ips, intraparietal sulcus; sts, superior
temporal sulcus. (b) Temporo‐
parieto‐premotor
grasping observation pathways in the monkey brain. Flattened representation of STS, IPS/IPL and IAS with ROIs indicated. Arrows and areas coloured in red and blue
34
indicate, respectively, the STPm–
PFG–F5c pathway and the LB2–
Figure 4. Responses of mirror neurons to grasping observed from three visual perspectives. (a) Experimental conditions (subjective view: 08; side view: 908;
frontal view: 1808). (b) Examples of the responses of four mirror neurons during observation of grasping from the three perspectives. Rasters and
histograms are temporally aligned (vertical grey line) with the moment at which the observed hand touches the object. Neuron 1 is selective for the subjective view, neuron 2 for the frontal view, neuron 3 for the side view. The activity of neuron 4 discharged equally well for all points of view.
Rizzolatti G, Fogassi L. The Mirror Mechanism: recent findings and perspectives Phil.Trans. R. 13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
Soc. B 369: 20130420
35
NEDEN öğreniyoruz: İhtiyaçtan!!
• Gereksinim duyduğumuz için/ meraktan
• “Ödüle” ulaşmak, “cezadan” kaçınmak 13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
36
Entorinal korteks
Entorinal korteks
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
37
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
38
13.11.2015
Prof. Dr. Zeynep Solakoğlu İTF TEAD
39